Кәсіпорынның қаржы жағдайын ЖЕТІЛДІРУ бойынша шара

Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .
1. КазМикроФинанс ЖШС -тің ОҚО ФИЛИАЛЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ,
ҚЫЗМЕТІ, БАСҚАРУ
ҚҰРЫЛЫМЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...6
... ... .
1.1 Кәсіпорынның сипаттамасы, қызметі 6
... ... ... ... ... ... ... ... ..
1.2 КазМикроФинанс ЖШС тің ОҚО филиалының құрылымы және
қызметтік міндеттемелер ... ... ... ... ... .. ... 8
1.3 КазМикроФинанс ЖШС -тің ОҚО филиалының негізгі
қаржы-экономикалық көрсеткіштері ... ... ... ... ... . 10
2. КазМикроФинанс ЖШС-тің ОҚО ФИЛИАЛЫНЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН
ТАЛДАУ ... .. 13
2.1 Баланс активінің құрамы мен құрылымының динамикасын
талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...13
... ...
Кәсіпорынның баланс өтімділігін 17
талдау ... ... ... ... ... ... .
2.3 Кәсіпорынның төлем қабілеттілігін 20
талдау ... ... ... ... ... ...
3. Кәсіпорынның қаржы жағдайын ЖЕТІЛДІРУ бойынша
шара ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ...27
... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...34
... ... ... ... ... ... ... .
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... 37
ҚОСЫМШАЛАР
КІРІСПЕ

Нарықтық қатынастары жағдайында кәсіпорынның қаржылық жағдайын
талдаудың маңызы өте зор. Бұл кәсіпорындардың тәуелсіздікке ие болуымен,
сондай-ақ олардың меншік иелері, жұмысшылар, коммерциялық серіктестіктер
және де басқа контрагенттер алдында өзінің өндірістік – кәсіпкерлік
қызметінің нәтижелері үшін толық жауапкершілікте болуымен байланысты.
Қаржылық жағдай кәсіпорынның бәсекелестік қабілетін және оның іскерлік
қарым – қатынастағы потенциалын анықтайды, кәсіпорынның өзінің және оның
серіктестіктерінің қаржылық және басқа қатынастар тұрғысындағы экономикалық
қызығушылықтары қаншалықты дәрежеде кепілдендірілгенін бағалайды.
Кәсіпорынның қаржылық жағдайының объективті дұрыс бағасын алудың ең жақсы
тәсілі, бұл – талдау, ол кәсіпорынның даму бағытын бақылауға, оның
шаруашылық қызметіне кешенді түрде баға беруге мүмкіндік береді және
осындай жолмен басқарушылық шешімдерді өңдеумен кәсіпорынның өзінің
өндірістік кәсіпкерлік қызметі арасында байланыстырушы қызметін атқарады.
Нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуші кәсіпорындардың қаржылық
жағдайын талдаудың басты мақсаты (міндеті) келесілер болып табылады:
- қаржылық жағдайға баға беру және оның есеп беру мерзіміндегі
өзгерісі;
- активтер мен олардың қалыптасу көздері арасындағы сәйкестікті,
оларды тартудағы рационалды және пайдаланудағы тиісділікті зерттеу;
- айналым капиталының көлемін, оның өсуін (кемуін) және ағымдағы
міндеттемелермен арақатынасын анықтау;
- қаржы – есептік және несие ережесін сақтау;
- кәсіпорын активтері және оның міндеттемелерінің құрылымын зерттеу;
- ағымдағы активтердің айналымдылық есебі, оның ішінде дебиторлық
борыш және қорлар есебі;
- баланстың өтімділігін, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының және
төлеу қабілеттілігінің абсолюттік және салыстырмалы көрсеткіштерін
анықтау;
- кәсіпорын табыстылығын бағалау;
- кәсіпорын табысының салыстырмалы көрсеткіштерін, сондай-ақ олардың
деңгейінің өзгеруіне әсер етуші факторларды есептеп шығару;
- кәсіпорынның іскерлік белсенділігін анықтау;
- кәсіпорын табысының салыстырмалы көрсеткіштерін, сондай-ақ олардың
деңгейінің өзгеруіне әсер етуші факторларды есептеп шығару;
- кәсіпорынның іскерлік белсенділігін анықтау;
- кәсіпорынның қаржылық жағдайының тұрақтылығын ұзақ және қысқа
мерзімді болжау, яғни оның қаржылық стратегиясын анықтау.
Оқу өндірістік тәжірибенің есеп беруінде КазМикроФинанс ЖШС-тің ЖО
филиалының жалпы қаржылық жағдайына талдау жүргізілген, сонымен қатар
кәсіпорынның қаржы жағдайын жетілдіру бойынша шара ұсынылған.
1 КазМикроФинанс ЖШС -тің ЖО ФИЛИАЛЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ, ҚЫЗМЕТІ,
БАСҚАРУ ҚҰРЫЛЫМЫ
1.1 Кәсіпорынның сипаттамасы, қызметі
Жауапкершілігі шектелген серіктестік КазМикроФинанс ЖО филиалының
кіші кәсіпкерлік субъектісі ретінде және 19.09.1997 жылда қабылданған Кіші
кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы Заңына, 22.08.1998 жылы
қабылданған Жауапкершілігі шектелген және қоысмша серіктестер туралы
Заңына сәйкес құралған.
Жауапкершілігі шектелген серіктестік КазМикроФинанс ЖО филиалы
14.07.1999 жылы тіркелген. Меншік түрі – жеке меншік.
Серіктестіктің құрудың және қызметінің негізгі мақсаты таза табыс
табу, өндірісті дамыту. Серіктестік қызметкерлерінің әлеуметтік мәселесін
шешу.
Серіктестік қызметінің негізгі пәні:
1) аударым операциялар: төлемдер және ақша аударымдар бойынша
тапсырыстарды орындау;
2) қарыз операциялар: ақша түрінде несиелерді беру;
3) несие серіктестіктің қатысушылардың төлем құжаттарын инкассоға
қабылдау;
4) аккредитивті ашу және бекіту және ол бойынша міндеттемелерді
орындау;
5) сейфтік операциялар: құнды қағаздарды, құжаттарды және
құндылықтарды сақтау бойынша қызметтер;
6) лизингтік қызметті жүзеге асыру;
7) несие серіктестіктің қатысушыларының банктік шоттарын ашу және
жүргізу;
8) факторингтік операциялар;
9) кассалық операциялар: операцияларды орындау кезінде қолма-қол
ақшаны қабылдау және беру.
Серіктестіктің оқшауланған мүлкі бар, тек Қазақстан Республикасының
қолданылып жүрген заңнамасына сәйкес қана төлеттіріп алуға жұмсалуы мүмкін
өзінің міндеттемелері бойынша жауапкершілік көтереді. Серіктестік өзінің
атынан мәмілері (шарттар, келісім - шарттар) жасай алады, мүліктік және
мүліктік емес құқықтарды сатып ала алады, сондай-ақ Қазақстан
Республикасының заңнамасына қарама – қайшы емес басқа әрекет жасай алады.
Серіктестік қорғаныс құжаттарын, технологияларды, НОУ-ХАУ және зияткердік
меншік пен басқа ақпараттар объектілерін иегруге және пайдалануға, сатып
алуға құқығы бар. Серіктестік жалпы жиналыстың шешімімен республикада және
шетелде филиалдар мен өкілдіктер аша алады, өзінің мүлкі есебінен оларға
негізгі және айналымдағы қор үлесін бере алады және олардың қызметінің
тәртібін белгілейді. Филиалдың немесе өкілдіктің мүлкі Серіктестіктің
балансында есепте тұрады. Филиалдардың немесе өкілдіктердің қызметіне
Серіктестік тағайындаған адамдар басшылық жасайды. Филиалдар мен
өкілдіктердің басшылары Серіктестіктен алған бас сенімхаттардың негізінде
әрекет етеді. Филиалдардың немесе өкілдіктердің шаруашылық, қаржылық және
өзге қызметіне белгіленген тәртіппен ревизиялар мен тексерулер жүргізе
алады.
Серіктестік Қазақстан Республикасының аумағында да, шетелдерде де өз
құзыретінің шегінде шетелдік заңды және жеке тұлғалармен мәмілелер, келісім
– шарттар, келісімдер және өзге де заңдық актілер жасайды. Белгіленген
тәртіппен және заңнамада көзделген жағдайларда өзінің қызметін іске асыру
үшін, Серіктестік жүзеге асыратын қызметтің барлық түрлері үшін қажет
жылжымалы немесе жылжымайтын материалдық немесе материалдық емес мүлікті,
оған қоса жерді, ғимаратты, құрылысты және құрал-жабдықты сатып алып
меншігінде ұстауға, жалға беруге және жалға алуға, жөндеуге, құрылысын
жобалауға, қайта жабдықтауға және сатуға кепілге беруге немесе өзге амалмен
басқарады. Салық есебін беру, мүлік бағалау және кіріс пен шығыстың есебін
жүргізу мақсаттары үшін бухгалтерлік есептің жалпыға бірдей қағидаларына
сәйкес талап етілетін және қажетті бухгалтерлік есептің кітабы мен есеп
құжаттамасын жүргізеді. Серіктестіктің жарғылық қызметін жүзеге асыруға,
келісім – шарттардың жасалуына және орындалуына байланысты қызметтер
көрсету үшін шетелдік фирмаларды қатыстырады. Серіктестіктің алдына
қойылған міндеттерді жүзеге асыруға бағытталған бағдарламаларды
қаржыландырудың схемаларын әзірлейді және іске асырады. Акцияларды,
үлестерді немесе Серіктестік қызметінің түрлерін немесе оларға сәйкес
қызметтерді жүзеге асыру үшін қажетті заңды тұлғалар мен қауымдастықтардың
мүлкіне өзге құқықтарын сатып алуға, меншікке иеленуге, жалға беруге,
сондай-ақ сатуға немесе басқаша басқаруға.

1.2 КазМикроФинанс ЖШС тің ЖО филиалының құрылымы және қызметтік
міндеттемелер
Қызмет міндеттері. Барлық әлеуметтік мекеменің барлық қызметтері мен
заңдылықтарына сәйкес басқарады. Басқа да ұйымдық құрылым бөлімдерінде
мекеменің жұмысын тиімді өндіріс бірліктерінде ұйымдастырылады. Барлық
заңдылықтар, әдіс, жаңа нұсқауларды қабылдап, әр бөлімнің жұмыс істеуін
қадағалап отырады.
Серіктестіктің квалификациялық кадрларына жаңа жағдай қабылдайды,
қоршаған ортаны қорғау т.б. іс-шараларды ұйымдастырады. Өндірістің
материалды және моральды көтерілу жағдайының тиімділігін, жұмысшылардың
қорытынды жұмысын тексеріп, әр жұмысшының өзіне тиесілі жұмысын орындауын
қамтамасыз етеді.
Бас бухгалтер
Қызмет міндеттері: даму нысаны мен бухгалтерлік есетің әдістерін және
бақылау жүргізу, шаруашылық есебін қатайту, кәсіпорындағы есептілікті
ұйымдастыру керек.
Ақша есебінің түсетін әдісін, тауарлы-материалды құндылықты және
негізгі әдістердің өзіндік көрінісін бухгалтерлік есептегі операцияларды,
заңдылыққа бақылау, өзіндік уақыттылық пен дұрыстықта олардың толтырылуын,
қызмет өндірістегі жұмысшылардың жалақысын есептеу, дурыс есептілік пен
мемлекеттік бюджеттегі төлемдерін қысқарту және қорлар мен резервтерді
ұйымдастыру, материалдық тексеру толықтырылуында қатысады.
Білуі тиіс: қаулыны, жарлықтарды, әдістемелік органдардың бұйрығын,
кәсіпорындағы бухгалтерлік есептің нысандарын мен әдістерін, іс-қағаз
айналымын, қаржы-шаруашылық қызметтердің өндірістегі көлемін, шаруашылық
резервтердің шығуы мен ақша қаражатын сақтау, шығындау; дебиторлармен есеп
жүргізу ережесі, өртке қарсы және санитарлық қорғауды білуі тиіс.
Сапаны бағалау. Жоғарғы экономикалық білімі мен қаржы-бухгалтерлік
жұмыстардағы басқару стажы кем дегенде 5 жыл.
Бухгалтер
Қызмет міндеттері: бухгалтерлік есеп берудегі әр түрлі бөлімдерінің
жұмысын атқарады.
Шаруашылық есепті күшейтуге, арнайы кәсіпорындарды өңдеу жұмыстарына
қатысады. Іс-қағаздар мен есеп берудегі құжаттарды қабылдап және бақылауға
алып, есеп берудегі есептілікті өңдеуде өткізеді. Іс-қағаздарын қатаң
бақылауға алып ондағы кіріс пен шығындарды есептеп қорытындысын есептеп,
оны есеп берудің қайта өңделуіне жібереді.
Ақша айналымындағы әдістермен байланысты және тауарлы-материалдық
құндылықтардың бухгалтерлік есептегі операцияларын қамтып көрсетеді.
Калькуляциялық есеп берудің өзіндік құнының жоғалтылған бөлігін және
өндірістегі емес шығындарды құрайды және олардың ескертулеріне ұсыныс
дайындайды. Төлемақы мен мемлекеттік бюджеттің санауы мен есептелуін
тудырып, оны мемлекеттік әлеуметтік жекешелендіру төлемін төлеу, жалақының
төмендеуіндегі капиталды жинағының әдісін қаржыландыру, сондай-ақ
экономикалық қорлардың жағдайын жасау т.б. әдістер.
Білуі тиіс: қаулыны, жарлықтарды, әдістемелік жоғары тұрған органдардың
бұйрығын, кәсіпорындағы бухгалтерлік есептің нысаны мен әдістерін, жоспарды
есептерді, құжаттар айналымын, толтырылуын, талдау әдістерін, экономика
негіздерін т.б.

Кесте 1-КазМикроФинанс ЖШС ЖО филиалының штаттық кестесі

Рс Мамандықтар Бірлік Еңбекақы Аудандық Еңбек.
саны мөлшері коэф. айлық қоры
1 2 3 4 5 6
1. Директор 1 13880 4858 18738
2. Бас бухгалтер 1 10900 3815 14715
3. Бухгалтер 2 категориялы 1 6278 2197 8475
4. Кассир 1 4966 1748 6744
Барлығы 4 22174 7760 29934
5. Жоспарлы бөлім басшысы 1 10900 3815 14715
6. Қаржы-экономикалық 10 6700 2345 36180
бөлімі
7. Бас маман (мастер)1 1 9500 3325 12825
8. Кадрлар бөлімі басшысы 1 6668 2334 9002
9. Жабдықтау бөлімі:
ТБ және ГО инженер
міндетімен біріккен
жабдықтаушы инженер 3 10500 3675 14750
10. Арнайы медициналық бөлім1 4963 1737 6300
қызметі
Жалпы саны 24 107410 48093 185503

1.3 КазМикроФинанс ЖШС -тің ЖО филиалының негізгі қаржы-экономикалық
көрсеткіштері
КазМикроФинанс ЖШС-тің ЖО филиалының негізгі қызметінің қаржы-
экономикалық көрсеткіштері төмендегідей сипатталады.
Кесте 2-Ақша қаражаттары және олардың эквиваленттері
2008 жыл 2009 жыл
Несие серіктестіктің кассадағы қолма-қол31683 11974
ақша
Несие серіктестіктің есеп айырысу 265003 142079
шотындағы қаражаттар
Барлығы ақша қаражаттар және оларды 296686 154053
эквиваленттері

Кесте 3-Серіктестіктің құнды қағаздар, нетто
2009 жыл 2008 жыл
Сауда үшін бағытталған 27536 7637
Сатып алынған құнды қағаздар бойынша 619
дисконт
Құнды қағаздар құнын өзгерту бойынша 3078
шоты
Барлығы құнды қағаздар 30614 8256

Кесте 4-Займдар және клиенттерге берілген қаржылық жал, нетто
2009 жыл 2008 жыл
Клиенттерге берілген займдар 1389673 656062
Несие портфельдің құнсыздаудың (97708) (98195)
резервісін алып тастағанда
Барлығы несиелер 1291965 557867

Кесте 5-Серіктестіктің негізгі құралдары, нетто
Ғима-раКомпью-терлБасқалар Материалдық Барлығы
ттар ік емес активтер
жабдықтау
2005 жылдың 31 10196 1565 10551 270 22582
желтоқсанына
қалдық құны
Бастапқы құны
Жыл басына қалдық 16624 2390 13366 617 32997
Түсімдер 1572 1606 370 3548
Шығарылуы 421 656 336 1413
Қайта бағалау 289463 289463
Жылдың соңына 306087 3541 14316 651 324595
қалдық
Жинақталған
амортизация
Жылдың басына 6428 825 2815 347 10415
қалдық
Амортизациялық 4867 4867
аударымдар
Шығарылуы 0 86 270 44 400
Амортизацияны 35474 730 1244 111 37559
қайта бағалау
Жылдың соңына 46769 1641 4329 192 52931
қалдық
2006 жылдың 31 259318 1900 9987 459 271664
желтоқсанына
қалдық құны

Кесте 6-Басқа да активтер
2009 жыл 2008 жыл
Болашақ кезеңнің шығындары 211 151
Клиенттерге несие серіктестіктің 409 973
қызметтері үшін есептелген комиссиялық
табыстар
Басқа да тауарлы-материалдық қорлар 400 707
Салықтар және басқа да міндетті 5655 132
төлемдер бойынша бюджетпен есептесулер
Клиенттер бойынша есептелген айыппұлдар1779 983
МСБ бойынша қаражаттарды қайтару 5171
МСБ бойынша есептелген сыйақылар 948
Тауарлар және қызметтер үшін 701 519
Барлығы басқа да активтер 9155 20097

2 КазМикроФинанс ЖШС-тің ЖО ФИЛИАЛЫНЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
2.1 Баланс активінің құрамы мен құрылымының динамикасын талдау
Баланс өтімділігін талдаудың мәні – активтегі өтімділік дәрежесі
бойынша топталған қаражаттарды пассивтегі міндеттемелермен салыстыруда.
Актив пен пассив баптары белгілі бір тәртіппен топталады, өтімділігі
жоғарылардан бастап өтімділігі төменгілерге яғни өтімділігінің төмендеу
тәртібі бойынша қайтару уақыты ұзақтардан қысқаларға қарай , яғни қайтару
уақытын жоғарылату тәртібі бойынша болады.
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі оның қаржылық тұрақтылығының маңызды
белгілерінің бірі, сондықтан да онымен тығыз байланысты. Кәсіпорынның төлем
қабілеттілігі деп, оның дер кезінде өзінің барлық міндеттемелері бойынша
төлемдер жүргізуге дайындығын түсіну керек. Бірақ бұл үшін кәсіпорынның
есеп, валюта және басқа да шоттарында ақшалары болуы керек.қарыздарды өтеу
үшін құралдардың айналымы кезінде ақшаға айналуы керек дебиторлық борыштар
потенциалды құрал болып табылады. Егер, кәсіпорын барлық ағымдағы
активтерін қарыздарды өтеуге бағыттаса, онда дәл сол кезде оның өндірістік
қызметі тоқтатылады, себебі онда өндіріс құралдарын тек негізгі құралдары
құрайды, ал материалды айналым құралдарын алуға ақша жоқ, олар толығымен
қарыздарды төлеуге кетті
Кәсіпорынның баланс өтімділігін талдау үшін алғы мәліметтер негізінде
01.01.2009 ж ықшамдалған баланс-нетто құрамы.

Кесте 7-Аналитикалық баланс- нетто
Көрсеткіштер 2008 ж, Баланс 2009ж, Баланс Ауытқуы
мың тг. валюта-смың тг. валюта-с+,-
ына, ( ына, (
Актив
І. Ұзақ мерзімді активтер 316,4 31,1 196,4 21,2 -120
1.1 НҚ қалдық құны 237,9 23,4 196,4 21,2 -41,5
1.2 Ұзақ мерзімді дебиторлық 78,5 7,7 0 0 -78,5
қарыз
ІІ. Ағымды активтер 700,9 68,9 732,0 78,8 31,1
Тауарлы материалдық қорлар 610,7 60,0 566,8 61,1 -43,9
Қысқа мерзімді дебиторлық
қарыздар. 89,5 8,8 19,2 2,1 -70,3
Ақша қаражаттары.
0,7 0,07 146 15,7 145,3
Барлығы 1017,3 100 928,4 100 -88,9
Пассив
І. Меншікті капитал -1610,5 -158,3 -1792,3-193,1 -181,8
-жарғылық капитал 66 6,5 66 7,1 -
- бөлінбеген табыс -1676,5 -164,8 -1858,3-200,2 -181,8
(жабылмаған шығын)
- он ішінде есептік жылда -501,4 -49,3 -181,9 -19,6 -319,5
ІІ. Ұзақ мерзімді
міндеттемелер. - - - - -
ІІІ. Ағымды міндеттемелер. 2627,8 258,3 2720,7 293,1 92,9
-қысқа мерзімді кредиторлық 389,6 38,3 152,4 16,4 -237,2
қарыздар
--басқа да кредиторлық қарыз 2078,1 204,3 2460,1 265,0 382,0
Барлығы 1017,3 100 928,4 100 -88,9

Кесте мәліметтері бойынша, кәсіпорынның активтері 88,9 мың тг. азайды.
Активтердің азаюы ұзақ мерзімді активтердің 120,0 мың тг және ағымдағы
активтердің 31,1 мың тг. азаюының есебінен болды. Ұзақ мерзімді активтер
құрылымында өзгерістер болуы: негізгі қорлардың баланстық құны (қалдық)
41,5 мың тг. азайды.
Ағымдағы активтер құрылымында тауарлы материалдық запастар 43,9
мың.тг. азайды, қысқа мерзімді дебиторлық қарыз 70,3 мың.тг азайды.
Баланс пассивінде сондай – ақ өзгерістер болады. Ол өзіндік капиталдың
көп үлесімен сипатталады. Егер өзіндік капиталдың үлес салмағы 2005 жылда
14,9 пайызды құраса, онда 2006 жылдың аяғында ол 51 пайызға тең болады.
Кәсіпорынның өзіндік капиталы оларға капиталы қосымша төленбеген және
резервті капитал, бөлінбеген табыстар сомасы есебінен қалыптасады. өзіндік
капиталда үлкен үлес салмақты жарғы капиталы және бөлінбеген табыс алады.
Кәсіпорынның ағымдағы міндеттемелері 92,9 мың тг. көбейді. Ағымдағы
міндеттемелер қысқа мерзімді кредиторлық қарыздың 237,2 мың тг. азаю
есебінен азайды. Жалпы алғанда баланстық пассивтік бөлімі 88,9 мың тг.
азайды. Кәсіпорынның қаржылық жағдайы активтерге салынған қаржылар
қаншалықты тез нақты ақшаға айналуына тәуелді.
“ КазМикроФинанс ” ЖШС ЖО филиалының балансындағы пассив бөлiгiнiң
құрылымын талдаған кезде жалпы сомадағы үлес салмағын және негiзгi
капиталдың 1 теңгесiне шаққандағы айналым капиталын есептедiк. Жалпы
сомадағы негiзгi капиталдың үлес салмағы жыл аяғында 33,4 % болса, айналым
капиталының үлес салмағы 66,6 % болды. Ал негiзгi капиталдың 1 теңгесiне
шаққандағы айналым капиталы жыл басында 0,81 теңгенi құраса, жыл аяғында
1,99 теңгенi құрады.
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын сипаттайтын көрсеткіштерге
тәуелсіздік коэффициенті, қаржылық тұрақтылығы коэффициенті және
қаржыландыру коэффициенті жатады. Берілген коэффициенті есептеу келесі
кестеде көрсетілген.

Кесте 8-Қаржылық тұрақтылығы көрсеткіштерін есептеу
Жыл басы Жыл соңы Ауытқу Құрылы
Көрсеткіштер мының
өзгеру
і
Сомасы, Үлес Сомасы,Үлес Мың тг (
мың тг салмағмың тг салма
ы,( ғ,(
Кәсіпорынның мүлігі 1017,3 100 928,4 100 -88,9 - Х
1.1.Меншіктік қаржылар -1610,5 -158,3-1792,3-181,-193,1 -29,3-128,1
1.2 Қарыздық капитал 2627,8 258,3 2720,7 9 92,9 35,2 -45,3
оның ішінде: -ұзақ - - - 293,1- - -
мерзімді -
2.Тәуелсіздік коэффициент 0,889 Х 0,607 Х Х Х -0,282
(1.11)
3. Қаржыландыру 8,07 Х 4,25 Х Х Х -3,82
коэффициенті (1.11.2)
4. Қатыстырылған 0,12 Х 0,24 Х Х Х +0,12
капиталдың меншікті
капиталға қатынасы

Тәуелсіздік коэффициенті кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын
сипаттайтын маңызды көрсеткіштердің бірі. Ол кәсіпорынның мүлігіндегі
өзіндік капиталдың жалпы сомасының үлес салмағын көрсетеді.
Өзіндік капитал сомасының көбеюімен кәсіпорында экономиканың дағдарыс
құбылыстарын жеңуге мүмкіндіктері көбейеді. Бұл көрсеткіштердің мәні жоғары
болған сайын, несие берушілер сенімділігі жоғары болады.
Қаржылық тұрақтылық коэффициенті кәсіпорын мүлігінде өзіндік капитал
мен ұзақ мерзімді міндеттемелердің үлесін көрсетеді. Біздің жағдайда
тәуелсіздік коэффициентінің шамасы қаржылық тұрақтылығы коэффициентіне тең
және нормативті мәнінен жоғары. Бұл дегеніміз барлық заемдік қаржылар
өзіндік қаржылар мен жабылады.
Қаржыландыру коэффициенті өзіндік қаржылар шамасы қысқа мерзімді
міндеттемелерден қаншалықты жоғары екендігін анықтайды. Оның шамасы
нормативтік мәннен жоғары болған сайын кәсіпорын қызметін несиелеу кезінде
несие берушілерде сенімділік жоғары болады.
2009 жылы кәсіпорында қаржылық тұрақтылығының барлық көрсеткіштері
нормативтік мәндерінен жоғары, бірақ 2008 жылы салыстарғанда төмендеуде.
Батыс фирмаларында қаржыландыру коэффициентінің кері көрсеткіші
кеңінен қолданылады, қатыстырылған капиталдың меншіктік капиталға
қатынасының анықталатын қарыз және меншікті қаражаттар қатынасының
коэффициенті. Бұл коэффициент кәсіпорынның активтеріне салынған меншіктік
қаражаттың әрбір теңгесіне қанша қарыз қаражаты тартқанын көрсетеді. Біздің
кәсіпорында бұл көрсеткіш келесі мәндермен сипатталады: жыл басында 0,12,
ал жыл соңында 0,24-ке артқан. Мұның мәні кәсіпорын есеп жылының басында
активтерге салынған меншіктік қаражаттардың әрбір теңгесіне қарыз
қаражатының 12 тиынын тартқанын дәлелдейді. Жыл бойында қарыз қаражаттары
меншіктік салымдардың әрбір теңгесіне 24 тиынға дейін көбейген. Демек,
кәсіпорын қарыз қаражаттарын пайдалануға көп күш жұмсаған, бірақ өзінің
қаржылық тұрақтылығын жоғалтпаған. Жалпы кәсіпорын қаржы жағынан тұрақты.

2. Кәсіпорынның баланс өтімділігін талдау
Баланс өтімділігінің талдаудың мәні – активтегі өтімділік дәрежесі
бойынша топталған қаражаттарды пассивтегі міндеттемелермен салыстыруда.
Өтімділік дәрежесіне, яғни ақша қаражаттарына, айналу жылдамдығына
байланысты кәсіпорын активтері келесі топтарға бөлінеді: ең өтімді активтер
(А1), тез өткізілетін активтер (А2), баяу өткізілетін активтер (А3), қиын
өткізілетін активтер (А4).
Өтімділігі бұдан төмен элементтер тауарлы-материалдық қорлар мен
негізгі капиталдың баптарына топтастырылған. Баланс пассивтері оларды
қайтару, төлеу уақытының мерзіміне байланысты топтастырылады: неғұрлым
тезірек төленуге тиісті міндеттемелер (П1), қысқа мерзімді міндеттемелер
(П2), ұзақ мерзімді міндеттемелер (П3), тұрақты міндеттемелер (П4),
Баланс өтімділігін анықтау үшін актив пен пассив бойынша келтірілген
топтар жиындарын салыстыру керек. Баланс толық өтімді деп келесідей
қатынастарда саналады.
(А1)( (П1), (А2)( (П2), (А3)( (П3), (А4)( (П4)
Баланстың топтастырылған баптарын кәсіпорын мәліметтері бойынша кесте
түрінде көрсету орынды болады.
Кесте мәліметтері бойынша төлем қаражаттарының бірінші тобы (А1)
төлем міндеттемелерін айтарлықтай жауып тұрған жоқ.
Актив пен пассив баптарының 1 тобының жиындарын салыстыру жақында
келіп түскен кірістер мен төлемдердің (3 айға дейінгі) қатынасын көрсетеді.
Актив пен пассив баптарының 2 тобын салыстыру жақын уақытта күтілетін
төлем тәртібінің (3 айдан 6 айға дейін) жағдайының жақсаруы немесе
нашарлауы туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Жалпы алғанда баланс
активі мен пассиві баптарының 1 және 2 топтарын салыстыру ағымдағы
өтімділікті анықтауға мүмкіндік береді. Ол қарастырылып отырған мезгілге
жақын уақыттағы кәсіпорынның төлем қабілеттілігін (төлем қабілетсіздігін)
көрсетеді. Талданып отырған кәсіпорынның жыл басында да, аяғында да баланс
баптарының осы екі тобының мәліметтері бойынша төлеу қабілеттілігі
болмаған.

Кесте 9-Баланс активінің өтімділік дәрежесі

Мың тг. Мың тг. Төлеу
Актив Пассив артықтығы +,
жетіспеушіліг
і -
2008 ж 2009 ж 2008 ж 2009 ж 2008 ж2009 ж
Ең өтімді 2925 1341 Тезірек 1973 4667 -1943 -4533
активтер - төленуге
(А1) 2925 1326 тиіс міндет
- ақша - 152 - 1973 4667 -1943 -4535
қаражаттары темелер -
- қысқа (П1)
мерзімді -қысқа
салым мерзімді
кредиторлық
борыш
Тез 4739 1315 Қысқа (П2)
өткізілетін мерзімді -8165 8165 +4739 +4988
активтер - 4739 1315 міндеттемеле
(А2) р
-Қысқа
мерзімді
дебиторлық
қарыздар
Баяу Ұзақ
өткізілетін 3781 9133 мерзімді 12 - +378 +913
активтер - міндеттеме
(А3) 3264 8172 лер - (П3)12 - - -
Тауарлы 5154 6762 - ұзақ
материалдық мерзімді
запастар 124 2847 заемдар
-Ұзақ
мерзімді
инвестиция
Қиын -(А4) 9349 1024 Тұрақты
өткізілетін міндеттеме- 1592 1983 -6576 -9588
активтер - 5441 8081 Лер - (П4)

-НҚ қалдық 3908 2165 -меншікті 1592 1983 -6576 -9588
құны капитал
-аяқталмаған
құрылыс
Барлығы 1017,3 928,4 Барлығы 1017,3 928,4 - -

Ең өтімді және тез өткізілетін активтердің сомасы 2008 жылда 4768 мың
тг. (2925+2739) құрады, ал тез қайтарылуға тиіс және қысқа мерзімді
міндеттемелердің, яғни жалпы ағымдағы активтер 1973 мың тг. (1973+0),
бұл 2795 мың теңгеге (3973-2768) немесе (-1943+4739) төлем қаражатынан
көп. 2009 жылда төлем жетіспеушілігі 4544 мың теңгені (1341+1315) –
(8165+4667) ( 1328-1283 немесе (-4533+4988) құрады.
Баяу өткізілетін активтерді ұзақ мерзімді міндеттемелермен салыстыру
перспективалы өтімділікті бейнелейді және болашақ кірістер мен төлемдерді
салыстыру негізінде төлем қабілеттілігін жобалауды көрсетеді, яғни
кәсіпорынның бұдан да алыс алдағы уақытқа қаржылық жағдайының жақсаруы
немесе нашарлауын алдын ала біліп отыруға мүмкіндік береді. Талданып
отырған кәсіпорында 2008 жылда да, соңында да төлем қаражаттарының
айтарлықтай артықшылығы болған. Егер 2008 жылда оның мөлшері 3781 мың тг.
болған болса 2009 жылда 9133 мың тг. деңгейіне немесе 2,4 есе өскені.
Баланс активі мен пассиві баптарының төртінші тобының жиындарын
салыстыру кәсіпорынның оның иеленушілері алдындағы міндеттемелерін жаба алу
мүмкіндігін көрсетеді. Бірақ бұл кәсіпорын жабылатын кезде ғана керек
болады, ал үздіксіздік принципін сақтау немесе жұмыс жасап жатқан кәсіпорын
үшін шаруашылық субъектінің өз меншікті айналым капиталының болуы талап
етіледі. Ол үшін жоғарыда келтірілген теңсіздік сақталуы тиіс: А4( П4 ,
яғни меншікті қаражаттардың көзі имобильді активтерден көп болуы керек.
Талданып отырған кәсіпорында бұл теңсіздік сақталған. Жыл басы мен аяғында
баланс активінің баптарының жиыны пассив баптарының жиынынан сәйкес 6576
мың тг. және 9588 мың тг. аз болған, бұл кәсіпорынның қаржылық жағдайының
жақсарғанын көрсетеді.
Көрсетілген схема бойынша жүргізіліп отырған талдау баланс
өтімділігіне кешенді баға беруге мүмкіндік береді. өтімділіктің жалпы
көрсеткіші келесі формуламен есептеледі:

мұндағы, а1,=1, а2, = 0,5; а3= 0,3 – салмақтық коэффициенттер;
А мен П актив пен пассив бойынша сәйкес топтарының жиындары.
КазМикроФинанс ЖШС –те оның көлемі 2008 жылда 1,79
(2925+473920*0,5+378128*0,3197303+ 0*0,5+12*0,3), ал 2009 жылда 1,08
(13412+1315365*0,5+913371*0,346677 6+816555*0,5) құрады, яғни 0,71 пунктке
кеміген. Есептеу нәтижелері кәсіпорынның төлем қабілеттілігінің шамалы
төмендегенін көрсетеді. Дегенмен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.