Сапа менеджменті және үрдістері
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ
Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті
Машина жасау технологиясы
кафедрасы
Курстық жоба
Тақырыбы: Саладағы сапа менеджмент жүйесін жақсарту нұсқаулары
Халықаралық ISO стандарты
Қабылдаған:
_____________Габдуллина А.З.
____________________2006ж.
Студенттер: Кабулов Ж.
Садинов М.
Мамандығы: 160140
Тобы: СиС-02-1қ
Алматы 2006ж
Мазмұны
Кіріспе 3
1.Жалпы жағдай 4
1.1. Үрдісті жақындау 5
1.2. ИСО 9001 мен байланыс 5
2 Нормативті сілтемелер 6
3 Терминдер және анықтамалар 6
4. Сапа менеджмент жүйесі 6
4.1 Сапа менеджменті және үрдістері 6
4.2. Құжаттама 7
4.3. Сапа менеджменті принциптерін пайдалану 7
5. Басшылық жауапкершілігі 8
5.1 Жалпы нұсқау 8
5.2 Сапа аймағындағы саясат 8
5.3 Сапаны жобалау 9
5.4 Басшылық жағынан талдау 9
6. Өнімнің жасалуы 11
6.1 Жоспарлау және өңдеу 11
7. Өлшеу, талдау және жақсарту 12
7.1 Жалпы нұсқаулар 12
7.2 Сәйкессіздікті басқару 13
7.3 Жақсарту 13
8. Қызмет көрсету және өндіру операциялары 14
8.1 Менеджмент ресурстары 17
8.2 Өзіндік бағалауды басқару нұсқалары 20
8.3 Саланың жетілу дәрежесі 21
8.4 Өзіндік бағалау сұрақтары 22
8.5 Әрдайым жақсару үрдісі 23
Қорытынды 25
Қолданылған әдебиеттері 26
Кіріспе
Біз бұл курстық жобада ИСО 9004, ИСО 9001, ИСО 2000 ұйым стандарттарын
жеке зерттеп негізгі бөлімдеріне кеңіене тоқталып талдау жасадық.
Қабылданған сапа менеджмент жүйесі ұйымның жоғарғы басшылығының
стратегиясының шешімі болып табылады. Ұйымға сапа менеджмент жүйесін
жоспарлау және енгізуге нақты мақсатта, өзгермелі талаптар, әкелінетін
өнім, пайдаланатын үрдістер, ұйымның құрылымы әсер етеді. Халықаралық
стандарт сапа менеджментінің сегіз принципіне негізделеді.
ИСО 9001 және ИСО 9004 стандарттары сапа менеджменті жүйесінде келісіп
өңделген, олар бір – бірін толықтырады, тәуелсіз бір – бірден пайдалануға
болады. Бұл екі стандарт екі түрлі аймақта қолданылса да ұқсас құрылысқа
ие.
ИСО 9001 сапа менеджмент жүйесі талаптарын қояды, ол ұйымның ішінде
пайдаланылады сонымен қатар сертификациялауда немесе келісім – шарт
мақсаттарда пайдаланылады. Ол тұтынушылардың талаптарын орындауды сапа
менеджмент жүесінің нәтижелілігіне мақсатталған.
1.Жалпы жағдай
Қабылданған сапа менеджмент жүйесі ұйымның жоғарғы басшылығының
стратегиясының шешімі болып табылады. Ұйымға сапа менеджмент жүйесін
жоспарлау және енгізуге нақты мақсатта, өзгермелі талаптар, әкелінетін
өнім, пайдаланатын үрдістер, ұйымның құрылымы әсер етеді. Халықаралық
стандарт сапа менеджментінің сегіз принципіне негізделеді. Бірақ ол
құжаттаманың немесе сапа жүйесінің менеджменті құрылысының бірігуін
қарастырмайды.
Ұйым мақсаты мынадан тұрады:
- Өз тұтынушылары талаптарын қанағаттандыру, бәсекелестік күресінде
жетістікке жету және осыларды нәтижелілікпен, әсерлілікпен жүргізу.
- Жалпы ұйым мүмкіншілігін сақтау және үлкейту.
Сапа менеджмент жүйесін пайдалану тиімді болғанымен бірге шығын
менеджменттіне және тәуекелділікте өз үлесін қосады.
Ұйымның жалпы әсерлігін қөз – қарасынан мынадай әсерлер болады:
- тұтынушылар лояльдығы,
- қайталану істері және қарым – қатынас,
- жұмыс нәтижесі,
- нарық мүмкіншілігіне жылдам ауысу,
- шығын және уақыт циклында ресурстарды әсерлі, нәтижелі пайдалану,
- ұйым мүмкіншілігін үлкейту арқылы бәсекелестік иелігі,
- жұмысшылардың ұйымды тұрақты жақсартудағы мақсаттарын түсіну,
- қызығушылық танытқан жақтардың нәтижелілігі және әсерлілігінде ұйым
саласы,
- ұйымға және жеткізушілерге бағалылықтар жасау ауыспалы нарықта ресурстар
және шығындарды жетілдіру.
1.1. Үрдісті жақындау
Халықаралық стандарт сапа жүйесінің менеджментінде үрдісті жақындауды
өңдеу, енгізу және нәтижелілікті үлкейту, тұтынушылар талаптарын
қанағаттандыру.
Ұйым ішінде үрдіс жүйесін, үрдіс қатынасын және менеджментін “үрдісті
жақындау” деп атайды.
Үрдісті жақындау басқарудың үзіліссіздігін, бөлек үрдістер арасында
қатынастар қамтамассыз ету.
Бұндай пайдалану сапа менеджменті жүйесінде ерекшеленеді:
А) талаптарды түсіну және орындау,
В) үрдістерді қосылған бағалықта қарастыру керек,
С) үрдістерді орындауда нәтижелілікке жету,
Д) объективті өлшеу негізінде үрдістердің күшейуі.
1.2. ИСО 9001 мен байланыс
ИСО 9001 және ИСО 9004 стандарттары сапа менеджменті жүйесінде келісіп
өңделген, олар бір – бірін толықтырады, тәуелсіз бір – бірден пайдалануға
болады. Бұл екі стандарт екі түрлі аймақта қолданылса да ұқсас құрылысқа
ие.
ИСО 9001 сапа менеджмент жүйесі талаптарын қойады, ол ұйымның ішінде
пайдаланылады сонымен қатар сертификациялауда немесе келісім – шарт
мақсаттарда пайдаланылады. Ол тұтынушылардың талаптарын орындауды сапа
менеджмент жүесінің нәтижелілігіне мақсатталған.
ИСО 9004 ИСО 9001 – ге қарағанда сапа менеджмент жүйесінің мақсаттарында
нұсқаулары айтылса, әсіресе ұйымның әсерлігін жақсартулығын, нәтижелілігін
қарастырады. ИСО 9004 ұйымның басқаруында әрдайым жақсаруға ұмтылатын, ИСО
9001 талаптарының шагінен шығуына тырысады, бірақ бұл стандарт
сертификаттауға немесе келісім – шартты мақсаттарға арналмаған.
Бұл стандарт ИСО 9001 мазмұны шегінен шығатын нұсқаулардан тұрады, ұйым
потенциялын жақсаттуда сапа менеджмент жүесінің эффективтілілігін және
нәтижелілігін қарастыру керек.
ИСО 9001 мақсаттарымен салыстырғанда өнім сапасын және тұтынушыларды
қанағаттандыруды кеңінен айтылады, қызығушылық танытқан жақтардың
қанағаттануын және ұйымның мақсатын қарастырады.
Халықаралық стандарт әдістемелерден және нұсқаулардан тұрады, олар
сертификаттауға норматифті құжаттамаға, келісім мақсатында ИСО 9001 енгізіу
басшылығы есебінде пайдалануға арналған.
2 Нормативті сілтемелер
Төменде келтірілген нормативті құжат төменде келтірілген тақырыпта
сілтемелер арқылы халықаралық стандартты бекітеді.Егер сілтемеде күні
көрсетілсе [щаққан құжат басылсмы] оның келесі өзгерістер немесе басшыларды
пайдаланбайды. Сонымен қатар осы халықаралық стандартқа негізделіп келісім
жасаған жақтарға, соңғы басылымдағы нормативті құжаттарды үйреніп пайдалану
мүмкіншілігін нұсқайды. Егер сілтемеде күні көрсетілмесе нормативті
құжаттың соңғы басылымын пайдаланылады. ИСО және МЭК мүшелері халықаралық
стандарттары тізбесінде көрсетілген.
ИСО 9000: 2000. Сапа жүйесінің менеджменті – негізгі жағдай және сөздік.
3 Терминдер және анықтамалар
Халықаралық стандарт мақсатында ИСО 9000 көрсетілген терминдер мен
анықтамалар пайдаланылады.
ИСО 9004 басылымында пайдаланатын стандарттар жеткізу тізбегі өзгертілген
пайдаланатын лексикасын пайдалануын көрсету үшін:
жеткізуші ұйым тұтынушы (қызығатан жақтар)
Стандарттың “өнім” термині “қызмет көсетуін білдіреді”.
4. Сапа менеджмент жүйесі
4.1 Сапа менеджменті және үрдістері
Ұйымды жетісті басқару үшін ұйым менеджменті жүйесі және көріністі әдіспен
жүргізіліуі керек жетістік сапа менеджмент жүйесін енгізу нәтижесін күшейту
және ұйымның әсерлілігін қызығушылық танытқан жақтардың тұтынушылары
негізінде есептелінеді.
Ұйым менеджменті менеджмент аспектілерімен қатар сапа менеджменті тұрады.
Ұйымның жоғарғы басшылығы тұтынушыларға арналған ұйым жасау керек.
а) жүйені анықтау және үрдісі толық түсінікті және менеджментке толық
түсінікті менеджментке және жақсарту нәтижелік көзқарасынан қарастырылуы
керек.
б) нәтижелілікті қамтамасыз ету және әсерлі функциялау және үрдістерді
басқару сонымен қатар берілген көрсеткіштерді қамтамасыз ету ұйымның
жетістіктерін анықтауға пайдаланылады.
Тұтынушыларға негізделген ұйымды жасау мысалдары:
- үрдістерді анықтау және дамуы, ұйымның жетістікті жақсартуы,
- тұрақты негізде ұрдістердің ақпараттарын жинау және пайдалану,
- мақсатталған даму тұрақты жақсаруға негізделген,
- үрдістердің жақсаруын бағалауда сәйкес әдістерді пайдалану, өзіндік
бағалау және басшылық жағынан талдау.
4.2. Құжаттама
Сапа менеджменті жүйесі құжаттамасына мыналар кіруі қажет:
а) сапа аймағының мақсатында және сапа аймағы саясаты жөніндегі
құжаттама арызы,
в) сапа жөніндегі басшылық,
с) халықаралық стандарт талаптарындай құжатталған үрдістер,
d) ұйымның әсерлі жоспарлауын қамтамасыз ететін құжаттар,
е) халықаралық стандарт талаптарына сай жазбалар.
Сапа менеджменті жүйесі талаптарына сай құжаттар басқарылуы керек. Жазбалар
құжаттың ерекше түрі сондықтан 4.2.4 пунктіне сәйкес басқарылуы керек.
Басқарудың әдісін анықтау үшін құжатталған үрдістер жасалуы керек :
Жазбалар анықталып, жүргізіліп, сақталуы керек және сапа менеджменті
жүйесінің сәйкестік талаптарын және нәтижелілігін көрсету керек. Жазбалар
түсінікті, ретті, оңай толтырылатын болуы керек.
4.3. Сапа менеджменті принциптерін пайдалану
Басшылық және ұйым жетістікті болуы үшін жүйелі менеджмент ашық
жүргізілуі керек. Ұйым басшылығына халықаралық стандартта 8 сапа
менеджментінің 8 үрдісіне негізделген басшылық нұсқаулары көрсетіледі.
Бұл үрдістер жоғарғы басшылық ұйымдағы саланы жақсартуға бағыттылған.
Сапа менеджмент үрдістері төменде тізбектелген:
а) Тұтынушыға бағытталу
Ұйым өз тұтынушыларынан тәуелді, сондықтан олар тұтынушылардың қазіргі
және болашақтағы тұтынушыларын біліп, олардың талаптарын орындап
ойларынан шығуы қажет.
в) Басшылықтың көшбасшылығы
Басшылар мақсаттардың бірлігін және ұйымның бағытын бекітеді. Олар
жұмысшыларға ұйым мақсатына жететін ішкі орта жасап, сақтауы керек.
с) Жұмысшыларды шығару
Барлық деңгейдегі жұмысшылар ұйым негізі болып өз мүмкіншіліктерін
ұйым пайдасына жұмсауы керек.
d) Үрдісті жақындау
Сәйкес ресурстармен басқаруды үрдіс арқылы жүргізілсе ойдағы нәтижеге
жетесіз.
е) Менеджментке жүйелі жақындау
Өзара байланысты менеджмент үрдісінің жүйесі нәтижелілікке және ұйым
әсерлілігіне мақсатына жетуіне өз үлесін қосады.
f) Әрқашан жақсарту
Ұйымның сапасын әрқашан жақсартуын жалпы мақсат деп қарастырған
жөн.
g) Дәлелге негізделген шешімдер қабылдау
Әсерлі шешім ақпаратқа және берілгендерді талдаудан негізделеді.
h) Жеткізілумен тиімді қатынас
Ұйым және оның жеткізушілері бір- бірінен тәуелді, олардың арасында
екі жаққа тиімділгі екі жақтың бағалылығын тудырады.
Ұйымның бұл 8 менеджмент принциптерін пайдалануы қызығушылық танытқан
жақтардың нәтижелілігіне, табыстардың көбеюіне, тұрақтылық өсуіне әкеледі.
5. Басшылық жауапкершілігі
5.1 Жалпы нұсқау
Жоғары басшылықтың көшбасшылығы сапа менеджменті жүйесінің жұмыс
жағдайында сақтау, өңдеу екі жаққа нәтижелілігін әкеледі. Осы жетістіктерге
жету үшін тұтынушылар талаптарын орындау керек. Жоғары басшылық мына ретті
ескерген жөн:
- ұйым бағытына сәкес стратегиялық мақсаттарды және саясатын енгізген
жөн,
- ұйымды басқаруды өз мысалында жұмысшылар сенімін жаулаудан бастау керек,
- жақсарту жобаларында қатысу, жаңа әдістер, шешімдер және өнімдер іздеу,
- жоғарғы басшылыққа өлшеуді анықтау әдістерін білу қажет, қажетті мақсат
жоспарына жеткенін білу үшін,
Бұл әдістер:
- қаржы көрсеткіштерін өлшеу,
- бүкіл ұйым бойынша үрдісті функционирлейтін көрсеткіштерді өлшеу,
- ішкі өлшеу, бенчмаркинг және бағалау, үшінші жақпен жүргізіледі,
- жетістіктің басқа да көрсеткіштерін өлшеу.
5.2 Сапа аймағындағы саясат
Жоғарғы басшылық сапа жөніндегі саясаты ұйымды жақсы жаққа жүргізуші
есебінде болуы керек.
Сапа аймағындағы саясат тең құқылы және ұйымның стратегиясына жалпы
саясатымен келісілуі қажет.
Сапа аймағындағы саясатын бекітуде басшылық мына жайттарды ескерген жөн:
- ұйым жетістігіне қажет,болашақ жақсарулардың деңгейі,
- тұтынушылардың қанағаттандырудың күткен деңгейі,
- ұйым жұмысшыларының дамуы.
Сапа аймағындағы саясат мына шартты жақсаруда пайдаланылады:
- бүкіл ұйымда сапа аймағының мақсаттарын түсіндіреді,
- тұтынушылар күтімін ақтау және қанағаттандыруды әрқашан жақсарту,
- әсерлі жазылып қызметкерлерге жеткізілуі керек.
5.3 Сапаны жобалау
Стратегияның жобалау және ұйымның сапа аймағындағы саясаты сапа
аймағындағы мақсаттарды белгілеуде негіз болады. Жоғарғы басшылыққа бұл
жақсаттарды қою керек, ол ұйымды жақсартуға сүйрелейді.Мақсаттар өлшеуші
болуы керек,ол нәтижелі және әсерлі талдауға басшылық жағынан өз үлесін
қосады.
Мақсаттарды қойған уақытта басшылыққа мынаны ескерген жөн:
- қазіргі және болашақтағы ұйым қажеттіліктері және нарық қызметі,
- басшылық жағынан сәйкес қорытынды талдау,
- қазіргі өнім мінездемелері және үрдістер көрсеткіштері,
- қызығушылық танытқан жақтарды қанағаттандыру деңгейі,
- өзіндік бағалау нәтижесі,
- мақсатқа жетуге қажет ресурстар.
Басшылық ұйымдағы сапаны жобалауды өз жауапкершілігіне алуы
керек.Нәтижелі және әсерлі жобалауға мыналар кіреді:
- ұйымның стратегиялық қойылымы,
- ұйым мақсаты,
- заңдық және нормативті талаптарды бағалау,
- көрсеткіш үрдістерін бағалау,
- жақсару мүмкіншілігі.
Басшылық жүйелі түрде шығысты талдау қажет ол нәтижелілікті және үрдіс
әсерлілігін қамтамасыз етеді.
Ұйымның жоғарғы басшылығына сәйкес қызметкерлерге жауапкершілік беріп
олар сапа менеджменті жүйесін енгізуді,жұмыс жағдайында нәтижелі әсер беруі
тиіс.Барлық қызметкерлерге сапа аймағында өз үлесін қосуы үшін
жауапкершілік беруі қажет.
Жоғарғы басшылық басшылық төрағасын бекітіп ол сапа менеджмент жүйесін
бақылап басқарып отыруына жағдай тудыруы қажет.Ол сапа менеджменті жүйесін
нәтижелі және әсерлі функциялауға бағытталған көмек.Төраға басшылыққа сапа
менеджменті жүйесіне қатысты сұрақтар мен есеп беріп отыру керек.
5.4 Басшылық жағынан талдау
Жоғарғы басшылыққа өз жұмыс аумағын кеңейту қажет,үрдіс барлық ұйымдағы
сапа менеджменті жүйесін қамтып,оны бағалау керек.Басшылықтан талдау жаңа
ойлар мен ашық дискуссия және бағалау арқылы жүргізілуі қажет.
Жоғарғы басшылық жобаланған уақыт межесінде ұйымдағы сапа менеджменті
жүйесінің жарамдылығын, нәтижелілігін бақылап отыруы қажет. Сапа
менеджменті жүйесін бағалап,нәтижелілігін есептеу үшін келесі берілгендер
қажет:
- сапа аймағындағы және жақсарудағы нәтижелілік жағдайын білу,
- аудиттер нәтижесі және ұйымның өзіндік бақылауы,
- бенчмаркинг нәтижелері,
- стратегиялық қатанастағы жағдай,
- сапаға қатысты қаржы нәтижесі,
- ұйымға әсер ететін басқа факторлар,қоршаған орта шарты,әлеуметтік және
қаржы шарты сонымен қатар заңды және нормативтік актілердің өзгеруі.
Талдау аумағын кеңейту арқылы сапа менеджменті жүйесінің нәтижелілігін
жоғарғы басшылық жақсару үрдісін бақылайды.Талдаудан алынған көрсеткіштерді
қызметкерлерге көрсетіп талдау арқылы жаңа мақсаттарға, ұйым пайдасына
шешуге болатынын көрсету қажет.
Қосымша көрсеткіштер әсерлікті өсіру үшін пайдаланылады:
- үрдіс көрсеткіштері және өнім сипатына қатысты мақсаттар,
- ұйымды жақсартуға арналған мақсаттар,
- ұйым құрылымының жарамдылығын бағалау,
- тәуекелді азайту жоспары,
- ұйымның болашақ қажеттілігіндегі стратегиялық жоспарлар.
Талдау үрдісін бағалауға қаншама жазба қажет сонша жүргізілуі керек.
Ұйым мақсаттарына жету үшін жоғарғы басшылық қажетті ресурстарды бәріне
жеткілікті қылу қажет. Бұл ресурстарға сапа менеджменті жүйесін жақсартуға,
тұтынушылар қажеттілігі жатады. Қызметкерлер, жабдықталу, өндіріс ортасы,
ақпарат, табиғи және қаржы ресурстары және жеткізушілер жатады.
Ұйымды жақсарту үшін келесі ресурстарға көңіл бөлген жөн:
- нәтижелі, әсерлі, өз уақытында ресурстардың болуы,
- өнеркәсіпті жақсартуға материалды ресурстар,
- жанды ресурстар, интеллектуалды қажеттілік,
- ақпарат технологиясы және ақпарат менеджменті,
- болашақ ұйым менеджерлерін, көшбасшыларын дамыту,
- болашақ қажеттілік ресурстарын жоспарлау.
Ұйым өз мақсаттарына жетуде қызметкерлердің көмегіне жүгінгені жөн:
- қызметкерлердің дайындығын жоспарлау,
- қызметкерлердің жауапкершілігін бнеіту,
- еңбегін бағалау және марапаттау,
- екі жақты ақпарат ауысуын қамтамасыз ету,
- жұмысшылардың қажеттіліктерін талдау,
- әсерлі топты жұмыспен қамтамасыз ету,
- жұмысшылардың ұйымға кіру жіне шығу себептерін зерттеу.
Ұйымның өндіріс ортасы оң әсерін тигізуі тиіс. Адамдық және функциялық
факторды ескеріп мынадай өзгеріс ортасын жасау керек:
- техникалық қауіпсіздікті ескеріп, қорғану ортасын жасау қажет,
- эргономикалық көрсеткіштер,
- жұмыс орындарының орналасуы,
- әлеуметтік қарым-қатынас,
- ұйым жұмысшыларының қызметі,
- температура, ылғалдылық, жарықтық,
- гигиеналық факторлар, жиілік, шулы діріл және ластану.
Ұйым басшылығы қаржы ресурстарының бөлінуін және басқарылуын қамтамасыз
етіп және жоспарлап отыруы қажет.
6. Өнімнің жасалуы
Жоғарғы басшылық ұйымның нәтижелі және әсерлі фунциялау үрдісінде өнімнің
жасалуын және көмекші үрдістерді тудыруы қажет.
Үрдіс нәтижелілікті және әсерлі функциялануға қажетті деңгейде құжатталуы
керек.
Ұйым басшылығы тұтынушылар талаптарын қанағаттандыратын өнімнің жасалу
үрдісін жасау керек. Өнімнің жасалуын қамтамасыз ету үшін сәйкес көмекші
үрдістерді ескерген жөн, қажетті шығыстар кезеңі, лектор, басқарылуы
қызметкерлерді дайындау қажеттілігі, қондырғылар, ақпарат, әдістер және
т.б.
Үрдіс менеджментін анықтауға мынадай жоспарлар кіреді:
- шығысқа және кіріске талаптары,
- үрдістер ішіндегі түрлері,
- үрдіс талдауы, сенімділік сұрақтарын есептеу,
- бағалау және тәуелділікті азайту,
- өзгерістерді басқару үрдістерде және өнімде.
Көмекші үрдістер мысалына жататындар:
- ақпарат менеджменті,
- жұмысшылар дайындығы,
- қаржыға қатысты сала,
- қызмет көрсетуді қамтамасыз ету және инфрақұрылғы жұмысын
қамтамасыздандыру,
- маркетинг.
6.1 Жоспарлау және өңдеу
Жоғарғы басшылық ұйымда жоспарлау және енгізу үрдістері жұмыс жағдайында
сақталып тұтынушылардың күту талаптарын орындау керек. Ұйым өнімнің өмірлік
циклын, денсаулыққа әсерін, қауіпсіздік деңгейін тестілеу мүмкіншілігін,
жарамдылығын, эргономикалық сипаттамасын экологиялық аспектілерін, өнімді
жою сұрақтарын ескерген жөн.
Ұйым басшылығы сонымен қатар потенциалды тәуелділікті азайтуды қамтамыз
ету керек. Бағалау нәтижелері ескертуді анықтау, бағалау керек, ол табылған
тәуелділіктерді азайтуға бағытталған. Тәуелділікті бағалау, жоспарлау және
өңдеу әдістерінің мысалдары мыналар:
- мінезін талдау және келесі қателіктерді жөндеу,
- сенімділікті талдау,
- қатынас диаграммасы,
- ранжирлеу әдісі,
- модульдеу әдісі.
Жоғарғы басшылық өнімді өңдеуде сәйкес талаптарға қол жеткізіп қана
қоймай, қызығушылық танытқан жақтарға табыс көруді қамтамасыз етуі керек.
Ол үрдістердің әсерлігін және нәтижелілігін өсіру арқылы өнім өндіру
жолымен жетеді. Мысалы:
- қалдықты азайту,
- кадрлар дайындау,
- коммуникация және ақпаратты тіркеу,
- инфрақұрылымды жақсарту,
- қиындықтарды жақсарту,
- мониторинг әдістерін пайдалану.
Ұйым басшылығы өніммен қатынасын, үрдісін анықтап енгізу керек. Басшылық
сатылып алынған материалдар әсерлі нәтижелі анықтап енгізуге жеткізушілер
және көмекшілер қатыстырған дұрыс. Басшылық өнімнің жұмыс жағдайында бүкіл
өмірлік циклінде сақталуын қамтамасыз етеді.
7. Өлшеу, талдау және жақсарту
7.1 Жалпы нұсқаулар
Өлшеу нәтижелері фактыларға негізделіп шешім қабылдайды. Жоғарғы
басшылық өлшеу нәтижелерін және әсерлігін қамтамасыздандырады, нәтижелерді
жинайды. Бұл саланы талдау өлшеу нәтижелері және мақсаттарын, берілген
нәтижелерді пайдаланып ұйым басшылығына қосуды қамтамасыздандырады.
Өлшеу мысалдары ұйым көрсеткіштерінің үрдісі болып табылады:
- өлшеу және өнімді бағалау,
- үрдіс өлшеу мүмкіншіліктері,
- жобалау өлшеу мақсаттарына жетуі,
- тұтынушылардың қанағаттандыруды өлшеу.
Ұйым әрқашан мониторинг жүргізіп өз нәтижелерін тіркеу керек ол болашақ
жақсаруға ақпарат береді.
Өлшеу, талдау және жақсартуды жүргізгенде келесі аспектілерді ескерген
жөн:
А) Өлшеу нәтижелерін ақпаратқа айналдырып ұйымға пайда әкелуі керек,
В) Ұйыммен қолданатын өлшеу әдістері периотты талданып отыруы тиіс
алынған көрсеткіштерді дәлдікке және толықтыққа негізделу керек,
С) Тұтынушылар қанағаттығын өлшеу ұйымды бағалау өмірлік қажет екенін
қарастыру керек,
Д) Ақпарат беруде сәйкес әдістер енгізу керек,
Е) Сапа менеджменті жүйесі өзіндік бағалап жиі тексеру керек.
Жоғарғы басшылық сапа менеджмент жүйесінің жақсаруын функциянерлеуге
нәтижелі және әсерлі әдістер пайдалану керек. Бұл әдістердің мысалы:
- тұтынушылар қанағаттандыруын зерттеу,
- ішкі аудит,
- қаржы көрсеткіштерін өлшеу,
- өзіндік бағалау.
Жоғарғы ұйым басшылығы өзіндік бағалауды жүргізу механизмін жүргізу
қажет өзіндік бағалау ұйымымен бенчмаркетинк жүргізуге, өз ұйымынан басқа
халықаралық кластағы ұйымдармен салыстыру жүргізуге қажет.
Ұйым өлшеуге талаптарын енгізу керек. Өнімді өлшеуді жүргізіп
жоспарлаған жөн.
Ұйым талдау әдістерін жүргізіп, өнімді өлшеуге пайдаланылады, ол жазбалы
ретте жақсару мүмкіншіліктерін тудырады. Өнімді өлшеу нәтижелерін жазба
жүргізуінің мысалдары
- сынау және бақылау протоколдары,
- өнімді қабылдайтын құжаттар формасы,
- сәйкестік сипаты.
7.2 Сәйкессіздікті басқару
Жоғарғы басшылық ұйым жұмысшыларына жауапкершілік беріп үрдістің ... жалғасы
Қ.И.Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті
Машина жасау технологиясы
кафедрасы
Курстық жоба
Тақырыбы: Саладағы сапа менеджмент жүйесін жақсарту нұсқаулары
Халықаралық ISO стандарты
Қабылдаған:
_____________Габдуллина А.З.
____________________2006ж.
Студенттер: Кабулов Ж.
Садинов М.
Мамандығы: 160140
Тобы: СиС-02-1қ
Алматы 2006ж
Мазмұны
Кіріспе 3
1.Жалпы жағдай 4
1.1. Үрдісті жақындау 5
1.2. ИСО 9001 мен байланыс 5
2 Нормативті сілтемелер 6
3 Терминдер және анықтамалар 6
4. Сапа менеджмент жүйесі 6
4.1 Сапа менеджменті және үрдістері 6
4.2. Құжаттама 7
4.3. Сапа менеджменті принциптерін пайдалану 7
5. Басшылық жауапкершілігі 8
5.1 Жалпы нұсқау 8
5.2 Сапа аймағындағы саясат 8
5.3 Сапаны жобалау 9
5.4 Басшылық жағынан талдау 9
6. Өнімнің жасалуы 11
6.1 Жоспарлау және өңдеу 11
7. Өлшеу, талдау және жақсарту 12
7.1 Жалпы нұсқаулар 12
7.2 Сәйкессіздікті басқару 13
7.3 Жақсарту 13
8. Қызмет көрсету және өндіру операциялары 14
8.1 Менеджмент ресурстары 17
8.2 Өзіндік бағалауды басқару нұсқалары 20
8.3 Саланың жетілу дәрежесі 21
8.4 Өзіндік бағалау сұрақтары 22
8.5 Әрдайым жақсару үрдісі 23
Қорытынды 25
Қолданылған әдебиеттері 26
Кіріспе
Біз бұл курстық жобада ИСО 9004, ИСО 9001, ИСО 2000 ұйым стандарттарын
жеке зерттеп негізгі бөлімдеріне кеңіене тоқталып талдау жасадық.
Қабылданған сапа менеджмент жүйесі ұйымның жоғарғы басшылығының
стратегиясының шешімі болып табылады. Ұйымға сапа менеджмент жүйесін
жоспарлау және енгізуге нақты мақсатта, өзгермелі талаптар, әкелінетін
өнім, пайдаланатын үрдістер, ұйымның құрылымы әсер етеді. Халықаралық
стандарт сапа менеджментінің сегіз принципіне негізделеді.
ИСО 9001 және ИСО 9004 стандарттары сапа менеджменті жүйесінде келісіп
өңделген, олар бір – бірін толықтырады, тәуелсіз бір – бірден пайдалануға
болады. Бұл екі стандарт екі түрлі аймақта қолданылса да ұқсас құрылысқа
ие.
ИСО 9001 сапа менеджмент жүйесі талаптарын қояды, ол ұйымның ішінде
пайдаланылады сонымен қатар сертификациялауда немесе келісім – шарт
мақсаттарда пайдаланылады. Ол тұтынушылардың талаптарын орындауды сапа
менеджмент жүесінің нәтижелілігіне мақсатталған.
1.Жалпы жағдай
Қабылданған сапа менеджмент жүйесі ұйымның жоғарғы басшылығының
стратегиясының шешімі болып табылады. Ұйымға сапа менеджмент жүйесін
жоспарлау және енгізуге нақты мақсатта, өзгермелі талаптар, әкелінетін
өнім, пайдаланатын үрдістер, ұйымның құрылымы әсер етеді. Халықаралық
стандарт сапа менеджментінің сегіз принципіне негізделеді. Бірақ ол
құжаттаманың немесе сапа жүйесінің менеджменті құрылысының бірігуін
қарастырмайды.
Ұйым мақсаты мынадан тұрады:
- Өз тұтынушылары талаптарын қанағаттандыру, бәсекелестік күресінде
жетістікке жету және осыларды нәтижелілікпен, әсерлілікпен жүргізу.
- Жалпы ұйым мүмкіншілігін сақтау және үлкейту.
Сапа менеджмент жүйесін пайдалану тиімді болғанымен бірге шығын
менеджменттіне және тәуекелділікте өз үлесін қосады.
Ұйымның жалпы әсерлігін қөз – қарасынан мынадай әсерлер болады:
- тұтынушылар лояльдығы,
- қайталану істері және қарым – қатынас,
- жұмыс нәтижесі,
- нарық мүмкіншілігіне жылдам ауысу,
- шығын және уақыт циклында ресурстарды әсерлі, нәтижелі пайдалану,
- ұйым мүмкіншілігін үлкейту арқылы бәсекелестік иелігі,
- жұмысшылардың ұйымды тұрақты жақсартудағы мақсаттарын түсіну,
- қызығушылық танытқан жақтардың нәтижелілігі және әсерлілігінде ұйым
саласы,
- ұйымға және жеткізушілерге бағалылықтар жасау ауыспалы нарықта ресурстар
және шығындарды жетілдіру.
1.1. Үрдісті жақындау
Халықаралық стандарт сапа жүйесінің менеджментінде үрдісті жақындауды
өңдеу, енгізу және нәтижелілікті үлкейту, тұтынушылар талаптарын
қанағаттандыру.
Ұйым ішінде үрдіс жүйесін, үрдіс қатынасын және менеджментін “үрдісті
жақындау” деп атайды.
Үрдісті жақындау басқарудың үзіліссіздігін, бөлек үрдістер арасында
қатынастар қамтамассыз ету.
Бұндай пайдалану сапа менеджменті жүйесінде ерекшеленеді:
А) талаптарды түсіну және орындау,
В) үрдістерді қосылған бағалықта қарастыру керек,
С) үрдістерді орындауда нәтижелілікке жету,
Д) объективті өлшеу негізінде үрдістердің күшейуі.
1.2. ИСО 9001 мен байланыс
ИСО 9001 және ИСО 9004 стандарттары сапа менеджменті жүйесінде келісіп
өңделген, олар бір – бірін толықтырады, тәуелсіз бір – бірден пайдалануға
болады. Бұл екі стандарт екі түрлі аймақта қолданылса да ұқсас құрылысқа
ие.
ИСО 9001 сапа менеджмент жүйесі талаптарын қойады, ол ұйымның ішінде
пайдаланылады сонымен қатар сертификациялауда немесе келісім – шарт
мақсаттарда пайдаланылады. Ол тұтынушылардың талаптарын орындауды сапа
менеджмент жүесінің нәтижелілігіне мақсатталған.
ИСО 9004 ИСО 9001 – ге қарағанда сапа менеджмент жүйесінің мақсаттарында
нұсқаулары айтылса, әсіресе ұйымның әсерлігін жақсартулығын, нәтижелілігін
қарастырады. ИСО 9004 ұйымның басқаруында әрдайым жақсаруға ұмтылатын, ИСО
9001 талаптарының шагінен шығуына тырысады, бірақ бұл стандарт
сертификаттауға немесе келісім – шартты мақсаттарға арналмаған.
Бұл стандарт ИСО 9001 мазмұны шегінен шығатын нұсқаулардан тұрады, ұйым
потенциялын жақсаттуда сапа менеджмент жүесінің эффективтілілігін және
нәтижелілігін қарастыру керек.
ИСО 9001 мақсаттарымен салыстырғанда өнім сапасын және тұтынушыларды
қанағаттандыруды кеңінен айтылады, қызығушылық танытқан жақтардың
қанағаттануын және ұйымның мақсатын қарастырады.
Халықаралық стандарт әдістемелерден және нұсқаулардан тұрады, олар
сертификаттауға норматифті құжаттамаға, келісім мақсатында ИСО 9001 енгізіу
басшылығы есебінде пайдалануға арналған.
2 Нормативті сілтемелер
Төменде келтірілген нормативті құжат төменде келтірілген тақырыпта
сілтемелер арқылы халықаралық стандартты бекітеді.Егер сілтемеде күні
көрсетілсе [щаққан құжат басылсмы] оның келесі өзгерістер немесе басшыларды
пайдаланбайды. Сонымен қатар осы халықаралық стандартқа негізделіп келісім
жасаған жақтарға, соңғы басылымдағы нормативті құжаттарды үйреніп пайдалану
мүмкіншілігін нұсқайды. Егер сілтемеде күні көрсетілмесе нормативті
құжаттың соңғы басылымын пайдаланылады. ИСО және МЭК мүшелері халықаралық
стандарттары тізбесінде көрсетілген.
ИСО 9000: 2000. Сапа жүйесінің менеджменті – негізгі жағдай және сөздік.
3 Терминдер және анықтамалар
Халықаралық стандарт мақсатында ИСО 9000 көрсетілген терминдер мен
анықтамалар пайдаланылады.
ИСО 9004 басылымында пайдаланатын стандарттар жеткізу тізбегі өзгертілген
пайдаланатын лексикасын пайдалануын көрсету үшін:
жеткізуші ұйым тұтынушы (қызығатан жақтар)
Стандарттың “өнім” термині “қызмет көсетуін білдіреді”.
4. Сапа менеджмент жүйесі
4.1 Сапа менеджменті және үрдістері
Ұйымды жетісті басқару үшін ұйым менеджменті жүйесі және көріністі әдіспен
жүргізіліуі керек жетістік сапа менеджмент жүйесін енгізу нәтижесін күшейту
және ұйымның әсерлілігін қызығушылық танытқан жақтардың тұтынушылары
негізінде есептелінеді.
Ұйым менеджменті менеджмент аспектілерімен қатар сапа менеджменті тұрады.
Ұйымның жоғарғы басшылығы тұтынушыларға арналған ұйым жасау керек.
а) жүйені анықтау және үрдісі толық түсінікті және менеджментке толық
түсінікті менеджментке және жақсарту нәтижелік көзқарасынан қарастырылуы
керек.
б) нәтижелілікті қамтамасыз ету және әсерлі функциялау және үрдістерді
басқару сонымен қатар берілген көрсеткіштерді қамтамасыз ету ұйымның
жетістіктерін анықтауға пайдаланылады.
Тұтынушыларға негізделген ұйымды жасау мысалдары:
- үрдістерді анықтау және дамуы, ұйымның жетістікті жақсартуы,
- тұрақты негізде ұрдістердің ақпараттарын жинау және пайдалану,
- мақсатталған даму тұрақты жақсаруға негізделген,
- үрдістердің жақсаруын бағалауда сәйкес әдістерді пайдалану, өзіндік
бағалау және басшылық жағынан талдау.
4.2. Құжаттама
Сапа менеджменті жүйесі құжаттамасына мыналар кіруі қажет:
а) сапа аймағының мақсатында және сапа аймағы саясаты жөніндегі
құжаттама арызы,
в) сапа жөніндегі басшылық,
с) халықаралық стандарт талаптарындай құжатталған үрдістер,
d) ұйымның әсерлі жоспарлауын қамтамасыз ететін құжаттар,
е) халықаралық стандарт талаптарына сай жазбалар.
Сапа менеджменті жүйесі талаптарына сай құжаттар басқарылуы керек. Жазбалар
құжаттың ерекше түрі сондықтан 4.2.4 пунктіне сәйкес басқарылуы керек.
Басқарудың әдісін анықтау үшін құжатталған үрдістер жасалуы керек :
Жазбалар анықталып, жүргізіліп, сақталуы керек және сапа менеджменті
жүйесінің сәйкестік талаптарын және нәтижелілігін көрсету керек. Жазбалар
түсінікті, ретті, оңай толтырылатын болуы керек.
4.3. Сапа менеджменті принциптерін пайдалану
Басшылық және ұйым жетістікті болуы үшін жүйелі менеджмент ашық
жүргізілуі керек. Ұйым басшылығына халықаралық стандартта 8 сапа
менеджментінің 8 үрдісіне негізделген басшылық нұсқаулары көрсетіледі.
Бұл үрдістер жоғарғы басшылық ұйымдағы саланы жақсартуға бағыттылған.
Сапа менеджмент үрдістері төменде тізбектелген:
а) Тұтынушыға бағытталу
Ұйым өз тұтынушыларынан тәуелді, сондықтан олар тұтынушылардың қазіргі
және болашақтағы тұтынушыларын біліп, олардың талаптарын орындап
ойларынан шығуы қажет.
в) Басшылықтың көшбасшылығы
Басшылар мақсаттардың бірлігін және ұйымның бағытын бекітеді. Олар
жұмысшыларға ұйым мақсатына жететін ішкі орта жасап, сақтауы керек.
с) Жұмысшыларды шығару
Барлық деңгейдегі жұмысшылар ұйым негізі болып өз мүмкіншіліктерін
ұйым пайдасына жұмсауы керек.
d) Үрдісті жақындау
Сәйкес ресурстармен басқаруды үрдіс арқылы жүргізілсе ойдағы нәтижеге
жетесіз.
е) Менеджментке жүйелі жақындау
Өзара байланысты менеджмент үрдісінің жүйесі нәтижелілікке және ұйым
әсерлілігіне мақсатына жетуіне өз үлесін қосады.
f) Әрқашан жақсарту
Ұйымның сапасын әрқашан жақсартуын жалпы мақсат деп қарастырған
жөн.
g) Дәлелге негізделген шешімдер қабылдау
Әсерлі шешім ақпаратқа және берілгендерді талдаудан негізделеді.
h) Жеткізілумен тиімді қатынас
Ұйым және оның жеткізушілері бір- бірінен тәуелді, олардың арасында
екі жаққа тиімділгі екі жақтың бағалылығын тудырады.
Ұйымның бұл 8 менеджмент принциптерін пайдалануы қызығушылық танытқан
жақтардың нәтижелілігіне, табыстардың көбеюіне, тұрақтылық өсуіне әкеледі.
5. Басшылық жауапкершілігі
5.1 Жалпы нұсқау
Жоғары басшылықтың көшбасшылығы сапа менеджменті жүйесінің жұмыс
жағдайында сақтау, өңдеу екі жаққа нәтижелілігін әкеледі. Осы жетістіктерге
жету үшін тұтынушылар талаптарын орындау керек. Жоғары басшылық мына ретті
ескерген жөн:
- ұйым бағытына сәкес стратегиялық мақсаттарды және саясатын енгізген
жөн,
- ұйымды басқаруды өз мысалында жұмысшылар сенімін жаулаудан бастау керек,
- жақсарту жобаларында қатысу, жаңа әдістер, шешімдер және өнімдер іздеу,
- жоғарғы басшылыққа өлшеуді анықтау әдістерін білу қажет, қажетті мақсат
жоспарына жеткенін білу үшін,
Бұл әдістер:
- қаржы көрсеткіштерін өлшеу,
- бүкіл ұйым бойынша үрдісті функционирлейтін көрсеткіштерді өлшеу,
- ішкі өлшеу, бенчмаркинг және бағалау, үшінші жақпен жүргізіледі,
- жетістіктің басқа да көрсеткіштерін өлшеу.
5.2 Сапа аймағындағы саясат
Жоғарғы басшылық сапа жөніндегі саясаты ұйымды жақсы жаққа жүргізуші
есебінде болуы керек.
Сапа аймағындағы саясат тең құқылы және ұйымның стратегиясына жалпы
саясатымен келісілуі қажет.
Сапа аймағындағы саясатын бекітуде басшылық мына жайттарды ескерген жөн:
- ұйым жетістігіне қажет,болашақ жақсарулардың деңгейі,
- тұтынушылардың қанағаттандырудың күткен деңгейі,
- ұйым жұмысшыларының дамуы.
Сапа аймағындағы саясат мына шартты жақсаруда пайдаланылады:
- бүкіл ұйымда сапа аймағының мақсаттарын түсіндіреді,
- тұтынушылар күтімін ақтау және қанағаттандыруды әрқашан жақсарту,
- әсерлі жазылып қызметкерлерге жеткізілуі керек.
5.3 Сапаны жобалау
Стратегияның жобалау және ұйымның сапа аймағындағы саясаты сапа
аймағындағы мақсаттарды белгілеуде негіз болады. Жоғарғы басшылыққа бұл
жақсаттарды қою керек, ол ұйымды жақсартуға сүйрелейді.Мақсаттар өлшеуші
болуы керек,ол нәтижелі және әсерлі талдауға басшылық жағынан өз үлесін
қосады.
Мақсаттарды қойған уақытта басшылыққа мынаны ескерген жөн:
- қазіргі және болашақтағы ұйым қажеттіліктері және нарық қызметі,
- басшылық жағынан сәйкес қорытынды талдау,
- қазіргі өнім мінездемелері және үрдістер көрсеткіштері,
- қызығушылық танытқан жақтарды қанағаттандыру деңгейі,
- өзіндік бағалау нәтижесі,
- мақсатқа жетуге қажет ресурстар.
Басшылық ұйымдағы сапаны жобалауды өз жауапкершілігіне алуы
керек.Нәтижелі және әсерлі жобалауға мыналар кіреді:
- ұйымның стратегиялық қойылымы,
- ұйым мақсаты,
- заңдық және нормативті талаптарды бағалау,
- көрсеткіш үрдістерін бағалау,
- жақсару мүмкіншілігі.
Басшылық жүйелі түрде шығысты талдау қажет ол нәтижелілікті және үрдіс
әсерлілігін қамтамасыз етеді.
Ұйымның жоғарғы басшылығына сәйкес қызметкерлерге жауапкершілік беріп
олар сапа менеджменті жүйесін енгізуді,жұмыс жағдайында нәтижелі әсер беруі
тиіс.Барлық қызметкерлерге сапа аймағында өз үлесін қосуы үшін
жауапкершілік беруі қажет.
Жоғарғы басшылық басшылық төрағасын бекітіп ол сапа менеджмент жүйесін
бақылап басқарып отыруына жағдай тудыруы қажет.Ол сапа менеджменті жүйесін
нәтижелі және әсерлі функциялауға бағытталған көмек.Төраға басшылыққа сапа
менеджменті жүйесіне қатысты сұрақтар мен есеп беріп отыру керек.
5.4 Басшылық жағынан талдау
Жоғарғы басшылыққа өз жұмыс аумағын кеңейту қажет,үрдіс барлық ұйымдағы
сапа менеджменті жүйесін қамтып,оны бағалау керек.Басшылықтан талдау жаңа
ойлар мен ашық дискуссия және бағалау арқылы жүргізілуі қажет.
Жоғарғы басшылық жобаланған уақыт межесінде ұйымдағы сапа менеджменті
жүйесінің жарамдылығын, нәтижелілігін бақылап отыруы қажет. Сапа
менеджменті жүйесін бағалап,нәтижелілігін есептеу үшін келесі берілгендер
қажет:
- сапа аймағындағы және жақсарудағы нәтижелілік жағдайын білу,
- аудиттер нәтижесі және ұйымның өзіндік бақылауы,
- бенчмаркинг нәтижелері,
- стратегиялық қатанастағы жағдай,
- сапаға қатысты қаржы нәтижесі,
- ұйымға әсер ететін басқа факторлар,қоршаған орта шарты,әлеуметтік және
қаржы шарты сонымен қатар заңды және нормативтік актілердің өзгеруі.
Талдау аумағын кеңейту арқылы сапа менеджменті жүйесінің нәтижелілігін
жоғарғы басшылық жақсару үрдісін бақылайды.Талдаудан алынған көрсеткіштерді
қызметкерлерге көрсетіп талдау арқылы жаңа мақсаттарға, ұйым пайдасына
шешуге болатынын көрсету қажет.
Қосымша көрсеткіштер әсерлікті өсіру үшін пайдаланылады:
- үрдіс көрсеткіштері және өнім сипатына қатысты мақсаттар,
- ұйымды жақсартуға арналған мақсаттар,
- ұйым құрылымының жарамдылығын бағалау,
- тәуекелді азайту жоспары,
- ұйымның болашақ қажеттілігіндегі стратегиялық жоспарлар.
Талдау үрдісін бағалауға қаншама жазба қажет сонша жүргізілуі керек.
Ұйым мақсаттарына жету үшін жоғарғы басшылық қажетті ресурстарды бәріне
жеткілікті қылу қажет. Бұл ресурстарға сапа менеджменті жүйесін жақсартуға,
тұтынушылар қажеттілігі жатады. Қызметкерлер, жабдықталу, өндіріс ортасы,
ақпарат, табиғи және қаржы ресурстары және жеткізушілер жатады.
Ұйымды жақсарту үшін келесі ресурстарға көңіл бөлген жөн:
- нәтижелі, әсерлі, өз уақытында ресурстардың болуы,
- өнеркәсіпті жақсартуға материалды ресурстар,
- жанды ресурстар, интеллектуалды қажеттілік,
- ақпарат технологиясы және ақпарат менеджменті,
- болашақ ұйым менеджерлерін, көшбасшыларын дамыту,
- болашақ қажеттілік ресурстарын жоспарлау.
Ұйым өз мақсаттарына жетуде қызметкерлердің көмегіне жүгінгені жөн:
- қызметкерлердің дайындығын жоспарлау,
- қызметкерлердің жауапкершілігін бнеіту,
- еңбегін бағалау және марапаттау,
- екі жақты ақпарат ауысуын қамтамасыз ету,
- жұмысшылардың қажеттіліктерін талдау,
- әсерлі топты жұмыспен қамтамасыз ету,
- жұмысшылардың ұйымға кіру жіне шығу себептерін зерттеу.
Ұйымның өндіріс ортасы оң әсерін тигізуі тиіс. Адамдық және функциялық
факторды ескеріп мынадай өзгеріс ортасын жасау керек:
- техникалық қауіпсіздікті ескеріп, қорғану ортасын жасау қажет,
- эргономикалық көрсеткіштер,
- жұмыс орындарының орналасуы,
- әлеуметтік қарым-қатынас,
- ұйым жұмысшыларының қызметі,
- температура, ылғалдылық, жарықтық,
- гигиеналық факторлар, жиілік, шулы діріл және ластану.
Ұйым басшылығы қаржы ресурстарының бөлінуін және басқарылуын қамтамасыз
етіп және жоспарлап отыруы қажет.
6. Өнімнің жасалуы
Жоғарғы басшылық ұйымның нәтижелі және әсерлі фунциялау үрдісінде өнімнің
жасалуын және көмекші үрдістерді тудыруы қажет.
Үрдіс нәтижелілікті және әсерлі функциялануға қажетті деңгейде құжатталуы
керек.
Ұйым басшылығы тұтынушылар талаптарын қанағаттандыратын өнімнің жасалу
үрдісін жасау керек. Өнімнің жасалуын қамтамасыз ету үшін сәйкес көмекші
үрдістерді ескерген жөн, қажетті шығыстар кезеңі, лектор, басқарылуы
қызметкерлерді дайындау қажеттілігі, қондырғылар, ақпарат, әдістер және
т.б.
Үрдіс менеджментін анықтауға мынадай жоспарлар кіреді:
- шығысқа және кіріске талаптары,
- үрдістер ішіндегі түрлері,
- үрдіс талдауы, сенімділік сұрақтарын есептеу,
- бағалау және тәуелділікті азайту,
- өзгерістерді басқару үрдістерде және өнімде.
Көмекші үрдістер мысалына жататындар:
- ақпарат менеджменті,
- жұмысшылар дайындығы,
- қаржыға қатысты сала,
- қызмет көрсетуді қамтамасыз ету және инфрақұрылғы жұмысын
қамтамасыздандыру,
- маркетинг.
6.1 Жоспарлау және өңдеу
Жоғарғы басшылық ұйымда жоспарлау және енгізу үрдістері жұмыс жағдайында
сақталып тұтынушылардың күту талаптарын орындау керек. Ұйым өнімнің өмірлік
циклын, денсаулыққа әсерін, қауіпсіздік деңгейін тестілеу мүмкіншілігін,
жарамдылығын, эргономикалық сипаттамасын экологиялық аспектілерін, өнімді
жою сұрақтарын ескерген жөн.
Ұйым басшылығы сонымен қатар потенциалды тәуелділікті азайтуды қамтамыз
ету керек. Бағалау нәтижелері ескертуді анықтау, бағалау керек, ол табылған
тәуелділіктерді азайтуға бағытталған. Тәуелділікті бағалау, жоспарлау және
өңдеу әдістерінің мысалдары мыналар:
- мінезін талдау және келесі қателіктерді жөндеу,
- сенімділікті талдау,
- қатынас диаграммасы,
- ранжирлеу әдісі,
- модульдеу әдісі.
Жоғарғы басшылық өнімді өңдеуде сәйкес талаптарға қол жеткізіп қана
қоймай, қызығушылық танытқан жақтарға табыс көруді қамтамасыз етуі керек.
Ол үрдістердің әсерлігін және нәтижелілігін өсіру арқылы өнім өндіру
жолымен жетеді. Мысалы:
- қалдықты азайту,
- кадрлар дайындау,
- коммуникация және ақпаратты тіркеу,
- инфрақұрылымды жақсарту,
- қиындықтарды жақсарту,
- мониторинг әдістерін пайдалану.
Ұйым басшылығы өніммен қатынасын, үрдісін анықтап енгізу керек. Басшылық
сатылып алынған материалдар әсерлі нәтижелі анықтап енгізуге жеткізушілер
және көмекшілер қатыстырған дұрыс. Басшылық өнімнің жұмыс жағдайында бүкіл
өмірлік циклінде сақталуын қамтамасыз етеді.
7. Өлшеу, талдау және жақсарту
7.1 Жалпы нұсқаулар
Өлшеу нәтижелері фактыларға негізделіп шешім қабылдайды. Жоғарғы
басшылық өлшеу нәтижелерін және әсерлігін қамтамасыздандырады, нәтижелерді
жинайды. Бұл саланы талдау өлшеу нәтижелері және мақсаттарын, берілген
нәтижелерді пайдаланып ұйым басшылығына қосуды қамтамасыздандырады.
Өлшеу мысалдары ұйым көрсеткіштерінің үрдісі болып табылады:
- өлшеу және өнімді бағалау,
- үрдіс өлшеу мүмкіншіліктері,
- жобалау өлшеу мақсаттарына жетуі,
- тұтынушылардың қанағаттандыруды өлшеу.
Ұйым әрқашан мониторинг жүргізіп өз нәтижелерін тіркеу керек ол болашақ
жақсаруға ақпарат береді.
Өлшеу, талдау және жақсартуды жүргізгенде келесі аспектілерді ескерген
жөн:
А) Өлшеу нәтижелерін ақпаратқа айналдырып ұйымға пайда әкелуі керек,
В) Ұйыммен қолданатын өлшеу әдістері периотты талданып отыруы тиіс
алынған көрсеткіштерді дәлдікке және толықтыққа негізделу керек,
С) Тұтынушылар қанағаттығын өлшеу ұйымды бағалау өмірлік қажет екенін
қарастыру керек,
Д) Ақпарат беруде сәйкес әдістер енгізу керек,
Е) Сапа менеджменті жүйесі өзіндік бағалап жиі тексеру керек.
Жоғарғы басшылық сапа менеджмент жүйесінің жақсаруын функциянерлеуге
нәтижелі және әсерлі әдістер пайдалану керек. Бұл әдістердің мысалы:
- тұтынушылар қанағаттандыруын зерттеу,
- ішкі аудит,
- қаржы көрсеткіштерін өлшеу,
- өзіндік бағалау.
Жоғарғы ұйым басшылығы өзіндік бағалауды жүргізу механизмін жүргізу
қажет өзіндік бағалау ұйымымен бенчмаркетинк жүргізуге, өз ұйымынан басқа
халықаралық кластағы ұйымдармен салыстыру жүргізуге қажет.
Ұйым өлшеуге талаптарын енгізу керек. Өнімді өлшеуді жүргізіп
жоспарлаған жөн.
Ұйым талдау әдістерін жүргізіп, өнімді өлшеуге пайдаланылады, ол жазбалы
ретте жақсару мүмкіншіліктерін тудырады. Өнімді өлшеу нәтижелерін жазба
жүргізуінің мысалдары
- сынау және бақылау протоколдары,
- өнімді қабылдайтын құжаттар формасы,
- сәйкестік сипаты.
7.2 Сәйкессіздікті басқару
Жоғарғы басшылық ұйым жұмысшыларына жауапкершілік беріп үрдістің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz