Корпоративтік табысқа салынатын салық
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I. Салық туралы жалпы түсінік.
1.1. Мемлекеттік салық
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... 5
1.2. Салықтың
міндеттемелері ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... .7
1.3. Салықтың түрлері мен
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
.9
II. Шаруа немесе фермер қожалығының арнаулы салық режимі
2.1. Шаруа қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
2.2. Ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған
арнаулы салық
режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.3. Кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне арналған арнаулы салық
режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..31
Кіріспе
Салық - кез келген өркениетті мемлекеттің негізгі табыс көзі. Салықтар
белгіленген мөлшерде және көрсетілген мерзімдерде мемлекеттің өзінің
қызметтері мен міндеттерін жүзеге асыруының көзі болып табылатын ұлттық
табыстың бір бөлігі. Салықтар қаржының алғашқы санаты болып табылады.
Салықтар мемлекеттің құрылуымен қатар қалыптасады және мемлекеттің өмір
сүріп, дамуының негізі. Кез келген мемлекет өзінің қаржылық негізінің
болған кезінде ғана өмір сүреді. Тек мемлекет қана азаматтардың салық салу
режимін енгізе алады, оларға ақшаның белгілі бір сомасын бергізуге
міндеттейді. Қазақстан Республикасында салықтарды төлеу міндеті
азаматтардың конституциялық міндеттері аясында белгіленген. Осы орайда
мемлекет өзінің саяси билік субъектісінің өкілеттілігіне сүйене отырып
әрекет етеді.
Қазақстан Республикасының Конституциясы азаматтарды заңда белгіленген
салықтарды төлеуге міндеттейді.Азаматтар заңсыз белгіленген салықты
төлемейді, ал төлеуге болмайтын салық болуы мүмкін емес. Салықтың міндетті
белгісі - салық төлеуші заңда белгіленген тәртіп пен мерзімде салық төлеуге
міндетті.
Салық бұл қаржылық-құқықтық құрал, осы арқылы мем лекет өзіне қажетті
қаражатты алады. Қаржылық міндеттеме де, кез келген міндеттеме сияқты, екі
субъектіге ие: несиегер, яғни, мемлекет өкілетті тұлға ретінде болады және
борышкер, ол салық төлеуші болып табылады. Осы қаржылық міндет аясында
несиегер борышкерден салық, белгіленген ақша сомасын белгіленген мерзімде
және белгілі бір тәртіпте талап етуге құқылы, ал борышкер салық төлеудің
белгіленген механизмі негізінде бұл соманы мемлекетке өткізуге міндетті.
Салықтың экономикалық белгілері, яғни салық бұл материалдық төлем,
салықты төлеу әрқашанда салық төлеушінің мүлігін мемлекет пайдасына алуды
көздейді. Салық бұл қайтарылмайтын түрде ақша алу. Салықты төлеу кезінде
құнның біржақты қозғалуы орын алады: төлеушіден мемлекетке қарай. Осылай
салық, ақша, бірінші - төлеушіден мемлекетке, одан кейін - мемлекеттен
төлеушіге қарай жылжитын қайтарымды төлемдерден өзгешеленеді.
Мемлекетке алынатын барлық салық түрлерінің жиынтығы олардың құрылымының
әдістері мен нысандары, салық қызметі органдары мемлекеттің салық жүйесін
құрайды. Салық жүйесі - салық түрлері, салық төлеушілер, салық жинау
әдістері, салықтық жеңілдіктерінің болуына байланысты күрделі модель болып
келеді. Салық жүйесі - мемлекет пен салық төлеушінің арасындағы күрделі,
өзара байланысты әлеуметтік-экономикалық қатынастардың жиынтығы. Осы қарым-
қатынастар неғұрлым ұйлесімді болса, соғұрлым салық жүйесі мемлекеттің
экономикалық саясатына ықпалды болады. Салық жүйесі экономикалық саясаттың
құралы ретінде кәсіпкерлік қызметті ынталандыруға, елдің тұрмыс-жағдайын
жақсартуға, елде болып жатқан экономикалық процестерге белсене қатысуы
тиіс.
1.1 Мемлекеттік салық жүйесі
Салық жүйесі мемлекеттік билік органдары мен салық төлеушілердің өзара
қарым - қатынастарын ұйымдастыратын императивтік құрылым болып табылады
және ол мемлекеттің экономикалық саясатының заңды күші бар құралы ретінде
пайдаланылады.
Мемелекеттік салық жүйесінің қасиеттері: трансфеттік және индикативті;
императивтік сипаты, ақшалай нысандағы құнды бөлудің қаржылық - құқықтық
құралы, фиксальдық өзара қарым - қатынастардың принциптерін іске асыру
негіздер; қоғамның әлеуметтік - экономикалық дамуының әр қилы жағдайларына
қарай салық әкімшілігін жүргізу жолдары; корпорациялық және мемлекеттік
қаржылар аясының мүдделерін теңдестіру элементі; әлеуметтік аяларға зиянын
тегізбейтін, экономиканы тікелей немесе жанама түрде басқарудың тәсілі
сияқты өзіне тән ерекшеліктері мен белгілері болады.
Мемлекеттің салық жүйесі деп - құрамы мен мемлекеттің салықтық
юрисдикциясының құзырының ауқымында қалыптасқан қазіргі заманғы талаптар
мен халықаралық салық салу стандартына сай салық салудың өте маңызды
жағдайлары мен мән-жайларының жиынтығын айтамыз. Мемлекеттің салық
саясатына салық жүйесінің салықтық механизмі арқылы іске асырылады.
Салықтық механизмі қалыптастыру барысында заңды және жеке тұлғалар
салықтарының арақатынасы салықтық міндеттемелердің туындауын негіздейтін
өндіріс пен шаруашылығының базистік көрсеткіштері алынатын салықтық
ұйымдастырушы салықтық құқықтық нормаларда айқындалған әртүрлі салық
құралады арқылы жүзеге асыратын салық салу саласын мемлекеттік басқарудың
әдістері мен нысандарының жиынтығынан тұрады. Осы орайда салықтық механизм
салық заң актілерінің тиісті ережелерін іске асыру жағдайлары мен
қағидаларының жиынтығы ретінде көрініс табады. Демек салықтық механизм
салық салуды мемлекеттік басқарудың негізгі табылатын салыққа сүйенеді.
Мемлектте қалыптасқан экономикалық - қаржылық және ұйымдастырушы салықтық
құқықтық қатынастар жүйесі салықтық механизмді құру ерекшелігін айқындайды.
Салықтық механизм элементтеріне салық ставкасының мөлшері салықтардың
жиналу деңгейі, салықтар арқылы ұлттық табыстың бір бөлігінен алынатын
үлес, мемлекеттік салықтық жоспарлау және болжамдау берілетін салық
жеңілдіктерінің көлемі салықтық реттеу тиімділігі салықтық бақылау
салықтардың инвистициялық саясатты жүргізуге және қоғамдағы экономикалық
дамуына тигізетін ықпалы және тағы басқа жатады.Салықтық механизм
элементерінің фискальдық және реттеуші жүйелер бойынша шектеулі олардың
ұдайы өндіріс мақсатына қызмет көрсетулеріне, сондай-ақ жалпы мемлекеттік
корпоративтік және жекеше экономикалық мүдделер арасындағы деп тепе -
теңдікке қол жеткізуге есептігін тигізеді. Сонымен салықтық механизмнің
жұмыс істеу мақсатында республикалық және жергілікті бюджеттердің салықтық
кірістерін қалыптастыру арқылы қоғамдық мемлекеттік қажеттілікті қамтамасыз
етуді, сондай-ақ нақтылы өндірушілердің және азаматтар табыстарының
экономикалық әлеуметін ұлғайтуды жатқызуға болады.
1.2 Салықтық міндеттемелер
Салықтық міндеттеменің мән-жайын заң шығарушы былайша айқындаған
тиісті салық заңдарына сәйкес салық төлеушінің мемлекет алдында туындаған
міндеттемесі салықтық міндеттеме болып табылады; салықтық міндеттеме
талаптарына сай салық төлеуші салық органында тіркеу есебіне тұруға, салық
салу объектісі мен салық салуға байланысты объектіні айқындауға, салықтар
мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеп шығаруға, салық
есептілігін жасауға, оны белгіленген мерзімде табыс етуге және салықтар мен
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге міндетті; мемлекет
өзінің салық органдары арқылы салық төлеушіден оған тиесілі салықтық
міндеттемелерді толық көлемде орындауын талап етуге құқылы; салықтық
міндеттемелер орындалмаған немесе тиісінше орындалмаған жағдайда мемлекет
Салық кодексінің тиісті баптарында көзделген тәртіп негізінде салықтық
міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін және мәжбүрлеп
орындату шараларын қолдануға құқылы.
Салықтық міндеттемелер орындалмаған немесе тиісінші орындалмаған
жағдайда мемлекет Салық кодексінің тиісті баптарында көзделген тәртіп
негізінде салықтық міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін
және мәжбүрлеп орындау шараларын қолдануға құқылы. Бұл ретте түсінікті
болуы үшін салық міндеттеме салық төлеушінің мемлекет алдындағы бір жақты
міндеттемесі, яғни түпкілікті нәтижесі өзіне тиесілі салықтық төлемнің
сомасын мемлекет кірісіне аудару, енгізу төлеу жөніндегі міндеттемесі.
Салық міндеттеме негізінде салықтық төлемнің сомасын өзінің пайдасына
төлеуді салық төлеушіден талап ету жөніндегі мемлекеттің құқығы деп
тұжырымдарға болады. Міне, салық төлеушінің өзіне тиісті салық заңына
сәйкес жүетелген салық төлеу жөніндегі бір жақты міндеттемені саналы түрде,
сондай-ақ салықтық құқықтық мәдениеттілік пен белсенділік таныта отырып,
белгіленген тәртіп негізінде уақытылы және толығымен орындауы, мемлекеттен
салық төлеушілерден белгіленген салықтарды өзіне төленуін талап ету
құқығымен ұштаса отырып, салықтық құқықтық қатынастардың басты материалдық
мәніне айналады.
Өзінің экономикалық және құқықтық табиғатына сай салықтық міндеттеме
тек мемлекеттің еркін жәнеөмірлі талабына сай туындайды; әрдайым мерзімді
сипатта болады, өзінің сипаты бойынша мемлекетті қоғамдық - құқықтық
тұрғыдан ерекшелінеді, өзінің мән-жайына қарай бір жақты міндеттеме болып
табылады.
1.3 Қазақстан Республикасында салынатын салықтың түрлері
Мемлекетке алынатын барлық салық түрлерінің жиынтығы оларды
құрылымының әдістері мен нысандары, салық қызметі органдары мемлекеттің
салық жүйесін құрайды.
Салық жүйесі - салық түрлері, салық төлеушілер, салық жинау әдістері,
салықтық жеңілдіктердің болуына байланысты күрделі модель болып келеді.
Салықтарды әр түрлі принциптер бойынша бөлуге болады:
• мемлекет пен төлеушінің қарым қатынастары және салық салу
объектісіне байланысты;
• пайдалануы бойынша;
• салық жинаушы органы, экономикалық сипаты бойынша.
Бірінші сипаты бойынша салықтар тікелей және жанама болып бөлінеді.
Тікелей салықтар табыс немесе мүлікке ғана табысқа, пайдаға, мүлікке
және жерге салынатын салық салынады. Тікелей салықтар өз кезегінде нақты
және жеке болып бөлінеді.
Нақты салық мүліктің пайдалану тиімділігіне емес, сыртқы сипатына
байланысты салынады, және де нақты тікелей салықтарға жер, мүлік, ақша
капиталына салынатын салықтар жағады.
Жеке салықтарда табыс қана емес, төлеушінің қаржылық жағдайы да
ескеріледі, мысалы отбасы жағдайы. Оған мыналар жатады: табысқа салынатын
салық, сый мен мұраға салынатын салық, жан басына және тағы басқа салықтар.
Жанама салықтар - тауар, қызметтер бағалары арқылы қосылған құнға
салынатын салық, акциздер, кедендік баждар алынады. Салық сомаларының иесі
тауар және қызметтерді өткізгесін мемлекетке тапсырылады.
Пайдалану сипаты бойынша салықтар жалпы және арнайы болып бөлінеді.
Жалпы салықтар мемлекетке түсіп, белгілі бір пайдалану барысында
тұлғасыздандырады. Арнайы салықтар белгілі мақсатқа ие болып келеді.
Салықты жинайтын және оны билейтін органына байланысты орталық және
жергілікті салықтар болып бөлінеді.
Объектінің экономикалық сипаты бойынша салықтар табысқа және тұтынуға
салынатын салықтар болып бөлінеді:
Бірінші жағдайда салық төлеушінің кез келген объектіден алған табысына
салық салу, екінші жағдайда бұл тауарлар мен қызметтерді тұтынғанда
төленетін шығындарға салынатын салық.
Қазақстан Республикасында мына салық түрлері төленеді:
1) қосылған құн салығы. Қосылған құн салығын төлеу тауарларды өндіру және
сату, жұмыстарды орындау және өткізу, сондай - ақ қызметтерді көрсету
және өткізу барысында қосылған айналым құнының заңда белгіленген
ставка бойынша есептелінетін бір бөлігін бюджетке аударуды білдіреді.
2) Акциздер - мемлекеттердің кейбір экономикалық секторларындағы мол
табыс табатын тұлғалардың шамадан тыс байып кетпеулерін, сондай-ақ
бағалары онша қымбат емес, бірақ пайдалану нәтижесінде зардабы тиетін
тауарлардың тұтынылуын шектеуді көдеп сән - салтанат бұйымдары мен
заттарының, сирек кездесетін бағасы қымбат дәмді тағамдардың, халық
тұтынатын тауарлардың, табиғи минералдвы шикізаттардыңжәне тағы басқа
сатылу бағасын немесе белгілі бір көрсетілетін қызметтердің тарифіне
қосу арқылы алынатын жанама салықтар болып табылады.
3) Әлеуметтік салық Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі
әлеуметтік салықтың төлеушілері ретінде:
1. Қазақстан Республикасындағы қызметтерін тұрақты мекемелер арқылы
жүзеге асыратын резидент еместер;
2. Қазақстан Республикасының резиденттері - заңды тұлғалар;
3. шетелдік заңды тұлғалардың филиалдарды мен өкілдіктері;
4. жеке кәсіпкерлер;
5. адвокаттар;
6. жеке нотариустар;
7. кейбір кездерде заңды тұлғаның шешімі бойынша оның құрылымдық
бөлімшелері көрініс табады.
4) Жер қойнауында пайдаланушыға салынатын салық: жер қойнауын
пайдаланушылардың арнайы төлемдері мен салығы; қол қойылған бонус,
коммерциялық табу бонусы, роялти, үстеме пайда салығы.
5) Корпоративтік табысқа салынатын салық. Корпоративтік табыс салығының
Қазақстандағы мемлекеттік бюджетке түсетін түсімі маңызды орын алады,
яғни шамамен 28 % - ды құрайды. Корпоративті табыс салығын салу
механизмі заңды тұлғалардың салықты төлеу тәртібі, мерзімі, алыну
шарты, санкция мен жеңілдіктері арқылы анықталады. Салықты салудың
объектісі салық салынатын табыс болып табылады, ол жылдық жиынтық
табыс пен заңда бекітілген шегерім арасындағы айырма арқылы
анықталады.
6) Жеке табыс салығы. Қазақстан ТМД елдерінің ішінде ең алғашқылардың
бірі болып жеке жеке табыс салығы бойынша, әлеуметтік астары басым
прогрессивті салықставкасын құрастырып, практикаға енгізген болатын.
Салық алынған жылдың табыстың мөлшеріне қарай, 5 %-дан 20 %-ға дейінгі
прогрессивті шкала бойынша төленеді. Бірақ аталған шкаланы 15 %-ы
бойынша салық салынатын дивидент, сыйақы, ұтыстар түріндегі табысқа
және 10 % ставка бойынша салық салынатын адвокаттар мен нотариустардың
табыстарына қатысы жоқ.
7) Жер салығы. Жер салығы адамзат өркениетінің әр қилы даму кезеңдерінде
үзбей алынған, күні бүгінге дейін әрқашанда жергілікті салық салу
жүйесінде көрініс табатын үйреншікті жергілікті салық болып табылады.
Бұл салық негізінде есептеліну көзі бойынша мүліктік болғандықтан оның
төлеушілер қатарына заңды тұлғаларды, жеке тұлғаларда жатады.
8) Көлік құралдар салығына салынатын салық. Көлік құралдары салығын
төлеушілер меншік құқығында салық салу объектілері бар жеке тұлғалар
мен меншік негізінде шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару
құқығында салық салынатын объектілері бар заңды тұлғалар мен олардың
құрылымдық бөлімшілері, яғни меншік құқығында, меншікті сенім білдіріп
басқару құқығында және шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару
құқығында мемлекеттік тіркеу есебіне алынған құралдары бар заңды және
жеке тұлғалар болып табылады.
9) Мүлік салығы. Жеке тұлғаларға меншік құқығымен тиесілі және
кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын мынадай объектілер жатады:
1. Қазақстан Республикасының аумағындағы тұрғын үй, саяжай құрылыстары,
гараждар және өзге де құрылыстар, ғимараттар, үй-жайлар;
2. Қазақстан Республикасының аумағындағы аяқталмаған құрылыс объектілері
қоныстану кезінде бастап жеке тұлғалардың мүлкіне салық салу
объектісі болып табылады.
Мүлік салығы тікелей нақты салық болып табылады, оның көлемі
табыстылыққа емес, мүліктің құнына байланысты. Төлеушілері кәсіпкерлік
қызметте қолданылатын, сондай-ақ ондай қызметті қолданылмайтын салық
объектісі бойынша заңды және жеке тұлғалар, шетел азаматтары да болып
табылады.
10) Ойын бизнесі салығын төлеушілер ойын бизнес саласындағы қызметті
жүзеге асырудан түскен кірістер бойынша корпорациялық табыс салығын
төлеушілер болып табылмайды. Ойын бизнес салығын төлеушілер казино,
ойын автоматтар залы, тотализатор, букмекерлік кеңсе қызмет көрсету
жөніндегі қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар
ойын бизнес салығын төлеушілер болып табылады. Салық салу объектілері:
1) ойын столы
2) ойын автоматы
3) тотализатор кассасы
4) тотализатордың электрондық кассасы
5) букмехердің кеңсесінің кассасы
6) бухмекердің кеңсесінің электрондық кассасы.
1. Шаруа қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі туралы түсінік
Шаруа қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі бірыңғай жер
салығын төлеу негізінде бюджетпен есеп айрысудың айрықша тәртібін
көздейді және акцизделетін өнімдерді өндіру, ұқсату және сату жөніндегі
қызметті қоспағанда, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі өндірген ауыл
шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі өндірген ауыл шаруашылық өнімдерін ұқсату
және оны өткізу жөніндегі шаруа қожалықтары қызметіне қолданылады.
Жеке меншік құқығымен және жер пайдалану құқығымен жер учаскелері
болған кезде шаруа қожалықтарына арнаулы салық режимін қолдану құқығы
беріледі.
Шаруа қожалықтары осы арнаулы салық режимін немесе салық салудың
жалпыға бірдей белгіленген тәртібін дербес таңдауға құқылы. Шаруа
қожалықтары арнаулы салық режимін қолдану үшін жыл сайын 20 ақпаннан
кешіктірмей жер учаскісі орналасқан жердегі салық органына уәкілетті
мемлекеттік орган белгіленген нысан бойынша өтініш береді.
Салық төлеушінің аталған мерзімде өтініш бермеуі оның бюджетпен есеп
айрысуды жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жүзеге асыруға келісімі деп
есептеледі. 20 ақпаннан кейін құрылған шаруа қожалықтары жеке кәсіпкерді
мемлекеттік тіркеу туралы куәлігін алған күні арнаулы салық режимін қолдану
құқығына өтініш береді. Таңдап алған салық салу режимі салық кезеңі ішінде
өзгертуге жатпайды.
Күнтізбелік жыл - бірыңғай жер салығы бойынша салық кезеңі болып
табылады. Бірыңғай жер салығын төлеу негізінде арнаулы салық режимін
қолданатын шаруа қожалықтары салықтардың және бюджетке төленетін басқада
міндетті төлемдердің мынадай түрлерін:
1) осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметтен түскен шаруа
қожалықтарының табысынан жеке табыс салығын;
2) осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметті жүзеге асырудан түскен
айналым бойынша қосылған құн салығын;
3) осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер
учаскілері бойынша жер салығын және жер учаскілерін пайдаланғаны үшін
төлемді;
4) Қазақстан Республикасының Үкіметі белгіленген қажеттілік нормативтері
шегінде салық салу объектілері бойынша көлік құралдарына салынатын
салықты;
5) Қазақстан Республикасының Үкіметі белгіленген қажеттілік нормативтері
шегінде салық салу объектілері бойынша мүлік салығын төлеуден
босатылады.
Осыған сәйкес қосылған құн салығын төлеушілер болып табылмайтын
бірыңғай жер салығын төлеушілер салық органына осы салық бойынша есепке қою
туралы өз еркімен өтініш беруге құқылы.
Шаруа қожалықтары үшін арнаулы салық режимі қолданылмайтын қызмет
түрлерін жүзеге асырған кезде бірыңғай жер салығын төлеушілер кірістер мен
шығыстардың, мүліктің бөлек есебін жүргізуге және жалпы белгіленген
тәртіппен және шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режимінде
қызметтің осындай түрлері бойынша тиісті салық пен бюджетке төленетін
басқада міндетті төлемдерді есептеуді, салық есептілігін тапсыру мен
төлеуді жүргізуде міндетті.
Бұл төлем көзінен салық салынбайтын мүліктік табысты және басқа да
табыстарды алғанн кезде де қолданылады.
Бірыңғай жер салығын есептеу мен төлеу тәртібі.
Жер учаскесін бағалау құны бірыңғай жер салығын есептеу үшін негіз
болып табылады.Жер учасісін бағалау құнын айқындау Қазақстан
Республикасының жер заңдарында белгіленген тәртіппен жүргізілді.
Бірыңғай жер салығын есептеу жер учаскесін бағалау құнына 0,1 пайыз
стваканы қолдану жолымен жүргізіледі. Бірыңғай жер салығын төлеу жер
учаскесі орналасқан жер бойынша тиісті бюджетке тиісті бюджетке екі
мерзімде:
1) ағымдағы төлем ағымдағы салық кезеңінің 20 қазанынан
кешіктірілмейтін мерзімде төленеді;
2) бірыңғай жер салығы бойынша түпкілікті есеп айырысу есепті
кезеңнен кейінгі салық кезеңінің 20наурызынан кешіктірілмейтін
мерзімде жүргізіледі.
Төлеудің бірінші мерзімінде бірыңғай жер салығын төлеушілер ағымдағы
төлемді бұдан бұрынғы салық кезеңі үшін бірыңғай жер салығы бойынша
декларацияда есептелген бірыңғай жер салығы жалпы сомасының 12 бөлігінен
кем емес мөлшерде төлейді. 20 қазанға дейін құрылған бірыңғай жер салығын
төлеушілер, сондай-ақ жұмыс істеп тұрған салық төлеушілер салық есептеудің
базасы өзгерген кезде ағымдағы төлем төлеуді бірыңғай жер салығы бойынша
ағымдағы төлем есебімен есептелген салық сомасының кемінде 1 2 бөлігі
мөлшерінде жүргізеді. 20 қазаннан кейін құрылған бірыңғай жер салығын
төлеушілер жер салығын төлеушілер есепті жылдан кейінгі жылдың 31
наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде ағымдағы есепті кезең үшін төлеуге
тиісті жалпы салық сомасын енгізеді. Шаруа қожалықтары жер пайдалану
құқығында жер учаскесін иеленуді нақты кезеңі үшін бірыңғай жер салығын
есептейді және төлейді.
Бірыңғай жер салығы бойынша салық есептілігі. Бірыңғай жер салығын
төлеушілер жыл сайын ағымдағы салық кезеңінің 31 наурызынан
кешіктірілмейтін мерзімде мынандай құжаттарды:
1) ағымдағы салық кезеңі үшін бірыңғай жер салығы бойынша ағымдағы төлем
есебін;
2) нотариат немесе жергілікті атқарушы органдар куәландырылған жер
пайдалануға құқық беретін құжаттардың көшірмелері;
Жер пайдалану құқығын актісі болмаған жағдайда бірыңғай жер салығын
төлеушілер жергіліктіатқарушы органның жер пайдалану құқығын беру
туралы беру туралы шешімін табыс етеді. Кейін жер учаскесіне құқық
белгілейтін құжат алған кезде салық төлеуші оны алған кезден бастап
отыз күн ішінде оның нотариат немесе селолық атқарушы органдар
куәландырған көшірмесін салық комитетіне табыс етеді.
3) жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган берген жер
учаскеесін бағалау құнын анықтайтын актінің нотариат немесе
жергілікті атқарушы органдар куәландырған көшірмесін табыс етеді. Акт
болмаған жағдайда жер учаскілерін бағалау құны жер ресурстарын басқару
жөніндегі уәкілетті орган берген деректер бойынша 1 гектар жердің
аудан бойынша орташа бағалау құнын негізге ала отырып анықталады.
4) әлеуметтік салық сомаларын есептеу үшін қажетті деректерді міндетті
түрде көрсете отырып, қызметкерлерді алдағы салық кезеңінде жалдау
туралы мәліметтер табыс етеді.
Содан кейін салық кезеңдерінде бірыңғай жер салығын төлеуші бірыңғай
жер салығы бойынша ағымдағы төлем есебін және жоғарыда аталған құжаттарды
олардағы деректер өзгерген жағдайда ғана табыс етеді. Осы арнаулы салық
режимін таңдап алған жаңадан құрылған салық төлеушілер бірыңғай жер салығы
бойынша ағымдағы төлем есебі мен арнаулы салық режимін қолдану құқығына
өтініш бергеннен кейін отыз күнтізбелік күн ішінде жоғарыда аталған
құжаттарды табыс етеді.
Таратылған немесе қайта ұйымдастырылған кезде бірыңғай жер салығын
төлеуші қызметті тоқтату немесе қайта ұйымдастыру туралы өтінішті салық
органына бергеннен кейін он бес күн мерзімде өткен салық кезеңі үшін
декларация тапсыруға міндетті.
Салықтың және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдерді жекелеген
түрлерін есептеу мен төлеу ерекшеліктері. Бірыңғай жер салығын төлеушілер
қожалығының басшысын және мүшелерін қоса алғанда, әрбір қызметкер үшін
айлық есептік көрсеткіштің 20 пайыздық ставкасы бойынша әлеуметтік салық
сомасын ай сайын есептеп отырады.
Төлем көзінен ұсталатын әлеуметтік салықтың, жеке табыс салығының,
жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарының, ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I. Салық туралы жалпы түсінік.
1.1. Мемлекеттік салық
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... 5
1.2. Салықтың
міндеттемелері ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... .7
1.3. Салықтың түрлері мен
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
.9
II. Шаруа немесе фермер қожалығының арнаулы салық режимі
2.1. Шаруа қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі туралы
түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
2.2. Ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғаларға арналған
арнаулы салық
режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
2.3. Кәсіпкерлік қызметтің жекелеген түрлеріне арналған арнаулы салық
режимі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .27
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ..31
Кіріспе
Салық - кез келген өркениетті мемлекеттің негізгі табыс көзі. Салықтар
белгіленген мөлшерде және көрсетілген мерзімдерде мемлекеттің өзінің
қызметтері мен міндеттерін жүзеге асыруының көзі болып табылатын ұлттық
табыстың бір бөлігі. Салықтар қаржының алғашқы санаты болып табылады.
Салықтар мемлекеттің құрылуымен қатар қалыптасады және мемлекеттің өмір
сүріп, дамуының негізі. Кез келген мемлекет өзінің қаржылық негізінің
болған кезінде ғана өмір сүреді. Тек мемлекет қана азаматтардың салық салу
режимін енгізе алады, оларға ақшаның белгілі бір сомасын бергізуге
міндеттейді. Қазақстан Республикасында салықтарды төлеу міндеті
азаматтардың конституциялық міндеттері аясында белгіленген. Осы орайда
мемлекет өзінің саяси билік субъектісінің өкілеттілігіне сүйене отырып
әрекет етеді.
Қазақстан Республикасының Конституциясы азаматтарды заңда белгіленген
салықтарды төлеуге міндеттейді.Азаматтар заңсыз белгіленген салықты
төлемейді, ал төлеуге болмайтын салық болуы мүмкін емес. Салықтың міндетті
белгісі - салық төлеуші заңда белгіленген тәртіп пен мерзімде салық төлеуге
міндетті.
Салық бұл қаржылық-құқықтық құрал, осы арқылы мем лекет өзіне қажетті
қаражатты алады. Қаржылық міндеттеме де, кез келген міндеттеме сияқты, екі
субъектіге ие: несиегер, яғни, мемлекет өкілетті тұлға ретінде болады және
борышкер, ол салық төлеуші болып табылады. Осы қаржылық міндет аясында
несиегер борышкерден салық, белгіленген ақша сомасын белгіленген мерзімде
және белгілі бір тәртіпте талап етуге құқылы, ал борышкер салық төлеудің
белгіленген механизмі негізінде бұл соманы мемлекетке өткізуге міндетті.
Салықтың экономикалық белгілері, яғни салық бұл материалдық төлем,
салықты төлеу әрқашанда салық төлеушінің мүлігін мемлекет пайдасына алуды
көздейді. Салық бұл қайтарылмайтын түрде ақша алу. Салықты төлеу кезінде
құнның біржақты қозғалуы орын алады: төлеушіден мемлекетке қарай. Осылай
салық, ақша, бірінші - төлеушіден мемлекетке, одан кейін - мемлекеттен
төлеушіге қарай жылжитын қайтарымды төлемдерден өзгешеленеді.
Мемлекетке алынатын барлық салық түрлерінің жиынтығы олардың құрылымының
әдістері мен нысандары, салық қызметі органдары мемлекеттің салық жүйесін
құрайды. Салық жүйесі - салық түрлері, салық төлеушілер, салық жинау
әдістері, салықтық жеңілдіктерінің болуына байланысты күрделі модель болып
келеді. Салық жүйесі - мемлекет пен салық төлеушінің арасындағы күрделі,
өзара байланысты әлеуметтік-экономикалық қатынастардың жиынтығы. Осы қарым-
қатынастар неғұрлым ұйлесімді болса, соғұрлым салық жүйесі мемлекеттің
экономикалық саясатына ықпалды болады. Салық жүйесі экономикалық саясаттың
құралы ретінде кәсіпкерлік қызметті ынталандыруға, елдің тұрмыс-жағдайын
жақсартуға, елде болып жатқан экономикалық процестерге белсене қатысуы
тиіс.
1.1 Мемлекеттік салық жүйесі
Салық жүйесі мемлекеттік билік органдары мен салық төлеушілердің өзара
қарым - қатынастарын ұйымдастыратын императивтік құрылым болып табылады
және ол мемлекеттің экономикалық саясатының заңды күші бар құралы ретінде
пайдаланылады.
Мемелекеттік салық жүйесінің қасиеттері: трансфеттік және индикативті;
императивтік сипаты, ақшалай нысандағы құнды бөлудің қаржылық - құқықтық
құралы, фиксальдық өзара қарым - қатынастардың принциптерін іске асыру
негіздер; қоғамның әлеуметтік - экономикалық дамуының әр қилы жағдайларына
қарай салық әкімшілігін жүргізу жолдары; корпорациялық және мемлекеттік
қаржылар аясының мүдделерін теңдестіру элементі; әлеуметтік аяларға зиянын
тегізбейтін, экономиканы тікелей немесе жанама түрде басқарудың тәсілі
сияқты өзіне тән ерекшеліктері мен белгілері болады.
Мемлекеттің салық жүйесі деп - құрамы мен мемлекеттің салықтық
юрисдикциясының құзырының ауқымында қалыптасқан қазіргі заманғы талаптар
мен халықаралық салық салу стандартына сай салық салудың өте маңызды
жағдайлары мен мән-жайларының жиынтығын айтамыз. Мемлекеттің салық
саясатына салық жүйесінің салықтық механизмі арқылы іске асырылады.
Салықтық механизмі қалыптастыру барысында заңды және жеке тұлғалар
салықтарының арақатынасы салықтық міндеттемелердің туындауын негіздейтін
өндіріс пен шаруашылығының базистік көрсеткіштері алынатын салықтық
ұйымдастырушы салықтық құқықтық нормаларда айқындалған әртүрлі салық
құралады арқылы жүзеге асыратын салық салу саласын мемлекеттік басқарудың
әдістері мен нысандарының жиынтығынан тұрады. Осы орайда салықтық механизм
салық заң актілерінің тиісті ережелерін іске асыру жағдайлары мен
қағидаларының жиынтығы ретінде көрініс табады. Демек салықтық механизм
салық салуды мемлекеттік басқарудың негізгі табылатын салыққа сүйенеді.
Мемлектте қалыптасқан экономикалық - қаржылық және ұйымдастырушы салықтық
құқықтық қатынастар жүйесі салықтық механизмді құру ерекшелігін айқындайды.
Салықтық механизм элементтеріне салық ставкасының мөлшері салықтардың
жиналу деңгейі, салықтар арқылы ұлттық табыстың бір бөлігінен алынатын
үлес, мемлекеттік салықтық жоспарлау және болжамдау берілетін салық
жеңілдіктерінің көлемі салықтық реттеу тиімділігі салықтық бақылау
салықтардың инвистициялық саясатты жүргізуге және қоғамдағы экономикалық
дамуына тигізетін ықпалы және тағы басқа жатады.Салықтық механизм
элементерінің фискальдық және реттеуші жүйелер бойынша шектеулі олардың
ұдайы өндіріс мақсатына қызмет көрсетулеріне, сондай-ақ жалпы мемлекеттік
корпоративтік және жекеше экономикалық мүдделер арасындағы деп тепе -
теңдікке қол жеткізуге есептігін тигізеді. Сонымен салықтық механизмнің
жұмыс істеу мақсатында республикалық және жергілікті бюджеттердің салықтық
кірістерін қалыптастыру арқылы қоғамдық мемлекеттік қажеттілікті қамтамасыз
етуді, сондай-ақ нақтылы өндірушілердің және азаматтар табыстарының
экономикалық әлеуметін ұлғайтуды жатқызуға болады.
1.2 Салықтық міндеттемелер
Салықтық міндеттеменің мән-жайын заң шығарушы былайша айқындаған
тиісті салық заңдарына сәйкес салық төлеушінің мемлекет алдында туындаған
міндеттемесі салықтық міндеттеме болып табылады; салықтық міндеттеме
талаптарына сай салық төлеуші салық органында тіркеу есебіне тұруға, салық
салу объектісі мен салық салуға байланысты объектіні айқындауға, салықтар
мен бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеп шығаруға, салық
есептілігін жасауға, оны белгіленген мерзімде табыс етуге және салықтар мен
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге міндетті; мемлекет
өзінің салық органдары арқылы салық төлеушіден оған тиесілі салықтық
міндеттемелерді толық көлемде орындауын талап етуге құқылы; салықтық
міндеттемелер орындалмаған немесе тиісінше орындалмаған жағдайда мемлекет
Салық кодексінің тиісті баптарында көзделген тәртіп негізінде салықтық
міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін және мәжбүрлеп
орындату шараларын қолдануға құқылы.
Салықтық міндеттемелер орындалмаған немесе тиісінші орындалмаған
жағдайда мемлекет Салық кодексінің тиісті баптарында көзделген тәртіп
негізінде салықтық міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету тәсілдерін
және мәжбүрлеп орындау шараларын қолдануға құқылы. Бұл ретте түсінікті
болуы үшін салық міндеттеме салық төлеушінің мемлекет алдындағы бір жақты
міндеттемесі, яғни түпкілікті нәтижесі өзіне тиесілі салықтық төлемнің
сомасын мемлекет кірісіне аудару, енгізу төлеу жөніндегі міндеттемесі.
Салық міндеттеме негізінде салықтық төлемнің сомасын өзінің пайдасына
төлеуді салық төлеушіден талап ету жөніндегі мемлекеттің құқығы деп
тұжырымдарға болады. Міне, салық төлеушінің өзіне тиісті салық заңына
сәйкес жүетелген салық төлеу жөніндегі бір жақты міндеттемені саналы түрде,
сондай-ақ салықтық құқықтық мәдениеттілік пен белсенділік таныта отырып,
белгіленген тәртіп негізінде уақытылы және толығымен орындауы, мемлекеттен
салық төлеушілерден белгіленген салықтарды өзіне төленуін талап ету
құқығымен ұштаса отырып, салықтық құқықтық қатынастардың басты материалдық
мәніне айналады.
Өзінің экономикалық және құқықтық табиғатына сай салықтық міндеттеме
тек мемлекеттің еркін жәнеөмірлі талабына сай туындайды; әрдайым мерзімді
сипатта болады, өзінің сипаты бойынша мемлекетті қоғамдық - құқықтық
тұрғыдан ерекшелінеді, өзінің мән-жайына қарай бір жақты міндеттеме болып
табылады.
1.3 Қазақстан Республикасында салынатын салықтың түрлері
Мемлекетке алынатын барлық салық түрлерінің жиынтығы оларды
құрылымының әдістері мен нысандары, салық қызметі органдары мемлекеттің
салық жүйесін құрайды.
Салық жүйесі - салық түрлері, салық төлеушілер, салық жинау әдістері,
салықтық жеңілдіктердің болуына байланысты күрделі модель болып келеді.
Салықтарды әр түрлі принциптер бойынша бөлуге болады:
• мемлекет пен төлеушінің қарым қатынастары және салық салу
объектісіне байланысты;
• пайдалануы бойынша;
• салық жинаушы органы, экономикалық сипаты бойынша.
Бірінші сипаты бойынша салықтар тікелей және жанама болып бөлінеді.
Тікелей салықтар табыс немесе мүлікке ғана табысқа, пайдаға, мүлікке
және жерге салынатын салық салынады. Тікелей салықтар өз кезегінде нақты
және жеке болып бөлінеді.
Нақты салық мүліктің пайдалану тиімділігіне емес, сыртқы сипатына
байланысты салынады, және де нақты тікелей салықтарға жер, мүлік, ақша
капиталына салынатын салықтар жағады.
Жеке салықтарда табыс қана емес, төлеушінің қаржылық жағдайы да
ескеріледі, мысалы отбасы жағдайы. Оған мыналар жатады: табысқа салынатын
салық, сый мен мұраға салынатын салық, жан басына және тағы басқа салықтар.
Жанама салықтар - тауар, қызметтер бағалары арқылы қосылған құнға
салынатын салық, акциздер, кедендік баждар алынады. Салық сомаларының иесі
тауар және қызметтерді өткізгесін мемлекетке тапсырылады.
Пайдалану сипаты бойынша салықтар жалпы және арнайы болып бөлінеді.
Жалпы салықтар мемлекетке түсіп, белгілі бір пайдалану барысында
тұлғасыздандырады. Арнайы салықтар белгілі мақсатқа ие болып келеді.
Салықты жинайтын және оны билейтін органына байланысты орталық және
жергілікті салықтар болып бөлінеді.
Объектінің экономикалық сипаты бойынша салықтар табысқа және тұтынуға
салынатын салықтар болып бөлінеді:
Бірінші жағдайда салық төлеушінің кез келген объектіден алған табысына
салық салу, екінші жағдайда бұл тауарлар мен қызметтерді тұтынғанда
төленетін шығындарға салынатын салық.
Қазақстан Республикасында мына салық түрлері төленеді:
1) қосылған құн салығы. Қосылған құн салығын төлеу тауарларды өндіру және
сату, жұмыстарды орындау және өткізу, сондай - ақ қызметтерді көрсету
және өткізу барысында қосылған айналым құнының заңда белгіленген
ставка бойынша есептелінетін бір бөлігін бюджетке аударуды білдіреді.
2) Акциздер - мемлекеттердің кейбір экономикалық секторларындағы мол
табыс табатын тұлғалардың шамадан тыс байып кетпеулерін, сондай-ақ
бағалары онша қымбат емес, бірақ пайдалану нәтижесінде зардабы тиетін
тауарлардың тұтынылуын шектеуді көдеп сән - салтанат бұйымдары мен
заттарының, сирек кездесетін бағасы қымбат дәмді тағамдардың, халық
тұтынатын тауарлардың, табиғи минералдвы шикізаттардыңжәне тағы басқа
сатылу бағасын немесе белгілі бір көрсетілетін қызметтердің тарифіне
қосу арқылы алынатын жанама салықтар болып табылады.
3) Әлеуметтік салық Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі
әлеуметтік салықтың төлеушілері ретінде:
1. Қазақстан Республикасындағы қызметтерін тұрақты мекемелер арқылы
жүзеге асыратын резидент еместер;
2. Қазақстан Республикасының резиденттері - заңды тұлғалар;
3. шетелдік заңды тұлғалардың филиалдарды мен өкілдіктері;
4. жеке кәсіпкерлер;
5. адвокаттар;
6. жеке нотариустар;
7. кейбір кездерде заңды тұлғаның шешімі бойынша оның құрылымдық
бөлімшелері көрініс табады.
4) Жер қойнауында пайдаланушыға салынатын салық: жер қойнауын
пайдаланушылардың арнайы төлемдері мен салығы; қол қойылған бонус,
коммерциялық табу бонусы, роялти, үстеме пайда салығы.
5) Корпоративтік табысқа салынатын салық. Корпоративтік табыс салығының
Қазақстандағы мемлекеттік бюджетке түсетін түсімі маңызды орын алады,
яғни шамамен 28 % - ды құрайды. Корпоративті табыс салығын салу
механизмі заңды тұлғалардың салықты төлеу тәртібі, мерзімі, алыну
шарты, санкция мен жеңілдіктері арқылы анықталады. Салықты салудың
объектісі салық салынатын табыс болып табылады, ол жылдық жиынтық
табыс пен заңда бекітілген шегерім арасындағы айырма арқылы
анықталады.
6) Жеке табыс салығы. Қазақстан ТМД елдерінің ішінде ең алғашқылардың
бірі болып жеке жеке табыс салығы бойынша, әлеуметтік астары басым
прогрессивті салықставкасын құрастырып, практикаға енгізген болатын.
Салық алынған жылдың табыстың мөлшеріне қарай, 5 %-дан 20 %-ға дейінгі
прогрессивті шкала бойынша төленеді. Бірақ аталған шкаланы 15 %-ы
бойынша салық салынатын дивидент, сыйақы, ұтыстар түріндегі табысқа
және 10 % ставка бойынша салық салынатын адвокаттар мен нотариустардың
табыстарына қатысы жоқ.
7) Жер салығы. Жер салығы адамзат өркениетінің әр қилы даму кезеңдерінде
үзбей алынған, күні бүгінге дейін әрқашанда жергілікті салық салу
жүйесінде көрініс табатын үйреншікті жергілікті салық болып табылады.
Бұл салық негізінде есептеліну көзі бойынша мүліктік болғандықтан оның
төлеушілер қатарына заңды тұлғаларды, жеке тұлғаларда жатады.
8) Көлік құралдар салығына салынатын салық. Көлік құралдары салығын
төлеушілер меншік құқығында салық салу объектілері бар жеке тұлғалар
мен меншік негізінде шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару
құқығында салық салынатын объектілері бар заңды тұлғалар мен олардың
құрылымдық бөлімшілері, яғни меншік құқығында, меншікті сенім білдіріп
басқару құқығында және шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару
құқығында мемлекеттік тіркеу есебіне алынған құралдары бар заңды және
жеке тұлғалар болып табылады.
9) Мүлік салығы. Жеке тұлғаларға меншік құқығымен тиесілі және
кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын мынадай объектілер жатады:
1. Қазақстан Республикасының аумағындағы тұрғын үй, саяжай құрылыстары,
гараждар және өзге де құрылыстар, ғимараттар, үй-жайлар;
2. Қазақстан Республикасының аумағындағы аяқталмаған құрылыс объектілері
қоныстану кезінде бастап жеке тұлғалардың мүлкіне салық салу
объектісі болып табылады.
Мүлік салығы тікелей нақты салық болып табылады, оның көлемі
табыстылыққа емес, мүліктің құнына байланысты. Төлеушілері кәсіпкерлік
қызметте қолданылатын, сондай-ақ ондай қызметті қолданылмайтын салық
объектісі бойынша заңды және жеке тұлғалар, шетел азаматтары да болып
табылады.
10) Ойын бизнесі салығын төлеушілер ойын бизнес саласындағы қызметті
жүзеге асырудан түскен кірістер бойынша корпорациялық табыс салығын
төлеушілер болып табылмайды. Ойын бизнес салығын төлеушілер казино,
ойын автоматтар залы, тотализатор, букмекерлік кеңсе қызмет көрсету
жөніндегі қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар
ойын бизнес салығын төлеушілер болып табылады. Салық салу объектілері:
1) ойын столы
2) ойын автоматы
3) тотализатор кассасы
4) тотализатордың электрондық кассасы
5) букмехердің кеңсесінің кассасы
6) бухмекердің кеңсесінің электрондық кассасы.
1. Шаруа қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі туралы түсінік
Шаруа қожалықтарына арналған арнаулы салық режимі бірыңғай жер
салығын төлеу негізінде бюджетпен есеп айрысудың айрықша тәртібін
көздейді және акцизделетін өнімдерді өндіру, ұқсату және сату жөніндегі
қызметті қоспағанда, ауыл шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі өндірген ауыл
шаруашылық өнімдерін өндіру, өзі өндірген ауыл шаруашылық өнімдерін ұқсату
және оны өткізу жөніндегі шаруа қожалықтары қызметіне қолданылады.
Жеке меншік құқығымен және жер пайдалану құқығымен жер учаскелері
болған кезде шаруа қожалықтарына арнаулы салық режимін қолдану құқығы
беріледі.
Шаруа қожалықтары осы арнаулы салық режимін немесе салық салудың
жалпыға бірдей белгіленген тәртібін дербес таңдауға құқылы. Шаруа
қожалықтары арнаулы салық режимін қолдану үшін жыл сайын 20 ақпаннан
кешіктірмей жер учаскісі орналасқан жердегі салық органына уәкілетті
мемлекеттік орган белгіленген нысан бойынша өтініш береді.
Салық төлеушінің аталған мерзімде өтініш бермеуі оның бюджетпен есеп
айрысуды жалпыға бірдей белгіленген тәртіппен жүзеге асыруға келісімі деп
есептеледі. 20 ақпаннан кейін құрылған шаруа қожалықтары жеке кәсіпкерді
мемлекеттік тіркеу туралы куәлігін алған күні арнаулы салық режимін қолдану
құқығына өтініш береді. Таңдап алған салық салу режимі салық кезеңі ішінде
өзгертуге жатпайды.
Күнтізбелік жыл - бірыңғай жер салығы бойынша салық кезеңі болып
табылады. Бірыңғай жер салығын төлеу негізінде арнаулы салық режимін
қолданатын шаруа қожалықтары салықтардың және бюджетке төленетін басқада
міндетті төлемдердің мынадай түрлерін:
1) осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметтен түскен шаруа
қожалықтарының табысынан жеке табыс салығын;
2) осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметті жүзеге асырудан түскен
айналым бойынша қосылған құн салығын;
3) осы арнаулы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын жер
учаскілері бойынша жер салығын және жер учаскілерін пайдаланғаны үшін
төлемді;
4) Қазақстан Республикасының Үкіметі белгіленген қажеттілік нормативтері
шегінде салық салу объектілері бойынша көлік құралдарына салынатын
салықты;
5) Қазақстан Республикасының Үкіметі белгіленген қажеттілік нормативтері
шегінде салық салу объектілері бойынша мүлік салығын төлеуден
босатылады.
Осыған сәйкес қосылған құн салығын төлеушілер болып табылмайтын
бірыңғай жер салығын төлеушілер салық органына осы салық бойынша есепке қою
туралы өз еркімен өтініш беруге құқылы.
Шаруа қожалықтары үшін арнаулы салық режимі қолданылмайтын қызмет
түрлерін жүзеге асырған кезде бірыңғай жер салығын төлеушілер кірістер мен
шығыстардың, мүліктің бөлек есебін жүргізуге және жалпы белгіленген
тәртіппен және шағын бизнес субъектілері үшін арнаулы салық режимінде
қызметтің осындай түрлері бойынша тиісті салық пен бюджетке төленетін
басқада міндетті төлемдерді есептеуді, салық есептілігін тапсыру мен
төлеуді жүргізуде міндетті.
Бұл төлем көзінен салық салынбайтын мүліктік табысты және басқа да
табыстарды алғанн кезде де қолданылады.
Бірыңғай жер салығын есептеу мен төлеу тәртібі.
Жер учаскесін бағалау құны бірыңғай жер салығын есептеу үшін негіз
болып табылады.Жер учасісін бағалау құнын айқындау Қазақстан
Республикасының жер заңдарында белгіленген тәртіппен жүргізілді.
Бірыңғай жер салығын есептеу жер учаскесін бағалау құнына 0,1 пайыз
стваканы қолдану жолымен жүргізіледі. Бірыңғай жер салығын төлеу жер
учаскесі орналасқан жер бойынша тиісті бюджетке тиісті бюджетке екі
мерзімде:
1) ағымдағы төлем ағымдағы салық кезеңінің 20 қазанынан
кешіктірілмейтін мерзімде төленеді;
2) бірыңғай жер салығы бойынша түпкілікті есеп айырысу есепті
кезеңнен кейінгі салық кезеңінің 20наурызынан кешіктірілмейтін
мерзімде жүргізіледі.
Төлеудің бірінші мерзімінде бірыңғай жер салығын төлеушілер ағымдағы
төлемді бұдан бұрынғы салық кезеңі үшін бірыңғай жер салығы бойынша
декларацияда есептелген бірыңғай жер салығы жалпы сомасының 12 бөлігінен
кем емес мөлшерде төлейді. 20 қазанға дейін құрылған бірыңғай жер салығын
төлеушілер, сондай-ақ жұмыс істеп тұрған салық төлеушілер салық есептеудің
базасы өзгерген кезде ағымдағы төлем төлеуді бірыңғай жер салығы бойынша
ағымдағы төлем есебімен есептелген салық сомасының кемінде 1 2 бөлігі
мөлшерінде жүргізеді. 20 қазаннан кейін құрылған бірыңғай жер салығын
төлеушілер жер салығын төлеушілер есепті жылдан кейінгі жылдың 31
наурызынан кешіктірілмейтін мерзімде ағымдағы есепті кезең үшін төлеуге
тиісті жалпы салық сомасын енгізеді. Шаруа қожалықтары жер пайдалану
құқығында жер учаскесін иеленуді нақты кезеңі үшін бірыңғай жер салығын
есептейді және төлейді.
Бірыңғай жер салығы бойынша салық есептілігі. Бірыңғай жер салығын
төлеушілер жыл сайын ағымдағы салық кезеңінің 31 наурызынан
кешіктірілмейтін мерзімде мынандай құжаттарды:
1) ағымдағы салық кезеңі үшін бірыңғай жер салығы бойынша ағымдағы төлем
есебін;
2) нотариат немесе жергілікті атқарушы органдар куәландырылған жер
пайдалануға құқық беретін құжаттардың көшірмелері;
Жер пайдалану құқығын актісі болмаған жағдайда бірыңғай жер салығын
төлеушілер жергіліктіатқарушы органның жер пайдалану құқығын беру
туралы беру туралы шешімін табыс етеді. Кейін жер учаскесіне құқық
белгілейтін құжат алған кезде салық төлеуші оны алған кезден бастап
отыз күн ішінде оның нотариат немесе селолық атқарушы органдар
куәландырған көшірмесін салық комитетіне табыс етеді.
3) жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган берген жер
учаскеесін бағалау құнын анықтайтын актінің нотариат немесе
жергілікті атқарушы органдар куәландырған көшірмесін табыс етеді. Акт
болмаған жағдайда жер учаскілерін бағалау құны жер ресурстарын басқару
жөніндегі уәкілетті орган берген деректер бойынша 1 гектар жердің
аудан бойынша орташа бағалау құнын негізге ала отырып анықталады.
4) әлеуметтік салық сомаларын есептеу үшін қажетті деректерді міндетті
түрде көрсете отырып, қызметкерлерді алдағы салық кезеңінде жалдау
туралы мәліметтер табыс етеді.
Содан кейін салық кезеңдерінде бірыңғай жер салығын төлеуші бірыңғай
жер салығы бойынша ағымдағы төлем есебін және жоғарыда аталған құжаттарды
олардағы деректер өзгерген жағдайда ғана табыс етеді. Осы арнаулы салық
режимін таңдап алған жаңадан құрылған салық төлеушілер бірыңғай жер салығы
бойынша ағымдағы төлем есебі мен арнаулы салық режимін қолдану құқығына
өтініш бергеннен кейін отыз күнтізбелік күн ішінде жоғарыда аталған
құжаттарды табыс етеді.
Таратылған немесе қайта ұйымдастырылған кезде бірыңғай жер салығын
төлеуші қызметті тоқтату немесе қайта ұйымдастыру туралы өтінішті салық
органына бергеннен кейін он бес күн мерзімде өткен салық кезеңі үшін
декларация тапсыруға міндетті.
Салықтың және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдерді жекелеген
түрлерін есептеу мен төлеу ерекшеліктері. Бірыңғай жер салығын төлеушілер
қожалығының басшысын және мүшелерін қоса алғанда, әрбір қызметкер үшін
айлық есептік көрсеткіштің 20 пайыздық ставкасы бойынша әлеуметтік салық
сомасын ай сайын есептеп отырады.
Төлем көзінен ұсталатын әлеуметтік салықтың, жеке табыс салығының,
жинақтаушы зейнетақы қорларына міндетті зейнетақы жарналарының, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz