Үзу контроллері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қаныш Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті

Есептеу техника кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Үзу контроллері

Қабылдаған: оқытушы
Члимова А.С.
Тапсырған:
студент: Орынбасарова Б.К.
тобы: ЗБИ-00-01қ
мамандығы: 3704

Алматы 2003

КІРІСПЕ

Ассемблер тілі фактылы түрде командалардың коды атауларымен
алмастырылған машиналық тіл болып табылады. Адам сандарға қарағанда
атауларға жақсы бағытталады, сондықтан ассемблер тілін логикалық тілге
қарағанда түсіну оңай. Сонымен қатар атаулардың өздері туралы айтып тұрады.
Үзу деп микропроцессорды уақытша басқа программаның орындалуына, бірақ
кейін тоқтатылған программаға қайтып оралатындай етіп ауыстырып қосатын
прцесс деп түсінуге болады.
Үзулер механизмін қолдану бізге не береді деген сұрақ туындайды? Ол
тек сыртқы құрылғылармен ғана емес, сонымен қатар программалармен ыңғайлы
басқаруға мүмкіндік береді. Пернетақтада пернені басқанда сіз басу арқылы
басылған пернені түсінетін программаның шақырылуын орындайсыз. Бұл кезде
оның коды пернетақта буферіне кейін ол басқа программамен немесе
операциялық жүйемен оқылатындай етіп енгізіледі. Мұндай өңдеу уақыты
кезінде микропроцессор белгілі бір программаның жұмысын тоқтатады, яғни үзу
өңдеу процедурасына ауыстырылып қосылады. Бұдан кейін берілген процедура
қажетті іс-әрекеттерді орындағаннан кейін, тоқтатылған программа өз жұмысын
жалғастырады.

1. ҮЗУ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК

Үзу деп микропроцессорды уақытша басқа программаның орындалуына, бірақ
кейін тоқтатылған программаға қайтып оралатындай етіп ауыстырып қосатын
прцесс деп түсінуге болады.
Үзулер механизмін қолдану бізге не береді деген сұрақ туындайды? Ол тек
сыртқы құрылғылармен ғана емес, сонымен қатар программалармен ыңғайлы
басқаруға мүмкіндік береді. Пернетақтада пернені басқанда сіз басу арқылы
басылған пернені түсінетін программаның шақырылуын орындайсыз. Бұл кезде
оның коды пернетақта буферіне кейін ол басқа программамен немесе
операциялық жүйемен оқылатындай етіп енгізіледі. Мұндай өңдеу уақыты
кезінде микропроцессор белгілі бір программаның жұмысын тоқтатады, яғни үзу
өңдеу процедурасына ауыстырылып қосылады. Бұдан кейін берілген процедура
қажетті іс-әрекеттерді орындағаннан кейін, тоқтатылған программа өз жұмысын
жалғастырады.

1. Үзулердің жіктелуі

Жоғарыда айтылғанға қарап үзулерді сыртқы және ішкі деп бөлуге
болады
Сыртқы үзулер деп микропроцессорға қарағанда сыртқы жағдайлармен
шақырылатын (яғни сыртқы үзу сигналдары INTR және NMI-ға беріледі).

1 – сурет. Intel микропроцессорлары негізінде компьютердің үзу жүйесі

INTR (Interrupt Request) – үзуді сұрату. Сыртқы құрылғылардан келетін
сұратуларды қабылдайды. Мысалға: сағат, пернетақта, қатты диск және т.б.
NMI (No Maskable Interrupt) – маскаланбаған үзулер үшін қолданылады.
Ішкі үзулер микропроцессорда есептеу процесі кезінде екі жағдайда
пайда болады:
1) ескерту немесе ескертетін жағдай (белгілі бір программаның
командасын орындау кезінде пайда болатын микропроцессордың дұрыс
емес ішкі күйі);
2) Int x,x машиналық командамен өңдеу. Үзудің бұл типі көмегімен
программист керек уақытта өзінің сұратуларын өңдеу үшін
операциялық жүйеге, не BIOS-қа, не өзінің үзу өңдеу
программаларына оралады.

2. Аппараттық және программалық үзу өңдеу құралдарының сипаттамасы

Үзу жүйесі деп үзу механизмін іске асыратын программалық және
аппараттық құралдардың жиынтығын айтады.
Үзу жүйесінің аппаратты құралдарына мыналар жатады:
1) микропроцессордың шығыстары:
- INTR – кірген сыртқы үзу сигналының шығысы. Бұл кіріске i8259А
үзу контроллерінің микросхемасынан шығатын сигнал келіп
түседі;
- INTA – микропроцессордың шығыс сигналын, яғни үзу сигналын
алғаны жөнінде растау шығысы. Бұл шығыс сигналы i8259А үзу
контроллерінің микросхемасының INTA кірісіне келеді;
2) i8259А программаланатын үзу контроллерінің микросхемасы. Ол 8
әртүрлі сыртқы құрылғыдан келетін үзу сигналдарын қабылдауға
арналған;
3) сыртқы құрылғылар: таймер, пернетақта, магнитті дискілер және т.б.;
Нақты жұмыс режимінің үзу жүйесіндегі программалық құрылғыларына
мыналар жатады:
1) үзулердің векторлық кестесі. Бұл кестеде белгілі бір форматқа (ол
микропроцессордың жұмыс режиміне тәуелді) сәйкес үзуді өңдейтін
процедураның сілтемелері бар;
2) flags\eflags жалаушалар регистріндегі келесі жалаушалар:
- IF (Interrupt Flag) – үзу жалаушасы. Аппаратты үзулерді, яғни
INTR кірісі бойынша келетін үзулерді маскалауға (болдырмауға)
арналған. Үзулерді өңдеудің басқа жалаушаларына әсері жоқ.
Егер IF=1 болса, онда микропроцессор сыртқы үзулерді өңдейді,
ал егер IF=0 болса, онда INTR кірісіне келетін сигналдарды
қабылдамайды;
- TF (Trace Flag) – трассировка жалаушасы. Жалаушаның бірлік
күйі микропроцессорды командалық жұмыс режиміне аударады.
Командалық жұмыс режимінде әр машиналық команданың
орындалуынан кейін микропроцессорда 1 номерлі ішкі үзуі
таңданады да, берілген үзуді өңдеу алгоритмге сәйкес
орындалады;
3) микропроцессордың машиналық командалары: int, into, iret, cli, sti

2. ПРОГРАММАЛАНАТЫН ҮЗУ КОНТРОЛЛЕРІ

Үзу контроллері келесі әрекеттерді орындайды:
1. 8 құрылғыдан келетін үзулерді өңдеудің сұратуын
белгілеп, одан бір сұрату қалыптастырып, оны
микропроцессордың INTR кірісіне беру.
2. Үзу векторының номерін қалыптастырып оны
мәліметтер шинасына шығару.
3. Үзулерді өңдеудің дәрежесін ұйымдастыру.
4. Белгілі бір номері бар үзуді болдырмау (
маскалау).

2-сурет. i8259A шығыстарының құрылымдық және сұлбалық көрінісі

i8259A шығыстарының қызметін қарастырайық:
do...d7 – жүйелік мәліметтер шинасына тұйықталатын шығыстар. Олар
арқылы үзудің вектор номері беріледі және де басқарылатын ақпарат
қабылданады.
INT – микропроцессордың INTR кірісіне берілетін үзу сұрату
шығысының шығыс сигналы.
INTA – микропроцессордың үзудің қызмет көрсетуге алынғанын
растайтын сигналын шығаруға арналған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.