Суреттерді белгілеу

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ

Қаныш Сәтбаев атындағы
Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті

Технологиялық үрдістерді және өндірстерді компьютерлендіру кафедрасы

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: MS Word редакторында графиктер салу

Орындаған: ГМИ-02-6қ тобының
студенті Жумадилов М.
Тексерген: Рахатова Қ.

Алматы 2003

Жоспар
Кіріспе 3
Графиктердi орналастыру принциптерi 3
Word-та сурет салу 4
Графиктік редактор саймандары 5
Cалынған суретті жиектеу, оның ішін бояу және өрнектеу 6
Суреттерді белгілеу 7
Элементтер тобының құрылуы 8
Топтан шығару 8
Геометриялық элементтерді басқа орынға жылжыту 8
Геометриялық элементтерге әртүрлі масштаб қолдану 9
Геометриялық элементердің көшірмесін алу және оларды өшіру 9
Геометриялық элементтердің алдыңғы не соңғы планда орналасуы 10
Геометриялық элементтерді бұру 10
Кез келген пішіндегі фигураларды өңдеу 11
Суреттермен жұмыс істеудегі негізгі мүмкіндіктер 11
Суреттің орнын анықтау 11
Масштабты өзгерту 11
Суреттің көшірмесін алу 12
Басқа программалардан текстік файлдар енгізу 12
Басқа текст өңдеу программаларынан файлдар алу 12
MS-DOS форматындағы файлдарды түрлендіру 12
Түрлендірілген файлды дискіде сақтау 13
Құжаттық тексті қайта түрлендіру 13
Форматтардың сәйкес келуі 13
Графиктік объектілерді енгізу 14
Графиктік форматтар 14
Растрлық графика 14
Векторлық графика 15
Енгізу 15
Суреттерді текстке енгізу және олардың көшірмесін алу 15
Текстке ClipArt-тағы суреттерді енгізу 17
Суретті кадрға немесе текст терезесіне енгізу 18
Суреттермен жұмыс істеу 19
Қолданылған әдебиеттер тізімі 20

Кіріспе

Word басқа программалардан графиктер енгiзу және өзiнiң де сол
тәрiздi график түрiндегi бейне-көрiнiстерiн тұрғызуға мүмкiндiк бередi.
Текстiк құжат iшiнде сыртта даярланған графиктi ол сиятындай етiп
орналастыру үшiн, Енгiзу( Сурет (Вставка ( Рисунок) командасын орындап,
iшiнде сол сурет орналасқан файлдың атын көрсету керек. График түрiндегi
(иллюстрия) суреттердi алдымен алмастыру буферiне көшiрiп алып, соңынан
барып оны курсор тұрған орынға буферден енгiзу арқылы да орналастыруға
болады.

Графиктердi орналастыру принциптерi

Word сырттан келген графиктi текст элементi ретiнде қабылдайды,
яғни оны басқа шамадағы текстiк символ ретiнде қарастырады. График бастапқы
құрылған кездегi көлемiмен текстке енгiзiледi. Егер график көлемi текст
жолынан енi бойынша асып кетсе, онда ол сол текстегi жол енiне қарай
масштабын кiшiрейтiп барып орналасады. Графиктi енгiзу барысында текст
қатарларының оны орналастыру үшiн автоматты түрде аралары ашылады. Құрамына
график енгiзiлген текстке жаңа қатарлар қосу барысында, сурет текстпен
бiрге төмен жылжып отыратын болады.
Графиктiк элменттi белгiлеп алу үшiн, оның кез келген нүктесiнде
тышқанды сырт еткiзсе жеткiлiктi, сонда график шекаралы бойымен кiшкене
квадраттар пайда болады. Текст iшiндегi белгiленген графикке басқа
элементтер сияқты түрлi-түрлi өңдеу iстерiн жүргiзуге болады.
Графиктi текст жолдарына ыңғайлы түрде орналастыру үшiн, оны
кадр iшiне енгiзу қажет. Ол үшiн алдымен графиктi белгiлеп аламыз, содан
кейiн Енгiзу ( Кадр командасын орындаймыз. Нәтижесiнде iшiнде белгiленген
график енгiзiлген кадр құрылып шығады. Егер кадрда тек сурет қана болса,
онда кадр көлемi сол суретпен анықталады: сурет масштабын өзгерту арқылы
кадр көлемін өзгерте аламыз. Кадрды ыңғайлы орналастыра отырып суретті
текст бетінің кез келген жеріне жылжытуға болады. Алдын ала анықталған
келісім бойынша текст ішінде графиктің көшірмесі тұрады. Жұмыс істеу
процесінде бастапқы график дайындалған файл өзгергенмен, текст ішіне
орналастырылған бейне-көрініс өзгеріссіз сақталады.
Құжатта орналастырылған графикті түпнұсқасына байланысты
өзгертіп отыру үшін, бейнені текстке енгізу кезінде Байланыстар (Связи)
опциясын орнату қажет. Өкінішке орай, бұрын орналастырылған суреттер үшін
бастапқы файл-сурет байланысын орнату қарастырылмаған.
Графикті түпнұсқасына байланысты жаңартып отыру үшін, адымен оны
белгілеп алып, сосын Түзету (Байланыстар командасын орындау керек. Сол
кезде пайда болатын терезеде түпнұсқамен байланысты анықтайтын қатар
белгіленіп тұрады. Осы сәтте Қазір жаңарту командасын орындау арқылы
байланыс орнатылады. Терезедегі суретті басқаға ауыстыруға болады, ол үшін
бастапқы нұсқаны ауыстыру операциясын орындау қажет, сонда текстке
бұрынғының орнына жаңа сурет қойылатын болады.
Көбінесе баспаға шығару алдында байланыстырады автоматты түрде
жаңарту ісі орындалады. Сондықтан текст принтерге басылған сайын график те
жаңарып отырады.
Кейде текст ішіне сурет көшірмесін орналастырмаса да болады (тек
сыртқы нұсқамен байланыс орнатылады), осының есебінен текстік файлдың
көлемін кішірейтуге болады, бірақ бұл режим тексті оқу кезінде суретті
сырттан енгізу қажеттілігіне байланысты көру жылдамдығын өте баяулатып
жібереді. Сондай-ақ тексттер арасында мәлімет алмасу барысында сурет
түпнұсқасы файлын да текстпен бірге тасымалдау керектігі жайлы ойланған
жөн.
Кейде текст ішіне сурет көшірмесін орналастырмаса да болады (тек
сыртқы нұсқамен байланыс орнатылады), осының есебінен текстік файлдың
көлемін кішірейтуге болады, бірақ бұл режим тексті оқу кезінде суретті
сырттан енгізу қажеттілігіне байланысты көру жылдамдығын өте баяулатып
жібереді. Сондай-ақ тексттер арасында мәлімет алмасу барысында сурет
түпнұсқасы файлын да текстпен бірге тасымалдау керектігі жайлы ойланған
жөн.
Графиктік элементтерді редактордың өз мүмкіндіктерімен де құруға
болады. Word-та сызықтарды, тұйық аймақтарды (толтырылған немесе іші бос),
ішіне текст орналасқан төртбұрыштарды (рамка) т.б. салуға болады (кейінгі
сабақтарда толық қарастырылған).

Word-та сурет салу

Қарапайым графикалық элементтерді (түзу сызық, қисық сызық,
дөңгелектер, іші боялған, боялмаған көпбұрыштар, текстпен толтырылған
тіктөртбұрыштар) Word құрамындағы графиктік редактордың көмегімен салуға
болады. Сурет салатын элементтермен тек редактордың парақ беттерін белгілеу
режимінде ғана жұмыс істеуге болады. Word прграммасы сурет салу тәртібін
енгізісімен осы режимге автоматты түрде ауысады.

Графиктік редактор саймандары

Түзу сызық сызу – Word графиктік редакторының ең қарапайым
мүмкіндігі. Сызық сызу үшін экранның төменгі жағындағы Сурет салу саймандар
панеліндегі түзу сызық бейнесі тұрған батырманы сырт еткізсе жеткілікті.
Тышқан курсорын түзудің бастапқы нүктесіне орналастырып, сол жақ
батырманы баса отырып, сызықтың соңғы нүтесіне қарай курсорды жылжыту
керек. Осылайша түзу сызық салып алған соң, оны горизонтпен 0º, 30º, 45º,
60º немесе 90º бұрыш жасайтын етіп орналастыру үшін, сызықты түрғызу
процесінде Shift пернесін жібермей ұстап тұру қажет.
Сызық салып алған соң, оның төңірегіндегі тышқанды екі рет сырт
еткізсеңіз, экранға Салынған объект (Рисованный объект) деген сұхбат
терезесі шығады. Енді сызық параметрлерін, яғни оның сызы-лу стилін (тұтас
немесе пунктирлі), түсін, қалыңдығын және т.б. таңдап алуға болады.
Бұл сұхбат терезесін Сурет салу саймандар панеліндегі сызықтың
бірнеше түрі бейнеленген батырмалар көмегімен де шақыруға болады.
Дөңгелектер мен эллипстерді де төмендегі саймандар панелінің
көмегімен салуға болады. Ол үшін эллипс бейнесі тұрған батырманы сырт
еткізіп, сосын курсорды бастапқы нүктеге орналастырып, тышқанның сол жақ
батырмасын басулы күйде ұстап тұрып, эллипсті қажетті мөлшерге дейін
үлкейту керек. Осы әрекетті орындау кезінде эллипс центрі де жылжытылып
отырады, оны бір нүктеге бекітіп алу үшін салу барысында Ctrl пернесін
басып ұстап тұрса болғаны. Шеңбер салу үшін, оны салу барысында Shift
пернесін жібермей ұстап тұру керек, оның да центрін жылжытпай бекіту
мақсатында Ctrl және Shift пернелерінің екеуін де жібермей ұстап тұруға
болады.
Тіктөртбұрышты тұрғызу үшін алдымен оның бейнесі тұрған
батырманы сырт еткізіп, содан кейін курсорды тіктөртбұрыш төбелерінің
біріне сәйкес келетін нүктеге апарып, тышқанның сол жақ батырмасын басып,
оны жібермей ұстап тұрып тіктөртбұрышты толық етіп салу керек. Ctrl
пернесін басып тұрып тіктөртбұрыштың центрін белгілі бір орынға бекітуге
болады. Ал квадрат салу үшін, оны салу барысында Sнift пернесін басулы
күйде ұстап тұру қажет. Алдыңғы жолдардағыдай Ctrl және Sнift пернелерін де
бірдей қолдануға болады.
Доға. Бұл батырманың көмегімен шеңберлер мен эллипстер доғаларын
сала аламыз. Оны салу барысында Shift пернесін жібермей ұстап тұрсақ, 45-ті
шеңбер секторын тұрғызуға болады. Cондай-ақ Ctrl пернесін басып, шеңбер
немесе эллипс центрін бір орынға бекітіп те алу мүмкіндігі бар.
Кез келген көпбұрыш оның бейнесі салынған батырма көмегімен
салынады. Курсорды көпбұрыштың бір төбесіне орналастырып алып, сол жақ
батырманы жібермей ұстап тұру арқылы көпбұрыштың бір қабырғасын саламыз.
Көпбұрыштың келесі төбесін анықтау үшін тышқанды сырт еткізіп, одан ары
келесі қабырғаны салуға болады. Shift пернесі көпбұрыш қабырғасының
горизонтпен жасайтын бұрышын тұрақты етіп ұстап тұруға мүмкіндік береді.
Соңғы қабырғаны өшіріп қайта сызу үшін Backspace пернесін қолдануға болады.
Cоңғы төбені алғашқы төбемен дәл түсіру үшін Esc пернесін басу керек, сонда
олар авотматты түрде бір нүктеге түседі.

Cалынған суретті жиектеу, оның ішін бояу және өрнектеу

Кез келген бір суретті салып алған соң, тағы да мынадай
мүмкіндіктерді қолдануға болады:
¾ Сурет салу панеліндегі Сызықтың түсі (Цвет заполнения) батырмасы
көмегімен контурлық сызықтың тұтастығы мен түсін өзгерту;
¾ тұйық сызықпен қоршалған фигураның ішкі аумағын бояу үшін Толтыру
түсі (Цвет заполнения) батырмасын пайдалануға болады. Осы батырманы
тышқанмен сырт еткізу түстерді таңдауға мүмкіндік беретін сұхбат терезесін
ашып береді;
¾ ұсынылған нұсқаулар (шаблондар) арқылы тұйық аймақты белгілі бір
өрнекпен толтыру мүмкіндігі де бар. Ол үшін контекстік менюді ашып,
Объектіні форматтау (Форматирование объектов) командасын, сосын экранға
шығатын Толтыру (заполнение) парағын пайдалану керек (1-сурет).
1-сурет. Боялған және өрнектелген дөңгелектер мысалдары
Әртүрлі сызықтармен сызылған, іштері түрлі бояулармен және
өрнектермен

толтырылған дөңгелектер мысалы ретінде -суретте көрсетілген.
Салынған объектілерді ары қарай өңдеуге болады. Ол үшін алдымен
өзгертілетін объект белгіленуге тиіс. Белгілеу ¾ сол элементті курсормен
көрсетіп тұрып, тышқанды сырт еткізу арқылы іске асады (элементті құрайтын
сызықты көрсетіп тұрып сырт еткізу дұрысырақ болып саналады),
белгіленген объект шекаралары бойынша кішкене квадраттар пайда болады.
Шекарадағы осы квадарттарды курсормен іліп алып, созу арқылы графиктік
элементтердің бейнелеу масштабын өзгертуге болады. Фигуралар құрайтын
элементтер үшін объектіні белгілегеннен кейін пайда болатын түйінді болады.
Ол үшін Сурет салу панеліндегі Пішінін өзгерту (изменить форму) пернесін
басса болғаны.
Белгіленген элемент үшін сызық қалыңдығын және бояу түсін басқа
етіп алуға болады. Сызықтарды тілсызықпен бағытталып тұрған түрде
бейнелеуге, ал тіктөртбұрыштылармен – олардың төбелерін жұмырлауға
(округлить) болады. Мысалы, сызықтың түсін өзгерту үшін сол элементті
белгілеп алып, Сызық түсі батырмасын басып, қажетті параметрлерді анықтау
керек.

Суреттерді белгілеу

Геометриялық элементті белгілеп алу үшін, ол элементті тышқанмен
сырт еткізу қажет. Осыдан кейін белгіленген элемент айналасында оның
өлшемдерін өзгертуге мүмкіндік беретін кішкене сегіз тіктөртбұрышпен
қоршалған жақтау (рамка) пайда болады (2-сурет).

Суретті салу барысында олардың түстерін бір мезгілде өзгерту
үшін бірден бірнеше геометриялық элементтерді белгілеп алу қажет болуы
ықтимал. Ол үшін, төменгі Сурет салу (Рисование) саймандар панеліндегі
тілсызық бейнесі бар батырманы (() басып, қажетті элементтерді қамтитын
тіктөртбұрыш салу керек. Элементтерді біртіндеп те белгілеп шығуға болады.
Ол үшін бірінші қажетті элементті тышқанмен сырт еткізіп, осыдан кейін
Shift пернесін жібермей ұстап тұрып, келесі элементтердің де әрқайсысын
тышқанмен сырт еткізіп отыру керек. Егер де таңдап алынғандардың ішінен бір
элементті алып тастау қажет болса, Shift пернесін басып тұрып, осы
элементті тышқанмен тағы да бір рет сырт еткізсе болғаны.

Элементтер тобының құрылуы

Жоғарыда айтып өткеніміздей, кез келген сурет бір немесе бірнеше
элементтерден тұрады. Осындай бірнеше элементтерді біріктіре отырып, оларды
бір бүтін аймаққа кіретін етіп орналастырып алып, түгелдей өңдеуге де
болады.
Бірнеше элементтерден тұратын топты құру үшін, алдымен оларды
белгілеп алу қажет, сосын барып Сурет салу саймандар панеліндегі Топтастыру
(Сгруппировать) батырмасын басу керек (19.4-сурет).

Топтан шығару

Қажеттігі бір әрекеттерді орындап болған соң, геометриялық
элементтер тобын қайтадан бөлек-бөлек элементтерге жіктеуге болады. Бұл
үшін сол біріктірілген топты таңдап алып, Сурет салу саймандар панеліндегі
Топтарды жіктеу (Разгруппировать) батырмасын тасу керек.

Геометриялық элементтерді басқа орынға жылжыту

Геометриялық элементті жылжыту үшін, алдымен оны белгілеп алу
қажет, сосын оны тышқанмен іліп алып, қажетті орынға жылжыту керек. Бірнеше
элементтерді де бірден жылжытуға болады. Ол үшін олардың бәрін де белгілеп
алып, сосын бірін тышқанмен ұстап тұрып жылжыту керек, сонда онымен бірге
қалғандары да жылжиды. Сондай-ақ бірнеше элементті жылжыту үшін, олдардың
бір ірі топқа біріктіру тәсілін де қолдануға болады.
Егер де геометриялық элементтерді тік бағытта (вертикаль) немесе
көлденең (горизонталь) жылжытқыңыз келсе, онда оларды жылжыту барысында
Shift пернесін жібермей ұстап тұру қажет.

Геометриялық элементтерге әртүрлі масштаб қолдану

Геометриялық элементтерді әртүрлі масштабпен бейнелеу үшін сегіз
тіктөртбұрышты элементтерді қолданылады. Ол қажетті элементті емес
элементтер тобын таңдап алғанда пайда болады. Бұл тіктөртбұрыштарды
тышқанмен жылжыту арқылы бейнелеу масштабын үлкейтуге мүмкіндік бар.
Егер масштабтау кезінде Shift пернесін басып ұстап тұрсақ,
өзгертулер пропорционалды түрде екі бағытта (тік және көлденең)
жүргізіледі. Бұл мүмкіндік квадраттар мен шеңберлер масштабын өзгертуде
олардың пропорцияларын сақтап қалу үшін, яғни өзгерткеннен кейін шеңбер –
шеңбер болып, квадрат – квадрат болып қалуы үшін қолданамыз.
Егер де масштабтау кезінде Ctrl пернесін басып, оны жібермей
ұстайтын болсақ, масштабтау процесі геометриялық элементтің центріне
байланысты жүргізіледі.

Геометриялық элементердің көшірмесін алу және оларды өшіру

Геометриялық элементтердің көшірмесін алу және өшіру үшін, текст
фрагменттерінің көшірмесін алуға және оларды жоюға арналған Түзету (Правка
– Edit) менюі командаларын қолдануға болады. Элементтер тобын алдын ала
біріктіріп белгілеп алған жөн.
3-сурет Геометриялық элементтерді реттеп орналастыру

Геометриялық элементтердің алдыңғы не соңғы планда орналасуы

Егер графиктік элементтер бір-бірін жауып тұратын болса (19.5-
сурет), қай элементтің беткі жағында (устінде), ал қайсысының астыңғы
жағында орналасуы керектігін анықтап кµрсету мүмкіндігі бар. Бұл үшін
қажетті элементті белгілеп алып, Үстінде орналастыру (поместить наверх)
немесе Астында орналастыру (Поместить назад) батырмасын басу қажет.

Геометриялық элементтерді бұру

Word құрамындағы графиктік редактордың көмегімен кез келген
элементті тік немесе көлденең бағытта 90º немесе 180º-қа бұрып
орналастыруға болады (19.6-сурет). Графивктік редактордың төмендегідей
батырмалары мынадай әрекеттерді орындайды:
- таңдап алынған элементті оның тік (вертикаль) осіне байланысты бұру;
- таңдалған элементті оның көлденең осіне байланысты бұру;
- таңдап алынған элементті сағат тілі бойынша 90º-қа бұру.
Бұл мүмкіндіктерді симметриялы түрде салынған суреттер үшін қолдануға
болады.
4-сурет. Геометриялық элементтерді бұру

Кез келген пішіндегі фигураларды өңдеу

Кез келген пішіндегі көпбұрышты өңдеуге болады. Оны өңдеу бір
төбесін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.