Ұйымдағы басқару құжаттарының міндеттері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4

I -тарау. Ұйымдағы құжаттардың орны мен ролі _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6

1. 1. Ұйымдағы басқару құжаттарының міндеттері. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _6

1. 2. Ұйымдағы құжаттардың жүргізілу тәртібі. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 17

II- тарау. Қарасай ауданының ғылыми зерттеу институының

құжат қызметі _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _29

Ұйымның мақсаты мен қызметі _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 29
Ұйымның құрылымы міндеті. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _31

ІІІ- тарау. Қарасай ауданының ғылыми зерттеу институтының кадр

бөлімінің құжаттарын ресімдеу_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _36

3. 1. Ұйымдағы жалпы құжаттардың дайындалу және жүргізілу тәртібі. _ _ _ 36 3. 2. Ұйымның кадр бөліміндегі ресімделетін құжаттардың

түрлері мен сипаты _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 39

Қорытынды. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 49

Қолданылған әдебиеттер _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 51

Қосымша _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _52

Кіріспе

XXI ғасырға тәуелсіз ел ретінде республикамыздың әлеуметтік - экономикалық мәдени өмірінде үлкен өзгерістер болып жатыр. Республика өмірінде жүргізіліп жатқан бұл реформаларды жүзеге асыруға байланысты күрделі міндеттер тұрғаны белгілі. Реформаның нәтижелі жемісті болуы соларды дер кезінде дұрыс шешуге байланысты. Қазыр құр сөз, қысыр кенестен гөрі нақты іс қимылға көшуге негіз бар. Сондықтан реформанның жүзеге асыру үшін әр министрлік, әр бір мекеме, ұйымдар, жеке адамдар өздерінің нақты істерін көрсететін шаралар белгілеп, соны жүзеге асыруға тиіс. Ұйымдар мен мекемелердің кәсіпорындардың қызмет ету барысында шығарған түрлі шешімдерді, басқару істері актқарған қызметі іс қағаздарынан айқын көрінеді. Менің диплом жазудағы мақсатым басқаруды жетілдіру оны, ұйымдастыру деңгейін көтеру негіздеріне байланысты. Басқару істері жарғы, қаулы, нұсқау, ереже, бұйрық сияқты құжаттар, архивтегі құжаттар, ұйымда мекемеде ресімделетін құжаттардың өз тәртібі бар болады. Басқарудағы құжаттың аты бойынша формасы және реквизиттер жүйесі құжаттың жүйелік түрге келтірілуі міндетті түрде бірдей болуы керек. Әр ұйымның еңбек ету барысы белгілі мамандар арқылы қызмет атқарылады. Қазіргі уақытта сай әртүрлі талаптар белгіленуде. Құжаттар бөлек реквизеттерде тұрады. Басқару құжаттары ұйымдастырушылық бағыттағы істерімен қатар күнделікті ағымдағы басқару мәселелерінде де қамтиды. Менің ойымша ең алдымен қолға алынатыны қазақ тілінің конституциялық мәртебесін мемлекеттің бүкіл аумағында, қоғамдық қатынастардың барлық саласында жүзеге асыралады. Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітілген «Тілдерді қолдану мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы» тіл саясатын іске асырудың алғашқы кезеңінде негізгі төрт бағытта іс - шаралар жүргізеді. Соның бірі - ресми іс жүргізудегі мемлекеттік тілге кезең - кезеңімен көшірудің нақты негізін жасайды. Қалай десекте, Республикада мемлекеттік органдар іс қағазын мемлекеттік тілде жүргізуге бет бұрды. Бұл үлкен істің өзінен - өзі мекемелерді өзара байланыстырып олардың тіршілігінде маңызы айрықша. Іс қағаздары адамдармен қоғамдық мекемелерді өзара байланыстырып, олардың тіршілігі үшін қажетті мәселелерді, мақсат мүдделерді шешуге көмектесетін қажетті тілдік материалдар іс қағаздарының жазба материалдар ретінде әдеби көркем шығармалардың түрлі жанрларынан ерекшелігі қоғамның барлық мүшелері үшін ортақ қолданылуға лайықты қалыптасқан тілдік нормасының өзіндік белгіленуінің болуы. Қазіргі кезеңде қазақ тілі мемлекеттік тіл дәрежесіне жеткенде барлық құжаттардың қазақ тілінде жүргізілуіне талап қойылуда. Соған орай кітаптар мұғалімдерге және басқа да іс қағаздарын жүргізушілерге көмекші құрал ретінде ұсылынып отыр. . 1. Ұйымның мақсаты мен қызметі нституының құжат қызметі

I-тарау. Ұйымдағы құжаттардың орны мен ролі

1. 1. Ұйымдағы басқару құжаттарының міндеттері.

Ұйымды басқаратын адамдардың негізгі міндеттері аппараттың іс номенклатурасын құру және оны қатысты органдармен келістіру, іс жургізудегі құжаттардың дұрыс қалыптасуы және олардың сақталуын бақылау, сонымен бірге аппараттық істерді дайындауды бақылайды. Тұрақты сақталатын құжаттарды іріктеуді ұйымдастырып құжаттардың істеріне тізімдемелер құрастырылады.

ҚР барлық ұйымдық- құқықтық нысандарындағы бірлестіктерінде, мекемелері мен ұйымдарында құжаттаудың және құжаттаманы басқарудың негізгі ережелерінің талаптарына сай өңделген құжаттарды қабылдап олардың есебін қолданылуы мен сақталуын қамтамасыз етеді. Адамдардың міндеттерін орындау үшін жыл сайын қатысты архивке аудандық архивтің паспортын, өзінің жұмысы туралы жоспары мен есебін өткізіп тұрады. Іс жүргізуі аяқталған құжаттардың жағдайына және олардың аппаратты сақталуына жоспарлық тексерулер жүргізіледі. Мемлекеттік ұйымдарда негізгі міндеттерді жүзеге асыруда құжаттау мен құжаттаманы басқару процестерін ұйымдастыру мақсатынла құрылымдық бөлімшелер құқығында жұмыс жасайтын құжаттама қызметі құрылады. Құжаттама қызметінің құрамына әдеттегідей есепке алу және тіркеу орындалуын бақылау, құжаттармен жұмысты жетілдіру және техникалық құралдарды ендіру, азаматтардың өтініштеріне қарай жөніңдегі бөлімшелері, ұйымның секретариаты енеді. Құжаттама қызметі жоқ ұйымдарда құжаттау мен құжаттаманы басқару жауапкершілігі лауазымды тұлғаға жүктеледі. Ұйымда құжаттар мен жұмыстың нысандарын және әдістерін жетілдіріп құжаттаудың бірыңғай тәртібін құжаттар мен жұмысты ұйымдастыруды және ұйымдарға құжаттардың орындалуын бақылауды қамтамасыз етеді. Ұйым қызметінде жасалатын құжаттар жіктегіштерін әзірлейді және құжаттарды өңдеп алдын - ала қарап жүзеге асырады. Кіріс құжаттарын ұйым басшысының уақытылы қарауын ұйымдастырады, басшылықтың қол қоюына берілетін құжаттардың ресімделуіне бақыланады. Белгіленген мерзімдерде құжаттардың орындалуына бақылауды жүзеге асырады, құжаттардың орындалуының нәтижелері туралы ұйым басшысын жүйелі түрде хабардар етеді. Ұйымның ұйымдастырушылық- өкімдік құжаттар бланкілерінің жобаларын әзірлейді және тиісти мемлекеттік мұрағат мекемелерімен келіседі. Ұйымдағы істердің тұрақты номенклатурасын әзірлеп істердің жедел сақталуын және оларды белгіленген тәртіпте ведомстволық мұрағатқа тапсырғанға дейін пайдалануды қамтамасыз етеді. Ұйымдағы құжаттардың қызметі қызметкерлердің іскерлік- біліктілігін арттыруды ұйымдастырады. Ұйымдағы құжаттар бір рет кіріс түскен күні, шығыс және ішкі құжат- қол қойылған күні тіркеледі. Келесі жылға өткен, іс жүргізу қызметі аяқталмаған немесе орындалуы ұзақ мерзімді талап ететін құжаттар қайта тіркеуге жатады. Ұйым басшысы қараған құжаттар құжаттама қызметіне қайтарылады, ондағы бұрыштаманың мазмұны тіркеу- есепке алу нысанына енгізіледі және орындауға тапсырылады. Орындалуы бірнеше құрылымдық бөлімшелерге жүктелген құжат оларға кезекпен беріледі немесе бір уақытта көшірмелері тапсырылады. Ұйымға келіп түскен электрондық құжат электрондық цифрлық қолтаңбаның пакет референсінің сәйкестігін және компьютерлік вирустардың бар жоғын тексеруден кейін электрондық деректер нысанының тиісті жиектері толтырып, автоматтандырылған ақпараттық жүйеде тіркеуге алынады. Ұйым ішіндегі хат алмасу кезінде лауазымды тұлғалардың фамилиялары мен аты- жөндерін ғана барыс септігінде көрсетуге болады.

Басқару мемлекеттік және қоғамдық ұйымдарда, қоғамдық құрылыстың барлық саласында қолданып аз шығындармен барынша тиімделікке қол жеткізуді көздейді. Сондықтанда ұйымды басқару теориясы мен тәжірибесі барлық деңгейлерге тән. Басқару- процесс ретінде жалпылама сипатқа ие болып, табиғаттың барлық құбылыстарында, яғни өлі табиғатта өндірістік құралдармен еңбек заттарын басқаруда. Осыған байланысты басқару ісі барлық бірдей территориялық бөлектерде, әлеуметтік- экономикалық жүйелерде объективтік түрде жүзеге асырылады. Сонымен қатар ұйымды басқаруды процессіне объективті түрде қатыса отырып, өзінің қалыптасуы мен қызмет барысында қолайлы жағдай жасауды талап етеді. Осының есебінде басқару әрекетінде әрбір територияның ерекшелігін барынша ескеру, жергілікті экономиканың дамуы мен қызмет жасауын реттеуді қалыпты орынға қою талап етеді. Ұйымды басқару функциясы мемлекеттік реттеуде аса маңызды өзіндік қаржы- неше жүйесі, дербес мемлекеттік бюджет қалыптасуы, салық және кеден жүйесін ұйымдастыру жатады. Қазақстан Республикасының Конституциясының экономиканы басқаруды ұйымдастырудың әдістемелік қағидалары бар. Қазақстан экономикасы меншіктің әр түрлі нысандары негізделеді. Мемлекет заң алдында меншіктің барлық субъектілерінің теңдігін қамтамасыз етеді. Басқарудағы ұйымдастырушылық факторлардың ролі кәсіпкерлік ортада әрдайым жоғары бағаланған. Нашар ұйымдастырылған компанияны ешқандай нарықтық тетіктер құтқара алмайды. Ұйымды басқару жүйесінің әдістемелік негіздерінің бірі болып осы тұжырымдамасы берілген, өзін-өзі басқаруға көшудің теориялық алғы шарттарының жүйесі саналады. Ұйымды басқару тұрғысынан алғанда маслихаттардың күзеттері орынды көрсетілген. Сонымен қатар ұйымда басқару жалпы Республиканың және облыстарының ерекшеліктерінің барлық түрлерін барынша қамтуы тиіс. Ұйымды басқару стандарттандыруц кейде өктемдік тәрізді әсер етіп, ол ұлттық өндірістің тарихи құндылықтарын күйзелтуі мүмкін. Ұйымды басқару органдарда сипаттайтын негізгі белгі- дербестік өмір сүру мүмкіндігі. Оның шарты: өзіне қарасты бюджет және территориялық бөлімдерге әкімшілік бақылау жүргізу. Ұйымды басқарудың тиімділігі оның ұйымдастырушылық құрылымы өте күрделі объектісінің құрылымына сәйкес келуімен сипатталады. Ұйымдық басқару жүйесіне кейбір объективтік қайшылықтар тән. Ол қайшылықтарда бәсеңдету үшін үнемі жетілдіру қажет. Ұйымды басқару жүйесін жетілдіру мақсаты кем дегенде бірнеше элементтерін бірімен байланысты. Нарықтық қатынастарға өту саясатын жасап шығару мен жүзеге асыру Қазақстан Республикасы Президенті үйлестіретін мемлекеттік басқарудың арнаулы функциясы болып табылады. Құжаттарды экономиканы басқаруды ұйымдастыруды жетілдіру мәселелері басты орынға қойылады. Ұйымды басқарудың құрылымын әрі қарай жетілдіру экономикамен шаруашылық тетіктерін нақтылы мақсатты дамуымен тығыз байланысты. Ұйымды басқару әрі қарай жетілдірудегі негізгі талаптар болып мыналар табылады:

ұйымдастырушылық құрылым басқарудың негізгі заңдылықтарына, дәл кезіндегі мақсаттарға сай болуы керек және болашақтағы дамудың негізгі болуы тиіс:
ұйымдастырушылық құрылымның жақсаруы шаруашылықтың экономикалық тетігінің өзгеруімен қатар асырылуы керек:
бұрын өзін-өзі ақтаған ұйымды басқару нысандарды, қағидаларды және әдістерді жалғастырып пайдалану.

Ұйымды басқару құрылымы серпіндікпен сипатталатын және объектінің жағдайымен байланысты болған соң, ұйымдастырушылық мәселелері өтпелі кезеңнің әр сайысында зерттеліп отырылуы қажет.

Ұйымды басқару процессінде ерекше рол атқарады ол әдістер жүйесі. Олар арқылы нарық экономикасының мүдделерімен Республиканың әлеуметтік - экономикалық дамуы іске асады. Ұйымды басқару мақсатында байланысты әдіс таңдалынады, мүдделер жиынтығы көптеген әдістерді талап етеді. Ұйымды басқару қазіргі экономикалық әдістерінің мазмұны еңбек және материал шығындарын аз жұмсай отырып жақсы өндірістік нәтижелерге жету мақсатында қызметкерлердің экономикалық мүдделеріне нысаналы ықпал ету болып табылады. Ұйымдық басқарудың экономикалық әдістерінің негізгі мақсаты- кәсіп орынның ұжымымен жекелеген қызметкерлері барынша белсенділік көрсетуге ұмтылатындай экономикалық жағдайды қамтамасыз етеді.

Нарық жағдайында экономиканы басқару дегеніміз- қоғам алдында тұрған мақсаттарда бағытталған заңдар арқылы және экономикалық заңдарды жақсы пайдалану жағдайында қоғамдық қондырманың ұтымды, экономикалық жағынан дұрыс ықпал жасауы болып табылады. Мұндай көзқарас ғылыми қағидаларға негізделеді ал ел ардың болмауы ынталандырулар жоқ және мақсатқа жету мүмкін емес екенін дәлелдейді. Ұйымды басқару функциясының бірі- ол ақша және материалдық ағымдар жылжуын ұйымдастыру. Кәсіп орын басшысы, бір жағынан, барынша қаражат түсіруді қамтамасыз етуге ұмтылуы керек; екінші жағынан, қолдағы бар қаражатты өте тиімді іске асыруы керек. Қаражаттардың түсуімен жұмсалуының арасында тұрақты серпінді тенгерім қолдау табуы керек. Ұйымды басқару тәжірибесі бойынша фирмаларға үнемі қаражат жетіспейді. Ұйымды басқарудың түптілікті жаңа жүйесіне көшу процестің басты мәселелерін аңықтауға себепші болады. Көшудің алғашқы кезеңінде заң шығаратын негіздер мен ұйымдық құрылымдарды құру қажет. Ұйым қызметкерлері өз әлеуметтік ұйым алдындағы мақсаттарға қол жеткізуге пайдаланғн жағдайда ғана қызметкерлерді басқару тиімді деп санайды.

Талаптардың орындалуын қамтамасыз ету мақсатында ұйымдар түрлі әдістер қолданылады. Атап айтар болсақ, қызметкерлерді басқару жүйелерінің ұйым мақсаттарына: сәйкестігін жүйелі түрде тексеріп отыру; адам ресурстарын, басқару қызметкерлерінің ұйымның стратегиялық жоспарларын жасауға және қайта қарауға тарту; жоғары басшылықтық қызметкерлерді басқару жүйелерін жасауға, қайта қарауға үнемі қатыстырылуын қамтамасыз ету; ұйымның мақсаттарына қол жеткізу деңгейін бағалау орын алады.

Қызметкерлерді басқару тиімділігі көрсеткіштерінің бірі ұйымдық мақсаттардың орындалуын қамтамасыз ететін қызметкерлердің өндірістік тәртібін қалыптастыру болып табылады.

Ұйым қызметкерлерді басқару жүйесінің бір тұтастылығына мынадай шараларды жүзеге асыру жолымен қол жеткізе алады:

ұйымның мақсаттарын дәл анықтау;
барлық қызмет орны үшін өндірістік тәртіпті жан-жақты модельдеу;
адам ресурстары бойынша мамандардың тікелей басшылықпен, басқару персоналымен тұрақты өзара қатынасы;
адам ресурстары қызметінің бөлімшелеріндегі жұмыстың үйлестірілуі.

Кез-келген ұйымның дінгегі онда жұмыс істейтін адамдар болып табылады, оларды әрине басқа қызметкерлерді басқарғандай етіп басқару қажет. Адам ресурстары қызметінің қызметкерлері ғана ұйымның қызметкерлерді басқару жүйесін жаңарту мен қызмет етіп отыруын қамтамасыз етеді.

Оқу мақсаты- ұйымдар ұйым мақсатына жетуге қажетті білімі мен қабілеті бар адамдардың мөлшерімен қамтамасыз ету. Ұйымды басқару тимімділігі жалпы басқару тиімділігін экономикалық бағалаудан бөлек қарастырылғаны жөн. Басқаруды жетілдіру тиімділігін бағалау, басқаруды оңайландыру бағытын таңдауда, таңдалған бағыт шеңберінде жобалық баламаларда, ынталандыру жүйелерін жасауда қолданылады. Ұйымды басқару тиімділігін бағалау белгілірінің алғашқы деңгейі өндірісті басқару қызметінің экономикалық тиімділігі шараларын көрсетеді. Мекемелер, ұйымдар және фирмалар көп жағдайларда өздерінің эмблемаларын орналыстырады. Егер ұйым эмблемасының графикалық файл түріндегі эталондық кескіні бар болса ол эмблеманы бланкада орналастыру үшін пайдаланылады. Хатқа жауап күтілетін болғандықтан мұндай бланкаларда ұйымның аңықтамалық деректері бар болуы тиіс. Ұйымның анықтамалық деректемелері мыналар: байланыс бөлімшелерінің индексін, телефондардың номірлерін, банктегі шоттарды, электрондық почтаның және WWW мекен - жайын фирманың беттерін, басқада мәліметтерді қамтиды. Анықтамалық деректердің құрамына ұйымның мемлекеттік тіркеу номірі, қайсы бір қызметке деген лицензияның номірі және т. б. енгізілуі мүмкін. Құжаттарды және іс жэүргізудегі тіркеудің көптеген автоматтандырылған жүйелері ұйымдардың (фирмалардың) хат - хабарлары туралы деректер базасын өзіне қамтиды, мұндай жағдайда адресті енгізуді жеделдету және оны жазуда қатеге жол бермеу үшін «Адресат» реквизиті тиісті деректердің базаларын пайдалану арқылы толтырылады. Деректер базасында бір ұйымның бірнеше атауының пайда болуын болдырмай үшін деректер базасын кезең-кезеңде тексеріп отыру және хат- хабарлар тізіміне толықтырулар енгізуге құқығы бар адамдардың тізімін шектеу ұсынылады. Құжат айналысының көлемін айқындау кезінде барлық құжаттар бір рет есепке алынады. Машинкаға басылған көшірмелер мен жедел көбейту құралдарымен көбейтілген көшірмелер бөлек есепке алынады. Құжат айналасының жалпы көлемі көшірмелердің қосынды саны көрсетілетін көлбеу сызықпен көрсетіледі. Кірістік құжаттардың құрамында үкіметке және жоғары тұрған ұйымдарға жіберілген, басшылық қол қойған құжаттар, жедел хаттар және факстер жеке есептеледі. Құжаттардың көлемі туралы деректердің мәліметтері кезең - кезеңмен жасалып отырылады. Мекеме мемлекеттік тіркеуге алынған сәттен бастап заңды тұлға болып саналады. Тіркеуге алынған мағлұматтар заңды тұлғаларды тіркейтін мемлекеттік реестрге алынады. Ұйымдарда құрастырылатын құжаттардың түрлері оның ұйымдағы құқықтық ерекшеліктерімен байланысты. Оның құзыры атқаратын жұмыста, жұмыс тәртібін және тағы да басқа заңды немесе жеке тұлға мен байланысты қарым - қатынас көлемімен, сипатымен белгіленеді. Бір мекемеде құжаттарды ресімдеу өзінің ұйымды құрған кезеңдерден пайда болды, ал кейбір құжаттар мемлекеттік құжаттама жүйесінің талаптарының негізінде пайда болған. Әр ұйымдарда ішкі жүйелік құжаттық талаптар бар. Мекеменің ішкі құжаттар айналымының реттеу үшін арнайы түрде құжаттау формасы, табелі жасалады. Табель формасының негізгі мақсаты мекемедегі құжаттар айналымында болатын құжаттар санын іріктеп сол деңгейде сақтап отыру және оларды дайындап бір тәртіпке келтіреді. Табель арнайы ұйымдарда құжат тобына жатады. Ұйымдық қызметті атқару үдерісінде үнемі даму үдерісі жүргізіледі. Ұйымдық қатынастың күрделі жүйесіне сай кәсіпорынды басқару өзіндік белгіленген функциялар арқылы орындалады. Осы жүйенің функциялық әдісі ұйымдық қызметтің даму үдерісіне тікелей байланысты.

Ұйымдық басқару ерекшеліктерінің бірі бұл күрделі бәсекелес жағдайдағы кәсіпорынның бір тұтас жүйе ретінде жұмыс атқаруы тиімді шешімдерді қабылдауын және басқа бәсекелестерге қарағанда үлкен жетістіктерге жету болып саналады. Ұйымдық даму термині басқару қызметінің ұзақ мерзімді мақсатына жетуіне байланысты қолданылады.

Ұйымдық даму деп - кәсіпорын басшысының сыртқы ортаға байланысты сыртқы қабілетін және ұйымның даму үдерісін қамтамасыз етуге бағытталған жұмысты айтамыз. Кәсіпорын басшысы өзі басқарған ұйымға тікелей жауапты тұлға саналады. Ұйымдық дамудың бағдарламасы адамдардың жұмыс жасау барысында іс - әрекеттің тиімділігі. Ұйымдар жеке адамдарға басқа ұйымдарға тапсыру үшін қандай да бір ресми мәліметтерді растайтын құжат түріндегі анықтамаларды жиі береді. Анықтама беретін ұйымның тізбелері әдетте бұрыштама штампта немесе баспаханалық үлгідегі бланкіде сақталады. Құжат атауы берілген уақыты және лауазымды адамның қолы- бұлар деректемелердің жиынтығын құрайды. Құжат мәтінінде мынадай мәліметтер беріледі: анықтама берілген адамның аты-жөні; қажет мәліметтер; анықтаманы қажет ұйымның атауы. Анықтаманың заңдылық күші ұйымның мөрі мен бекітіледі. Жеке құжаттардың басқа түрлері: дипломдар, аттестаттар, жеке басының куәліктері т. б. қатаң белгіленген тәртіпке толтырып, қандай да болмасын жалғандықтан қорғалуы тиіс. Қазақстан Республикасында екі тілде, қазақ және орыс тілдерінде іс жүргізу, құжат толтыру қалыптасқан. Бұл құжат айналымының ең қолайлы жолы болып табылады. Алайда, өкінішке орай, екі тілдік форма тек бланкілер құжаттарға тән. Ал құжат мәтіні кең түсіндіруді қажет ететін түрлерінде ол жоқ. Сондықтан іскерлік қос тілдікті жүзеге асыру үшін екі тілді де жақсы жөн.

Күнделікті өмірге қажеттілік тұған жағдайда әкімшілікке, сотқа, нотариусқа, пошта бөліміне, банкке қызмет көрсету орындарына қайсысымыздың болмасын ісіміз түсуі мүмкін. Ресми құрылымдармен ондағы лауазымды адамдарға біздің көз қарасымызда әр түрлі болады: оларға құрметпен, күтікпен немесе сақтана қарауымыз мүмкін. Соған орай ауыз екі тілдесуде сөйлесуде әр қалай қатынас орнап жатады.

Алайда мәселені дұрыс шешу үшін, қызмет әдебін сақтап, жазбаша түрде қалыптасқан қатынасқа жүгінгені жөн. Егер ресми органнан бір нәрсе жөнінде сұрайтын болсақ, онда арыз жазамыз, ал басқа адамның бір нәрсесін істеуіне тапсырыс беретін болсақ сенімхат жазамыз. Басқаша айтқанда, алдымен құқықтық және этикалық жағынан жағдайға сәйкес келетін белгілі бір құжат түрін таңдаймыз. Одан кейін құжатты қалай толтыру керектігін, яғни оның қандай деректерден тұратыны, ойдың қандай реттілікте екендігін құжат толтырудың үлгісін жақсы білуіміз қажет. Қызметтік қарым- қатынастағы сияқты, жеке адамның ұйымдарымен қарым- қатынасында да құжат жанрларының белгілі бір түрлері бар. Оларды жеке құжаттар деп атау қалыптасқан «Жеке» деп аталатын, себебі олар жеке адамның атынан жазылып, жеке адамға арналады немесе соған тесілі болып келеді. Ұйымдағы басқару құжаттарының баяндау стилі оның жанрлық және тілдік ерекшеліктеріне сәйкес болады. Жанрлық стиль құжаттың тізбелер құрамын, олардың орналасу ретін, мәтіннің жалпы мағыналық құрылымын сақтауды талап етсе, тілдік норма сөз қолданудағы дұрыстығы, анықтықты, қысқалықты, қарапайымдылықты, сөздік эмоцияға құрылмауын талап етеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.