Полиция қызметі этикасының негізгі қағидалары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Кәсіби заңгер этикасы кәсіби салалық пәндердің бірі сияқты, құқықтың
және құқықтың сипаттары әртүрлі нормалардың жиынтығын көрсетеді, қоғамдау
қатынасының ерекше табысын реттейтін, әр-түрлі маман өкілдерінің кәсіби
қызметін атқарудағы – сот, адвокат, құқыққорғау және құқық қолдану
органдары бизнес- заңгерлер т.б жүзеге асырады. Олар, әр-түрлі заң
мамандығына ие болғандықтан өзінің қызметінде тек қана кәсіби лауазым
қызмет нормаларымен реттемейді, сонымен бірге кәсіби этика нормаларыменнен
де. Бұл нормалар, ережеге сәйкес, арнайы актілерде сипатталған, көп
жағдайда локальді корпоративтік сипатқа ие, мысалға, Сот этика кодексі;
полиция қызметкерлерінің ар-намыс кодексі; кеден органы қызметкерінің ар-
намыс Кодексі және т.б. Тек осыларда мораль, заң мамандығына дайындалған
этикалық сипаттағы талаптар мазмұндалады, осы талаптарға орындауға
бағытталған әрекет тәртібі бекітіледі, оларды бұзу үшін жауаптылық шара
көзделеді. Жария сипаттағы заң қызметтік орында жүрген тұлғаларға, бұл
қызметті кәсіптік және мораль тұрғыдан орындау үшін арнайы этикалық
талаптар дайындалып, бекітіліп және толығымен сақталуы керек. Осы
нормалдарды дайындау және қабылдау күрделі процесс, оның нәтижесінде
мораль және құқықтық күрделі конгламерат нормаларының негізінде
көрсетілетін әрекет тәртібі қалыптасуы міндет. Олардың мазмұнына әртүрлі
өкілдері үшін ерекше сиптақа ие көптеген заң қызметінің әр түрлілігінде
ықпал ететіндігі сөзсіз. Бүгін әрбір заң қызметі үшін сәйкесінше қалыптасу
кезеңінде болып тұр, мысалы, мемлекеттік қызметкелер үшін немесе судья
үшін этикалық сипаттағы арнайы талаптар нормалары мораль кейіптегі заңгерді
қалыптастыруға бағытталған нормалар құрастырылып шықты деседе болады.
Олардың бір бөлігі кәсіби әрекеті, лауазым міндеттері мазмұнына кіретін
нормативті-құқықтық сипатқа ие және осындай актілермен реттелінеді, мысал
ретінде ҚР Ішкі істер органдарының; ҚР сот орындаушылардың мәртебесі және
атқару өндірісі туралы Сот жүйесі және соттардың мәртебесі туралы және
т.б. ал басқа бөлігі этикалық сипаттағы тікелей талаптарды мазмұндайтын
локальді корпаративтік актілермен реттелді.
Заңдар этикасы белгілі бір маман түрінің әрекетін реттейтінін
заңдылығын, ерекше қасиет пен сипатын анықтауға арналған, оларды ең
біріншіден, кәсіби заң қызметі біріктіреді, сонымен бірге этикалық
талаптарды құқықтық реттеуіне ерекше көңіл бөледі, өйткені құқық ерекше
реттеу құралы ретінде адамзат іс әрекетінің әр түрін басқару мен
ұйымдастырудың ғасырлар бойы өңделген әмбебап құралдарына ие. Заңгердің
кәсіби қызметі мен этикасын реттеу көптеген мәселелерге толы екендігіне
көңіл бөлу керек, оларды шешуде құқыққа ерекшелік білдіру қажет, дегенмен
мораль, әлеуметтік, діни нормалар, әдет-ғұрыптар және т.б. рөліне кемдік
көрсетуге болмайды. Әр суъбектінің кәсіби заң қызметін, өзінің құқыққа,
заңға, қоғамға, мемлекетке қызмет етуінің жоғары арналуын сезінбеуі
азаматтың елеулі қызмет нәтижесіне жетуіне мүмкін бермейді. Оның жүзеге
асырылуы мәжбүрсіз болуы, борыштық сезімінің күшімен, жоғары моральды
жауапкершіліктің негізінде кәсіби әрекеті, кәсіби этикасы шынымен
қалыптасады. Кәсіби этикалық нормаларының теория және практикада қолданылуы
болашақ заңгерлерді дайындауда елеулі құрал болуға арналған, олардың
қызметі азаматтардың және заңды тұлғалардың заңдық құқықтары мен
мүдделерін қорғауға бағытталған.

1.Полиция қызметі этикасының негізгі қағидалары мен Ресей Федерациясындағы
ішкі істер органдарының қатардағы және басқарушы құрамының абырой кодексі.

1.1. Полиция қызметі этикасының негізгі қағидалары.

Қазіргі кезде біздің қоғамда адамды танып - білуге деген ұмтылыс
күннен – күнге артуда. Этика да, құқық та адамтанушы пәндер ретінде
қалыптасуда. Бұл екеуін біріктіретін басты өзек – адам.

Құқық этикасы белгілі бір дәрежеде құқық философияның сипатына ие.
Алайда, сонымен қатар, құқық этикасының өзіне тән бірқатар ерекшеліктері де
бар. Құқық этикасы тек бір ғана аспектіні таңдайды. Ол, біріншіден, құқықты
емес, құқықтағы адамды қарастырудан, екіншіден, адамның құқыққа деген
құндылық қатынасын талдаудан құралған. Бұл қатынас адамның құқықтық
шындықты бағалауын білдіреді. Мұндай бағалау әрқашан жекелік сипатқа ие
және іштей еркін бола тұрып, адамгершілік сипатты да, басқалар мен өзінің
алдындағы борышы туралы көзқарасымен тығыз байланысты болады. Осындай
адамгершілік қасиеттері құқыққорғау органдар қызметкерлерінің алдында болуы
керек.

Құқыққорғау органдары қызметкерлерінің жүріс-тұрысының механизмі,
олардың ұжымындағы адамгершілік қатынастардың мәні үш маңызды факторға
негізделеді:

-қызметкертің ұжымнан, мемлкеттен және қоғамнан тәуелділігі, абырой
сезімінен көрініс табатын оның қоғамдық қолдауға мүдделілігі;

-объективтік анықталған мүмкіндіктер түрінің шегінде қызметкердің
белгілі бір жүріс - тұрыс түрін таңдау мүмкіндігінен көрініс табатын
тәуелсіздігі, бостандығы;

-өз әрекеттерінің “еркіндігінің” нәтижелері мен салдары үшін
қызметкерлердің ұжым мен қоғам қалыптастырған адамгершілік нормалар шегінде
өзінің моральдық таңдауына жауап беру міндеті.[1]

Полиция қызметкері оған заңмен жүктелген міндеттерді өз отандастары мен
қоғамды ұрлық, зорлық және т.б. зиян келтіруші әрекеттерден қорғау орындауы
тиіс. Бұл заң полиция қызметкерін құқықпен байланыстырылады. Заңның билігі
әрбір демократиялық қоғамның негізінде жатыр. Полиция қызметкерінің мақсаты
және жауапкершілікті міндеті – заңды сыйлау және оның талаптарын ұстану.

Әрбір полиция қызметкері өз борышын адал, әділ және қадір-қасиетпен
орындауға міндетті. Ол сыбайлас жемқорлықтың кез-келген түріне қарсы тұруға
және оларды болдырмауға күш салуы тиіс. Сыбайлас жемқорлықтың нақты
анықтамасы жоқ, алайда әрбір полиция қызметкері оның қай жерден
басталатынын біледі. Пара алу мен сыбайлас жемқорлықты болдырмау ерекше
маңыздылыққа ие, себебі, полиция сыбайлас жемқорлықты қолдаса, бұл
сыбайластық кейіннен қоғамның қалған бөлігіне де таралады.[5]

Жаппай жазалауға, қинауға және гумманизмге қарсы және қадір-қасиеті
төмендететін жазалаудың басқа нысандарына қандай жағдайда болмасын тыйым
салынған. Полиция қызметкері осы сипаттағы шараларды негізге алған кез-
келген бұйрықты немесе өкімді орындамауға және сыйламауға міндет-бұйрықты
немесе өкімді орындамауға және сыйламауға міндетті. Жазаны анықтау – сот
органдарының міндеті, сол себепті де полиция қызметкері бұл функцияны заңға
қайшы жолмен өз мойнына алмауы тиіс. Полиция жаппай қырып – жою мен осындай
қатал сипаттағы басқа да шараларға қатыспауы тиіс. Бұл тыйымның маңыздылығы
соншалық, тіпті, осындай шаралар туралы бұйрықты жоғары тұрған инстанциялар
берген күннің өзінде полиция қызметкері оған бағынбауы тиіс.

Полиция қызметкері өз бастығының бұйрықтарын орындауға міндетті,
алайда, егер ол бұйрықтың заңсыз сипатын білсе не түсінсе,оны орындамауы
керек. Бұл заң әрбір өкімнің полиция қызметкері орындамауға міндетті
жақтарын кеңейтеді. Бұл заңның нақты мағынасы, ең алдымен, полиция
қызметкерінің иерархиялық және қатаң бағыныстағы ұйымның мүшесі бола тұра,
көптеген жағдайларда өз бастығының өкімдерін бұлжытпай орындайтынын ескеріп
өткен. Көптеген жағдайларда заңды қорғауға бағытталған бұйрықты жедел түрде
орындау қажет болады. Алайда, полиция қызметкері бұйрықтың заңсыз екенін
сезінсе, оны орындамауы керек.[7]

Полиция қызметкері жеке тұлғаға тікелей, орны толтырылмайтын зиян
келтіруімен сипатталатын заң бұзушылықтарға қарсы тұруы тиіс, ол барлық
мүмкіндіктерді пайдалана отырып, кешіктірместен шаралар қолдануға міндетті.

Егер жасалған құқық бұзушылық тікелей, орны толтырылмайтын зиян
келтіреді деген негіз болмаса, ол бұл құқық бұзушылықтың салдарын болдырмау
және қйталанбауы мақсатында болған оқиға туралы өз бастығына хабарлауы
тиіс. Егер бұл хабарлама қараусыз қалдырылса, ол жоғары тұрған
инстанцияларға жолдана алады. Бұл заң заң бұзушылықтарға арналған.
Декларация құқықбұзушылықтардың екі түрін ғана атап көрсетеді. Бірінші
жағдайда тікелей және орны толтырылмайтын зиян туралы (мысалы, жаппай қырып-
жою) айтылған. Бұл кезде полиция қызметкері өзі жедел шаралар қолдануға
міндетті. Басқа жағдайлар – құқықбұзушылықтар тікелей және орны
толтырылмайтын зиян келтірмейтін фактілер. Мұндай жағдайларда полиция
қызметкері құқықбұзушылықтар туралы өз бастығына хабарлауға міндетті,
нәтижесінде соттық сипаттағы бұлтартпау шараларына жол беріледі.[2]

Заңға қайшы өкімді орындаудан бас тартушы полиция қызметкері тәртіптік
жазаларға немесе сот алдында жауаптылыққа тартылмауы тиіс.Бұл заң төртінші
баптан туындайды. Заңға қайшы бұйрықтан Полициялық декларацияның нақты мәні
айқын көрінсе, бұл бұйрықты орындаған полиция қызметкері өз әрекеттері үшін
жазаға тартылмауы тиіс. Тағы да қайталанып айтылады: бұл заң барлық заңға
сәйкес бұйрықтардың орындамаған полиция қызметкерін өзінің
бағынбаушылығының негізін көрсетуге міндеттейді.

Аңдуды, ұстауды, қорғауды немесе көлікпен тасымалдауды жүзеге асырушы
полиция қызметкері сезікті болмаса да, оларға қатысты нәсілдік тегіне, діни
немесе қудалану орын алған тұлғалармен одақтаспауы тиіс. Мұндай жағдайда,
ол екі көзқарастың арасынан оңтайлы нәтиже шығаруы тиіс. Бір жағынан, ол
азаматтардың нәсілдік тегі, діни немесе саяси көзқарастары үшін қудалауға
түсуіне шыдамауы тиіс. Ол полиция қызметкері ретінде нақты және айқын
әрекеттер жасауы тиіс: мысалы, ол еврейлерді діни көзқарастарына байланысты
қамауға көмек беруден бас тартуы тиіс. Ирландияда қылмыстардың 40% -і саяси
себептермен түсіндіріледі. Декларацияның 8-бабының нақты мағынасына сәйкес,
ол сезікті болып табылатын нақты бір саяси ұйымның мүшелерін жазаға тарту
мүмкіндігін жүзеге асыруға ұмтылуға және ол ұйымға аса ауыр қылмыстар үшін
(мысалы, бомба тастау) жауапкершілік жүктеуге міндетті. Әсіресе, бұл
лаңкестік әрекеттерді ұйымдастырушыларға байланысты. Сонымен қатар, егер
жасалған қылмыс қылмыстық құқық саласына енсе, бұл ерекше маңыздылыққа ие.
Бұл бап полиция қызметкерінің адамды ол еврей немесе саяси партияның мүшесі
болғаны үшін ғана қамауға алмауын атап көрсетеді. Сол мезетте, бап, егер
полиция қызметкерінің белгілі бір тұлғаның қылмыстық жазаланатын әрекет
жасады деп сезіктенуіне негіз болса, онда ол сол адамды нәсідік тегі, діни
немесе саяси көзқарасы үшін қудалаудан бас тартпауын атап өтеді.
Қылмыстылық пен лаңкестікке қарсы күрес Еуропаның әрең қол жеткізген
азаматтық бостандықтарын жоғалтумен қатар жүргізілмеуі тиіс. Шын мәнінде,
көп жағдайда лаңкестікті әдістермен қарсы тұруға мәжбүр. Осылай өркениетті
қоғамның құлдырауы басталады. Сол себепті де, біз саяси және діни
бостандықтарды қорғауымыз керек, сонымен қатар, біз лаңкестік әрекеттерге
бар күшпен қарсы тұруға міндеттейміз.[3]

Полиция қызметкері өз әрекеттері үшін де, бұйрыққа сәйкес орындаған
немесе оны заңға қайшы деп тапса, орындамаған әрекеттері үшін де
жауапкершілкте болады. Қарапайым, алайда ерекше мәнге ие ереже бар. Ол тағы
да ағылшындық құқықтық доктринаны жоғары қояды. Оған сәйкес, полиция
қызметкері көп жағдайда нұсқауларды жамылып, жауапкершіліктен қашуға
тырысады. Бұл ереже әрбір жеке полиция қызметкерінің жауапкершілігін
сипаттайды. Әрине, оның қызметі ауыр, алайда, ол оған күш те береді.
Сонымен қатар, әрбір жекелеген полиция қызметкерінің жауаптылығын жоққа
шығарылмайтындығын атап өтеді. Бұдан шығатын қорытынды, полиция қызметкері
жауаптылыққа тартылуы мүмкін. Ол қызметтік борышын орындаудағы билікті
асыра пайдаланумен байланысты, көшедегі қозғалыстың бұзылуына әкелген
әрекеттер үшін азаматтық кодекске сәйкес жауапкершілікке тартылады. Әрине,
атқарушы билікті асыра пайдалану жағдайларының барлығында мемлкет жауапты
болады.[6]

Өкімдерді беру құзыретінің нақты шектері болуы тиіс. Бұл бастыққа
қандай әрекеттер немесе әрекетсіздіктер үшін полиция қызметкерінің жауапты
болатындығын анықтау үшін қажет. Құзыреттерді нақты анықтау – полиция
қызметкерінің өз мүддесі үшін де пайдалы. Бұл бап заңшығарушы мен билік
үшін директивтік бағыт-бағдар рөлін атқарады, ол жекелеген полиция
қызметкерлеріне бағытталмаған. Құқық мәселелері бойынша комитет
Нидерландыдағы полицияның екі мекемеге бағынатындығы атап көрсетілді:
Әділет министрлігіне және Ішкі істер министрлігіне. Мұндай жүйеде қарама-
қайшы өкімдердің болуы салдарынан полицияның өзіндік дербес шешімдер
қабылдау қауіпті туындайды.

Заңнама полицияның әрекеттерінің нәтижесінде болуы мүмкін кез-келген
зиянға қарсы заңды кепілдіктер мен құқықтық құралдар жүйесін көздеуі
тиіс.[10]

Өз міндеттерін орындауда полиция қызметкері заңды тұрғыда қажет және
рұқсат етілген мақсаттарға жету үшін өзінің барлық құқықтарын пайдалануға
міндетті; сонымен қатар, ол нақты жағдай үшін қажетті болуы мүмкін зорлықты
пайдалануда шектен аспауы тиіс. Себебі, өзінің қызметтік борышын өтеу
барысында полиция қызметкері зорлыққа баруға мәжбүр болады. Ескеріп өтетін
бір жайт, полиция зорлықты қолдануға рұқсатты иемденбейді және зорлықтың
не, оның шектері қандай екендігіне нақты анықтама беру қиын. Полиция тек
еркше жағдайларда ғана, тек белгілі бір саналы мөлшерде ғана зорлықты
қолдана алады. Полицияның қоғамдағы беделі көп жағдайда оның өз қызметтік
міндеттерін орындау барысында қолданатын тәсілдеріне байланысты.[4]

Полиция қызметкері қаруды қолдану тәсілдеріне және жағдайларына қатысты
нақты және жан-жақты нұсқауларды толығымен білуі тиіс. Құқық мәселелері
бойынша комитет Ирландия мен Ұлыбританияда қатардағы полиция қызметкерінде
қару болмайтындығын атап өтеді. Оған бұл баптың қатысы жоқ, алайда, бұл
мемлкеттерде қаруланған полиция да бар, ал БҰҰ-ның басқа мүше
мемлекеттерінде полиция толығымен қару-жарақпен қамтамасыз етілген – ол
жерлерде бұл заңның маңызы зор.

Адамды қамауға алған полиция қызметкері, егер бұл адам медициналық
көмекті қажет етсе, медицина қызметкерлерін шақыру арқылы оған бұл көмекті
қамтамасыз етуге міндетті, қажет болған жағдайда оның өмірі мен денсаулығын
сақтап қалуға байланысты шаралар қолдануға міндетті. Мұндай қамау
медициналық бақылау арқылы жүзеге асырылса, ол дәрігерлер мен басқа да
медицина қызметкерлерінің нұсқауларын орындауға міндетті.

Полиция қызметкері өзі танысқан құпия сипаттағы барлық істерді құпия
күйінде сақтауы тиіс: ол басқа жерге өз қызметтік борышын өтеуге ауысқан
күннің өзінде де бұл ереженің күші сақталады.

Осы декларацияның талаптарын орындаушы полиция қызметкері өзі қызмет
ететін қоғамнан материалдық және моральдық көмек алуға құқығы бар.

Полиция мен қоғамның арасындағы жақсы қарым-қатынастардың маңызы зор.
Ешбір полиция қызметкері, егер ол өзі қызмет ететін қоғамнан материалдық
және моральдық көмек алмаса, өз міндеттерін нәтижелі, халық мүддесі үшін
орындай алмайды. Өкінішке орай, БҰҰ-ның көптеген мүше – мемлекеттерінде
полиция мен қоғамдық көпшіліктің арасындағы қарым-қатынастар нашарлауда.
Осы Декларацияның оларда жақсартуға көмегі тиеді деген үміттеміз.

(Еуропа Кеңестік Парламенттік Ассамблеясының X** резолюциясымен
1979жылғы 9 мамырда бекітілген).[8]

1.2 Ресей Федерациясындағы ішкі істер органдарының қатардағы және басшылық
құрамының абырой кодексі.

Ішкі істер органдарының қызметкері кәсібін таңдаған Ресей
Федерациясының азаматы өз мойнына Анттың, қызметтік борыштың талаптарын
орындау, мелкеттік билік өкілінің қадір-қасиетін сыйлау, жоғары
адамгершілік жүріс-тұрыс нормаларын сақтаудан көрініс табатын
жауапкершілікті міндетті алады.

Азаматтардың, қызметтестерінің және бүкіл халықтың сенімі мен қолдауына
құқықты ішкі істер органдарының қызметкері өзінің кәсіби абыройының, жеке
қадір-қасиетінің, тәртіптілігінің, айналасындағылардың таныған жоғары
абыройының арқасында иеленеді.[9]

Қызметте және күнделікті өмірде Ресейдің ішкі істер органдарының
қатардағы және басшылық құрамы осы Абырой кодексінің төмендегідей
адамгершілік міндеттемелері мен этикалық нормаларын басшылыққа алады:

-Ішкі істер органдары қызметкерінің абырой борышы - Ресей
Федерациясының заңдарын орындауда; Конституцияға, халықаралық құқықтық
нормаларға және жалпыадамдық моральдық нормаларға сәйкес, оның тегіне,
ұлтына, әлеуметтік жағдайына, саяси, діни көзқарастарына қарамастан,
азаматтың адамдық қадір-қасиетін сыйлауда, тұлғаны қорғауда басқаларға үлгі
болу.

Ішкі істер органдарының қызметкері кез-келген саяси көзқарастардың өз
әрекеттеріне әсер етуін болдырмауы тиіс.[5]

-Антқа, азаматтық және қызметтік борышқа адал болу, азаматтардың
құқықтары мен бостандықтарын, өмірін, денсаулығын, қоғам мен мемлкет
мүдделерін, меншікті қылмыстық және басқа да құқыққа қайшы әрекеттерден
қорғаудағы өзінің жеке жауапкершілігін терең түсіну.

Барлық құқыққорғау жүйесінің, ішкі істер органдарының және
бөлімшелердің қызметкерлерінің ортақ ұмтылыстары мен жұмыстарының нәтижесін
тіпті бір ғана қызметкердің әрекетсіздігі, моральға қайшы әрекеті немесе
Антты бұзуы төмендететінін әрқашан есте ұстау қажет.

-Ішкі істер органдарының қызметкері билікті иеленген мемлекеттік
қызметкері бола тұра, адамға жоғары құндылық ретінде қатынаста болуы керек.
Азаматтарға деген сыпайы және мәдениетті қарым-қатынас әлсіздіктің көрінісі
болып табылмайды және қатаңдықпен толығымен сәйкес келеді.[2]

-“Абырой – қызметте!” деген ескі орыс нақылын есте ұстау. Тапсырмаға
сәйкес кез-келген учаскеде лауазымдық міндеттерді адал орындау, қылмыстарды
ашу және тергеуге, қоғамдық тәртіпті қорғауға байланысты тиімді және кәсіби
әрекет ету.

Қылмыстылықпен күресте қатаңдықты және кәсіби-адамгершілік тұрақтылықты
көрсету.

Өз бөлімшесінің абыройы мен беделін істері арқылы қорғау, сонымен қатар
басқа қызметтердің қызметкерлерінің кәсіби қадір-қасиетін сыйлай отырып,
олармен өзара түсіністікке бару.

-Мемлекеттің берген өкілеттіктерін саналы түрде, заң шеңберінде
пайдалану. Қателесіп те, қасақаналықпен де қылмыс жасағандардың құқықтарын
сыйлай білу. Келіссөздер мен сендірулер тиімсіз болып табылған жағдайларда,
күш пен арнайы құралдарды мәжбүрлі түрде және заңға сәйкес қолдану кезінде
өзін-өзі дұрыс ұстау, қадір-қасиетін жоғалтпау.

-Өзін-өзіне талап қоя білу, шешім қабылдауда әділ, қатал болу, оларға
қандай да бір көзқарастардың, кастық немесе достық сезімдерінің әсер етуін
болдырмау.[11]

Көмекті қажет еткендерге ешқандай пайдасыз жәрдем беруге әрқашан дайын
болу, алайда өз әрекеттері үшін лауазымды тұлға ретінде ешқашан сыйлық
алмау, қызметтік жағдайын асыра пайдаланушылық, сыбайлас жемқорлық
фактілерін болдырмау, мұндай құбылыстарға жан-жақты қарсы тұру және олармен
күресу.

-Қайратты және ержүрек болу, адам өмірін сақтауды, адамдарға қаупі бар
қылмыстардың алдын алуды, апат пен табиғат апаттарының салдарын жоюды талап
ететін жағдайларда ешқандай қауіптен қорықпау. Мұндай жағдайларда ішкі
істер органдарының қызметкері үшін қорқақтық пен қайырымсыздықты көрсетуге
болмайды.

-Ішкі істер органдарының кәсібилігі жоғары қызметкері ғана адамдарға
пайдалы екенін ұмытпау , өзінің іскерлік біліктілігін, кәсіби дайындығын
жетілдіру, жан-жақты дамуға, жоғары сауатты болуға тырысу, өз жұмысында
құқықтық тәртіпті қорғаудың отандық және шетелдік тәжірибесін сауатты түрде
пайдалану. Өз білімдері мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.