Мәліметтер базасы өрістерінің қасиеттері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қ.И. СӘТПАЕВ атындағы ҚАЗАҚ ҰЛТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ТҮ және ӨК кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Microsoft Access .

Оқытушы: Сұлтанбекова Ж.Ж.
Студент: Карбозова Д.
Мамандығы: 050903
Тобы: ЗК-05-3к

Алматы 2006

ЖОСПАР
Мәліметтер базасын басқару жүйесі 3
Microsoft Access 2000 ДББЖ-сымен жұмыс істеу 9
Кестемен жұмыс істеу 9
Формамен жұмыс істеу 15
Мәліметтерге жету парақтарымен жұмыс істеу 17
Қолданылған әдебиеттер 25

Мәліметтер базасын басқару жүйесі

Мәліметтер базасы (МБ) - информациялық жүйенің өндірілетін объектісі,
қоршаған ортаның белгілі бір саласының немесе бір пән аймағының нақты
объектілері жайлы берілген мәліметтер жиыны. Екі өлшемді кестелерден
тұратын мәліметтер базасы реляциялық база болып саналады.
Мәліметтер базасынбасқару жүйесі (ДББЖ) – көлемді мәліметтер жиынын
тұтынушыларға ыңғайлы түрде бейнелеп, белгілі бір форматта сақтап қана
қоймай, оны ары қарай өңдеуге арналған программалар кешені.
Microsoft Access – Windows ортасында жұмыс жасайтын, 32-
разрядты, реляциялық ДББЖ, яғни мұнда бір мезетте бірнеше мәліметтер
базасының кестелерімен қатар жұмыс істей беруге болады. Реляциялық
ДББЖ мәліметтер құрылымын қарапайым етіп құрастырып, жұмыс істеугі
жеңілдетуге мүмкіндік береді. Access кестесін басқа компьютердегі немесе
сервердегі мәліметтермен байланыстыруға және де мұнда Paradox немесе Dbase
ДББЖ-ларында жасалған мәліметтерді пайдалана беруге болады. Access
мәліметтері Exsel кестелерімен де оңай әрекеттесе алады.
Access Windows – технологияның барлық жетістіктерін қолдайды және
тұтынушыға жұмыс істеуге қолайлы графикалық интерфейсі бар. Мәліметтер
базасының терминдері:
Кесте - мәліметтер базасымен жұмыс істеуге арналған негізгі объект,
мәліметтер базасы. Ол өрістер (поля) мен жазбалардан (записи) тұрады.
Жазба – кестенің бір қатары, яғни жолы (строки). Ол ДББЖ мәліметтерін
сақтайтын негізгі блок болып табылады.
Өріс - кестедегі бағана немесе тік жол (столбцы). Access-те өріс
мәліметтерін сипаттайтын оның бірсыпыра қасиеттері болады. Енгізу өрісі деп
басқару элементі ретінде мәлімет енгізілетін қатарды айтады, оған пернелер
арқылы мәндер енгізіледі.
Түйінді өріс (ключевое поле) - кестедегі жазбаларды таңдап алу
мақсатында мәндері қолданылатын негізгі өріс.
Кілт (ключ) немесе түйін – кесте жазбаларын анықтайтын немесе кестелер
арасындағы байланыстарды ұйымдастыратын бір немесе бірнеше түйіндер
өрістер.
Санауыш - кестедегі жазбалардың рнттік нөмірлері орналасатын өріс.

Идекс - идекстелетін өріс мәні арқылы кесте жазбаларын автоматты түрде
сұрыптау тәсілі.
Жазбаны белгілеу аймағы – кесте жолын толық белгілеуге мүмкіндік
беретін оның сол жақ шетіндегі тіктөртбұрышты аймақ.
Өрісті белгілеу аймағы – өріс тақырыбы аймағы. Оны шерту сол өрісті
түгел белгілеу мүмкінігінбереді.
Конструктор мәліметтер базасы объектілерінің (кестелер, сұраныстар,
формалар,басылымдар,макростар, модульдер) қасиеттерін анықтау режимі.
SQL – құрылымды сұраныстар тілі (structured query language). Көптеген
программалық жабдықтардың стандарты болып саналады. Бірақ SQL
мүмкіндіктерінің шектеулігі оны бірсыпыра программаларда кеңейтуге әкеліп
соқтырады.
Шебер (мастер)- белгілі бір мақсатта шектеулі әрекеттер жиынын
біртіндеп орындайтын программа. Шеберлер оны орындайтын адаммен сұхбаттасу
(диалог) ісін атқара отырып, қойылған мәселені шешетін керекті мәліметтерді
программаға енгізуді қамтамасыз етеді. Жұмыс жасауды жеңілдет үшін Шебер
жұмысы бірнеше қадамдардан немесе кезеңдерден тұрады. Жұмыс барысында өткен
кезеңге қайта оралуға немесе онша қажетсіз кезеңді аттап кетуге болады.
Программаға Шебер мүмкіндігін енгізу программаларды жетілдірудің бір жолы
болып табылады.
Гиперсілтеме – белгілі бір файлға сілтеме көрсеткіш. Гипер-сілтемелер
Access мәліметтер базасын Internet файлдармен не басқа файлдармен
байланыстыру үшін қолданылады. Сондай файлдарды қарап шығу, көру үшін
арнайы программа жұмыс ісеуі тиіс. Жұмыс барысында гиперсілтемелер басқа
түспен боялып көрсетіліп тұрады.
Мәліметтер базасы өрістерінің қасиеттері. Мәліметтер базасының
өрістері база құрылымын анықтап қана қоймай сонымен бірге әр өріс ұяларына
жазылатын мәндердәң топтық қасиеттерін анықтайды. Microsoft Access ДББЖ
кесте өрістерінің негізгі қасиеттері төмендегі кестеде келтірілген.

Өрістердің негізгі қасиеттері
1 кесте
Қасиеттер Қызмет
1 2
Өріс өлшем (Рвзмер поля) Өріске енгізілетін мәндердің ең үлкен санын
көрсетеді.
Жаңа мәндер (Новые Жаңа жазылымдар енгізгенде сансуыштың
значения) мәндерінің өзгеру жолын анықтайды.
Өріс форматы (Формат поля)Өрістің мәндерін енгізу форматын анықтайды.
Ондық сандар белгісі Сандарды көрсеткенде қолданылатын ондық сандар
(число десятичных знаков) белгісін анықтайды

1 2
Енгізу маскасы (Маска Өріске мәндерді енгізуді жеңілдететін енгізу
ввода) маскасын анықтайды
Қосалқы атау (Подпись) Өрістің қосалқы атауы ретінде енгізілетін мәтінді
анықтайды
Берілмеген мәндер Жаңа жазылымдар ашқан кезде автоматты түрде
(Значение по умалчанию) қойылатын мәндерді анықтайды
Мәннің шарты (Условие наӨріске енгізілетін мәндерге қойылатын талаптарды
значение) анықтайды
Қателер жөніндегі Егер енгізілген мәндер Мәннең шарты (Условие на
мәліметтер (Сообщение обзначение) қасиетінің шартын бұса, экранға ол
ошибках) жайлы мәтін шығады
Міндетті өріс Міндетті өріске мән енгізу керектігін (керек
(Обязательное поле) еместігін) анықтайды
Бос жолдар (Пустые Өріске мән енгізгенде бос жол қалдыру керектігін
строки) анықтайды
Индекстелген өріс Өріс индексін анықтайды
(Индексированное поле)

Мәліметтер базасына қолданылатын мәндер типі. Негізгі мәндер
типтерімен біз таныспыз. Мәселен Microsoft Excel электрондық кестесін
оқығанда біз мәтіндәк, сандық мәндермен және формулалармен жұмыс жасадық.
Мәліметтер базасының кестелері бұдан да көп мәндер типімен жөмыс жасайды.
Төменде Microsoft Access ДББЖ-сы жұмыс жасайтын негізгі мәндер типтері
келтәрәлген:
1. Мәтіндік (Текстовый)- форматталмаған, мөлшері шектелген (255 символ)
мәтіндік мәндер типі;
2. Мемо өрісі(Поле Мемо) - көлемі үлкен (65535 символға дейін)
мәтіндерді сақтауға арналған арнайы мәндер типі.
Физикалық тұрғыдан алғанда мәндер өрісте емес басқа жерде
сақталады, ал өрісте оның көрсеткіші сақталады;
3. Сандық (числовой) – нақты сандарды сақтауға арналған
мәндер типі;
4. Датауақыт (датавремя)- календарьлық дата мен ағымдағы уақытты
сақтауға арналған мәндер типі;
5. Ақшалық (денежный) - ақшалық соманы сақтауға арналған мәндер
типі;
6. Санауыш (счетчик) – жазбалардың реттік нөмірін жазу үшін
автоматты өсіп отыратын ерекше (өрісте қайталанбайтын) натурал
сандарға арналған арнайы мәндер типі;
7. Логикалық – локикалық мәндерді сақтауға арналған. Тек Иә (Да)
немесе Жоқ (Нет) мәндерін ғана қабылдайды;
8. OLE объект өрісі – OLE объектілерін сақтауға арналған
арнайы мәндер типі;
9. Гиперсілтеме (гиперссылка)– интернеттің Web-объектілерінің URL
адрестерін сақтауға арналған арнайы өріс. Сілтемеге Тышқанды
сырт еткізгенде браузер автоматты түрде іске қосылып, объект
терезеде бейнеледі;
10. Алмастыру шебері (Мастер подстановок) – арнайы мәндер типі. Бұл
объектіні баптау арқылы өріске мәндерді енгізуді
Автоматтандыруға болады, мәселен ашылатын тізімнен
таңдау.
Мәліметтер базасының қауіпсіздігі. Қауіпсіздік тұрғысынан мәліметтер
базасына ерекше талаптар қойылады. Мәліметтер базасы- ерекше құрылым.
Базада көдіне қоғамдық мәні зор

мәліметтер сақталады. Сол себепті мәліметтер базасы мәндерінің тұтастығы
тұтынушының селқостығына, жауапсыздығына байланысты болмауы керек.
Мәліметтер базасына басқару жүйелерінде информацияны сақтау үшін екі түрлі
әдіс қолданылады. Бірінші, мәліметтер базасының құрылымын өзгерту, мәселен
жаңа кесте жасау немесе басқа да объектілерді жасау мәліметтер базасының
файлдарын сақтау кезінде іске асырылады. Бұл операциялар жайында ДББЖ
тұтынушыға ескертулер жасайды.
Екінші, база құрамына әсерін тигізбейтін, тек мәліметтер мазмұнын ғана
өзгертетін операциялар автоматты түрде және де ешқандай ескертусіз
орындалады. Егер біз мәліметтер кестесімен жұмыс істеп отырып ондағы
мәліметтер құрамындағы бірнені өзгерткіеміз келсе, онда ол өзгерту
автоматты түрде сақталынады.
Мәліметтер базасымен жұмыс істеу режимдері. Жалпы мәлімет-тер базасымен
екі категориядағы орындаушылар жұмыс істейді. Бірінші категория -
жобалаушылар. Олардың міндетті мәліметтер базасы кестесінің құрылымын жасау
және оны тапсырмасымен келістіру.
Мәліметтер базасымен істейтін орындаушылардың екінші категор-риясына
қолданушылар жатады. Олар жобалаушылардан деректер базасы жөнінде алғашқы
деректерді алып, оны толықтырумен және қызмет көрсетумен айналысады.
Осыларға сәйкес мәліметтер базасын басқару жүйесінің жұмысы жобалау және
пайдалану режимдерінде өтеді.
Мәліметтер базасы объектілері. Объектілердің негізгі түрлерін Microsoft
Access ДББЖ мысалында көрсетуге блыды. Бұл версиядағы ДББЖ объектілердің
жеті түрін құрып, пайдалануға мүмкіндік береді Олар:
Кестелер (Tables) - мәліметтер базасымен жұмыс істеуге арналған
негізгі объект, мәліметтер базасы. Ол өрістер (поля) мен жазбалардан
(записи) тұрады.
Сұраныстар (Queries) – жұмыс істеуші адамның керекті мәліметткрді бір
немесе бірнеше кестеден белгіленген шарттарға байланысты таңдап алу тәсілі.
Таңдап алуға сұраныс беру арқылы есептелетін өрістерден немесе басқа
кестеден алынған өрістерден тұратын виртуалды кестелер құруға болады.
Access-те сұраныстардыңбірнеше түрі бар.

Формалар (Forms) – мәліметтерді экранда бейнелеу тәсілі немесе оларды
басқару мүмкіндіктері. Формаларды басып шығаруға және қосымшаларда басқару
тақталарын жасау үшін қолдануға болады.
Басылымдар (Reports) – баспадан шығаруға арналған құжаттарды даярлау
үшін жасалады.
Парақтар (мәліметтерге жету парақтары) - Microsoft Access ДББЖ соңғы
версиядан пайда болған арнайы объект. Бұл объект HTML кодына жасалып, Web-
парақта орналасқан. Объект жеке түрде мәліметтер базасы болып саналмайды,
ол серверге мәліметтер базасы мен Web-парақ арасындағы байланысты
ұйымдастыратын компоненттерден құралады.
Макростар (Macros) – қайталанатын әрекеттерді автоматтандыру үшін
қолданылатын арнайы басқару командалары (макрокоманда) жиынтығы.
Модельдер (Modules) – қосымшаларды жасау барысында стандартты емес
процедураларды орнату үшін Visual Basic for Application тілінде жасалған
программалар.
Мәліметтер базасын жобалау. Бұл жұмысты екі кезеңге бөлуге болады:
1. Техникалық тапсырма құру.
2. Мәліметтер базасының құрылымын жасау.
Техникалық тапсырманы құру барысында алғашқы мәндер және мәліметтер
қорының жұмысы нәтижесінде алыну керек мәндер тізімін анықтау керек.
Мәліметтер базасының құрылымы негізгі кестелер құрылымын: өрістер
тізімін, мәндер типін анықтаудан тұрады. Кестелер саны анықталғаннан кейін
әр кестенің кілттік өрісін анықтап, кестелер арасындағы байланыстарды
орнату керек.

Microsoft Access 2000 ДББЖ-сымен жұмыс істеу

Microsoft Access 2000 базаның әрбір объектілерін құрауға қажет
бірнеше құралдарды қолдануға мүмкіндік береді. Бұл құралдарды төмендегідей
жіктеуге болады:
• қолмен жасайтын (объектіні Конструкрор режимінде жасау);
• автоматтандырылған (шебер-программа көмегімен жасау);
• автоматты (қарапайым объектілерді жылдам жасау құралдары).
MS Access-ті іске қосу үшін Windows жүйесіндегі ПУСК негізі менюін
қолданамыз, тышқанның көмегімен Программы, одан кейін Microsoft Access
кмандасын таңдаймыз. Егер Программы ішінде Microsoft Access жоқ болса,
онда Microsoft Office менюін таңдап, оның ішкі менюінің ішінен Microsoft
Access таңдаймыз.
MS Access іске қосылғаннан кейін экранда Access-тің тақырыбы
Microsoft Access атты сұхбат терезесі пайда болады. Бұл терезеде ұсынылған
үш параметірдің беруін таңдау керек: бұрын жасалған мәліметтер қорын ашу,
жаңа мәліметтер (бос) қорын жасау (бұл қорға кейін кесте, форма, басылым
немесе басқа да объектілерді қосуға болады), немесе Шебердің көмегімен
мәліметтер қорын жасау.
Бос мәліметтер қорын жасау үшін Жаңа мәліметтер қоры (Новая база
данных) параметірін таңдап, ашылған Жаңа мәлімет қорының файылы (Файл новой
базы данных) сұхбат терезесінен (1 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.