Сапа менеджмент жүйесін сертификаттау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті

Стандарттау, метрология және сертификаттау кафедрасы

Сапа менеджмент жүйесі пәні

КУРСТЫҚ ЖОБА

Тақырыбы Сапа менеджмент жүйесін сертификаттау

Орындаған : курс студент
_______________________

Тексерген:
_______________________

Курстық жобаның тексеруге түскен күні
______________________

Қорғауға жіберілген күні
______________________

Астана 2009ж.
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

І. СЕРТИФИКАЦИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ. СЕРТИФИКАТ ЖҮЙЕСІ
1. Сертификацияның даму
тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
..4
2. ҚР-ның мемлекеттік сертификат
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 5
1.3 Сертификаттауды қолдану
аймағы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8

ІІ. САПА МЕНЕДЖМЕНТ ЖҮЙЕСІН СЕРТИФИКАТТАУ ТӘРТІБІ
2.1 Сертификат
сұлбасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...11
2.2 Сертификаттау процестерінің негізгі
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
2.3 Экологиялық
сертификаттау ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...20

ІІІ. СЕРТИФИКАТТАУ САПАСЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
3.1 Сертификаттау сапасын қамтамасыз етуінің жалпы
критерийлері ... ... ... 23
3.2 Бұйымның сапасының экономикалық
негіздемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .29
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..30

КІРІСПЕ
Сертификация термині алғашқы рет 1982 жылы сертификат жөнінде
сұрақтар бойынша комитетпен (СЕРТИКО) анықталған және стандартизация
бойынша халықаралық ұйым (ИСО) арқылы салаландырылған Сертифи-кация -
сөзін латын тілінен аударғанда дұрыс жасалған деген мағынаны білдіреді.
Өнім дұрыс жасалғанына толық көз жеткізу үшін, өнімнің қандай талаптарға
сәйкес екендігін және осы сәйкестіктерді растайтын құжаттарды қалай алу
керектігін білу қажет.
Сертификация іс арқылы негізделеді, сонымен қатар, сертификат және
белгінің сәйкестігін құжаттайды, берілген бұйым немесе қызмет көрсетуі
стандарттарға немесе басқа да нормативті құжаттарды анықтауы сәйкес болуы
керек. Сертификация үшінші жақпен іс жүзінде түсіндіріледі, ол қажетті
сенімділіктің қамтамасыздандырылуын, өнімді міндетті түрде
сәйкестендіруді, процесс немесе басқа нормативті құжатқа сәйкес болып
келуін дәлелдейді.
Сынау нәтижелерінің ең ақиқаттысы болып, III-ші жақта өңделген және
өндіруші, тауар тұтынушысы немесе қызмет көрсетулер тәуелсіз болып келетін
сынаулар жатады. Осыған орай, сертификация – бұл процедура, өнім, процесс,
қызмет көрсетулер болып табылады, оларға III-ші жақ хат түрінде берілген
талаптарға сәйкес екендігіне кепілдеме береді.
Процедура, ережелер, сынаулар және басқа іс - әрекеттер сертификат-
таудың өзін процес түрінде қарастыруға болады, олар бірқатар айырмашы-
лықтары бар факторларға тәуелді болуы мүмкін. Олардың ішіне- заңдылық,
сертификаттау объектісінің ерекшеліктері, сынауларды жүргізілетін әдістер
жатады. Бір сөзбен атқанда, сәйкестіктің заңдылығы сол немесе басқа
сертификаттау жүйесінің ережелері арқылы өндіріледі.
Курстық жобаның мақсаты осы сапа менджмент жүйесін сертификат-тау
тәртібі бойынша алған теориялық білімім мен тәжірибемді жинақтап,
қорытқан ойымды сабақтап жеткізу.
Курстық жұмыстың міндеті- жоғарыда аталған мақсатқа қол жеткізу үшін
келесі міндеттер орындалуы тиіс.
-сертификацияның даму тарихына тоқтала отырып Қазақстан Республи-
касының мемлекеттік сертификат жүйесін зерттеу және сертификаттауды қолдану
аймағын анықтау;
-сертификат сұлбасы мен сертификаттау процестерінің негізгі тәртібін
және экологиялық сертификаттау талаптарын қарастыру;
-сертификаттау сапасын қамтамасыз етуінің жалпы критерийлерін және
бұйымның сапасының экономикалық негіздемесін зерттеу осы жазылған кустық
жұмыстың міндеттері болып табылады.
Курстық жұмысты жазу барысында осы бағытта зерттеген шетелдік және
қазіргі отандық ғалымдардың еңбектері негізге алынды.

І. СЕРТИФИКАЦИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ. СЕРТИФИКАТ ЖҮЙЕСІ

1.1. Сертификацияның даму тарихы

Өндірісте дамыған елдер сертификаттау процесстерін өткен ғасырдың 20-
30 жылдарында дамыта бастады. 1920 жылы неміс стандарттау институты (DIN)
Германия сәйкестік стандартын DIN- белгісімен белгілейді, ол барлық
өнімдерде, сонымен бірге, газ құрылғыларынан басқа барлық өнімдероде
таратылады. DIN-белгісі ФРГ-да заң бойынша сауда белгісін қорғау
сәйкестігімен тіркелген. [1]
Германиядағыдай Ұлыбританияда да көптеген аймақтардағы өнеркәсіп және
тауарлар түрлерін қамтамасыз етеді. Бұл елде бірнеше ұлттық сертификат
жүйелері жұмыс істейді, соның ішіндегі ең ірісі- Британиядағы стандарт
институты Британдық стандарттарға сәйкес белгі қағаз жыланы (бумажный
змей) деп аталады. Қағаз жыланы түріндегі белгі (2-сурет) тауар
белгісімен тіркелген. Ұлыбританияда сертификаттау негізі стандарт-тауды
қолдану керек облыстары ерікті түрде мінездеме ұстайды.
1938 жылы Францияда сертификат жүйесінің ұлттық NF (франция стандарты)
енгізіледі. Сертификацияны жүргізгені үшін стандартизация ішіндегі Франция
одақтастығы жауапты. NF белгісі француздардың стандарттарының талаптарын
алынған өнім толық қанағаттандырады.
Ұлттық сертификат жүйесінің Батыс Еуропа елдерінде санының өсуіне
байланысты бір түрдегі тауарлар өнімдері көбейіп кетті, оған қарсы әртүрлі
әдістер және әр түрлі стандарт базасында сапаның баға критериилері
қолданылады.Бұл сәйкессіздік әсіресе 1958 жылы Еуропалық Одақтың қазір-гі
кезде 25 мемлекеттің қатарында пайда болуынан кейін көріне басталды.
1989 жылдың 21 желтоқсан айында ЕС ұйымы сертификаттау және сынаудың
концепциялық тұжырымдамасы деген құжат қабылдады. Бұл тұжырымдаманың
негізгі идеясы тауарлар және қызмет көрсетулеріне қалыптасу сенімділігі
және тек берлік еуропалық нормаларымен өндіріле-тінен құралған.
Тұжырымдаманың негізгі ұсыныстары:
- Сапа сериясы ЕN 29000 жалпыға бірдей стандарттарды қамтамасыз ету
және осы стандарттарға сай сертификат сәйкестігі;
- ЕN 45000-стандарт сериясын, сертификат органынан тағайындауды талап
ету және оларды өкілеттеу кезіндегі сынау зертханалық жұмыстарын орындау;
- Орталықтандырылған ұлттық өкілеттілігін құру;
- Сынау жағындағы негізгі ұйымдастырулар және заң бойынша реттел-мейтін
обылыстарды сертификаттау;
- Сынау инфра құрылымдарын үйлестіру және ЕС-елдеріндегі сертификаттау,
- ЕС мүшелерінен басқа, 3-елдерімен сертификат нәтижелерінің ара-
қатынасындағы келісім – шарт қортындысы.
Еуропа елдерінен айырмашылығы АҚШ –та сертификаттауда бірлесу ережелері
немесе ұлттық сертификат органдарының бірлесіуінің жоқ болуы. Жекеше
компанияларда, әр түрлі қауымдастық – дайындамаларды пайда болу арқылы жүз
түрлі системасы іске асады. Осы күйдегі стандарттарда да бар стандарттарды
әр түрлі дәрежедегі әртүрлі ұжымдар жасайды. Қазіргі кезде іс жүзіндегі
сертификаттық жүйелерге бірлестік критериилерін құрастыру тағайындалуда. Ол
үшін ұлттық өкілеттеу жүйеге жүйеге сынау зертханалары құрылған,
сертификаттық жүйелердің тіркеу жүйелері ұжымдастырылады. АҚШ – та
сертификаттау сапа кепілдігі ұлттық және ұлтаралық деңгейде қызмет етеді.
Мына сертификат жүйесі үлкен атақпен қолданылуды, ол Ұлттық зертханаларды
сақтандырукомпаниясы, газ өнеркәсібінің америкалық зертханалық кәсіп
орындар, ауылшаруашылық техникалық сынау орталықтары және тағыда басқа
жалпыға танымал ұжымдарда құрылған.
DIN
1 –сурет. 2 – сурет.

2 ҚР-ның мемлекеттік сертификат жүйесі. Жалпы жағдай

Сертификат жүйесі – сертификатты өзінің ережелерімен жүзеге асыратын
болып табылады. ҚР-ның заңды сертификат базасы болып 2004 жылдың 9-қараша
айында қабылданған Техникалық реттеу заңы болып табылады, ол 1999 жылы
16 шілде айында қабылданған сертификат туралы заңының орнын басу керек.
[1]
Сертификат жүйесін (жалпы күйде) мыналар құрайды: орталық мүше (ҚР-ның
сауда және индустрия министрлігі), ол Ұлттық орталықтан-дырылған сараптама
және сертификаттау ААҚ –арқылы жүйені басқарады, оның қызмет көрсетуін
қадағалайды және ол сертификаттауды басқа мүшелерге беруіне құқылы
(сертификаттағы өкілетті мүшелерге және өкілетті сынақ орталықтарына),
ержелер жасайды және сертификатты өткізуді тәртіптейді, сертификаттау
жүргізілетін нормативті құжаттар, сертификаттау процедуралары,
инспекциялық бақылаудың тәртібі жатады.
Сертификаттау ұлтаралық сауданы жетілдіру болып табылады, бірақ, жүйе
техникалық тосқауыл болуы мүмкін. Сертификатталған тосқауылдар объективті
себептер арқылы пайда болады (стандарттардың айырмашы-лықтары, заңдылықтар,
сертификаттаудың жүргізу ережелері), сертификаттау проткеционизм әдісіне
ойлану, ол шетел өндіріс тауарлары ішкі саудаға енуінен қорғайды. Осыған
орай, стандарттың бәсекелі күрес аспабына айналу ықтималдығы өте үлкен.
Сертификаттау жүйесінің ұжымында сертиыикатты алу жеке өте ұсақ фирмаларда,
шетелдік өндірушілерде орындалмайды.
Осындай тосқауылдарды жою сауда да екі жақты келісімге келеді. ТМД-да
Сертификаттаудың нәтижелерінің екі жақты келісімі заңы жүргізіледі. Бірақ
ведомствалық сертификаттау жүйесінің көп жақты ережелерінің шығындануы
жеткілікті болғандықтан бұл заңда көп мәселелер пайда болады.
Мысалға, РФ-нда темір жол саласында (бұл жерде Қазақстан мен Ресейдің
арасындағы сертификат заңдылығының айырмашылығын айта кету керек).
Сертификаттау жүйесі тәуелсіз болып табылады. РФ-ның байланыс жолдар
министерствалары РФ-ның Мем.стандартымен келісім-шартқа қол қояды және
сертификаттау және сынау орталықтарының мүшелерін өкілеттігін алды.
ҚР-нда тек бір ғана – мемлекеттік сертификат жүйесі қолданылады. Бұл
жүйенің құқықтық қызмет етуін қамтамасыздандыруы ҚР-ң Техникалық реттеу
туралы заң анықтайды. Мемлекеттік сертификаттау жүйесі сертификаттауда
біртұтас саясатты жүргізуді қамтамасыз етеді және негізгі ережелерді
құрайды және сертификаттау процедуралары, сертификаттау мүшелерінің
талаптары, сынау зертханалары және өкілеттіктердің аккреди-тациялары,
дайындық процедуралары және сертификаттау саласындағы сарапшы- аудиторларды
атестаттау мемлекеттік сертификаттау жүйесін жүргізу тізімінің ережелері,
аудит және инспекциялық бақылау, басқа да талаптар, сертификаттаудың
мақсатын жүзеге асыру.
Сертификаттау жұмыстарын басқару - Ұлттық сарапшы орталықтан-дыру және
сертификаттау ААҚ-шы сертификаттау мүшесінде қарасты-рылады.
1.1 Кесте - Сертификаттау жүйесінің негізгі процедуралары
СТ ҚР 3.0-2001ҚР-ның мемлекеттік сертификатау жүйесі, жалпы жағдай.
СТ ҚР 3.1-2001ҚР-ң ГСС. Өнімді таңбалау тәртібі және Белгі сәйкестігінің
қызмет көрсетуі.
СТ ҚР 7.2-2000ҚР ГСС. Сертификаттаудағы мүшелерге талаптар қою және
олардың аккредитациялары.
СТ ҚР 7.3-2002ҚР ГСС.Сынау зертханаларына жалпы талаптар (орталықтар).
СТ ҚР 3.4- 94 ҚР ГСС. Сертификаттаудың қызмет көрсетілуі. Жалпы жағдайы.
СТ ҚР 3.5- 96 ҚР ГСС. Сертификаттаудың қызмет көрсетулері. Жалпы
жағжайлары.
СТ ҚР 3.8-2000ҚР ГСС. Сарапшы –аудиторлар. Квалификациялық талаптар,
дайындық тәртіптері және аттестаттау.
СТ ҚР 3.9- 97 ҚР ГСС. Импортты өнім сертификаты. Жалпы жағдайлар.
СТ ҚР 3.10- 97ҚР ГСС.Жүргізулерді қарастыру тәртіптері
СТ ҚР 3.11- 97ҚР ГСС.Құрылым және мемлекеттік тізілім жүйелерінің
тәртіптерін жүргізу.
СТ ҚР 3.14- 98ҚР ГСС.Сертификат мүшелерінің қызметтерін бақылау және
сынау зертханалары (орталықтар).
СТ ҚР 3.15.1- ҚР ГСС. Сапа жүйесін сертификаттау және өндірістер. Жалпы
98 жағдайлар.
СТ ҚР3.15.2- ҚР ГСС. Сапа жүйесін сертификаттауды жүргізу тәртіптері.
98
СТ ҚР 3.15.3- ҚР ГСС. Сапа жүйесін сертификаттау және өндірістер.
98

Сертификат мүшелері болып заңды тұлғалар бола алады, олар
өндірушілердің өнімдерінен тәуелсіз болады және оның жеткізіп тұрушы мен
тұтынушылары ГСС (СТ ҚР 7.2- 2001) нормативті құжат арқылы тағайындау
талаптарына жауап береді. [2]
Сынау зертханалары (орталықтар) (сынау орталықтарына тәуелсіз) немесе
құрылымдық ішкі бөлімшесіндегі заңды тұлға бұл жағдайда сертификаттау
мүшелерін сынау өкілеттігін қамтамасыз етуді айта керу керек, олардың
берілген зертханаларын жүргізу бола алады.
Сертификат жұмыстарын ұжымдастыру үшін мына келесі шарттар орындалуы
қажет:
1. Сертификат объектілерін анықтау.
2. Категориялар қондырғылары және нормативті құжаттар түрлері,
сертификаттау жүргізетін сәйкестік талаптары.
3. Ережелер регламенттеледі және сынауды жүргізетін процедуралар, олар
осындай сәйкестіктерді растайды.
4. Оларды жүргізу шарттарын қамтамасыздандыру, сынауларды жүргізе
алатын сынау орталықтарындағы қондырылған тәртіптерді аккредиттеу.
5.Сертификаттаудағы аккредителіп қондырылған тәртіптер аккредиттелген
сәйкестіктер болып табылады.
Сертификат объектілер. Міндетті сертификаттауға жататын өнімдердің
тізбектерін ҚР-ң басқармасы қарауға шығарылады және ҚР-ның басқармасы
бекітеді. Гостандартқа кез келген қызығушылығы бар ұжымдар шыға алады,
бірақ, ол үшін бірқатар шарттарды орындау қажет.
Бірінші кезеңде елде шығарылатын және әрдайым импортты өнімдердің
мақсатқа лайықты тізімдемелерін анықтау жатады. Кейіннен ҚР-дағы сынау
негізінде (базасында)қандай нәрсе сыналатынын анықтау керек. Алынған
сектор міндетті сертификаттаудағы потенциалды өнімді таныстырады.
Міндетті сертификаттаудаға жататын объектілердің тізімдемесінн анықтау
үшін, өндірілетін және тұтынатын өнімдерге нақты талдау жасау керек,
талдау жасаған кезде мына аспектерді ескеру керек:
- өнім өндірілуі және әрдайым үлкен көлемде импортталуы керек;
- ҚР-дағы нормативті құжаттаудың легитимді бар болуықажет, ол өнімнің
техникалық сипаттамасын анықтайды немесе қызмет көрсетеді (ТШ) (дәл
жағдайда –МЕСТ деңгейі немесе ҚР-ның СТ);
- егер талаптар міндетті және ТШ өнімдеріне жеткіліксіз болса, онда
бұл құжатқа негіз болу үшін нақты параметрлері көрсетілген нұсқаулы
сертификаттау талаптарын жасау қажет, ол бекітілуі керек;
Сертификаттау мүшесі тәуелсіз болуы керек, мысалға, темір жол
өнімдеріне оны Қазақстан темір жолы Ұлттық Компания ААҚ ы құрылымдық
ішкі бөлімшесі сияқты жасалмауы керек.
Қазіргі темір жол көлігінің негізгі бөлімін Ресей мен Украинаға
жеткізіледі. Ереже бойынша, барлық өнім сертификат сәйкестігімен
өткізіледі, ол елде - өндіруші арқылы беріледі. Егер осындай өнім міндетті
сертификаттау тізбесінде болса, онда Қазақстанның қосымша сертификатты
қажет болуы пайда болады. Осындай сертификат процедураларының алынуы ҚР-ның
Ст 3.9 көрсетілген және олар тіпті өзгеше болуы мүмкін. Сыртқы елдердің жәй
сертификаттауынан сынаудың толық қайталанып қаралуына дейін болуы мүмкін.
Мұнадай шешімнің қабылдануы сертификаттаудың мүшесі өндіреді. [3]
Негізінде сертификаттау мүшесі өндірушінің өнімінен және оның тұты-
нушысынан абсолютті тәуелсіз болуы керек. Бірақ, іс- жүзінде бөлек өнер-
кәсіп салалары өздерінің сертификаттау мүшесін ұйымдастыруға тырысады.
Мысалға, Республикамыздың авиациялық саласы. Авиациялық техника-ның
толық сынағын өткізуге техникалық мүмкіндігі жоқ, өзінің қиындық күшіне
(мұндай техника Қазақстанда өндірілетіндіктен, оның қажетті болмауы),
алғашқы адым ретінде 2000 жылы Алматы және Астанада сертификаттау мүшесі
өкілеттелінген – Қазавиасертификаци ААҚ-ы және Сапа орталығы ТОО, бұл
өкілеттеу аймақтарына ауа көлігі қызметі кіргізілген. Тек 2001 жылдың
қараша айынан бастап ҚР –ң басқармасына міндетті сертификаттау қызметіне
азаматтық авиация ұйымы енгізілісін деген авиатехниканың жөндеуі, әуе
жайлардың қызметтері және т.с.с. ұсыныстар тізбектері түсті. Сертификаттау
мүшесінің салалық және басқа ведомствалық – машина жасау қызмет көрсетуде
(МашсертикоТОО), байланыстар (Телесеть ТОО) және тағыда басқа.
ҚР-ның басқармасының 1997 жылдың 15 шілде айының № 1112 қойылымында ҚР-
ң Госстандартына мыналар тапсырылады сертификаттау мүшемінің және сынау
зертханаларының мүшелерін кезеңді өкілеттеуі, Басқармаға тізбе өніміне
толықтырма және өзгертулер енгізу ұсыныстары көрсетілісін, олар міндетті
сертификаттауында болсын Аккредиттелген сынау зертханаларының сәйкестенуі
және сертификаттаудың мүшелері Басқармаға толықтырма енгізу үшін ең қажетті
шарттары болып табылады. Бірақ, сертификаттаудың қызмет көрсетулері нарық
қатынасында дамып келеді, және де қайсыбір өнімнің енгізілген тізбегін
қарастырсақ, ондай міндетті түрде сертификаттау мүшелері және сынау
орталықтары пайда болуы, олар бұл өнімге өзінің өкілеттеу аймағын енгізуге
тырысады.
Халықаралық қауіымдастықта бұрыннан сертификаттау өнімінен
сертификаттау өндірісіне, қызмет көрсетуден сапа жүйесіне өту үдірісі бар.
Бұл жолда Қазақстанда ең алғашқы қадамы болып 2001-2005 ж.ж. Качество
Сапа ҚР-ның Басқарма Бағдарламасының бекітілімі болып табылады.

1.3 Сертификаттауды қолдану аймағы

Сертификаттау міндетті және ерікті түрдегі болып екіге бөлінеді.
Міндетті сертификаттау қоршаған ортаның қауіпсіздігін қамтама-
сыздандыру, өмір, денсаулық және мүлікпен байланысқан өнімдер мен қызмет
көрсетулерімен жеткізіледі. Бұл тауарларға заңды түрде бекітілген талаптар
ішкі нарықтарғы барлық өндірушілермен және осы елдің шекарасының сырттан
әкелінетін импортталумен орындалуы тиіс. ҚР –ның басқармасының қойылымымен
регламенттелді, ол Мемстандарт арқылы ұсынылған және арнайы тізімімен
бекітілген, Олар:
Өнім-машина жасау тауарлары, электро техникалар, аспап құрылғылары,
медицина техникасы, ауыл шаруашылық өндірісінің тауарлары және ағаш өңдеу,
дем алу мүшелерінің индивидуалды қорғау әдістері, тарапиротехника
бұйымдары, ветеринарлы биологиялық аспаптары.
Қызметкер- жолаушы көліктері, байланыстар, туристік және экскурсиялық
саяхаттар, сауда, ұйымдық тамақтану орындары.
Ерікті түрдегі сертификаттау тек мына жағдайларда өткізіледі, егер іс
- жүзінде стандарттау талаптарын қатал сақтаса немесе өнімде басқа
нормативті құжаттар болса, қызмет көрсетулер және мемлекет процестері
қаралмайды, егер стандарттау немесе мөлшерлену ерікті түрдегі қауіпсіздік
талаптарына қарамаса және олар тауар өндірушінің дәрежесін көтерсе. Ерікті
түрдегі сертификаттауға қажеттілік, ереже бойынша, сертификаттауда
сәйкессіздік немесе сертификаттау объектілеріне басқа нормативтер
өндірушінің эканомикалық қызығушылықтары болса пайда болады. [4]
Ерікті түрдегі сертификаттаудың объектілері.
Өнім – техникалық өндіріс тағайындалуы, әлеуметтік-тұрмыстық
тағайындалуы (мысалға, кітап және журналдар шығарылымдары, жиһаз өндірісі).
Қызметкер – материалды, материалды емес, (мысалға, білім жағынан).
Облыстағы қызметкерлер –бұзылмайтын бақылаулар, материалды
құндылықтардың бағалары, сертификаттаулар, тұрмыстық қызметкер, білімдік
және тағы басқалары.
Өндірістік сапа жүйесі- ИСО 9001, 9002, 9003 моделдері арқылы.
Ауаны бсқару жүйесі- ИСО4001 моделі арқылы.
Ерікті түрдегі сертификаттау міндетті түрдегі сертификаттаумен
ауыстырылмайды, және оның нәтижелеріөнім тұрақталу негізі бола алмайды. Ол
бірінші орында тұтынушыға бағытталған.
ҚР-нда өнімді сертификаттау және қызмет көрсетуі мына 3 – суреттегі
белгімен, ол Ресей федерациясында 4 –суреттегі белгілі стандартына
сәйкестігін растайды.

3 –сурет
4 –сурет
Ерікті түрдегі сертификаттаудың бір түрі – ол өндірістің сертификаттау
сапа жүйесі ИСО 9000 бүкіл әлемдік стандарттау талаптарына сәйкестері болып
табылады.
Компанияларды сапа жүйесін сертификаттау үшін не нәрсе күшке
енгізіледі? Ең бірінші бәсекелестің жоғарылау мүмкіндігі, тапсырыс
берушінің талаптарына қанағаттандыру, өнім бағасының өсуі, несиелердің және
сақтандыру жеңілдіктері, мемлекет тапсырыстарын алу. Бұл сыртқы мотив болып
табылады.
Ішкі матив өте маңызды роль атқарады- тұтынушының талаптарын толық
қанағаттандырады, жұмыстар мен өнімдер сапасының жақсаруы, шығындардың
қысқартылуы, аудиторлық тексерістердің қысқартылуы, сапа туралы мәліметтер,
позитивті мәдениеттің өзгеруі, құжаттаманың жақсаруы, сапаға деген
жауапкершіліктің жоғарылауы, корпатативтік стратегия.
Өнімнен басқа, сонымен қатар, қызметкер және ерікті түрдегі
сертификаттаудың сапа жүйесіне қызметкерде кіреді. [5]
Қызметкер сертификат мамандардың нұсқаулары іс жүзіндегі талаптарға
сәйкес және олардың жұмыстана көрсетілуі үшін қажетті болып табылады.
Сертификаттау базалық білімді ауыстырмайды және оны сенімсіздікке
жатқызбайды. Өнеркәсіптің қарқынды дамуы және қызмет көрсетулер мамандарға
жыл сайын техниканы білу деңгейі, бағдарламаны қамтамасыздандыру,
нормативті құжаттама және олардың интелектуалды дңгейі және тағы басқа
жақтарынан жаңа талаптар көрсетіледі. Бүгінгі қабылданған критериилерге
периодтық баға сәйкестігінің қажеттілігі пайда болады. Мамандарға
талаптарды және баға сәйкестігінің тәртібін мемлекет нұсқамайды, оны барлық
қызықтырылған жақтар нұсқайды.
Қызметкерсертификатын аттестаттаумен бірге қауымдастыруға болмайды.
Атесттатаудың мақсаты- жұмысшының мамандығын анықтау мақсаты қызмет орнының
сәйкестігін тексеру болып табылады. Сертификаттаудың мақсаты дайындық
деңгейін қондыру, профессионалыд білімдері, нұсқалған талаптарға
сәйкестігің тәжірибе мамандарының растауы және оның мүмкіндігін анықтау сол
нақты әрекетті немесе қызмет саласын пайда қылу болып табылады.
Аттестаттауды жұмыс беруші өткізеді (II-ші жақ), - сертификаттауды-
сертификаттау мүшесі (II-ші жақ).

ІІ. САПА МЕНЕДЖМЕНТ ЖҮЙЕСІН СЕРТИФИКАТТАУ ТӘРТІБІ

2.1 Сертификат сұлбасы

Сертификат, сертификат сүлбесінде қондырылған жүйеде бекітілген.
Сертификат сұлбасы-бұл іс-жүйесі II-ші жақтағы сәйкестік өнімінің,
қызметтің, сапа жүйесінің және қызметкерлердің бағалануы мен оның құрамынан
тұрады. Ереже бойынша, сертификат жүйесі бірнеше сұлбаны қарастырады.
Сұлбаны таңдаған кезде өндірістің ерекшеліктері, сынаулардың,
жеткізілімдер және нақты өнімнің қолданылуын қажетті дәлел деңгейін,
шағымданушының шығын мүмкіндігін қарастыру керек. 2.1 –кестесінде ҚР –нда
қабылданған сертфикат өнімінің сұлбасы көрсетілген.

2.1 Кесте- ҚР –нда қабылданған сертфикат өнімінің сұлбасы.

Сынаулары Өндірісті СертификатталғанҚызмет Таңбалануы
Сұлба тексеру өнімнің істеу
- инспек-циялық уа-қыты,
ның бақылауы айы

номер
і
1. Өнімді сынау - - жоқ
типі 6
2. Өнімді сынау Өндірісті Сатушыдан Барлық
типі талдау алынған сынау өнімдер
жағдайы үлгілері 12 таңбаланады
3. Өнімді сынау Өндірісті Дайындаушыдан 12 Таңбаланады
типі талдау
жағдайы
4. Өнімді сынау Өндірісті Сатушыдан және 18 Барлық
типі таңдау дайындаушыдан өнімдер
жағдайы алынған үлгілері таңбаланады
5. Өнімді сынау Өндірісті Сатушыдан және 36Барлық
типі сер-тификатдайындаушыдан өнімдер
тау алынған өнімдері таңбаланады
6. Берілген Сапа Сапа жүйесінің 36 Жоқ
құжаттардың жүйесін қызмет ету
сәйкестігі сертификатттұрақтылығын
туралы ау бақылау
мәлімдемені
қарастыру
7. Топты сынау - - Реализаци Жоқ
я уақыты
8. Әр үлгінің - - Бекітіл-мӘр бұйым
сынауы еген таңбаланады
9. Берілген - - Өнімнің жоқ
құжаттардың сақтау
сәйкестігі мерзімі
туралы
мәлімдемені
қарастыру
10. Берілген Өндірісті - 12 Жоқ
құжат-тардың талдау
сәйкестігі жағдайы
туралы
мәлім-демені
қарастыру

I- сұлбасы өкілеттелінген сынау зертханаларынадағы өнімнің өткізілген
типтік сынау үлгісі қарастырылған.
II- сұлбасы 1-ші сүлбесінің толықтырмасын қарастырады (өнімге
сертификат берілген соң) – сертификатталған өнімнің инспекция бақылауының
келесі стаушыдан алынған өкілеттелген сынау зертханасының үлгісінің
сыналған жолын қарастырады.
III- сұлбасы 1-ші сүлбе толықтырмасын (өнімге сертификат берілген соң)
– сертификатталған өнімінің инспекциялық бақылауының келесі складтағы
дайындауының дайын өнімінен алынған, ол оның тұтынушысына жіберілмес бұрын
алынады, ереже бойынша, сынау зертханаларының үлгілерінің өкілеттілігін
қарастырады.
IV- сұлбасы өнім үлгісінің сынауын жүргізілуі мен негізделеді (1-3-
сұлбалары сияқты) сертификатталған өнімінің инспекциялық бақылауының келесі
сатушыдан және дайындаушыдан алынған өкілеттелген сынау зертханаларының
үлгілерін қарастырады.
V- сұлбасы сертификатталған өнімінің инспекциялық бақылаушыдан алынған
өкілеттіліктен сынау зертханаларының үлгілерін, және сонымен қатар,
өндіріс шарттарының тұрақтылығын бақылау және сапа жүйесінің қызмет етуімен
негізделеді.
VI- сұлбасы сапа жүйесінің сертификтын дайындаушыдан қарастырады, оны
өкілетті мүше орындайды. Дайындаушы өндірілген өнім үшін, берілген
өндірістегі өнімді қолдануға сапа жүйесін сертификаттау сертификатын алған,
дайындаушының өнімдері бекітілген талаптарының сәйкестігі туралы шағын
декларациясының қызмет ету сертификатын берушімен негізделеді.
VII- сұлбасы өкілеттелінген сынау үлгілерін, өкілеттілінген сынау
зертханаларындағы таңдалып өндірілген өнім топтарын қарастырады.
VIII- сұлбасы өкілеттелінген сынау зертханаларындағы әрбір сынау
үлгісінің дайындамасын қарастырады.
XI және X – сұлбасы берілген құжаттар өндіріс орнының жақтарына сәйкес
декларациясын қарастыруға негізделген.
Сертификат қызмет көрсетуін өткізген кезде оған бірнеше ерекше басқа
сұлбаларды қолданылады (3-сурет).
1- сұлбада қызмет ететін орындаушының өнер бағасын қарастырады, жұмыс
шарттарын тексеру, технологиялық және нормативіт білім құжаттары, жұмыс
тәжірибесі, мамандықтың жоғарылауы туралы мәлімет, қызмет көрсетудің
нәтижелерінің таңдамалы тексерісі, инспекциялық бақылау. 2- сұлбада қызмет
көрсету процесінің бағасын қарастырады, оған 2-әдіс қолданылады:

2.2 Кесте Сапа жүйесін сертификаттау сұлбасы

Сұлба ОрындаҚызмет Кәсіп Сапа Қызмет Инспекциялық бақылау
номеріушыныңкөрсетуорынның жүйескөрсету
бағасыпроцесіаттасттацін нәтижесінің
нің иялануы сертитаңдамалы
бағасы фикаттаңдамалы
ттау тексерісі
1. + + Қызмет көрсету
нәтижесін тексеру
2. + + Стандарттау процесінің
қызмет көрсетуінің
тұрақтылығын бақылау
3. + Қызмет көрсету
нәтижелерінің
таңдамалы тексерісі
4. + + Қызмет көрсету
нәтижесінің таңдамалы
тексерісі
5. + Қызмет көрсету
жүйесінің стандарттау
тұрақтылығын бақылау

1. Технологиялық процесті, орындаушының өнерін, қызмет көрсетудің
шарттарын тексеру .
2. Сапа жүйесінің бағасы.
1-әдісі арқылы тексеру кезінде технологиялық құжаттама толық
бақыланады, орындалатын технологиялық процестің жабдықтары талаптарға сай
болуы, орындаушы мамандығы, жұмысрежимінің сақталуы құрал – жабдықтарының
бар болуы және тағы да басқалар.
2-әдіс арқылы тексеру кезінде сапа ішіндегі саясаты, сапаны басқаруды,
сапа жүйесінің элементтерінің сәйкестігін, осы жүйедегі тиімділікті
бақылайды және де басқалары.
3- сұлбада қызмет ету нәтижесінің тегістексерілуін қарастырады және ол
сертификаттау үшін материалды қызмет көрсету үшін де қолданылады.
4- сұлбада кәсіпорынның аттестаттауын қарастырады. Бұл материалды-
техникалық ауаның жағдайын, санитарлы- гигеналық шарттар, түрлері жинағы
және сапаның жағдайы, қызметінің өнерін тексеру және тағы басқалары.
Инспекциялық бақылау социалды сауал – сұрау жолымен құрылады.
5- сұлбада сертификаттаудың сапа жүйесін қарастырады және оның қыз-мет
көрсетуінің инспекциялық бақылауының тұрақтылығын қарастырады.
Еуропалық Одақтастық (ЕС) елдерінде сертификаттауда анологты сұлбасы
қолданылады. Оларда модульдік жасалу бар – 4 кесте және спецификалық
ерекшеліктерді қолданады. Ол былай түсіндіріледі бүкіл әлемдік
тұжырымдама Еуропадағы сертификаттау және өкілеттеу. Өнімді
қауіпсіздендіру ЕС директивтивалары негізгі модульді кәсіп орын –
дайындаушы сәйкестік.

2.3 Кесте Еуропадағы сертификаттау және өкілеттеу
ЖобаланушыА-модуВ-модулі G-модуН- модулі.
лі III-ші жақтың қатысуымен бірге ЕС лі. Өндірісті
Дайындережелерінің сынау бұйымдарының III- жобалау
аушымеүлгілері жақпенсапасының
н ішкі бұйымнқамтамасыз
өндірі ың дандыру
стік бір жүйесінің,
бақыла –бірлесынудың
у п және
сыналубақылаудың
ы бар болуы

Өндіру
С- Д- Е- модулі. F-
модулі модулі.Сынау модул
сыналғаӨндіріссапасының і.
н сапас-ықамтамасызданIII-
үлгініңның дыру жақпе
бұйымымқамтамажүйесінің н
ен сызданджәне бұйым
сәйкестыру бұйымының ның
ігі жүйесінбақылауының сынал
ің бар бар болуы уы
болуы

Бағалауында қолданылуын ұйғарады. А,В,G,Н модулінің ішіндегі біреуін
қолдану немесе олардың қиысндамалары қауіпсіздік көрсеткіштері
дұрысбағалауының дәлелі түрінде қызмет етеді. Егер өнім үйлестіру
директиваларының талаптарына жауап береді деп қондырылған болса, онда
дайындаушы оның пайда болуын (таңбасын) арнайы белгімен таңбалайды (6-
сурет). Сәйкестік белгісі (Сооmmuhautes Europeees) үйлестіру директивалар
талаптары ЕС қауіпсіздігімен. [6]
Модульді бағалау сәйкестігі өнімді құрастыруы 2- кезеңнен тұрады:
жобаландыру және өндіру. Көрсетілген жағдайда нақты директива талаптарының
арқасында толық бола алады. Дайындаушының өнім сәйкестігі туралы
декларациясында және белгінің модульдерінің қолданылу қортындысының берілуі
сапа белгісі немесе нарыққа шығуына мүмкіндік болып табылмайды. Бұл тек ЕС
нарығына еркіндік кепілдігі болып табылады.

ЕС
5- сурет.

2.2 Сертификаттау процестерінің негізгі кезеңдері

Сертификаттау негізгі жүйеден және таңдалған жүйе арқылы пайда болады.
Сертификаттау процесін 5-негізгі кезеңдерден шығарылады деуге болады.
1. Сертификаттауға шағымдану.
Сертификаттау мүшесіндегі шағымданушының таңдауы, оны қызықтыратын
объектінің сәйкестік бағалануын өткізуге қабілетті болуы. Бұл сертификаттау
мүшесінің өкілеттеу облысы болып негізделеді.
Егер бұл жұмысты сертификаттау мүшесінің бірнешеуі өткізе алса, онда
шағымданушы олардың қайсысында болса да жүгінуіне болады. Шағым қондырылған
серсертификаттау жүйе түрінде қондырылады. Сертификаттау мүшесі оны
қарастырады және шағымданушыға жауабын хабарлайды. Шағымдану жауабының,
сонымен қатар, сертификаттау сүлбесі, сынауды өткізуге арналған сынау
зертханаларының атаулары немесе шағымданушы таңдануының тізбесі, осылардың
барлығы сертфикат сәйкестігі арқылы жүргізіледі. [7]
2. Сертификат объектісінің бағалануы сәйкестігінің талаптарға сай
қондырылуы. Ол сертификат объектісінің ерекшеліктеріне тәуелді. Бұл кезең
өнімге қолданылмас бұрын іріктендіруден және бұйымдар үлгісін сәйкестендіру
және оларды сынаудан тұрады.
Үлгілер, тұтынушыға жеткізілетін өнім сияқты болуы керек. Үлгілер дайын
өнімге қондырылған ережелер сияқты кездейсоқ түрде таңдалынады. Іріктеліп
алынған үлгілерді негізгі өнімнен бөліп алады да, буып – түйеді, пломблайды
және таңдалған жерде таңбалайды. Сынау зертханасы түрінде қондыру актісін
құрастырады. Барлық сақтау кезеңдерінде, сынау үлгілерін дайындауда және
тасмалдауда, сонымен қатар, сынау процесінде өнімде көрсетілген нормативті
құжаттамалардағы талаптары сақталуы тиіс. Барлық фазадағы қозғалыс үлгілері
сертификаттау жұмысы жолында журналда тіркеледі және жауапты өкілдің
қойылған қолымен расталады.
Сынау зертханасы таңдалынатын таңдауларға қосымша бір – бірлеп сапа
бақылау данасын сақтау өнімінің түріне қоса алады. Соңғысының сақтау
мерзімі сертификаттың мерзімімен сәйкес болуы керек және өнімнің сақтау
мерзіміне де, егер аяқталған болса, онда үлгілер өтініш берушіге
қайтарылады.
Сертифкиттауға арналған сынаулар сынау зертханаларынд жүргізіледі,
берілген өнімді сертификаттау кезіндегі қолданылатын нормативті
құжаттамалар қарастырылады.
Сынау зертханасының жоқ болған жағдайда, құзырлыққа өкілеттенген және
тәуелсіздікке немесе оны алып тастау мәні үлгілерді тасмалдауды қиындатады,
сынау бағасын көтереді және олардың мерзімдерін ұзартады, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.