КСРО Сыртқы экономика банкі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3-4

1. БТА БАНК АҚ-НЫҢ ДАМУ
ТАРИХЫ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ...5-10

1.1 Банк акционерлерінің құрамына енетін ірі қаржылық
институттар ... ... ... ..5-7
1.2 БТА Банкі АҚ-ның ребрендинг
үдерісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1.3 БТА Банкі АҚ-ның
стратегиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
...9-10

2. БТА БАНКІ АҚ-НЫҢ МЕМЛЕКЕТ БӨЛГЕН ҚАРЖЫНЫҢ ҚОМАҚТЫ БӨЛІГІН
ИГЕРДІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
...11-17

2.1 БТА Банкі АҚ-ның басшысы шетелдік акционерлердің Қазақстан үкіметін
сотқа бергендігін
растады ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ..11-14
2.2 БТА Банкі АҚ-ның сыртқы берешегі Қазақстан үкіметін де қарызға
батыруы
мүмкін ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .14 -15
2.3 БТА Банкі АҚ-ның жеке тұлғалар үшін қызмет
түрлері ... ... ... ... ... ... .16- 17

3. БТА БАНКІ АҚ-НЫҢ АҚША АУДАРЫМДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... 18-
26

3.1 БТА Банкі АҚ-ның депозиттік
операциялары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18-23
3.2 БТА Банкі АҚ-ның шағын және орта бизнес өкілдері үшін қызмет
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23-25
3.3 Банк
кепілдіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ...25-2 6

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... 27-28

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
...29

КІРІСПЕ

Қазақстанның экономикалық және қаржылық дамуы халықтың әл-ауқатының
жақсаруын және ертеңгі күнге сеніммен қарайтындығын көрсетеді, бұл жеке
тұлғалардың несиелендіру қызметтеріне тікелей әсер етіп, қызығушылығын
арттырады. Бұл тұрғыда БТА клиенттердің қажеттілігіне бейімделген және
несиелендірудің бірнеше түрін ұсынады. Сондай-ақ, несиелендірудің жаңа
түрлерін үзбей шығарып тұрады. Бұл қызметтің түрлеріне, ең бірінші,
несиелік карталар, автонесиелеу, ипотекалық несиелеу, сонымен қатар, зәру
мұқтаждыққа несие беру, шұғыл несиелендіру және т.б. көптеген
несиелендірудің түрлері енгізілген. ТӘБ-тің
несиелендірілмейтін өнімдер бөлігінде депозиттердің бірнеше түрлері
ұсынылады. Сондай-ақ, банк барлық клиенттерінің ыңғайына қарай, жеке
қызмет көрсетеді.
БТА Банк АҚ-ның негiзгi мақсаты Қазақстан Республикасында баға
тұрақтылығын қамтамасыз ете отырып екінші деңгейлі банк болған соң,
халыққа қызмет көрсетіп, сол арқылы пайда табу болып табылады.
Негiзгi мақсатты iске асыру үшiн БТА Банк АҚ-на мынадай мiндеттер
жүктеледi:
1) мемлекеттiң ақша-кредит саясатын әзiрлеу және жүргiзу;
2) төлем жүйелерiнiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету;
3) валюталық реттеу мен валюталық бақылауды жүзеге асыру;
4) қаржы жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз етуге жәрдемдесу.
Осы аталған БТА Банк АҚ-ның міндеттері мен қызметтерінің тиімді
жүргізілуі ұлттық экономиканың тұрақты дамуын, инфляция деңгейінің төмен
шамасын қамтамасыз ету, валюталық операциялардың бір ізге түсуін, елдің
жалпы қаржы жүйесінің дамуын жүзеге асырады. Сондықтан БТА Банк АҚ-ның
еліміздің екінші деңгейлі банк ретіндегі экономикадағы атқаратын
қызметтері мен саясаттарын толық зерттеп қарастыру менің осы жұмысымның
мақсаты болып табылады.
Сондықтан мен жұмысымның тақырыбын БТА Банк АҚ-ның дамуы мен
құрылымы деп алдым. Бұл тақырыптың өзектілігі БТА Банк АҚ еліміздің
несие және банк жүйесінің негізгі құрылымы және бүкіл экономиканы
реттейтін экономикалық құрылғы болып табылады.
Бүгінгі таңда БТА Банк АҚ өзінің атқаратын ақша-несие
саясаттарының механизмдері бойынша Еуропа кеңістігінің стандарттарына
өтуде. Сондай-ақ БТА Банк АҚ ТМД елдері бойынша нағыз классикалық
банктің операциялары мен саясаттарын жүргізіп отырған жалғыз банк болып
табылады.
Басқарма дегеніміз – бұл банктің ағымдағы қызметін басқаратын алқалы
топтан құралған атқарушы ұйым. Басқарма төрағадан, оның орынбасарларынан,
сондай-ақ банктің басқарушы директорларынан тұрады.

Басқарманың басты қызметі мен өкілеттіктері:
— акционерлердің жалпы жиналысы мен банктің директорлар кеңесі
шешімдерінің орындалуын қамтамасыз ету;
— банктің қаржылық-экономикалық жағдайының тұрақтылығын қамтамасыз
ету;
— бизнес-стратегияларды іске асыру;
— аға менеджмент пен банк филиалдарының өкілдерін тағайындау;
— акционерлердің жалпы жиналысы мен банктің директорлары кеңесінің
құзыретіне кірмейтін басқа да мәселелер.
"БТА Банкі" АҚ басқармасының мүшелері – Қазақстанда ғана емес,
сондай-ақ шетелде де жұмыс тәжірибесін жинақтаған танымал кәсіпқой
мамандар. Басшылықтың жоғары деңгейлі кәсіби шеберлігі арқасында банк
алдыңғы қатарлардан табылып, жоғары рейтингілерге ие болып жүр. Басқарма
мүшелері әр жылдарда аса ірі қазақстандық және шетелдік қаржы
құрылымдарында, сондай-ақ мемлекеттік органдарда басқарушылық қызметтерін
атқарып келген.
Міндеті: БТА Банкі АҚ Еуропа мен Азияның дамушы нарығындағы
қаржылай шешімнің жан-жақты түрін ұсынады. Табысқа жетудің кепілі.
БТА Банктің құндылықтары:
— Адалдық пен жауапкершілік.
— Құрметтеу.
— Жақсартуға ұмтылыс.
— Жұмыла жұмыс істеу мен ынтымақтастық.
БТА Банктің қағидалары:
— Қызметкерлер
— Клиенттер
— Акционерлер
— Іскерлік серіктестер (тауар жеткізушілер мен қызмет ұсынушылар)
— Бәсекелестер
— Мемлекет пен қоғам.

1. БТА БАНКІ АҚ-НЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ

1. Банк акционерлерінің құрамына енетін ірі қаржылық институттар

БТА Банкі акционерлік қоғамының қалыптасу тарихы 1925 жылғы
қазанның 15-інен басталады. Ол кездегі Қазақстан халық шаруашылығы
Орталық Кеңесі Президиумының шешімімен республика аумағында Өндірістік
банк (Өндірісбанк) бөлімшесі ашылды.
Өндіріс Банкі туралы (1925-1991). Уақыт өте келе Өндірістік банктің
бөлімшелерінде әртүрлі қайта ұйымдастырулар болды.1932 жылдың 7
маусымында Республикалық Халық комиссарлары Кеңесінің Қазақстан
аумағында арнайы ұзақ мерзімді салымдар банктерін ұйымдастыру туралы
Қаулысына сәйкес, Алматы қаласында Өнеркәсіпбанкінің базасында КСРО
электр шаруашылығын және құрылысты қаржыландыру мақсатында банктің Қазақ
өлкелік конторасы құрылды.1949 жылдың 11 шілдесінде Министрлер Кеңесінің
қаулысымен Алматы облысаралық конторасы КСРО Өндірісбанкінің Қазақ
республикалық конторасы болып қайта құрылды. Кейіннен КСРО
Құрылысбанкінің Қазақ республикалық конторасы болып өзгертілді. 1987
жылдың 17 шілдесінде СОКП ОК мен КСРО Министрлер Кеңесінің Еліміздегі
банктер жүйесін жетілдіру және олардың экономикасының тиімділігін
арттыруға жасайтын ықпалын күшейту туралы №821 бірлескен Қаулысына
сәйкес, үш мемлекеттік банктің (КСРО Құрылысбанкі, КСРО Мемлекеттік
банкі, Сыртқы сауда банкі) негізінде 6 банк құрылды:
— КСРО Мемлекеттік банкі;
— КСРО Өнеркәсіп-құрылыс банкі;
— КСРО Сыртқы экономика банкі;
— КСРО Агроөнеркәсіп банкі;
— КСРО Тұрғын құрылыс банкі;
— КСРО Жинақ банкі.
1991 жылдың 4 наурызында КСРО Мемлекеттік коммерциялық өнеркәсіп-
құрылыс банкінің № 126 Қаулысы бойынша Қазақ республикалық КСРО Өнеркәсіп-
құрылыс банкі - Тұранбанк Қазақ республикалық Мемлекеттік коммерциялық
өндірістік-құрылыс банкі болып өзгертілді.
Тұран Банк туралы (1991-1997). 1991 жылдың 24 шілдесінде ҚазКСР
Министрлер Кабинетінің 1991 жылғы 24 шілдедегі №444 Қаулысына сәйкес
Тұранбанк Қазақ акционерлік банкі болып құрылды. Акционерлер
жиналысында Тұранбанк ҚАБ-нің Басқарма Төрағасы болып Бейсенов Ораз
Мақайұлы тағайындалады. Тұранбанк ҚАБ филиалдар желісі 66 филиалдан
құралды. 1990 жылдың 23 қаңтарында Қазақ КСР Министрлер Кеңесі мен КСРО
Сыртқы экономикалық банкінің арасында жасалған 1989 жылғы 11
желтоқсандағы келісім негізінде, КСРО Сыртқы экономикалық қызмет банкінің
бұйрығымен Алматы қаласында КСРО Сыртқы экономикалық банкінің Қазақ
республикалық банкі ашылды.
Әлем Банк туралы (1992-1997). 1992 жылдың 14 ақпанында құрылтайшылар
жиналысының №3 шешімімен, Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің
1992 жылы 28 тамыз айындағы № 710 Қаулысы бойынша Қазақстан
Республикасының Сыртқы экономикалық қызмет банкі ALEM BANK KAZAKHSTAN
Қазақстан Республикасының Сыртқы экономикалық қызмет банкі деп атауын
өзгертті. Басқарма Төрағасы болып Ырысов Берлин Кенжетайұлы тағайындалды.
"Alem Bank Kazakhstan" Акционерлік банкі бірнеше жылдар қатарынан
мемлекеттің кепілдендіруі бойынша шетел несиелерін тартуда Қазақстан
Республикасы Үкіметінің агенті болды. "Alem Bank Kazakhstan" АБ-нің
филиалдық желісі 20 филиалды қамтыды.
ТұранӘлем Банкі туралы (1997-2008). 1997 жылдың 15 қаңтарында
Қазақстан Республикасы Үкіметінің ТұранБанк Қазақ акционерлік банкін
және ӘлемБанкҚазақстан акционерлік банкін қайта ұйымдастыру туралы
15.01.97 №73 қаулысына сәйкес ТұранӘлем Банкі Жабық Акционерлік Қоғамы
құрылады. Осы Қаулының негізінде Қазақстан Республикасының Қаржы
министрлігіне ТұранӘлем Банкінің акциясын қолдануға және иеленуге
рұқсат беріледі. Сондай-ақ, банктің жарғыларын және банк басқарма
мүшелерін қалыптастыруға мүмкіндік берілді. Акционерлердің жалпы
отырысында ТұранӘлем Банкі ЖАҚ-ның Басқарма Төрағасы қызметіне Тәтішев
Ержан Нұрілдәйімұлы тағайындалды. 1998 жылдың 1 қазанында ТұранӘлем
Банкі Жабық Акционерлік Қоғамы ТұранӘлем Банкі Ашық Акционерлік Қоғамы
болып өзгертілді. 2003 жылдың 26 қыркүйегінде ТұранӘлем Банкі ААҚ қайта
тіркелуіне байланысты ТұранӘлем Банкі Акционерлік Қоғамы болып
өзгертілді. БТА Банкі туралы (2008 жылдан бері). 2008 жылдың 24
қаңтарында ТұранӘлем Банкі АҚ ребрендинг жүргізуге байланысты Қазақстан
Республикасы Әділет министрлігінің Тіркеу қызметі комитетінде қайта
тіркеуден өтіп, № 3903-1900-АҚ куәлігін алды және БТА Банкі АҚ деп
аталатын болды. 2007 жылдың қараша айында банк қолға алған Ребрендингті
жүргізудің басты алғышарты табысты банк конгломератын құруға бағытталған
жаңа стратегияның қабылдануы болды. ТМД-дағы жетекші ірі қаржылық
институттардың қатарында болу үшін 2007 жылы Тұран Әлем банкі жаңа даму
стратегиясын бекітті . Банктің жаңа бейнесінің қажеттілігі жаңа бизнестік
міндеттерге сай болсақ деген ниеттен туындады.Ребрендинг идеясы осылайша
іске асырылған болатын. БТА-ның жаңа логотипі банктің заманға сай және
инновациялы екенін бейнелейді. Ашық жасыл түс – бұл адалдық, сәттілік,
сенімділік. Алқызыл түс – бұл күштілік пен қуаттылық. Логотиптің пішіні
де тегіннен тегін таңдалмаған. Бір ізбен орналасқан төртбұрыштар
сенімділік пен тұрақтылықты, олардың қиылысуы қазіргі заманғы банк
жұмысының негізгі сапасының бірі - мөлдірлікті білдіреді. 2008 жылғы 7
қараша күні ТұранӘлем Банкі АҚ ребрендинг үдерісі басталғаны туралы
хабарлады. 2008 жылдың қаңтар айында қайта тіркеу үдерісі аяқталғаннан
кейін ТұранӘлем Банкі – АҚ БТА Банкі АҚ деген жаңа ресми атауға ие
болды. БТА Банкі мен еншілес компанияларын ренейминг пен
ревизуализациялау жұмысы 2008 жылы аяқталды.
2001 жылдан бастап Банк акционерлерінің құрамына аса ірі халықаралық
қаржы институттары кіреді:
— Еуропа Қайта құру және Даму Банкі (EBRD)
— Халықаралық қаржы корпорациясы (IFC)
— East Capital
ЕҚДБ. ЕҚДБ-мен ынтымақтастық құру Банк қызметіндегі стратегиялық
маңызды элемент болып табылады. Атап айтатын мәселенің бірі – ЕҚДБ-нің
2001 жылы 4 шетелдік инвесторлармен банк акционерлерінің құрамына кіруі.
ЕҚДБ бөлген қаражаттың жалпы сомасы арнайы жасалған белгілі бағдарламалар
аясында 152 миллион АҚШ долларын құрайды. ЕҚДБ 2003 жылдың бірінші
жартысында төрт жылдық синдикатталған қарыз берді. Бұл несие шетелдік
коммерциялық банктердің орташа мерзімді қаржыландыру рыногын ашуымен
ерекшеленеді. ЕҚДБ үлесі 10 миллион АҚШ долларын құрады, 20 миллион АҚШ
доллары Еуропаның аса ірі коммерциялық банктерінің синдикаты жолымен
тартылды. Еуропа Қайта құру және Даму Банкі Банктің еншілес
компанияларына бағдарламалық қарыздар беруде. Мысалы, БТА Ипотекаға 15
млн. АҚШ доллары, БТА Лизингке 5 млн. АҚШ доллары қарызға берілді. БТА
мен ЕҚДБ бірлесе отырып ауыл шаруашылығын дамыту мақсатында жалпы сомасы
25 млн. АҚШ долларына астық қолхаты бағдарламасын табысты іске асырды.
2001 жылдан бастап “БТА Банкі” АҚ Еуропа Қайта құру және Даму Банкінің
өкілдерімен бірге ЕҚДБ-нің “Астық қолхаттары” бағдарламаларын іске асыру
барысында жұмыстар жүргізуде. Бұл Бағдарлама негізгі екі (бірінші және
екінші) фаза аясында қаржы тартуды көздейді. “Несие желісі” деп аталатын
бірінші Фаза жыл сайын 25 миллион АҚШ доллары сомасына игеріледі.
Ағымдағы қаржыландыру 2003 жылғы 18 шілдедегі Несиелік келісім аясында
жүзеге асырылады.
IFC. IFC, банктің акционері бола отырып, жалпы сомасы 15 млн. АҚШ
долларына ұзақ мерзімді жобаларды қаржыландыруға қарыз бөлу арқылы БТА-
мен кешенді түрде ынтымақтастық құрады. IFC Банктің өзіне, сондай-ақ
еншілес компанияларға стратегиялық әріптестер табу және тарту бойынша
Банктің серіктесі болып табылады. 2005 жылғы сәуір айында IFC Жапонияның
ORIX компаниясы (Япония) және ORIX Лизинг Пәкістан компаниясымен бірлесе
отырып БТА Лизинг компаниясының капиталына бірлесе қатысу мәселесіне
қатысты келісім жасады, бұдан кейін компанияның атауы БТА ORIX Лизинг
болып өзгерді.
East Capital. East Capital Шығыс Еуропа елдерінің қаржы рыногына
маманданған активтерді басқару бойынша көшбасшы тәуелсіз компания. East
Capital 2,7 миллиардтан астам еуроны басқарады. Өзінің инвестициялық
стратегиясын нарықтың терең білімдеріне, жан-жақты талдауға және
менеджерлер мен қор талдаушылары тарапынан жиі инспекциялауға негіздейді.
Компанияның бас офисі Стокгольм қаласында, өкілдіктері Париж, Гонконг,
Таллин, Мәскеу мен Осло қалаларында орналасқан. Қазақстан Республикасының
экономикасы нарықтық қатынастарға көшу кезеңiнде несиенi басқарудың жүйесiн
және шаруашылық қызметiне банктiк қызмет көрсету механизмiн құру.
2. БТА Банкі АҚ-ның ребрендинг үдерісі

ТұранӘлемнен БТА-ға. 2008 жылғы 7 қараша күні ТұранӘлем Банкі АҚ
ребрендинг үдерісі басталғаны туралы хабарлады. 2008 жылдың қаңтар айында
қайта тіркеу үдерісі аяқталғаннан кейін ТұранӘлем Банкі АҚ БТА Банкі
АҚ деген жаңа ресми атауға ие болды. Қазір банктің өзінде, сонымен қатар
банк конгломератына кіретін еншілес компанияларда ренейминг пен
ревизуализация жүргізілуде. ТұранӘлем Банкінің ТМД-дағы жетекші қаржы
институты болып және халықаралық нарыққа шығу жаңа стратегиясын
қабылдағаннан кейін Банк пен банк конгломератының жаңа бейнесінің
қажеттілігі туындады. 10 жыл ішінде ТұранӘлем бренді Қазақстан
нарығындағы айтарлықтай әйгілі және беделді брендке айналды. Бұған әйгілі
әлемдік қаржы басылымдарының көптеген марапаттары дәлел. Солардың
кейбіріне тоқтала кетейік. Әйгілі Итоги журналы жүргізген ТМД-ның
беделді қаржы сарапшыларының сауалдама нәтижесі бойынша ТұранӘлем Банкі
2006 және 2007 жылдардағы ТМД-дағы жыл банкі атанды. Ықпалы зор The
Banker журналы ТұранӘлем Банкін 2007 жылғы әлемнің 300 үздік банктері
рейтингісіне енгізді, ал Euromoney басылымы Орта Азиядағы үздік банк
атағына лайықты деп тапты. ТұранӘлем атауы посткеңестік банктер
арасында бұрыннан танымал. БТА қаржы компаниясы тобы Украинада,
Беларусьте, Грузияда, Арменияда, Қырғызстанда жұмыс істейді. 2007 жыл
банк үшін халықаралық деңгейге шығумен: ТұранӘлем Банкінің Түркияда
стратегиялық серіктестігінің пайда болуымен есте қалды. Алайда,
жалпыұлттықтан халықаралық брендке өзгеру үшін банкке халықаралық
кеңістіктегі нарық үлесін қамти алатын әмбебап, түсінікті, сонымен қатар
жылы шырайлы және инновациялы бренд қажет болды. Осылайша банк
конгломератына кіретін барлық банктерді БТА бірыңғай брендіне біріктіру
жөнінде шешім қабылданды. Банктің өзі БТА Банкі деп аталады. Бұл атау тез
жатталады, айтуға жеңіл және қысқарма жан-жақты болғандықтан мейлінше
тиімді. БТА-ның жаңа логотипі банктің заманға сай және инновациялы екенін
бейнелейді. Ашық жасыл түс – бұл адалдық, сәттілік, сенімділік. Алқызыл
түс – бұл күштілік пен қуаттылық. Логотиптің пішіні де тегіннен тегін
таңдалмаған. Бір ізбен орналасқан төртбұрыштар сенімділік пен
тұрақтылықты, олардың қиылысуы қазіргі заманғы банк жұмысының негізгі
сапасының бірі - мөлдірлікті білдіреді. Бұл жағдайда да ТұранӘлем
Банкімен сабақтастық сақталады. Жаңа брендті құрайтындар – бұл
инновациялылық, технологиялылық және сарапшылық. Инновациялылық озық
өнімдерді енгізуді білдіреді. Сарапшылық жоғары халықаралық рейтингтер
мен марапаттарда бейнеленген тұрақтылық пен сенімділік нышаны, банкке
деген сенімділік, қызметкерлердің кәсіби шеберлігі мен басшылықтың
беделі. Ал бейімділік әрбір нәрсеге мұқияттылықты, нарық өзгерістеріне
тез бейімделу қабілетін, оның барлық сұраныстарына икемделе білуін,
банктің әлеуметтік жауапкершілігін білдіреді. Бұл компания менеджменті
құралатын басты үш қағида. Қазақстан Республикасында банктiк жүйенi
реформалаудың қажеттiлiгi, дүниежүзiлiк банктiң мамандарының пiкiрiнше,
қысқа мерзiмдi мекемелер.
3. БТА Банкі АҚ-ның стратегиясы

БТА – бұл әмбебап, қарқынды дамушы банк, оның штаб-пәтері
Қазақстанда орналасқан. БТА қаржы қызметтерін ТМД, Шығыс Еуропа және Азия
елдеріндегі дамушы нарықтарда белсенді түрде ұсынып келеді. Қаржы және
кеңес беру қызметтерін ұсынудың сапасы мен тиімділігін арттыру мақсатында
БТА жекелеген өнімдерге маманданған еншілес құрылымдар құруда. Банктің
негізгі бәсекелік артықшылықтарының бірі – өзінің жаңа нарықтарға
қатысуын дамыту, өз өнімдерінің қатарын ұдайы кеңейту немесе бейімдеу,
нарық қажеттіліктерін қанағаттандыра отырып, жоғары технологиялық
қызметтерді ұсыну дайындығын көрсететін инновация мәдениеті. БТА -ның
қарқынды дамуының негізгі көзі – өткендері ұқсас және іскерлік қарым-
қатынас тәжірибелері ортақ болған бұрынғы кеңес елдерінің (ТМД) едәуір
нарықтық әлеуетін жүзеге асыру. Банк мыналарға сүйене отырып, ТМД
нарығында негізгі ойыншы болуды көздейді:
— Жергілікті нарықты және клиенттердің қажеттіліктерін тереңірек
білу, бұл нарықтағы шетелдік қаржылық институттармен тиімді
бәсекелесуге мүмкіндік береді;
— Қазақстанның алдыңғы қатардағы нарығында бизнесті жүргізудің
едәуір жинақталған тәжірибесі және халықаралық тәжірибені тарту,
бұл жергілікті банктермен тиімді түрде бәсекелесуге мүмкіндік
береді;
— Стратегиялық серіктестердің, соның ішінде арнаулы халықаралық
компанияларды өздерінің еншілес ұйымдарына тарту арқылы олардың
кең желісін құру.
БТА ТМД-дағы ірі жеке меншік банк болуға ұмтылады. Сондай-ақ Банк
ТМД-ның ірі сауда серіктестері саналатын елдерде, атап айтқанда Түркия,
Қытай және басқа елдерде өзінің қатысуын кеңейту мақсатында Қазақстанның
және ТМД-ның басқа елдерінің қарқынды дамып келе жатқан сыртқы сауда
ағымдарын ұтымды пайдалануды көздеп отыр.
2015 жылға дейінгі даму стратегиясына сәйкес, БТА банкі келесі
мақсаттарға қол жеткізуді жоспарлайды:
— Нарықтағы үлесі бойынша:
1. Қазақстан - 25%-дан кем емес
2. Ресей - 2%-дан кем емес
3. ТМД-ның басқа елдері - 5%-дан кем емес
— АҚШ долларындағы активтердің көлемі бойынша:
1. 2010 - 25 млрд. $-дан кем емес
2. 2015 - 50 млрд. $-дан кем емес
Сондай-ақ БТА Банкі Дербес ЕКБ жеке тұлғаларға арналған дербес
банктік өзіне-өзі қызмет көрсету жүйесін пайдалануды ұсынады.
Енді банк бөлімшесіне барудың, кейбір банктік қызметтерді пайдалану үшін
менеджерге кіруге кезек күтіп, уақыт кетірудің қажеті жоқ. Ол үшін жай
ғана Интернет ғаламдық желісі арқылы қашықтан банктік қызмет көрсету
сервисіне қосылу керек. Жүйеге қосылу кезінде Сіз арнайы бағдарламалық
қамсыздандыруды сатып алу және орнату үшін қосымша шығындарды
жұмсамайсыз, Интернетке кіру мүмкіндігі және БТА Банкі шығарған
қолданыстағы төлем карточкасы жеткілікті болып табылады. БТА Банкі АҚ
өзінің халықаралық облигациялары бойынша пайыздық төлемдерін кешіктіріп
отыр деп хабарлайды дүйсенбі күні Қазақстан қор биржасының (KASE)
баспасөз қызметі. БТА банкі ресми хатында TuranAlem Finance B.V.
(Нидерланд корольдігі) халықаралық облигациялары бойынша 11-ші купонның
төлемдерін кешіктіріп төлеуі жөнінде хабарлаған болатын, деп айтылған
KASE-нің хабарламасында. TuranAlem Finance B.V. облигацияларының
көрсетілген өкімхаттың шығарылымына сәйкес бұл төлемді осы жылдың 24
қыркүйегінде төлеп тастауы міндетті еді. Банктің Қазақстан қор биржасына
ұсынылған хатында, еурооблигациялар бойынша купондық сыйақы төлеуі
пайыздардың төленбегені 2009 жылдың 22 шілдесінен бастап төлемақыларды
уақытша тоқтату шешіміне байланысты деп айқындалады. Халықаралық
рейтингтік агенттіктер 78% акцисы тиесілі Самұрық-Қазына Ұлттық әл-
ауқат қорының БТА банкінің жиынтық борышын 12 миллиард долларға бағалап,
соның ішінде 4 миллиард долларға жуығы 2009 жылдың мерзімінде төленіп
тасталыуы тиіс.
Бiрiншi категорияға орталықтандырылған экономикадан мұра болып
қалған мақсатты несие мен банктiк тәжiрибенi мемлекеттiк үлестiру
жүйесiнiң ескi тәжiрибесiмен келiсiлген қаржылық ресурстарды дұрыс
орналастырмау мәселесi; екiншi категория мәселерiне банктердiң “сапасыз”
қарыздары мен мемлекеттiк зиянды кәсiпорындарын жатқызады. Бұл мәселелер
несие беруге қабiлеттi және жеке кәсiпорындардың қаржылық ресурстарға қол
жеткiзуiне кедергi болып, банктiк қаржылық ресурстардың өмiршең емес
кәсiпорындардың пайдасына кетуiне жол бередi.
Қазақстан Республикасының қазiргi банк жүйесiнiң құрылуы 1990 жылдың
желтоқсанында ҚазКСР – нiң Жоғары Кеңесi қабылдаған “Банктер және банк
қызметi туралы” Заңынан бастау алады. Заңға сәйкес республикада екi
деңгейлi банк жүйесi құрылды: жоғары (бiрiншi) деңгейдегi банк – ҚазКСР-
нiң Мемлекеттiк банкi және төменгi (екiншi) деңгейдегi банк –
коммерциялық банктер жүйесi.
Банктің несие қоржынының сапасын жақсарту жөніндегі жоспарлы
жұмыстар мен жеке тұлғалардан несиелік борыштарды қайтарумен айналысатын
коллекторлық ұйымдармен арадағы белсенді әріптестіктің арқасында Банк
проблемалық қарыздарды қайтару деңгейін өсірді. Сондай-ақ, мерзімі өтіп
кеткен несиелер бойынша өсімпұлдар мен айыппұлдарды алуға қатысты өзге де
шығындарды 2,5 есе өсірді. Мұның нәтижесінде, есеп беріліп отырған кезең
ішінде 30 күнге дейін өтелуге тиіс мерзімі өтіп кеткен несиелер бойынша
өтеу мөлшері өткен жылдың соңындағы көрсеткіш 564 млн. теңгеден(4,7 млн.
АҚШ доллары) 2,4 өсіп, 2008 жылдың 1-ші шілдесіндегі жағдай бойынша 1 349
млн теңгені (11,2 млн. АҚШ доллары)құрады. Банк стратегиясы бес негізгі
қағидаға негізделеді: Инновациялылыққа, Технологиялыққа, Бизнестің
тиімділігіне, Клиенттерге белсенді қызмет көрсету мен қызмет көрсетудің ең
жоғары сапасына.

2. БТА БАНКІ АҚ-НЫҢ МЕМЛЕКЕТ БӨЛГЕН ҚАРЖЫНЫҢ ҚОМАҚТА БӨЛІГІН ИГЕРДІ

2.1 БТА Банкі АҚ-ның басшысы шетелдік акционерлердің Қазақстан үкіметін
сотқа бергендігін растады

Самұрық- Қазына ұлттық әл-ауқат қорының шағын және орта
кәсіпкерлікті қолдауға БТА банкіне бөлген қаражаты 86 пайызға игерілді.
Бұл- 592 жобаға жұмсалған 19 млрд теңге. Маңғыстау облысына барған
сапарында банктің басқарма төрағасы Әнуар Сәйденов осылай деп мәлімдеді.

Банктің Маңғыстаудағы филиалы 27 жобаны қаржыландырып отыр.
Қазір кәсіпкерлікті дамытуға 700 млн тг жұмсалған. Осы көрсеткіш филиалға
бөлінген қаражаттың 90 пайызға игерілгенін дәлелдейді. Бүгінде облыстағы
МАЭК- Қазатомпром кәсіпорны, Каспий машина жасау кешені және
Қаражанбасмұнай банктің ірі клиенттері болып саналады. Мемлекет
қаржысын бизнес бағытына тарататын негізгі оперотор- банк қорында жаңа
жобаларды қаржыландыру үшін 22 млрд тг бар. Осының шетінен 241 млн.тг
маңғыстаулық кәсіпкерлерге де бұйырды. 6 жылдан бері БТА-ның тұрақты
тұтынушысы- Бек Транс ЖШС мен банк филиалы басшылары заемді қайта
қаржыландыру туралы келісімге қол қойды. Несие 84 айға берілді. БТА
Банкі, АҚ (бұрыңғы атауы ТұранӘлем Банкі АҚ (ТӘБ) 2008 жылдың бірінші
тоқсанында ребрендинг нәтижесінде жаңа атауға ие болды) — Қазақстанның
жүйе құрушы банкі, ТМД елдеріндегі банк желісін құруда болып табылады.
БТА Банкі — бүгінде нарықтың барлық саласына қатысушы, жетекші қаржылық
топқа айналды: корпоративтік және жеке тұлғалар бизнесі, сауданы
қаржыландыру, қор рыногы, несиелендіру, шағын және орта бизнесті дамыту,
лизинг, ипотека, зейнетақы қоры және т.б көптеген қызмет түрлерін
қамтиды. БТА Банкінің қазіргі таңда Қазақстан бойынша 22 филиал, 274
бөлімшесі мен Украинада (Киев), Ресейде, БАӘ-де (Дубаи) және Қытайда
(Шанхай) халықаралық өкілдіктері бар, және банкінің желісі Ресейге,
Украинаға, Беларусь еліне, Қырғызстанға, Арменияға, Грузияға, Қазақстан
мен Түркияға тарайды. БТА Банкі негізі қаланған уақыттан бері бірнеше
марапаттарға ие болды. 2005 жылы аса беделді Euromoney журналының
мәлімдеуі бойынша ТМД-дағы үздік банк және Орта Азиядағы үздік банк
деген жоғары мәртебені иеленді. Британдық The Banker журналының Шығыс
Еуропадағы шағын банктер арасындағы ең үздігі мәртебесіне ие болды.
Қыркүйектің екінші жартысында БТА банкпен оның кредиторлары борышты
қайта құрылымдау жөнінде меморандумға қол қойған болатын. БТА банкі
кредиторларға борышты қайта құрылымдау бойынша төрт нұсқаны ұсынып отыр:
өзінің борышқорлық міндеттемелерін ең жоғары мөлшердегі бір миллиард АҚШ
доллар сомасына өтеуді 82,25% жеңілдігімен төлеп алуға, міндеттемелердің
мерзімін 60% жеңілдігімен орта мерзімді кезеңге ұзарту, екінші деңгейдегі
капиталды ескере отырып тәртіптелген ұзақ мерзімді борыштың мерзімін
ұзарту және борышты 80% жеңілдігі бар акцияларға алмастыру. Сонымен қатар
кредиторларға БТА банктің активтерін қайтару (Recovery Notes) процессінде
қатысу мүмкіндігін беретін облигациялар шығарылады. Кредиторлар комитеті
мына ұйымдарды қамтиды: ABN AMRO Bank N.V., Commerzbank
Atkiengesellschaft, the D. E. Shaw group, KfW (DEG - Deutsche
Investitions- und Entwicklungsgesellschaft mbH и KfW IPEX-Bank
бөлімдерінің өкілі), Euler Hermes Kreditversicherungs AG (Германияның
федеративті республикасы атынан қызмет көрсететін), Export-Import Bank of
the United States, Fortis Investment Management UK Limited, Gramercy
Advisors LLC, ING Asia Private Bank Limited, JPMorgan Chase Bank, N.A.,
Mediobanca - Banca di Credito Finanziario S.p.A., Standard Chartered Bank
и Wachovia Bank N.A. Қыркүйек айының соңында БТА банкі Қаржы қадағалау
агенттігіне қаржылық борышты қайта құрылымдау жөніндегі жоспарын ұсынған
болатын. Қаржы қадағалау агенттігі кредиторлармен келісімге қол
қойылуы жөнінде желтоқсанның 7-іне дейін мерзімді белгіледі. Алдыңғы
аптада ҚҚА-ның басшысы Елена Бахмутова егер әлдеқандай жағдаймен
кредиторлар түбегейлі келісімге келе алмаса, яғни, ол реттеушіні
қанағаттандырмаса, онда реттеуші банкті уақытша тоқтатып және жою құқығын
беретін норманы пайдалануы да әбден мүмкін. Бірақ бұл - біздің
көздегеніміз емес, бұл - жай ғана бір құрал, - деді ҚҚА басшысы Е.
Бахмутова. Сонымен бірге Новости-Казахстан Халықаралық ақпарат
агенттігіне берген сұхбатында Елена Бахмутова БТА банкі кредиторлармен
желтоқсанның 7-іне дейін келісімге қол қоймаған жағдайда, онда банктің
лицензиясын кері қайтарылып алуы мүмкін.
Бұған дейін бірқатар бұқаралық ақпарат құралдары
банк акционерлері сот арқылы БТА банктен 20 млрд доллар талап еткендігін
хабарлаған болатын. Дегенмен банктің басқарма төрағасы Сәйденов олардың
талабы 3 млрд доллар екендігін айтып отыр. Акционерлер тобы БТА банктен
20 миллиард доллар талап етіп, төрелік сотқа шағымданғандығы туралы
ақпаратты сәуірдің 29-ы күні Республика газеті таратқан болатын. Бұл
басылымның жазуына қарағанда, акционерлер жауапкер ретінде мемлекет
атынан үкімет, премьер-министр, Ұлттық Банкі, қаржы нарығын және қаржы
ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі, Самұрық-Қазына ұлттық әл-
ауқат даму қоры және Қаржы министрлігін атаған. Акционерлер тобына
еуропалық елдердің бірқатар инвесторлары кіреді. Олардың мәлімдеуінше,
алдын ала есеп бойынша, қазақстандық және халықаралық заңдарды бұза
отырып, БТА банктің национализациялануына әкеп соқтырған соңғы
уақыттардағы бірқатар жайттарға байланысты, банк акционерлері 20 миллиард
доллар шығынға батқан. Ал, оның нақты көлемін трибунал анықтайтын болады
деп жазды Республика газеті.
30 сәуір, бейсенбі күні баспасөз мәслихатын өткізген БТА банктің
басқарма төрағасы Әнуар Сәйденов жоғарыда келтірілген ақпаратты жартылай
растап, жартылай жоққа шығарды:
- Осындай талап түскен. Бірақ ол жерде, әрине 20 миллиардқа тіпті
жақындамайды. Ондағы әңгіме 3 миллиард доллар төңірегінде болып отыр.
Әрқайсысы 1,5 миллиард доллардан екі шағым түсті. Мұндай талаптарды заң
бойынша қарастыратын боламыз. Ал, БТА банктің жалпы қарызы – 13 млрд
доллар. Оның ішіне банктің 2037 жылға дейін қайтарылуы тиіс
міндеттемелері де кіреді. Оның айтуынша, акционерлер өздерінің шағымын
Самұрық-Қазына ұлттық қоры банктің акционерлер құрамына енген кезде
олардың шығыны жоғарыда көрсетілген мөлшерде шыққандығымен негіздеген.
Азаттық радиосына осы мәселе турасында пікір білдірген белгілі
экономист, әлемдік экономика және саясат институтының бас ғылыми маманы
Қанат Берентаев 20 миллиард доллар көлеміндегі қаржының шын мәнінде орын
алуы мүмкін екендігін айтады:
- Бұл жерде мынадай жағдай орын алған секілді: банктің бұрынғы
басқарма төрағасы Мұхтар Әблязов қаңтар айында-ақ мемлекеттің дәл осындай
әрекетпен акцияларды сатып алу арқылы банкті национализациялаған
жағдайда, яғни банктің меншік иесі ауысқанда, сырттан қарыз алу шарттары
өзгеріп, несиегерлер қарызды уақытынан бұрын қайтаруды талап етуге құқығы
бар деген болатын. Сондықтан олардың қанша қаржы талап ететіндігін дәл
айта алмаймыз. Ол 20 миллиард доллар да болуы ғажап емес. Өйткені БТА
секілді біздегі банктер ақпараттарын анағұрлым құпия ұстайды.
Алайда БТА басшылары несиегерлермен жүргізіліп жатқан келіссөздер
сәтті аяқталатындығына сенімді. Банктің басқарма төрағасы Әнуар Сәйденов
жақында БТА банктің тобы Лондонда несиегерлермен телефон арқылы
конференция өткізгендігін, соның барысында несиегерлердің банкке
сұрақтары көп болғаны сонша, жиын соңында олар сыртқы қарызға қатысты
сұрақтарға жауап беретін веб-парақша ашу туралы ұсыныс жасалғандығын атап
көрсетті.
- Бірінші реакциясы көңілге қонымды болды. Біз әзірге жекелеген
ұсыныстарды жасаған жоқпыз. Өйткені біздің қаржы кеңесшілеріміз мұндай
ұсыныстарды мамыр айының басында жасауды ұйғарып отыр. Олар көбіне-көп
2008 жылдың қорытындысы бойынша аудиттің қалай аяқталатындығына
байланысты.
Бұдан бөлек, Әнуар Сәйденов мамыр айында банктің кеңесшілері мен
несиегерлердің кездесуі болатындығын, сондай-ақ банк несиегерлері
өздерінің бірлескен комитетін құру туралы ұсынысы бар екендігін айтты.
Банктің басқарма төрағасының пікірінше, мұндай комитеттің құрылуы БТА
банкке де ыңғайлы.
- Бұл жағдайда біз жекелеген несиегерлердің әрқайсысымен емес,
солардың топтасқан жиынымен келіссөздер жүргізетін боламыз, - деді ол.
Бұл уақытта, жергілікті ақпарат құралдарының барлығы дерлік БТА банктің
жағдайына қатысты әртүрлі болжамдарын келтіріп жатыр. Бұл жердегі негізгі
тақырып БТА банкротқа ұшырай ма деген сауал төңірегінде өрбуде. Осыған
орай, банктің басқарма төрағасы дефолт пен банкрот мағынасы жағынан тең
ұғымдар еместігін және банкке банкроттық қаупі туып тұрмағандығын ерекше
атап көрсетіп отыр:
- БТА банкте мұндай жағдай болған жоқ. Яғни, банктің ликвидтік
қаржысы бар. Біз өз клиенттеріміздің, салымшыларымыздың алдындағы жауапты
сезінеміз. Олардың қаржысына қауіп жоқ. Клиенттердің бізге тапсырған
төлемдері мен аудармалары ел ішінде және шетелде толық орындалады.
Әсіресе банктің осы қызметін негізгі акционер Самұрық- Қазына ұлттық әл-
ауқат қоры толық қолдайды. Яғни, банктің осы күнгі қызметі жалғасып
жатыр.
Десек те, жергілікті сарапшылардың бірқатары банктің жағдайы
Сәйденов айтқандай керемет еместігін айтуда. Мысалы, Азаттыққа пікір
білдірген экономист Қанат Берентаев БТА банктің қазіргі несиелік
портфелін бар болғаны 1 миллиард долларға бағалап отыр. Ал, Әнуар
Сайденов болса қазіргі күні банктің жалпы несиелік портфелі 18 миллиард
70 миллион доллар деген мәлімет берді.
Ақпан айында үкімет қаржы дағдарысымен күрес мақсатында БТА банкті
өз бақылауына алған болатын. Артынша-ақ банк басшылары ауыстырылып,
шетелге қашуға мәжбүр болған оның бұрынғы жетекшісі Мұхтар Әблязов және
топ менеджері Роман Солодченко БТА банктегі мұндай өзгерістер банктің
өзін банкротқа ұшыратады деп болжаған болатын.

2.2 БТА Банкі АҚ-ныі сыртқы берешегі Қазақстан үкіметін де қарызға
батыруы мүмкін

... .Қазақстан
экономистерінің пікірінше, шетел несиегерлері БТА банктің қарызын толық
өтеп беруін талап еткен жағдайда бұл банк тақырға отырады. Өйткені,
мемлекеттің өзінің мұндай ауқымды қарызды өтеп беруге шамасы жоқ. Сондай-
ақ, жергілікті сарапшылар банктің дефолтқа ұшырауына ұлттық қордағы
қаржының бейберекет жұмсалуы кінәлі деп есептейді. Standard & Poor's
халықаралық агенттігі қазақстандық БТА банктің ұзақ және қысқа мерзімдік
рейтингісін "D" (дефолт) деңгейіне дейін түсірді. Бұған дейін бұл банк
негізгі қарыздарын төлеуді тоқтатып, берешектерін қайта
құрылымдайтындығын жариялаған еді. БТА банктің қарызы 12 млрд доллар,
соның 4 млрд доллары биыл қайтарылуы тиіс. Бұрынғы қаржы министрі,
Қазақстан экономистері қауымдастығының төрағасы Ораз Жандосов қазіргі
күні БТА банктің әрі қарайғы тағдырына қатысты екі түрлі бағытты
көретіндігін айтады:
– Банк үшін өзінің барлық несиегерлерімен қарызды қайта құрылымдау
жөніндегі келіссөздерінің қаншалықты сәтті өтетіндігі аса маңызды болып
тұр. Турасын айтқанда, мұнда екі жол бар: біріншісі–банк пен несиегерлер
қарызды қайтарудың жаңа шарттарына келіседі; екіншісі – келісім болмаса,
онда белгілі бір несиегерлер банктің қандай да бір активтерін алу үшін
сотқа жүгінеді.
Белгілі экономист, әлемдік экономика және саясат институтының бас
ғылыми маманы Қанат Берентаевтың пікірінше, үкіметтің банк капиталына
күштеп енуі мен банктің бұрынғы жетекшісі Мұхтар Әблязовтың отставкасынан
соң, БТА банктің халықаралық рейтингісі тез арада төмен құлдилайтындығы
ешкімге жасырын болмаған. Мемлекеттен банкке бөлінген ақша сыртқы қарызды
өтеуге жұмсалады. Сондай-ақ, ол банктің бұрынғы төрағасының: меншік
иесінің ауысына байланысты банктен шетелдік несиегерлер қарыздарын тез
арада өтеуін талап етуі мүмкін, - деп айтқан ескертулері қазіргі күні
шындыққа айналып отыр деп есептейді. Бұдан бөлек, Берентаев
несиегерлердің барлығы да қарызды толық өтеуін талап еткен жағдайда БТА
банк тақырға отырады деп кесіп айтты.
– Менің пікірімше, қазірдің өзінде бірқатар шетелдік инвесторлар
берешекті өтеуді талап еткен. Мемлекет бөлген 2 миллиард соны жабуға
кетуі тиіс. Осы тұрғыдан алғанда, мемлекет бірінші кезекте банктің сыртқы
қарызын реттеуге көңіл бөледі. Ал, банкке не төніп тұрғаны айдан анық.
Өйткені, ол өз бетімен барлық талаптарды бірдей өтей алмайды. Қазақстан
мұндай үлкен көлемдегі қаржыны таппайды. Бұл жердегі әңгіме Қазақстанның
Ішкі жалпы өнімінің (ІЖӨ) 10-13 пайызы туралы болып отыр. Банк сөзсіз
тақырға ұшырайды. Сосын оны жою керек болады. Мемлекет атынан Самрұқ-
Қазына банктің құрамына кіріп қойғандықтан, барлық қарыз үкіметке
жүктеледі, - деді Қанат Берентаев.
S&P агенттігінің есептеуі бойынша, БТА банктің жалпы қарызының
көлемі – шамамен алғанда 12 млрд доллар. Ал, 2008 жылы Қазақстанның ІЖӨ
көлемі шамамен 135 млрд долларды құрады. Сонымен қатар, Қанат Берентаев
Қазақстандағы жетекші банктердің бағасының төмендеуі жалпы республикадағы
банк жүйесіне ауыр соққы болып тиетіндігін болжап отыр.
– Әсіресе, елдегі банктердің сыртқы әлеммен қарым-қатынасы күрделене
түседі. Бұл жағдайда қазақстандық банктердің елден тыс аймаққа шығу
мүмкіндігі күрт кемиді. Яғни, бізге ешкім қарыз бермейтін болады. Оның
үстіне, шілденің 1-інен бастап банктердің жарғылық капиталы көтеріледі.
Соның салдарынан 15-ке жуық банк өзара бірігуге мәжбүр болады, - деді
экономист. Қазақстандық банктерге шетелден қарыз алу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.