Қабылдаушының ақпаратты пайдалануы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

1. Басқару ісіндегі ақпарат және коммуникация
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1. Ақпарат ұғымы және ақпарат
көздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... 4
2. Коммуникация түсінігі және оның
мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
3. Басқару ісінедегі коммуникация және командалық
коммуникациялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
4. Адамдар арасындағы коммуникация және олардың
түрлері ... ... ... ...10

2. Қазақтелеком Акционерлік
Қоғамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ..11
1. Жалпы ақпарат және
сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
.11
2. Ұйымдық
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... 18
3. АҚ-ғы ақпаратты
басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ...19

3. Қазақтелеком Акционерлік қоғамының шет ел компанияларымен Бірлесіп
атқарып жатқан жобалары мен
келісімдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ..20
1. Қазақтелеком мен Ресейдің ұлттық байланыс операторы Синтерра
желіаралық өзара іс-әрекетті ұйымдастыру іс-шаралар
кешені ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
2. Қазақтелеком АҚ мен Huawei Technologies компаниясы ынтымақтастық
туралы
келісімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
...22
3. Қазақтелеком АҚ мен ETRI Ғылыми-зерттеу институты (Корея Республикасы)
ынтымақтастық туралы
келісімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .26

Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .28

Кіріспе

Тиімді коммуникация, қазіргі менеджменттің ажырамас бөлігі. Ал ақпарат
өз кезегінде коммуникацияның элементі болып табылады.
Ақпарат — бұл ақпараттық процесс барысында түзілетін қозғалыстағы
объект. Ақпараттың қасиеттері мәліметтердің қасиеттеріне де, әдістердің
қасиеттеріне де тікелей тәуелді.
Ақпараттың ең аңғарымпаз қасиеті – өзгерістер әкелу қабілеттілігі.
Адамдар жаңалық естігенде, олар өз өмірін өзгертіеді және олардың олардың
ақпарат қызметіне деген қажеттілігі де өзгереді. Ал нарық шарттарында
тіршілік ету және бәсекеге қабілеттілікті сақтап қалу үшін өзгеріп жатқан
қажеттілікке бейімделу керек. Ақпараттың практикалық құндылығы оның шешім
қабылдау және сол шешімге байланысты жұмыстың роліне тура пропорционалды
болады. Ақпарат құндылығы – біздің онымен пайдалануымен анықталады, ал өз
бетінше ақпарат құдылығы өте аз.
Коммуникация – екі жақтын бірін-бірі түсінуіне әкелетін ақпараттық
алмасу процесі. Коммуникация латын тілінен аударғанда - жалпы, баршамен
бөлісу, - дегенді білдіреді. Егер де түсініспеушілік болса, яғни ондай
жерде коммуникация орнаған жоқ деп түсінеміз. Коммуникацияның орнағанын
білу үшін кері байланыс болуы қажет, яғни сіздің жіберген ақпаратыңыздға
жауап, сізді қалай қабылдағаныңызды немесе сіздің жағдайыңызға пікір, сын
айтуы қажет.
Коммуникативтік компетенция – басқа адамдармен екі жақты қарым-қатынас
жүргізу мүмкіндігі. Коммуникацияның дұрыс жүргізілуіне келесі белгілер тән:
- жұптың бірін-бірі түсіну;
- кез-келген жағдайды немесе затты ең жақсы ұғыну ;
- ой бөлісу немесе пікір алмасу (жағдайды түсіну арқылы оны шешу
және оптималды ресурстарды жұмсау арқылы мақсатқа жетуді
қамтамасыз етеді).
Коммуникациялық процесс – адамдар арасында, мақсаты бір-бірін түсіну
болатын жіберілетін және қабылдайтын ақпарат немесе ақпарат алмасу.
Комуникацияның басты функциялары:
1) ақпараттық – шынайы немесе жалған мәліметтерді жіберу;
2) интерактивтік (әсер ету) – адамдардың бірге іс жүргізуін ұйымдастыру,
мысалы, бірігіп жұмыс атқару, функцияларды бөлу, көңіл-күйіне әсер ету,
сендіру, әңгімелес адамның мінез-құлқы, арқылы кез-келген әсер ету
үлгілерін пайдалану: бұйрық, сендіру, өтініш, т.б.
3) персептивті функция – бірінің әңгімесін ұғыну арқылы түсінушілік орнату.
4) экпрессивті – эмоционалды уайымдау мінез-құлқының өзгеруі.

1. Басқару ісіндегі ақпарат және коммуникация түсінігі

1.1 Ақпарат ұғымы және ақпарат көздері

Ақпаратты шындығында да ғылыми ұғым ретінде қарастыруға болады. Өйткені
бұған дейін ақпараттың кұрылымы мен қасиеттері барлық ғылым салаларында
зерттелінді. Мысалы, физика – ақпарат таситын сигналдардың қасиеттерін
зерттейді. Табиғаттағы көптеген құбылыстардың сигнал шығаратыны белгілі. Ал
тіркелінген сигналдар белгілі бір мәліметтерді құрайды. Мәліметтер
түрленіп, тасымалданып, әдістердің көмегімен қолданыс табады. Мәліметтер
мен әдістердін өзара әсерлесуінен ақпарат түзіледі. Өлі табиғаттағы
процестер үздіксіз энергия алмасу түрінде өтеді. Энергия алмасумен қатар
тірі табиғатта бағытталған зат алмасу процесі жүреді. Зат алмасу мен
энергия алмасу процестерінің арасындағы өзара байланыс ақпарат алмасу
турінде өтеді немесе оны ақпараттық процесс деп атайды.
Ақпарат (латынның informatio – түсіндіру, баяндау), басында –
мәліметтерді адамдармен ауызша, жазбаша не болмаса басқа тәсілмен (шартты
белгілер, техника көмегімен және т.б.) жеткізу; 20 ғасырдан бастап жалпы-
ғылымдық түсінік. Өзі адамдар, адам мен автомат, автомат пен автомат
арасындағы мәлімет алмасудан тұрады.
Ақпараттың ең аңғарымпаз қасиеті - өзгерістер әкелу қабілеттілігі.
Адамдар жаңалық естігенде, олар өз өмірін өзгертеді және олардың ақпарат
қызметіне деген қажеттілігі де өзгереді. Ал нарық шарттарында тіршілік ету
және бәсекеге қабілеттілікті сақтап қалу үшін өзгеріп жатқан қажеттілікке
бейімделу керек. Ақпараттың практикалық құндылығы оның шешім қабылдау және
сол шешімге байланысты жұмыстың роліне тура пропорционалды болады. Ақпарат
құндылығы – біздің онымен пайдалануымен анықталады, ал өз бетінше ақпарат
құдылығы өте аз.
Ақпарат шешім қабылдауда маңызы өте зор. Ақпарат өндіріс факторы болып
отыр, материалдық және капиталдық байлық, яғни еңбекке тән қасиеттерін
құруда. Бұл өз функциясында ақпарат бәсекелестік элементі және ол жақсы
жүргізетін менеджменттің мағынасына тең.
Сонымен ақпарат — бұл ақпараттық процесс барысында түзілетін
қозғалыстағы объект. Ақпараттың қасиеттері мәліметтердің қасиеттеріне де,
әдістердің қасиеттеріне де тікелей тәуелді.
Маңызды ақпарат көздері:
- ұйым ішіндегі көздер:
- жасақталған қызметкерлер тобы,
- жасақталған қызметтер тобының қызметі,
- мерзімді есеп-қисап,
- мүмкін болатын ақпараттық байланыс,
- жариялы көздер:
- үкімет агенттіктерінің есеп-қисаптары,
- сауда ұйымдарының есеп-қисаптары,
- ғылым басылымдары,
- сауда журналдары,
- анықтамалар мен тізімдер,
- жалпы басылымдар,
- басқа компаниялар:
- жеткізушілер немесе жабдықтаушылар,
- жарнамалық агенттіктері және бұқаралық ақпарат құралдары,
- тапсырыс берушілер (дилер мен көтерме саудагерлерін қоса алғанда),
- бәсекелестер,
- ақпараттық өнеркәсіп:
- маркетинг айналасында зерттеулер жасайтын фирмалар,
- басқа да мамандандырылған агенттіктер, мысалы, газет мақалаларын
тексеру қызметі, жарнаманы тексеру қызметі, кредит қызметі, т.б.
Көп компанияларда менеджерлер қолданатын ақпараттың зор үлесін ақпарат
көздері арқылы алады.

1.2 Коммуникация түсінігі және оның мақсаты

Коммуникация – бір адамнан екінші адамға ақпаратты, бір индивидтің
басқаға ой, факт, пікір, сезім және құндылығын жеткізу құралы болып
табылады. Коммуникация мақсаты – қабылдаушы жақтын жіберген мәліметті нақты
ұғынуы. Адамдар коммуникацияны сөз, іс-қимыл, сипат сияқты тәсілдер арқылы
орнатады (1-сурет).
Сөздер ауызша және жазбаша болуы мүмкін. Онда белгілі бір мағына жатады
немесе белгілі бір іске итермелейтін ниет болады. Мысалы, адамның не
айтқаны маңызды емес, маңыздысы ол бізді ренжіткісі келді. Іс-қимыл тікелей
болуы мүмкін, адам өзінің катысты екенін көрсету үшін бізге шай құйды, әлде
бұл қандай да бір қимыл шығар. Сөйтип, іс-қимылды сөзбен де білдіруге
болады, сезіммен және әрекетсіздікпен, мысалы адам жиналыста ұйықтап жатыр.
Сипатты сурет, интерьер, киім және т.б. арқылы көрсетуге болады.
Коммуникацияда кем дегенде екі адам қатысады, жіберуші және қабылдаушы.
Бір адам өз-өзімен сөйлесе алмайды. Тек қабылдаушы (бір немесе одан
көп) коммуникативті актті аяқтайды.

1-сурет. Комуникация орнату тәсілдері

Дегенмен жіберушіде деген қажеттілік менеджер үшін онша маңызды емес,
яғни ол қызметкерлерге қызмет хатын жібере отырып, оны қызметкерлер
оқитынына күмәнданбай отырады. Бұл олай әрдайым бола бермейді, мәліметті
жіберу – ол коммуникативтік процесстің басы ғана. Менеджер жүздеген хат
жіберуі мүмкін, ал одан коммуникация тек қана хаттты алып, ашып, оқып,
түсінгеннен кейін ғана болды деп есептеледі. Комунникация – бұл
қабылдаушының зердесіне жету болып келеді. Тиімді коммуникация ұйым
көрсеткіштерінің жоғарлауына, қызметкерлердің еңбекпен қанағаттануына және
ұйым жұмысына қатысу сезімі көтерілуіне әсер етеді.
Екі жақты коммуникативті процесс жіберушінің мәліметі қабылдаушыға
жеткенінен кейін көрініс табады. Бұл процесс олардың сөлесіп жатқандарына,
қимыл жасап алмасуына, электрондық поштамен байланысып жатқандарына
қарамастан сегіз қадамнан (2-сурет) тұрады (қандай да бір коммуникация
тәсілінде).

2-сурет. Коммуникациялық процесс орнату

1-қадам. Жіберушінің қабылдаушыға жіберетін ойдың пайда болуы. Ой бір
мезетте немесе біраз уақыт толғаудын барысында пайда болуы мүмкін.
Эмоциялық сезім сияқты коммуникативті акт кезінде ой рационалды толғаудан
пайда болмайды, ол спонтанды(ойда жоқ жерде), яғни адамның катысуынсыз және
бір мезетте туады. Ал кез-келген басқа ой, мысалы мәлімдеме өз қалауы
бойынша көптеген толғау кезінде және спонтанды да пайда болуы мүмкін. Егер
ұйымның интерьерын алатын болсақ, ол клиенттерді тарту, қызметкерлерге әсер
ету және ұйым имиджін көтеру үшін басшылықтың ақыл-ойға салынған саясаты
немесе кездейсоқ болған жайттан туындаған, яғни арнайы жасалмаған іс-шара.
2-қадам. Екінші қадамда ойды құпия ретінде жибереді немесе жіберуге
ыңғайлы түрге өзгертеді, яғни көптеген қолайлы сөздер, диаграмма, басқа
символдар арқылы. Эмоцияларды құпия өзгерту маңызы жоқ, олар онсыз да
түсіну қиындыққа соғады. Біз эмоцияларды әңгіме кезінде жақсы ажыратамыз,
бірақ оның мағынасын түсіну өте қиын.
3-қадам. Мәлімет үлгісін анықтағаннан кейін, оны жіберу ісін бастаймыз,
мысалы қызмет хаты немесе телефон қоңырау ретінде. Сөйтіп, мәліметті қолма-
қол аламыз, мысалы қызметкерден ұйымда болып жатқан жағдай туралы.
4-қадам. Мәліметті жіберу арқылы адресаттың оны алу мүмкіндігі
туындайды. Бұл қадамда бәрі де мәлімет қабылдаушының қолында болады, ол оны
қабылдауға дағдылануы қажет.
5-қадам. Мәліметті декодтау. Жіберуші қабылдаушының мәліметті дұрыс
түсінуіне тырысады, яғни сол қалпы.
Жіберушінің ойы мен қабылдаушының хатты оқығаннан кейнгі ойы сәйкес
келмеуі мүмкін, яғни қабылдаушы оның мағынасын дұрыс түсінбеуі мүмкін.
Бұндай түсініспеушілікте коммуникация орнамайды, коммуникация тек қана бір-
бірін дұрыс түсінген жағдайда ғана орын алады.
6-қадам. Қабылдаушы мәліметті қабылдап, оның мағынасын ашқаннан кейін
онымен келісуі не келіспеуі мүмкін.
Келісуі не келіспеуге әсер етуші факторлар келесідей сипатқа ие болады:
жіберген мәліметтің шынайлығы, коммуникатордың беделі және мәліметті
қолдануды ұйғару.
7-қадам. Қабылдаушының ақпаратты пайдалануы. Қабылдаушы ақпаратты әр-
қалай сезінуі мүмкін, мысалы ол оны ұмытып кетті делік.
8-қадам. Қабылдаушы жіберушіге жауп берген кезде ғана кері байланыс
орнайды, сүйтіп екі жақтық ақпарат алмасу пайда болады
Тек кері байланыс арқылы ғана толық коммуникация орнайды.

1.3 Басқару ісіндегі коммуникация және командалық коммуникациялар

Басқарушы 50-ден 90%-ға жуық уақытын коммуникацияға жұмсайды, өйткені
ол қызметкерлермен үнемі ақпарат бөлісп, олардан керек серпілісті талап
етіп, өзінің қатарластарымен және жоғарғы басшылықпен бірге іс жүргізіп,
ақпарат алмасып отырады. 80% шетел менеджерлерінің пікірі бойынша: ақпарат
алмасу – ұйымдағы өте ауыр-басты проблеммалардың бірі, ал тиімсіз
коммуникациялар – ұйымның жақсы жұмысын тежейтін кедергі, яғни адамдар
тимді ақпарат алмаса алмаған жағдайда, олардың бірге жұмыс істеп, мақсатқа
жетуі екіталай болады.
Коммуникацияның басқару ісіндегі потенциалды проблеммалары:
1. Егер де екі адам белгілі бір жайт бойынша ойлары айтарлықтай сәйкес
келмейтін болса, онда бұны түсіну тек коммуникация, екі жақты сериялы
алмасу арқылы болады.
2. Екінші ықтимал проблема - когнитивті (танымды) диссонанс – адамдардың
құндылық жүйесімен, білімімен, т.б. оларға таныс деректермен қатысты
ақпарат алғандағы ішкі келіспеушілік және мазасыздық .
3. Жеке бас тосқауылы. Ол адам сезімінен және әңгімелесушіні тындай
білмегентіктен туындайды. Жеке бас тосқауылына психологиялық қашықтық
жатады, мысалы, адамдардың эмоционалды үйлесімсіздік сезімі.
4. Физикалық тосқауылдар комуникативті бөгет бола отырып,
комуникациялардың материалды ортасында пайда болады. Физикалық
тосқауылдар – дауысты уақытша басу, мәлімет жіберу, адамдар арасындағы
қашықтық, қабыргалар немесе кедергілер, радиохабар кезінде пайда
болатын және тағы басқа кенет алаңдататын шу.
Командалық коммуникациялар оңай мәселені шешуде жоғары сапаға қол
жеткізеді, бірақ күрделі мәселені шешкенде топ мүшелерінің атқаратын қызмет
қанағаттанушылығын азайтып бөгет болады.
Бұдан 4 коммуникативті ролді атап көрсетуге болады:
күзетші - бір коммуникациялық торда басқа адамға ақпарат жылжуын
бақылайды (бұл ролді хатшылар, диспетчерлер атқарады);
пікір лидері - кейбір басқа адамдардың мақсаты мен мінез-құлқына әсер
ете алады (бейресми әсер ету арқылы);
байланыстырушы - коммуникациялық торда топтар арасындағы
байланыстырушы буын;
шекарашы - ұйымдастыру ортасымен үлкен байланыстыру дәрежесі бар
коммуникациялық тордағы адам.
Нашар коммуникация себептері:
а) стереотиптер – жеке тұлға немесе мән-жайға байланысты оңайлатылған
пікір, нәтижесінде адамдарды, мән-жайды, проблемаларды объективті талдау
мен түсіну жоқ;
ә) алдын-ала түсінік - бәрінен бас тартуға бейімділік, өз түсінігіне
қайшы келеді, яғни жаңашылдық ерекше (Біз сенгіміз келген нәрсеге
сенеміз). Басқа адамның оқиғаны талқылауы, біздің талқылауымыз сияқты
заңды екенін сирек ұғынамыз.
б) адамдар арасындағы нашар қарым-қатынас, себебі, егер адамның
ілтипаты дұшпандық ретінде болса, оны сіздің пікіріңіз әділетті екеніне
сендіру қиын;
в) әңгімелестің назары мен қызығушылығының жоқтығы. Қызығушылықтың
пайда болуы адам ақпарат кажеттілігің сезінуіне байланысты болады: және бұл
қабылдаған ақпарат арқылы оқиғаның дамуына әсер ету, яғни қалайтынын алып,
қаламайтынды алдын-ала ескеру;
г) фактілерге деген менсінбеушілік, яғни фактілер жеткіліксіз болып
қандай да бір шешім, не қорытынды жасау әдеті;
д) ой-пікір қалыптасуындағы қателіктер: сөздерді таңдау дұрыс еместігі,
хабарласу қиындығы, нашар сенім, логикалық еместігі және т.б.
е) қарым-қатынас тактикасы мен стратегиясын дұрыс таңдамау. Қарым-
қатынас стратегиясы:
1) ашық-жабық қарым-қатынас;
2) монологикалық-диологикалық;
3) ролді(әлеуметтік роліне байланысты) – тұлғалық(слыстырмалы қарым-
қатынас)
Ашық қарым-қатынас - өз толық оп-пікірінді айта білу және басқалардың
алып жатқан орнын ескеру білу. Жабық қарым-қатынас – болып жатқан ақпаратты
пайдаланып, өз-ой пікірінді түсінікті етіп айта білмеу немесе онымен
бөліспеу. Жабық коммуникациялар мына жағдайларда пайдаланылады:
1) заттық хабардардар етуде(компетенция) біршама айырмашылық болса және
төмен жақтың хабардар етілуіне уақыт пен күшті жұмсау қажетті болмаса;

2) дау-жанжал кезінде өз сезімінді, жоспарынды қарсыласқа ашу мәнсіз;

1.4 Адамдар арасындағы коммуникация және олардың түрлері

Коммуникацияның келесідей түрлері бар:
- Ресми (басқару деңгейі мен функционалды бөлімшелердің өзара байланысымен
және ұйынның ұйымдасқан құрылымымен анықталады). Басқару деңгейлері көп
болған жағдайда ақпаратты бұрмалау да көп болады. Өйткені әр басқару
деңгейі мәліметті түзетеді және сүзгіден өткізеді;
- Бейресми коммуникациялар (тікелей, тарату арнасы, хабар);
- Вертикалды (деңгейаралық) коммуникация – төменнен жоғары, жоғарыдан
төмен;
- Горизонталды коммуникациялар – істі үйлестіру үшін әр салада жұмыс
атқаратын бөлімшелер арасындағы ақпарат алмасуы;
- Тұлға-аралық коммуникациялар – кез-келген айтылған коммуникация түрлері
бойынша адамдардын ауызша қарым-катынас жасауы.
Горизонталды ақпарат алмасуында бұрмалау аз мөлшерде болады, себебі
бір деңгейдегі қызметкерлердің ой пікірлері көбінесе бір-біріне сәйкес
келеді. Горизонталды мәлімет мазмұны көбінесе кординациялық мінез құлық
тән, ал жоғарыдан төмен жүретін вертикалды түрде бұйрық ретінде болады.
Төменнен жоғарыға жүретін мәлімет мазмұны кері байланыс ақпаратынан және
өндірістік қызметтен тұрады.
Ұйымдастырушылық құрылым, әдетте әр бөлімше индивидтер арасындағы
горизонталды ақпарат тасқынына кедергі болады. Егер мәліметтер ирерхиялық
сатымен жүрсе, ал кейін төмен қарай жылжиды деп пайымдасақ, біз
горизонталды мәліметтердің тежелуін байқаймыз. А.Файоль ұйымдағы арнайы
алдын-ала көлденең коммуникациялар механизм идеясын қорғаған болатын. Оның
байкауынша, көптеген қызмет түрлері бар екенін көрсетіп, олардың жетістігі
сол істі орындау шапшаңдылығына, ирерхиялық арнаға құрмет және оны
іздестіру мүмкіндіктерін үйлестіруді қамтамасыз ете отырып, жедел іс
тындыруға байланысты болады. Бұндай ресми коммуникацияның еркекше
горизонталды арнасы Файоль көпірі- деп аталады.
Файоль және де менеджменттің басқа да теоретиктері бұдан басқа
ақпараттың негізгі тасқыны орын алатын коммуникациялық тордың екі түрлі
типін бөліп көрсетеді

2. Қазақтелеком Акционерлік қоғамы

2.1 Жалпы ақпарат және сипаттамасы

Ұлттық байланыс операторының құрылу тарихы Қазақстан
телекоммуникацияның өзіндік саласының қалыптасу және даму тарихымен тығыз
байланысты.Қазақстан телекоммуникациясының жеткізу нүктесі, 1862 жылы
Верный мен Пішпек қалаларын байланыстырған телеграф желісі болды. Сол
кезеңде Қазақстан қалалары мен жалпы барлық өңірін қоршаған ортамен тез
байланыстыратын жалғыз тиімді құрал болды. Келесі жылы телеграф желісі
бойынша байланыс Верный қаласы мен Жетісу – Жәркент, Лепсі, Сергиопол,
Қапал уездік қалалары арасында, ал содан кейін батыста – Ташкентте және
солтүстікте – Семей мен Омбыда орнатылды.
Сол кезде көпшілікке қолжетімді бола бермейтін телефон байланысы да
дамып келе жатты. Революцияға дейінгі кезеңде Қазақстан телефон
абоненттерінің жалпы саны мыңнан аспайтын еді. Өзінің желілік торабы бар
қалалық телефон станциялары Верный, Қызылорда, Қостанай, Семей, Орал,
Павлодар, Петропавловск қалаларында болды. Мысалы, Петропавловскідегі
станцияны 1909 жылы Ericsson фирмасы жөндеген болатын. Станцияда жергілікті
қоректендіру жүйесімен сол фирманың коммутаторы қолданылды. Абоненттік желі
ретінде әуе арқылы болат сымдар қолданылды, ал желілер бір сымды болды және
көшелердің арасында бағандарға ілінді. Кейбір басқа қалаларда Siemens
фирмасының (осы күнге дейін “Қазақтелеком” АҚ серіктестерінің бірі болып
табылады) жабдықтары пайдаланылды.
Сөйтіп, империя кезеңінде Қазақстанда телекоммуникацияны дамыту үшін
негізі салынды. Кез келген төңкеріс кезінде (ал ондайлар Қазақстан
қалаларында азаматтық қозғалыс кезінде аз болған жоқ) жеңіп шыққан жақ
байланыс торабын басып алуға тырысқаны белгілі.
Қазақстанның байланысы мен телекоммуникациясын дамыту үшін кеңес кезеңі
ерекше табысты болды. Кеңес үкіметі нақты орнағаннан кейін бүлінген
телеграф пен телефон шаруашылығын қалпына келтіру мәселесі қозғалды,
оларсыз Қазақстанның елеулі аумағында болып жатқан экономикалық және саяси
үдерістерді дұрыс басқару мүмкін емес еді. Ең алдымен, дұрыс телеграф
байланысын қалпына келтіру қажет болды.
КСРО жалпы нашар материалдық жағдайына қарамастан, телеграф байланысы
біртіндеп қалпына келтірілді, көнерген Морзе жүйесінің аппараты қазіргі
заманның әріп басушы құрылғыларымен біртіндеп ауыстырылды. Телеграфты
ауыстыру жылына 1,3 миллион жеделхатқа жетті. Күндізгі және түнгі уақыттағы
шұғыл жеделхаттардың жаңа түрлері пайда болды.
Ақырындап телефондандырумен байланысты жағдай жақсы жағына қарай ауыса
бастады. Үкімет қолдан жасалған бес коммутатор сатып алуға қаражат бөлді,
желі шаруашылығына арналған метиз шығаруды ұйымдастырды, еліміздің әр түрлі
қалаларынан жөнделген жабдықтардың бірнеше жиынтығын алды. Телефон
станциясы қалаларда ғана емес, сондай-ақ аудан орталықтарында да орнатылды.

1934 жылы Алматының поштамп, телеграф, қалааралық, халықаралық телефон
станциялары орналасқан Алматы Байланыс үйінің құрылысы аяқталған кезде өте
маңызды оқиға болды. 1934 жылдың наурызында телеграф құрамында алғашқы
қалааралық телефон станциясы ұйымдастырылды, ол кейіннен өз алдына
кәсіпорын болды. 1939 жылы алғашқы рет қазақстандық телеграф желісі бойынша
фотобейне – қазақтың ұлы ойшылы және ақыны Абай Құнанбаевтың портреті
жіберілген болатын.
1943 жылдың наурызында Қарағанды мен Ақмола арасында Алматы жоғары жиілікті
телефон байланысы ұйымдастырылды. Содан кейін осы желі Мәскеуге дейін
тартылды. Сол кездегі осы қуаттылығы жоғары Алматы – Мәскеу телеграф
магистралінде жалпы алғанда 5 мың км асатын мыс сым тартылды.
Саланың нақты дамуы соғыстан кейінгі жылдары ғана жаңғыра бастады. 1945-
1946 жылдары Алматыдан Семейге дейін және одан әрі Новосибирскіге дейінгі
жолдар арқылы түрлі-түсті металдан телефон торлары тартыла бастады. Осы
кезеңде Алматы – Ташкент учаскесінде қолданыстағы торапты нығайту жүзеге
асырылды, ол Алматы мен Жамбыл, Шымкент, Ташкент және Мәскеу арасындағы
сөйлесу сапасының жақсаруына мүмкіндік берді.
60-шы жылдары жеті факсимильді байланысты енгізу басталды, соның
көмегімен байланыс желісі арқылы құжаттарды сурет, фото, сызбалар мен
газеттерді жіберу жүзеге асырылды. 1970 жылдың сәуірінде Мәскеуден Алматыға
дейін, алғашқы газет жолдары фототелеграф арқылы жіберілді. Енді
қазақстандықтардың мәскеуліктермен бірге күнбе күн, сағатпа сағат
нөмірлерін алып отырған баспа органы “Правда” болды.
1955 жылдың ақпанында Қазақ КСР Байланыс министрлігі құрылды және соның
көмегімен Қарағанды, Целиноград, Көкшетау арқылы Алматыдан Петропавловскіге
дейін магистральды кәбіл тартуға қол жеткізілді. Бар-жоғы 15 жылдың ішінде
тың жерді игеру басталғаннан кейін аймақтарда 91 % ауыл кеңесі, 99,5%
совхоз, 99,8% колхоз телефондандырылды. 1970 жылы барлық совхоз, колхоздар
мен ауыл кеңестерін телефондандыру аяқталды. Бұл барлық желіні бірыңғай
автоматтандыруға ауыстыруға мүмкіндік берді. Автоматты қызмет көрсету
әдісіне қалааралық байланыс та көшірілді.
80-ші жылдары жер асты магистральдарының белсенді құрылысы басталды.
1990 жылы республикада 1 милллион 250 мың пәтер телефондары жұмыс істеді
немесе 100 отбасына шаққанда 28 телефоннан келді.
КСРО тарағаннан кейін сала жаңа жағдайға тап болды. Оның кері салдарын
болдырмау мақсатында, Қазақ КСР Министрлер кабинеті 1991 жылдың 29
қарашасында “Телеарна, радио мен телефон байланысын қарқынмен дамыту үшін
Қазақ КСР-да байланыс құралдары өндірісін дамыту жөніндегі шаралар туралы”
қаулы қабылдады. Барлық қиыншылықтарға қарамастан, саланың техникалық және
кадрлық әлеуеттілігін сақтау, инвестицияны тарту, шетел серіктестерімен
алғашқы қарым-қатынасты орнату, бізге жат көрінетін технологиялық
жаңалықтарды енгізу үшін көп жұмыс жасалды.
Күн тәртібінде, қазіргі заманның нарық талаптары мен соңғы технология
жетістіктеріне жауап беретін деңгейде саланың жұмысын ұйымдастыра алатын,
көптеген дүние жүзі елдерінде қолданып жүрген түрде ұлттық телекоммуникация
компаниясын құру мәселесі тұрды.
Қабылданған шаралар кері үдерісті тоқтатуға және болашақ жұмысының
негізін қалауға мүмкіндік берді. Көптеген жұмысты жүзеге аысру қажет болды.
Телекоммуникация саласының “белгілі” болып ғана қалмай, маңызды
проблемаларды шешіп қана қоймай, қазақстандықтарды күнделікті байланыс
қызметімен қамтамасыз етіп қана қоймай, сондай-ақ анағұрлым жаңа белестерге
шығуы қажет болды.
Қазақстан дүние жүзілік экономикаға шыға бастады. Мұндай міндеттер,
бүгінгі күнді ғана емес, ертеңгі күнді де қанағаттандыратын және
халықаралық контекске жазылған телекоммуникацияның серпінмен дамып келе
жатқан құрылымы ішкі және сыртқы нарық қажеттілігіне қазіргі заманға сай
және қабілетті икемдей алатын иелігінде тиімді құралы болғанда ғана
толығымен жүзеге асырылады. Алғашқы кезекте, еліміз үшін аса маңызы бар,
Қазақстанды маңызды транзиттік торап ретінде растау мүмкіндігі бар, Ресей
мен алыс шетелдердің ұқсас тораптарымен табысты бесекелесе алатын жобаларды
жүзеге асыру міндеті тұрды.
Қаржы қаражатын, кадр әлеуеттілігн, технологиялық мүмкіндіктерді
байланыстыру, телекоммуникация саласында бірыңғай ұлттық саясатты әзірлеу,
стратегиялық және тактикалық міндеттерді дұрыс жоспарлау, оларды кезең-
кезеңмен, барынша тиімді және ең аз шығынмен шешу қажет болды. Осылай ғана
сала Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың қойған қазақстандық
экономиканы жаңғырту жоспарларын жүзеге асыруға өзінің үлесін жетістікпен
қоса алды.
Басқа сөзбен айтқанда, телекоммуникация саласындағы ұлттық операторды –
компания құру қажеттілігі туралы мәселе туындады. Бұл 1994 жылы болды. 1994
жылдың 17 маусымы күні – “Қазақтелеком” ҰАК компаниясының құрылған күні,
оның атымен біздің еліміздегі телекоммуникация саласының тағдыры
байланысты. Бұл сала бойынша еліміздің көптеген көрсеткіштермен жоғары
орындарға шығуына мүмкіндік берген біздің экономикамыздың стратегиялық
маңызды облыстарының бірі болуға алғашқы қадам болды. Бүгінгі күні
“Қазақтелеком” компаниясынсыз және ол ұсынатын байланыс қызметінсіз біздің
қоғамның өмірі мүмкін еместігі баршамызға белгілі.
Қазақстанның ұлттық байланыс операторы және кеңес үкіметінен кейінгі ең
серпінді дамып келе жатқан телекоммуникация компанияларының бірі
Қазақтелеком АҚ, инфокоммуникациялық қызметтің кең ауқымын ұсынады.
Қазақтелеком АҚ-ның 51% акциясы Самұрық-Қазына ұлттық әл-ауқаттылық
қоры атынан мемлекетке жатады. Қазақтелеком АҚ компаниясы тобының
құрылымына: Алтел АҚ (100%), Мабайл-Телеком Сервис ЖШС (51%), GSM
Казахстан ЖШС - Қазақтелеком ААҚ (49%), Нұрсат АҚ (95,68%), Сигнум
ЖШК (100%), ШығысТелеком ЖШС (100%), Кептер телеком АҚ (100%), Radio
Tell ЖШС (100%) жатады. Бүгінгі күні Қазақтелеком АҚ компаниясының тобы
инфокоммуникациялық қызметті тұтынушыларының барлық негізгі мақсатты
нарығын қамтиды.
Компанияның орталық кеңсесі Қазақстанның астанасы – Астана қаласында
орналасқан. Компанияда 30 мыңнан астам адам жұмыс істейді. Қазақтелеком
АҚ еліміздің әр облысында аймақтық бөлімшесі бар және еліміздің бүкіл
аумағы бойынша байланыс қызметінің көрсетілуін қамтамасыз етеді. Жедел
деректер бойынша 2009 жылдың 1 қаңтар күнгі жағдайына компания 3,333 млн.
бекітілген байланыс абонентіне қызмет көрсетеді. Қазақстан
Республикасындағы телефон тығыздығы орташа есеппен 100 адамға шаққанда 21,3
бекітілген желіні құрайды. Қазақтелеком АҚ алыс және жақын шетелдердің 40
астам операторларымен ынтымақтаспен жұмыс істейді және өзара әрекет етеді.
Қазақтелеком АҚ ірі инфрақұрылым жобаларын жүзеге асырумен,
телекоммуникация желілерін жаңғырту және цифрландырумен, жаңа технологияны
енгізумен және ауылды телефондандырумен, сонымен қатар Интернетке кең
жолақты қосылу қызметін дамытумен айналысады.
Қазіргі уақытта Қазақстанның тәуелсіз және бәсекеге қабілетті
телекоммуникациялық желісі бар. Оның қызметі көп жағдайда Қазақтелеком АҚ-
ның мемлекеттік мәні бар ірі жобасы - Ұлттық ақпараттық супермагистральдың
(ҰАСМ) құрылысын аяқтаумен келісілген. Осы жобаның жүзеге асырылуы “цифрлы
мемлекетті” құру, “электрондық үкімет”, сондай-ақ “ақпараттық қоғам”
инфрақұрылымын құру жолына маңызды қадам жасауына мүмкіндік берді. Бұдан
басқа да, ҰАСМ Қазақстанның әлемдік ақпараттық кеңістікке бірігуін
қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
ҰАСМ республиканың облыс орталықтарын, Алматы мен Астана қалаларын
өзара қосатын жалпы ұзындығы 11 500 км астам талшықты-оптикалық байланыс
желісінен тұрады. ҰАСМ салу сызбасын әзірлеу кезінде, республиканың қолайлы
географиялық орналасуы, цифрлы қалааралық байланысты ұйымдастыру,
қалааралық және халықаралық арналардың сапасы мен сенімділігін қамтамасыз
ету, көршілес мемлекеттермен байланыс ұйымдастыру сияқты маңызды факторлар
ескерілді.
Байланыс саласын дамытудың маңызды бағыттары жергілікті
телекоммуникация желілерін жаңғырту мен дамыту, деректер беру желісін салу,
жаңа қызметтер енгізу болып табылады. Қазақтелеком АҚ IPMPLS
магистральдық желісін дамытады. Жоба аясында деректерді беру жаңа
сервистерінің кең ауқымда енгізілуін қамтамасыз ететін мультисервистік
бағдарлаушылар орнатылды. 2006 жылы Қазақстанның облыс және аудан
орталықтарының деңгейінде ADSL - Megaline, IP VPN технологиясы негізінде
Интернетке кең жолақты қосылу қызметтері іске қосылды.
Бағалау деректері бойынша, Қазақтелеком АҚ (еншілес компаниялар есебімен)
Интернет-пайдаланушыларының жалпы саны 2008 жылдың қорытындысы бойынша 1
млн. 190 мыңнан астам адамды құрады, 2007 ж. қарағанда 41,5% артық. Олардың
ішінен кеңжолақты Интернет пайдаланушылар саны (еншілес компаниялар
есебімен) - 660 мыңнан астам адам. 2007 ж. салыстырғанда өсу шегі – 124,5%.

Жедел деректер бойынша 208 жылдың 12 айына Қазақтелеком АҚ-ның
шоғырланған табысы 164 млрд. 390 млн. теңгені құрады. Шоғырланған табысының
өсімі 2007 жылмен салыстырғанда 3% астам құрады. EBITDA көрсеткіші (салық
салу мен тозуға дейінгі пайда) 46 млрд. теңгеге жуық құрады. Қазақтелеком
АҚ-ның 2008 ж. таза пайдасы шындығында, 2007 ж. деңгейінде болжанады және
31 млрд. 381 млн. теңгені құрайды.
Қазақтелеком АҚ, Қазақстанның 30 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.