Мемлекеттік туристік органдар
Кіріспе
Соңғы уақыттың ішінде туризм түсінігі айтарлықтай өзгерді. Егер бұрын
туризм белсенді демалу түрлерінің бірі ретінде анықталса, қазіргі кезде осы
түсінік бойынша тек бұл сала түрінің мемлекет ішінде қолданылады. Ал бұл
терминді шетел мемлекеттеріне қолданса, оның мәні айтарлықтай өзгере кеңейе
бастайды, яғни, туристер шетелге әртүрлі себептермен шығады (мысалы,
іскерлік туризм, сауықтыру туризмі, рекреациялық туризм, спорттық туризм,
білім туризмі.)
Туризм географиясының құрамында тарихи-мәдени компонент маңызды орын
алады, өйткені, әлемнің көптеген қалалары туристерді тек өздерінің жағымды
климаты және табиғи ландшафттың әдемілігімен ғана емес, сонымен қатар
тарихи және мәдени ескерткіштерімен қызықтырады.
Өзінің пайда болуымен туризм әлемнің географиялық аймақтардың
әртүрлілігіне және адамдардың басқа орындарды көру талаптарына парызды.
Соңғы жылдары туризм бүкіл әлемде тез қарқынмен дамы жатыр. Дәстүрлі
туристік орталығы Еуропадан басқа, Америка, Африка, Океания, Азия өңірлері
белсенді дамып жатыр. Егер 1950 жылы дүниежүзі бойынша 25 млн. турист
тіркелсе, 1997 жылы бұл сан 592,9 млн.-ға дейін жетті, ал халықаралық
туризмнен түскен табыс 425 млрд долларға дейін жетті.
ДТҰ мәліметтері бойынша 1993 жыл үшін туризмнің экономикаға үлесі 3
триллион доллармен бағаланады. Бұл жағдай туризмнің әлемдік экономикада
үшінші орынға ие болуға әкелді. ДТҰ-ның болжамы бойынша 2010 жылға қарай
сапар саны екі есі өсіп, миллиард туристердің келуіне дейін жетеді.
Қазіргі кезді, ғылыми-техникалық прогресске байланысты әлем бір
кеңістікке айналып, алыс қашықтықтар саяхат жасаушылар үшін кедергі
болмайды. Туризм озат технологияның енгізуіне және пайдалануына себепші
болады, тауар және қызметтің әлемдік нарықтың белсенділігін қозғалтады,
халықтың жұмыспен қамтылу және емделу мәлелерін шешеді.
Қазіргі туристік нарық негізін, сандық және сапалық қатынаста,
жұмысшылардың демалысын төлеуі құрайды. Саяхатқа қызығушылық орташа табысы
бар халықтар арасында туындайды: қызметшілер, жастар, интелегенция, орта
және кіші бизнес өкілдері. Халықаралық туристік байланыстар әлеуметтік-
экономикалық байланыстардың әлемдік интернациялизациялау процессінің басты
құрылымдық бөлігіне айналды. Көптеген елдерде жақсы материалдық базасы бар
туристік индустрия дамып, құрылып жатыр. Туристік бизнесте әртүрлі жеке
және мемлекеттік кәсіпорындар мен қоғамдардың, банктердің , сақтандыру
компанияларының, сауда фирмаларының, клубтардың және акционерлік
қоғамдардың мүдделері қиылысады. Тасымал және байланыс, ауыл шаруашылық,
құрылыс, халық тұтыну тауарларын өндіру деген сияқты экономика салаларына
туризм өз әсерін тигізеді.
Ірі өндіріс орталықтарынан алыс және шаруашылық ресурстары аз аймақтары
үшін туристік индустрия сол аймақтардың экономикалық дамуына себепші
болатын, маңызды фактор болып табылады. Көптеген мемлекеттерде, туризм
шаруашылықтың жеке саласы ретінде, экономикада жетекші орын алатын салаға
айналды. Негізінен ол туристер шетелде демалған уақытта туристік индустрия
өз құрамына көптеген қызмет түрлерін қосатынымен түсіндіріледі. Ол, ең
алдымен келесі қызметтер:
1. Тасымалдау
2. Туристерді орналастыру бойынша (қонақ үй, мотель, кемпинг)
3. Туристерді тамақпен қамтамасыздандыру бойынша (мейрамхана, дәмхана,
барлар)
4. Туристік өнімнің жарнамасы бойынша
5. Туристік өнімнің өтімі бойынша, ол туристік агенттіктердің қызметтері
(саяхаттау маршрутын жасау, көлікте және қонақ үйлерде орын брондау)
6. Туристің мәдени қанағаттандыруы бойынша (мұражайларға, көрмелерге
бару)
7. Туристердің іскерлік және ғылыми қажеттіліктерін қанағаттандыру
бойынша (ғылыми конференцияларда, әртүрлі жиналыстарға қатысу)
8. Сауда ұйымдары (сувенирлер, буклеттер сату)
9. Әкімшілік бақылау мүшелері (құжаттарды тіркеу, шекаралық, кедендік
бақылау)
10. Табиғатты, ескерткіштерді, мұражайларды күзеттеу қызметі
11. Туристер үшін ақпараттық қызметтер
12. Туристерді байланыс құралдарымен қамтамасызданыру (пошта, телефон,
факс)
13. Ақпарат құралдары ( теледидар, газеттер)
14. Мемлекеттік туристік органдар
15. Шетелдік заңды тұлғалар және қоғамдық туристік ұйымдар
16. Сақтандыру компаниялары
17. Ойын -cауықтару қажеттіліктері қамтамасыздандыру бойынша
Экономикаға әсерінен басқа, туризм әлеуметтік және мәдени ортаға,
экологиялық жағдайға әсерін тигізеді. Олар өз кезегінде туризмге де әсер
етеді. Туризм тек табыс көзі ғана емес, сонымен қатар ол мемлекеттің
престижінің өсу факторы болып табылады.
Сонымен қатар халықаралық туризмнің жағымсыз әсері де бар: қоршаған
ортаның ластануы, инфляция, жергілікті халықтың дәстүрлерінің бұзылуы.
Халықаралық туристік айырбастық географиялық топтамасы сауданың
географиялық топталуына сәйкес келеді, бірақ оларың кейбір айырмашылықтары
да бар.
Осылайша, туризмнен түсетін табысы жоғары мемлекеттер, мысалы, АҚШ,
Испания, Португалия, сауда жағынан табысы төмен болады, керісінше, сауда
табысы жоғары мемлекеттер, мысалы, Германия және Жапония, туризмнен түсетін
табыс төмен болады.
Халықаралық туризмнің дамуы жағынан барлық мемлекеттерді екі категорияға
бөлуге болады: туристерді жеткізуші мемлекеттер және туристерді қабылдаушы
мемлекеттер. Туристерді жіберуші мемлекеттерге жоғарғы индустриалды
мемлекеттер кіреді, яғни оны азаматтардың шығудың жоғарғы көрсеткішімен
сипатталады. Әдетте, шығушы туристер саны, халықтың жалпы санының 10%-ын
құрайды. Бұл ретте олар туристерді тек жібермейді, сонымен қатар шетел
туристерінің үлкен санын қабылдайды.
Туристерді қабылдаушы елдер құрамына экономикасы орташа дамыған елдер
(Греция, Турция, Кипр, Испания, Португалия, Египет) және дамушы елдер
кіреді (Марокко, Тунис, Багам аралдары).
Туризм – демалысты, бос уақытты өткізу, спорт, мәдени-танымдылық және
табиғат пен қатынасты сипаттайтын осы заманғы экономика инфрақұрылымы
салаларының бірі.
Келу және шығу туризмінің дамуы туристік қызмет саласындағы ең маңызды
мәселе болып табылады. Бүгінгі таңда, келу туризмін ынталандыру мақсатында
туристік қызметті экспорттаумен айналысатын фирмалар мен ұйымдар ҚҚС-ты
төлеуден босатылған, сондай-ақ арнайы экономикасы тұрақты мемлекеттердің
туристеріне визалық рәсімдерді жеңілдету бойынша жұмыс жүргізілуде.
Туризмді дамыту және қолдау мақсатында облыстық маслихатпен Оңтүстік
Қазақстан облысында туризмді дамытудың 2006-2008 жылдарға арналған аймақтық
бағдарламасы бекітіліп, онда жыл сайын 5,9 млн тенге көлемінде қаржы
бөлінуде.
Облыста туризмді дамытуда төмендегі негізгі басымдық бағыттарда жұмыстар
жүргізілуде:
• мінәжәт ету туризмі
• экологиялық туризмі
• сауықтыру туризмі
• балық- аң аулау туризмі
Облыста 802 тарихи және мәдени ескерткіштері орналасқан, оның ішінде 530-ы
археологиялық, 44-і тарихи, 228-і архитектура ескерткіштері болып саналады.
2008 жылдың 1 қаңтарына облыста туристтік қызметпен айналысатын 70 туристік
мекеме бар, оның ішінде 29-і туроператорлық, 41-ы турагенттік қызметпен.
Аталған туристік ұйымдарымен туристерге тарихи, мәдени және аймақтағы
қорықтар орнына қызықты туристік саяхаттар ұсынады. Келген туристерге Ақсу-
Жабағылы қорығына, кесенелерге, театр, мұражай, хайуанаттар паркіне,
саябақтарға, Машат, Біркөлік тау шатқалдарына шипажайларға, емдеу
пансионаттарына, және сауықтыру орындарына баруына мүмкіншілік жасалған.
2007 жылы облыс бойынша туристік ұымдарымен 4,9 мың туристерге қызмет
көрсетілді, бұл 2006 жылмен салыстырғанда қызмет көрсетілген туристер саны
6,5%-ға өсті.
Облыста туристік орналастыру нысандарының саны- 51, оның ішінде: 17
мейманхана, 1 мейман күтетін үй, 19 туристік қызметпен шұғылданатын жеке
кәсіпкерлер, 14 санаториялар.
2007 жыл көлемінде облыста 6 театр, 6 тұрақты кинотеатрлар және 35 тұрақты
және 4 жылжымалы киноқондырғылар, 3 концерттік ұйымдар, 20 мұражай, 406
кітапханалар, 273 клуб типтес мекемелер, 14 демалыс саябақтары мен
хайуанаттар бағы және 10 мемлекетпен ерекше қорғалатын табиғи аймақ халыққа
мәдени қызмет көрсетуде.
2007 жылы ұсынылған туристік қызметтер көлемі 57,8 млн. теңгені құрады,
өткен 2006 жылмен салыстырғанда 6%-ға өсті.
Қазақстан Республикасы Туризмді дамытудың 2007-2009 жылдарға арналған іс
жоспарға сәйкес 2007 жылдың наурыз айында Қазақстан Республикасы туристік
Ассоциациясымен бірге WORD DISCOVERY (Ворд Дискавари) туристік журналы
және (Жапония, Гонконг, Франция, Германия, Италия және т.б.) 15 шет ел
журналистерімен облыста Ауылдық және экологиялық туризм бойынша
ақпараттық тур(инфотур) өткізілді.
Сондай ақ, өткен жылдың 18-20 қазан айы аралығында Шымкент қаласында
бірінші жылжымалы Сарқылмас саяхат Қазақстандық туристік жәрменкесі
өткізілді. Аталған іс-шараның негізігі міндеті ішкі туризмді дамыту,
сонымен қатар қазақстандық туристік ұйымдарға іскерлік келіссөздер өткізу
және тиімді келісім–шартқа отыру үшін жағымды жағдай туғызу болып табылды.
Жәрменке бағдарламасында Туристік кәдесый өнімдерін ең үздік өндіруші
сайысы, Ұлы Жібек жолының қазақстандық бөлігінде туризмді дамыту мәселері
бойынша дөнгелек үстел отырысы және Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша
ақпараттық тур ұйымдастырылды. Сонымен қатар Туризм нашақорлыққа қарсы
атты слет өткізілді.
Аталған Республикалық бағдарламаға сәйкес Түркістан қаласын Қазақстанның
мәдени-рухани және туристік орталыққа айналдыру мақсатында Қазақстанның
рухани, мәдени және туристік орталығы ретінде Түркістан қаласының дамуы
туралы 2009-2013 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама дайындалып,
қазіргі таңда салалық министрліктерде қаралуда. Одан басқа, ҚР Туризм және
спорт министрлігінінің қаржыландыруымен шілде айынан бастап Түркістан
қаласындағы үш туристік нысанға жобалау-сметалық құжаттар әзірленді,
жобалау жұмысына бөлінген қаржының көлемі 300 млн. теңге, ал құрылыс
жұмыстары республикалық бюджеттен ағымдағы жылдың басынан басталады деп
күтілуде.
Үкіметіміздің 2004 жылғы 30 қыркүйектегі №1009 қаулысымен бекітілген 2005-
2009 жылдарға арнарған Көне Отырарды қалпына келтіру туралы бағдарламаны
іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Туризм және спорт
министрлігі тарапынан ЖСҚ дайындауға 200,0 млн теңге қарастырылуда.
Облыс көлемінде туризм инфрақұрылымының объектілерін салу үшін 13
инвестициялық жоба жасалынып, Республикалық бюджеттен қарастыруға Туризм
және спорт Министрлігіне ұсынылды.
Облыс бюджет есебінен жарнамалы-таратылатын ақпарат шығарылуымен
(буклеттер, күнтізбелер, блокноттар, қаламдар және т.б.) қатар Оңтүстік
Қазақстанға қош келдіңіздер! атты бейне ролигі, облыстын туристік
мүмкіндіктері жайлы Silk way South.kz (Силк уей саус Кз) атты журналы
шығарылды.
Облыс делегациясы қазақстандық туристік имиджді құрылуына және әлем
рыногіне облыстық туристік өнімдерін алға бастыру мақсатында Алматы
қаласындағы Туризм және саяхат атты Халықаралық Қазақстандық туристік
жәрмеңкесіне және Токио қаласындағы (Жапония) JAТO-2007 Халықаралық
туристік жәрмеңкесіне, Астана қаласындағы Астана-Демалыс-2007
қазақстандық жәрменкесіне қатысты.
Жәрменкелерге облыстан 30-дан астам туристік ұйымдармен қонақ үйлер
өкілдері қатысты. Осыған орай, арнайы шығарылған облыс аумағында тарихи
ескерткіштері мен көрікті жерлері туралы бейне фильмі, жарнамалық
буклеттері, плакаттары және де басқа жарнамалық-таратпа материалдары
таратылды.
Түркістан қаласының және Сайрам аудандарының ұлттық қол өнер шеберлері
өздернің түрлі кәдесый өнімдерін көруге ұсынды.
Облыстың мінәжат ету туризмін дамыту мақсатында Түркістандағы Әзірет
Сұлтан, Отырар аудандағы Арыстан-баб, Сайрамдағы Ибрагим-Ата, Қарашаш-
Ана кесенелерін жарнамалау мақсатында стендттер қойылды.
Қазіргі заманға сай мейрамхана, турбаза, кемпинг және басқа да орналастыру
нысандарының құрылысы мен қайта құрылысына, сонымен қатар туристтерге
ұсынылатын түрлі тағам мен демалыс мейманхана, кафе құрылысына көңіл
бөлінуде.
Сонымен қатар жол бойында инфраструктураларды дамытуда, оның ішінде
көпшілік тамақтандыру және демалыс, машина жөндеу, кемпинг тағы да басқа
қосымша орындар ашылуда. Тау самалы аспалы жолдарын жөндеу жұмыстары,
Ибрагим-Ата, Қарашаш-Ана, Мариям-Ана, Искак-Ата, Исмайл-Ата
кесенелерін қайта қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді.
Содби бизнес–инкубатормен бірлесіп облыстық турфирмалардың,
мейрамханалардың, қонақ жайлардың, сақтандыру және транспорт
компанияларымен әр тоқсан сайын Бизнес-клуб өткізілуде. Онда
Экстремалдық туризм және Балалар және жастар демалысы туралы және
басқа мәселелер көтерілді.
Нұр Отан партиясының ұйымдастыруымен Кокшетау қаласында Туристік
кластерді жылжуы жөнінде өткізілген форумына облыс делегациясы қатысып
қайтты.
Үстіміздегі жылы Қазақстан Республикасы туризмді дамытудың 2007-2011
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаны іске асыру үшін ОҚО-да туризмді
дамытудың 2009-2011 жылдарға арналған бағдарламасын әзірлеу жұмыстары
жалғастыруда.
Бұл курстық жұмыста шетелдегі туристік объектілермен танысып,
дүниежүзінің әрбір континентіне жеке тоқталып, олардың әрқайсысын талдағым
келді. Жоғарыда мен Қазақстан туризмі турила бекер жазған жоқпын, оның
жазған себебім, шетелдегі туризмді Қазақстандық туризммен салыстыру. Басқа
елдерге қарап, Қазақстандық туризмнің қандай даму преспективалары бар, және
оларға қол жеткізу үшін қандай шараларды қолдану туралы зерттеу жасағым
келіп тұр.
Негізгі бөлім
I. Еуропаның туристік ресурстары
1.1. Скандинав мемлекеттері
Скандинав мемлекеттердің аймағы негізінен үш мемлекетті құрайды:
Финляндия, Швеция, Норвегия. Бұл мемлекеттердің географиялық жақындықпен
қоса басқа да сипаттары бар: тарихи дамудың сипаты, дамыған экономика және
халық санының аздығы.
Финляндия. Мың көлдер мемлекеті орманды және сулы ресурстардан басқа
табиғи ресурстары жоқ. Елдің қомақты бөлігі – Лапландия – поляр шеңберінің
ар жағында орналасқан. Солтүстікте орналасса да,Гольфстрим жылы ағысына
байланысты бұл мемлекеттің климаты шұғыл-континенталды. Финляндия
табиғатының ерекшелігі камос – поляр түні болып табылады.
Табиғи және тарихи-экономикалық ерекшеліктерге байланысты Финляндияны
келесідей аймақтарға бөлуге болады: Оңтүстік Финляндия, орталығы Хельсинки
қаласы, Батыс Финляндия, орталығы Ежелгі қала – Турку, Орталық Финляндия,
орталығы қысқы спорт астанасы Лахти қаласы. Шығыс Финляндия территориясында
елдің ең ірі порты – Котка орналасқан. Финляндияның Солтүстігін Лапландия
алып жатыр.
Хельсинки қаласында туристерге әдетте келесідей экскурсияларды ұсынады:
Хельсинкидің көпірлері мен арықтары, кешкі ас ұсынылатын теңіз серуендеуі,
Коткаға экскурсия. Арқан балықты аулау жарысы және арқан балықтық жәрмеңке
өткізіледі. Коткада Котка-Верди желкен регатасы ұйымдастырылады.
Финляндияның Ежелгі қаласы Туркудың мақтанышының бірі Кафедралды собор
болып табылады – Финляндияның ұлттық зираты. Ол елдің ең бағалы
архитектуралы ескерткіші болып саналады. Елдің ең әсем өңірі Орталық
Финляндия болып саналады. Ол көлдер өлкесі. Осылайша, Каллавеси көлінің
жағасында орналасқан Куопио қаласы туристер үшін су серуендеудің көптеген
түрлерін ұсынады. Әр күн сайын порттан кішігірім қайықтар мен су
автобустары серуендеуге шығады. Ең алдымен хауызды, ал содан соң үй сал -
бұл финндіктердің әйгілі мақалы. Хауыз – финндік өмір сүру салтының басты
бөлімі.
Швеция – Скандинав түбегінің айтарлықтай мөлшерін алып жатқан мемлекет.
Скандинав таулары – пайдалы қазбаларға бай ескі қатпарлы таулар. Швецияның
Оңтүстігінде көптеген көлдер бар. Сол өңірде Еуропаның ірі көлдерінің бірі
– Венерна көлі орналасқан.
Швеция астанасы – Стокгольм – Балтық теңізінің порты. Ол өте әдемі қала,
және оның көптеген көрікті орындары мен мұражайлары бар: Ұлттық мұражай,
Ашық аспандағы мұражай, Милесса Солтүстіктегі бақша, Васа Мұражайы және
Асыл қазына қоймасы.
Швеция әуеннің экспортеры болып табылады. Әуенді Швецияны танымал еткен
АББА ансамблі. А.Линдгерн балалар жазушысы және оның кейіпкерлері
миллиондаған балалар үшін танымал .Швецияны кешігіп қалған профессорлар
елі деп атайды. Өйткені, Швецияның ескі дәстүрі бойынша оқытушы сабаққа
тура он бес минутқа кешігуге құқылы. Швецияның университеттерінде сабақ
таңертең тоғызда басталады. Ал егер, профессор одан да көп уақытқа кешігіп
қалса, студенттер еркін үйге қайтуға құқылы.
Аймақтық даму бойынша Швецияны үш ірі қалаларға бөлуге болады –
Стокгольм, Гетеборг және Мальме. Стокгольмді су үстіндегі қала деп
атайды. Швецияның Оңтүстігіндегі Мальме саябақтар қаласы.
Швецияның Солтүстік өңірлерінде жазғы уақытта күн көкжиек бойына
түспейді. Осында жергілікті тұрғындар үйлерінің маңында жайылып жатқан
бұғылар мен құландардың табынын кездестіруге болады. Танымал тау шаңғы
курорты Оре төрт ауылдан тұрады – Дувед, Тегефьель, Оре-Бю, Оре-Бьюрнен.
Барлық аулыдар бір-бірімен автобусты маршруттармен біріккен. Оре жоғары
деңгейлі тау шаңғы курорттарының барлық талаптарына сәйкес келеді. Жоғарғы
техникалық сипаттары үшін бұл курортты Скандинав Альпілары деп атайды.
Смоланд аймағын шведтер нағыз Швеция деп санайды. Осында Кристалл
Патшалығы орналасқан – шыны үрлеу саласы дамыған 15 ауыл. Швецияның
Оңтүстігінде Мальме қаласын Дания астанасы Копенгагенмен байланыстыратын 16
километрлік көпір орналасқан.
Швеция астанасы Балтық теңізінің жағалауында орналасқан. Стокгольмнің
метросы қолөнер галереясына ұқсайды. Станцияны безендіруге көптеген
суретшілер мен мүсіншілер өз үлестерін қосты. Жоғарыда айтылғандай,
Стокгольмде бірнеше мұражайлар бар, олардың арасында Васа мұражайын бөлуге
болады. Бұл патшалық кеме мұражайы, XVII ғ салынған. Кеме сол уақыт үшін
өте өлкен болды. Діңгектің ұзындығы елу метрге жетеді, онда 64 зеңбірек
және көптеген мүсінді жасалған құралдар орналасқан. Кеме 1628 жылы өз
жүзуін бастап, қатты дауылдың басталған себебімен, бұл кеме суға батып
қалды. Оны 1961 жылы тауып, көтерді.Кеме керемет сақталынды. Енді ол
мұражайдың негізгі экспонатына айналды. Патшалық сарайда кішігірім, бірақ
туристерді өте қызықтыратын мұражай – Асыл қазына қоймасы орналасқан. Онда
патша отбасының барлық асыл қазыналары көрсетілген, айтап айтсақ, Густав
Вазаның сабы, швед патшаларының тәждері.
Норвегия. Соңғы уақыттың үшінде норвегиялық фиордалар бойынша демалыс
және саяхат жапон, ағылшын еуропалық туристер арасында сәнді және танымал
түріне айналды. Фиордалар – Норвегияның басты мақтанышы.
Бұл тік жартастар мен шыңындағы қатқан мұздықтары бар ұзын таулар,
сарқырамалар, арасында құрлыққа бататын Атлант мұхитының терең шығанақтары.
Фьордалар көптеген мұздықтар кезеңдері кезінде қатты жартастарға терең
батқан мұздықтардан пайда болды.
Жуырда, туризм саласының жетекші мамандары дүниежүзінің ең танымал орнын
анықтау үшін байқау ұйымдастырды. Бұл байқау халықаралық туризм журналы
National Geographic Traveler қолдауымен ұйымдастырылды. Норвегиялық фьорд
бәсекелестерінің ішінде 115 басқа мемлекеттер болды, бірақ байқаудың
жеңімпазы норвегиялық фьордалар болып аталды.
Норвегияның басты мақтанышы – фьорданы көру үшін, адамдар Берген
қаласына ұмтылады. Берген – бұл кіші Норвегия, бұл елдің тарихы, бұл
троллей патшалығының астанасы. Берген қаласында туристер ЮНЕСКОның әлемдік
мәдени құндылықтар тізіміне кіргізілген Ганзей жағалауын; Керемет ежелгі
қамал Бергенхус – Норвегиялық патшалығының бірінші астансын; Әйгілі норвег
композиторы Эдвард Троллейдің резиденциясын көре алады.
Норвегияның астанасы – Осло. Оның негізгі көрікті орындары: Вигелланны
мүсіндер саябағы, Контика мұражайы, викинг кемелерінің мұражайы. Ослодан
басқа Норвегияның екі туристік аймағын бөлуге болады: Фьорд мекені және
Солтүстік Норвегия.
Фьорд мекені құрамына бірнеше аймақтар кіреді: Роголанд, Хордоланд,
Согнефь-орд, Море ог Ромсдал. Роголанд – фьорд мекенінің еоңтүстік аймағы.
Осында Ставангер және Хауге-Сунд қалалары орналасқан. Ставангер – Бұл
аймақтың ең ірі қаласы. Ол мемлекеттің қайтармастай колоритін сақтап қалды:
тар көшелерде көптеген дәмханалар, мейрамханалар мен дүкендерді,
мұражайларды кездестіруге болады.
Согнефьорд аймағында Норвегияның ең ұзын фьорды орналасқан. Ол әлемнің
ең терең фьорды, оның ұзындығы 1300 метрді құрайды.
1.2. Жерорта теңізінің курорттық мекендері
Қазіргі кезде, көптеген туроператорлар Жерорта теңіз жағалауындағы
мемлекеттермен жұмыс істейді. Олардың ең танымалы Испания курорттары болып
табылады. Испания – мозаика елі. Оның аралдық және материктік, оның
провинцияларының сипаты мен түрлері әр түрлі. Жақын орналасқан қалалар бір-
бірінен қатты ажыратылуы мүмкін: біріншісі шығанақ жағалауында орналасып,
өзінің пальмалық жағалаулары мен кең жағажайлармен таң қалдырады, ал
екіншісі, теңізге биік таулар шыңынан қарайды, үшіншісі, фешенебльді қонақ
үйлер мен мейрамханалары бар яхт-клубқа айналған. Сондықтан, Испания
адамның жеке талғамына байланысты демалулар ұсынады.
Испания – Еуропаның Оңтүстік-Батысында орналасқан мемлекет. Ол Батыста
Франциямен, Андоррамен және Потугалиямен шекараласады, ол Пиреней түбегінде
және Балеар мен Канар архипелаг жағалауларында орналасқан. Елдің астанасы
Мадрид болып табылады.
Мемлекет он жеті автономдық облыстан тұрады, олардың көбі өз ішінде
провинцияларға бөлінеді, олардың саны тура елу.
Испанияның Жерорта жағалауы төрт автоном облысы алып жатыр: Каталония,
Валенсия, Мурсия, Андалусия
Испандықтар өздерінің Жерорталық аймақтарының учаскелеріне әдемі және
үнді аттарын берді.
Солтүстүктен Оңтүстікке қарай:
* Коста–Брава, тура аударғанда Жартасты, Жабайы Жағалау деген мағына
білдіреді;
* Коста–дель–Маресне (Марезме) – Төменгі Жағалау;
* Коста–дель–Гарраф, онда әйгілі курорт Ситчес (Ситжес) орналасқан;
* Коста-Дорада (Даурада) – Алтын Жағалау;
* Коста–дель–Асаар (Азахар) – Апельсин Гүлнің Жағалауы;
* Коста-Валенсия - Валенсия Жағалауы;
* Коста–Бланка – Ақ Жағалау;
* Коста–Калида – Жылы Жағалау;
* Коста–де–Альмерия – Альмерия Жағалауы;
* Коста–Тропикаль – Тропикалық Жағалау;
* Коста–дель–Соль – Күнгей Жағалау;
Коста-Браваның таулары теңізге созылып, ал теңіз тар шығанақтарымен
жағалауға соғылады. Қарағайлармен қапталған жартастар арасында, мөлдір
судың алдында кішігірім оңаша жағажайлар орналасқан. Ақ түсті элегантты
курорттар ескі балықшылар ауылдарымен кезектеседі. Неғұрлым француз
шекарасына жақындағанда, Перинейлер соғұрлым жоғары көтеріліп,туристер аз
қалады, пейзаж қызық бола бастайды.Басты туристік орталықтар - Коста Брава,
Тосса де Мар, Ллорет де Мар, Бланес.
Барселона - әйгілі туристік орталық. әйглі архитектор А. Гаудидің Әулие
отбасының соборы және ғимараттар кешені, Ноу Камп футбол стадионы,
әлемдегі ең биік Христофор Колумбқа арналған ескерткіш және т.б орналасқан.
Туристер арасында Испанияның аралдық бөлігі жақсы танымал. Африкандық
аралдарына қарама-қарсы орналасқан Канар аралдары өзінің жанартаулық түп
тегіне, жыл бойы жайлы климатына байланысты, жыл бойы теңіздің көркемдігін
рақаттауға мүмкіндік береді. Пуэрто де ла Крус Тенерифенің оңтүсік
бөлігіндегі жағажайлар; Лас Плайлас дель Инглес және Гран Канарья
аралдарында орналасқан Маспаломас аралдары; Лансаротта аралындағы Пуэрто
дэль Кармен және Фуэртовентурадағы Корралехо аралдары – осылардың барлығы
туристік ағынның басты орталықтары.
Франция. Франция астанасы Париж. Париж астана ретінде 987 жылдан бері
танымал, ол Сита жағалауында орналасып, оның тарихи дамуына сәйкес радиалды-
орамды жоспарлауы бар: радиалды магистралдар кең жасыл бульварлардың
шоғырлас орамдардармен байланысады. Парижде 1215 жылы салынған Сорбонн
университеті орналасқан, онда адамдар жасы шектеусіз оқи алады. Париждің
әдемі көрінісін Эйфель мұнарасынан көре аламыз. 1889 жылы Париж қаласында
Эйфель мұнарасы салтанатты түрде ашылды. Ұлы Француз төңкерісінің 100
жылдығының құрметіне орай өткізілетін Дүниежүзілік көрме ашылар алдында
француз үкіметі ең жақсы ғимарат жобасына байқау жариялады. Байқауды
белгілі инженер, көпірлер мен темір жол құрылысшысы Александр Гюстав Эйфель
жеңіп алды. Оның жобасы 100-ден аса жобалардың ішінен таңдалды. Эйфельдің
ғимараты түрлі сынға ұшырады. Біреулер оның құрылысы орнықсыз болады деді.
Енді біреулер Париждің дәл жүрегінде, көзге шыққан сүйелдей, бұл көріксіз
темірдің сорайып тұратынын айтты. Дегенмен, бұл мұнара ХІХ ғасырдағы ең
үздік архитектура болып танылды. Ол бір ғасырдан астам уақыт қаланың
көрікті ғимараты қатарында келеді. Бұл 300 метрлік ғимарат ұзақ уақыт бойы
әлемдегі ең биік ғимарат саналып келді, бірақ 1930 жылы Нью-Йоркте салынған
Крайслер-билдинг бірінші орынға шықты.
Париж көшелерінің аттары қызық: Ахилл, Вавилон, Жұмақ, Тозақ, Құдай,
Шайтан көшелері. Ондаған көшелер мен алаңдар әйгілі адамдардың аттарынмен
аталған: Гюго, Бальзак және т.б. және географиялық атаулар бар: Еуропа
алаңы, Латын Америка гүл бақшасы, Италия, Аргентина, Мәскеу көшелері.
Париждің ең басты мақтанышы – Сена. Оның жағалауында Нотр Дам, Париж Құдай
Анасының Соборы – готикалық қолөнердің ескерткіші – орналасқан. Оның
құрылысы XII ғасырда басталды, оның ұзындығы 130 метр, ені 48 метр. Нотр-
Дам Францияның географиялық орталығы болып саналады, оның кіреберісінде
Францияның барлық қащықтықтары саналатын белгі бар. Нотр-Дамның жанында
готикалық архитектураның інжуі, Сент-Шапель Капелласы орналасқан.
Триумфал қақпасы 1806-1836 жылдары ампир стилінде салынып, Этуаль алаңын
көркейтеді.
Елисей алаңы Париждің 8500 көшелерінің ең әдемісі, бұл көшенің бойымен
жылдың әр мезгілінде сүйсіне серуендейсіз. Елисей алаңы – дәстүрлі әскери
парадтар орны. Елисей алаңынан жарты километр қашықтықта Елисей Сарайы –
Франция Президентінің Резиденциясы орналасқан. Сена жағалауында әдемі ішкі
аулалар бар Поле-Рояль сарайы, Тюильри бақшасы, Комеди Франсез театры
орналасқан.
Атақты Лувр 1204 жылы салына бастапты.,сол түста 20 мың шәкірті бар
Париж мектептері университет болып бірігеді, алғашқы университет 1629 жылы
салыныпты. Лувр, француз Реннесанс дәуірінің зодчетволық туындасы, әлемнің
ең әйгілі мұражайы деп атауға болады. Луврда Сандра Боттичелли, Леонардо да
Винчи, Альбрехт Дюрер, Рафаэль Санти, Тициан сияқты әйгілі шеберлердің
қолөнер және мүсіндер туындылары жиналған. Осында Ежелгі Шығыс, Ежелгі Грек
және Римнің ерекше туындылары көрсетіледі.
Парижде болған адам көп архитектуралық ескерткіштерге күтпеген жерде
кезігіп жатады.Сондай бағзы мұралардың бірі - Сен-Мартен каналы. Каналдың
үстіне ұзақ жылдарда көптеген көпірлер тұрғызылып, әрқайсысы өзгеше
сәулет туындысына айналды.
Түтастай алғанда бір- бірінен, бөліп жарғысыз айшықты өнер ансамбельн
құрайды.
Қала тұрғындарының айтуы бойынша шаһарды Сен- Мишель бульварынан
бастап аралау керек. Бұл жер француз жастарының сүйікті орны.Осы арада
қол созыида Люксембург Сарайы бар. Мария Медичидің әмірі мен салыған
әсем ғимарат Еуропа сәулет өнерінің ғажайып туындысы ретінде әлемге
белгілі.
Әрине, Париж туралы әңгімелеген де, Асқақ арка жайлы айтпай тұра
алмайсың. Арканың биіктігі – 50 метр, лифт арқылы көтеріледі де Париждің
үстінен емін – еркін қарай бер.
1977 жылы Парижде елеулі оқиға болды. Тобур көшесінде Ұлттық театр
ашылды, оған Жорж Помпидудың есімі берілді. Театрда сурет галереясы, көрме
залдары, аса бай кітапхана, грамзапись жазбалары жинағы бар.
Театр үйінің жобасына халықаралық байқау жарияланғанда 681 үлгі келіп
түсіпті, солардың ішінен итальян Р.Пьяно мен ағылшын Р.Роджерстің
жобалары таңдалып алынған. Енді, міне биіктігі 50, ұзындығы 150 ені 50
метр ғажайып ғимарат Париждің мақтанышына айналып отыр. Сондай-ақ
әлемге әйгілі Елисей алаңыда осында. Суретті кітап көрмесі.
Францияның транспорт желісінің барлығы Парижден шығатын
магистральдар. Дүние жүзіндегі ең жүрдек экспресс поезд Париж- Бордо
350 км. Жылдамдық пен жүреді. Сөз соңында Парижге Э. Хемингуэйдің
көзімен қарап көрейік. Ол- мәңгі сенімен бірге мейрам деген ғой даңқты
қаламгер.
Француз Ривьерасы Италиямен Оңтүстік-Шығыс шекарасында өзінің абыройлы
курорттарымен танымал: Канны, Грасс, Ницца, Вильфранш, Болье, Менго, Антиб.
Француз Ривьерасы – фестивальдар мен карнавалдардың орны. Көгілдір
жағалаудың жақсы демалыс өткізу үшін барлық жағдайлары бар: автомобиль және
темір жолдардың дамуы Франция және Еуропаның ірі қалаларымен
байланыстырады; Ниццаның халықаралық әуежайы жылына 7 млн. жолаушыларды
қабылдайды; қонақ үй шарашылығы негізінен люкс классты отельдерден тұрады;
19 шаңғы курорттары жұмыс істейді. Көгілдір жағажайдың дәстүріне сай жақсы
дамыған орналастыру интустриясы бар. Осыған сай мысал – Ниццадағы Негреско
абыройлы қонақ үйі 1913 жылы салынды. Алғашқы жылы қонақ үй 800000 ескі
франк табыс әкелді.
Италия. Италия астанасы Рим Тибр өзені бойында орналасқан. Италияның
тарихи ескерткіштері әлемдік мәдени байлықтың маңызды бөлігін құрайды,
сондықтан туристердің миллиондаған саны бұл елге баруға ұмтылады. Сынап
және әйглі ақ мәрмәр – елдің басты минералды-шикізат ресурстар. Климаттың
жерорталық типі ең басты табиғи-климаттық ресурсты құрайды. Елдің
экономикасының басты орнын ең алдымен жүзімдік шаруашылық алып жатыр.
Шараптарды өндіру жағынан Италия дүниежүзі бойынша алдыңғы позицияны алып
жатыр. Италияның экономикалық дамудың Солтүстікті бөлуге болады. Оның
негізінде өндірістік үшбұрыш Милан-Турин-Генуя құрып жатыр, сонымен
қатар, аграрлық Оңтүстік, оның орталығы Неаполь болып табылады.
Көптеген Еуропа мемлекеттерінің мәдени дамудың мықты үрдісі XIV-XV
ғасырларға келеді, ал Италияда ол XIII ғасырда басталды, оны Қайта өрлеу
дәуірі деп атайды. Сондықтан, Италия әйгілі суретшілер, мүсіншілер,
ақындар, архитекторлар санына өте бай. Олардың арасында – Данте, Петрарка,
Бокаччо, Леонардо да Винчи, Рафаэль Санти, Микеланджело Буаноротти және т.б
көптеген аттар кездеседі.
Италиядағы аймақтық туризм табиғи байлықтар спецификасына және тарихи-
мәдени ескерткіштердің санына байланысты дамиды. Пьемонт облысының
географиялық орналасуы, оның атын анықтады – Тау жиегінде. Бұл Солтүстік-
Батыс аймағы Франциямен шекараласып, өзінің таулы курорттарымен әйгілі.
Облыстың орталығы мен астанасы – Турин қаласы. Туризм жағынан қарағанда
Пьемонттың таулы курорттар және Туриннің көрікті орындары қызықтырады.
Оларға барокко стиліндегі архитектуралық ансамблін жатқызуға болады.
Египет мұражайы, Савой галереясы және т.б. Валие-д`Аоста облысы Пьемонттың
географиялық бөлігі болып табылады. Облыс тек өзінің сырларымен ғана емес,
өзінің таулы курорттарымен әйгілі. Осында Италияның ең биік таулы
курорттары бар және осыған байланысты маусым мамыр айының басына дейін
созылады. Табиғатты сүйюшілерді Гран-Парадиза Ұлттық паркі және Монблана
маңайы қызықтырады. Лигурия облысының астанасы – Генуя қаласы. Лигуриядағы
туризм негізінен теңізде демалумен байланысты. Осында әйгілі еуропалық
курорттары Портофино, Распалло орналасқан, және осында жыл сайын өтетін ән
фестивалі Сан-Ремо өткізіледі. Генуя – тарихы бай қала. Ортағасырлық
кезеңде Генуя ең гүлденген теңіз республикасы болды. Осында әртүрлі
дәуірлер ескерткіштері сақталынды: Палаццо Дукале, Сан Лоренцо кафедралды
соборы, ескі қала, әйгілі теңіз жүзуші Христофор Колумбтың үйі, Николло
Паганинидің үйі.
Ломбардия облысының орталығы – Милан қаласы. Әлемге Миланның әйгілі
опера театры – Ла Скала танымал. Милан опера әні мәдениетін оқыту
орталығы болып саналады. Милан Италия сәнінің орталығы. Қазіргі Милан
атақтаырынң бірі – индустриалды дизайн астансы. Миланда жаалған жиһаз
әлемге танымал. Қаланың көрікті орындарының біріне, готикалық стилінде
салынған Дуамо соборы жатады. Собордың көптеген мүсіндер мен суреттері ақ
мәрмәрдан жасалған.
Милан – танымал шоппинг орталығы. Қаланың орталық әмбебап дүкені басты
алаңда орналасқан және Витторино Эмануэле галереясы деп аталады. Осында
футбол ойны жақсы дамыған. Онда ең ірі футбол стадиондарының бірі Сан-
Сиро орналасқан.
Миланның Солтүстігіне қарай әдемі көлдер – Гарда, Изео, Комо, Лугано,
орналасқан. Ломбардияның басты туристік бағыттарға келесілерді жатқызуға
болады: экскурсиялық; Ломбардияның көптеген көлдерінің бірінде демалу;
гастроносды тур, іскерлік туризм.
Трентино-Альто-Адидже облысы Австриямен шекараласады. Облыстың ірі
орталықтары Тренто және Больцано болып табылады. Облыстың әйгілі курорттар
аймағы Пинцоло, Марано, Брунико. Негізінен тау шаңғы туризмі дамыған.
Венето облысының астанасы – Венеция қаласы. Осында Джорджоне, Тициан,
Веронезе, Тинторетто, Караваджо, Бенвенутто Челлини мүсіншісі өз шеберлерін
жазған. Венецияның географиялық орналасуынынң ерекшелігі оның Венециандық
лагунадағы көптеген араладыры. Сулы автобустар Венеция бойынша XIX ғасырдан
бастап дамып жатыр. Венециялық каналдар бойынша сулы трамвайлар және
гандолалар арқылы тасымалдануға болады. Гандола ұзындығы бірнеше метрге
созылады, ал салмағы 600 кг дейін жетеді. Гандоланы жергілікті артельді
шеберлер жасайды. Ол өте сирек қолөнер еңбегі. Бір гандоланың бағасы
бірнеше мың евроға дейін жетеді.
Әлемде мұндай екінші шаһар жоқ, және де Венециядай соңғы бес
ғасырдан бері өзгермеген күйінде тұрған екінші шаһар тағы жоқ. Расында
мұнда бәрі дерлік бәз-баяғы қалпында сақталған. Мұнда ешнәрсе өзгере-де
қоюы қиын.Мұнда бірнеше ғасырдан бері, қалада жаңа ғимарат салынбайды,
салам десеңіз де рұхсат етілмейді, құрылыс жүргізетін алақандай жер жоқ.
Венеция – аралдарға салынған қала. Аралдардың ұзын саны –118. Осының өзі
ерекшелік әрине. Бірақ Венецияның басты ерекшелігі де бұл емес. Ең
таңқаларлығы –сол аралдардың көбінің қолдан жасалғандығында. Тереңдігі
небәрі біржарым-екі метрлік қайраңнан тереңдігі бес метрге жететін
каналдар қазып, сонан шыққан топырақтан аралдар жасаған ... . Адамдар
құрлықтан мың –мыңдап ағаш тасып, кесілген ұзын ағаштың ұшын үшкірлеп алып
су астындағы қопсыма топыраққа қада ретінде қаға берген. Венецияның барша
ғимараты түгелдей дерлік қада ірге тасқа салынған дегенге сенесіз бе? Сену
қиын. Сенбеске амалың жоқ. Мысалы бір ғана Санта-Мария Делла Салюта
шіркеуінің ірге тасына 1500 қада қағылған екен.
Қазір Венецияны құрлық пен шағын бұғаздың үстінен тартылған 4 км
жіңішке жол жалғастырып жатыр.Қала шетіне жетісімен автомобилден түсіп
әрі қарай тек қайықпен жүзесің.,бұл қаладағы көліктің жалғыз түрі. Көше
деген, көк өзен Венецияның көшесі –каналдары. Қалада 175 канал бар. Ең
басты су жолы –үлкен канал. Бұл каналдың бойымен үлкенді кішілі
автобустай катерлер белгіленген маршруттар бойынша жүзіп, аялдамаларға
тоқтап, жолаушыларды тасымалдап жатады. Өздері оны су трамвайы дейді екен.
Басқа каналдар мен тек қайықтар ғана жүзе алады. Венецияның ең
ерекше экзотикасы да осы. Үлкен каналды бойлап келе жатқанда керемет бір
музейдің залдарында қалқып жүргендей күй кешесіз. Каналдың екі жағында
сұлу ғимараттар бірінен соң бірі жылжып қала береді. Олар Әулие Марияның
шіркеуі, неміс сарайы, Калерджи сарайы, Грасси сарайы (жалпы қалада 400
астам сарай бар) .
Венецияның басты кереметі, әрине Әулие Марк соборы, осы жерде Дождар
сарайы да бар. Қала өміріндегі салтанаттың бәрі осы маңайда
өтеді.Венецияда 318 мың адам тұрады. Қалада халықаралық аэропорт, білім
және мәдениет орталығы , өнер академиясы,университет, әйнектен жасалған
заттар музейі бар.
Венецияның көптеген көрікті жерлердің символикалық аттары бар. Мысалы,
Қайғыру көпірі, сот мекемесін көршілес түрмемен байланыстырады, бұл көпір
бойынша сотталғандар мұңайып өтіп, мүмкін олар өз өмірлерінде аспан мен
теңізді соңғы рет көрді.
Әлем өркениетінің бесігі ежелгі Египет десек, Батыс өркениетінің
бесігі – мәңгі қала атанған- Рим, ірге тасы қаланғанына үш мың жылға
жуық.. Жиырма сегіз ғасырдан бері адамзаттың аузынан түспей тұрған, әлі де
түспейтін ұлы қала жөнінде айту қиын, дегенмен де аздап мағлұмат беруге
тырысайық. Рим жәдігерліктерінің ұзын санын ешкім де анық айта алмас. Осы
ғажайып шаһардағы Әулие Петр Соборы, Венеция сарайы, Сикст капелласы,
Капитолий Консерваторлар сарайы, Рим форумы, Апий жолы, Треви субұрқағы,
Әулие Каллиста Катакомбасы, Испания алаңы, Пантеон, Әулие періште қамалы
сияқты ғимараттардың әрқайсысын жеке алып айтса да болар еді, әттең құлаш
жетпейтінді құшақтау мүмкін емес сондықтан да,негізгі назарды бүкіл
адамзат білетін үш нысанаға – Колизей мен Пантеонға, Әулие Петр соборына
аудармақпыз,қаланың даңқын дүйім дүниеге жайғандар да осы ғимараттар.
Енді Колизейге тоқтайық,ол расында да қалай асқақтатып айтса да, соған
түратындай ғажайып ғимарат. Колизей атауы латынның колоссеум (алапат
ауқамды ) деген сөзінен шыққан. Бұл амфитеатрдың ұзындығы 188 метр, ені
156 метр, сыртқы қабырғасының биіктігі –48 метр бұл дегеніңіз кәдімгі
12 қабат үй мен тең,ірге тасының тереңдігі 13 метр, амфитеатрдың мыңдаған
жыл қозғалмай тұрғанының да себебі сонда. Колизейге бір мезгілде 50 мың
көрермен сиятын болған. Мұндай ауқымдағы стадионға 100 000 мың адам да
сиып кететіні белгілі, бұл арадағы айырмашылық ерте замандағы
көрермендердің қазіргідей сығылыспай еркін отырғандығында. Сексен жерден
кіріп шығатын есіктерден енген адамдар айналасы он минуттың ішінде
толық жайғасып үлгереді екен. Сол заманда бүгінгідей трибунасы,
секторлары отыратын орны көрсетілген, билеттер болған, сондай-ақ Колизей
гладиаторлар айқасын қызықтайтын жер болған.
Мәңгі қаладағы тағы бір құдірет – Пантеон Таң қаларлық басты қасиеті-
архитектуралық шешімнің қарапайымдылығы. Пантеонның кереметі оның 9
метірлік шаңырағы.Онда жалғыз есік пен жалғыз тесік бар. Нөсерлеген жаңбыр
жауса да оған бір тамшы су тамбайды. Оған кіргенен-ақ бір жерден түсетін
күн сәулесі тек қана сіздің жүзіңізге түскендей тылысым бір күй кешесіз.
Оның себебін түсіндіру қиын. Әйтеуір, мына жалғанның жанталасынан аз
уақытқа болса да жеңілгендей сезінесің міне Пантеонның құдіретіде осы
болар.
Римге барган адам Ватикан мемлекетіне соқпай кетпейтіні белгілі
Католик әлемінің ең қасиетті ғибадатханасы Әулие Петр соборы осында.
Адамзаттың ұлы суреткерлері Микеланджело мен Рафаэльдің таңғажайып
талантының арқасында Капитолий қырқасында тұрғызылған бұл ғимарат
дүние дидарындағы шын кереметтердің бірі.
Әулие Петр соборының қадір-қасиетін арттыратын жайдың бірі- бұл
ғимараттың Рим Папасының ресми резиденциясы екендігі.
Греция. Оңтүстік-Батыс Еуропадағы халықаралық туризмнің басты орталығы.
Грецияның қай бөлігінде де орналассаңыз да, барлық жерден Акрополь
көрінулі. Акропольдің шыңынан екі антикалық театр көрінеді – Одеон және
Деонис театрлары, Еуропадағы ең көне театрлар. Афинының көрікті орындарына
университет ғимараты (1837), консервотория, Ұлттық архитектуралық мұражай
және әрине, Плаконы – қаланың ең көне бөлігін жатқызуға болады.
Крит – Грецияның ең ірі аралдарының бірі – ол жерде туристер үшін
әртүрлі дәстүрлі емес демалу және сауықтыру мүмкіндіктерін ұсынады. Осында
туристік маусым сәуірде ашылып, қазанның аяғында жабылады. Крит – Ежелгі
Эгей мәдениетінің орталықтарының бірі. 1900 жылы ағылшын археологы
А.Эванның археологиялық қазбалар нәтижесінде Крит аралында Кносс сарайы
табылды. Оның көп ғимараттары қолжазбалармен, еңбек және тұрмыстық
жарақтармен, хатты шаруашылық архив-кестелерімен әшекейленген. Ираклион,
Агнос, Николас, Ретило және Ханя дүкендерінде көптеген зергерлік және тері
бұйымдарын көруге болады.
1.3. Батыс Еуропа мемлекеттері
Германия. 1990 жылдан бастап Батыс Еуропаның адам саны бойынша ең ірі
мемлекеті болып саналады. Дамыған елдер арасына Еуропаның басты
географиялық орталығы экономикалық гүлденуіне себеп болды. Германияның орта
және ұсақ қалалары көп, олардың ерекшелігі болып фахвер стилінде салынған
ортақ құрылыс болып табылады.
Германияның Альпілерінде демалыс аса сұранысқа ие, осында Гармиш-
Партенкрихен әйгілі курорттары орналасқан. Ол Германияның қысқы спорт
орталығы ретінде және Бавар Альпілерінің ең ірі курорты болып саналады.
Германияда Бавария көлдеріндегі демалыс, Рейн-Эльба бойынша криуздермен
танымал. Германияның әкімшілік орталығы туристік мекке ретінде саналады.
Әсіресе, Германия астанасы Берлин қаласына сапарларға сұранысы көп.
Берлин – бүкіл әлем көз тігіп отыратын қалалардың бірі. Жаңарған
Германияның астанасы- Берлин қаласы Шпре өзенінің сол жағалауында
орналасқан. Арада бес ғасыр өткенде сол Берлин немістің Бранденбург
мемлекетінің маңызды сауда орталығына айналды. 1486 жылы сол
Гогенцоллердің резиденциясына айналған. 1871 жылы ол Герман
империясының астанасына айналды. Бірінші дүниежүзілік соғыстан соң Берлин
керемет көркейіп, көріктене түсті. Ал дүниежүзілік екінші соғыстан кейін
ол қирап қалды. 1961 жылы коммунистердің айтуымен Берлин қабырғасы
тұрғызылып, екі Германия екі түрлі лагердің сойылын соқты. Ал 1889 жылы
Бундестагтың шешімімен Берлин Германия Федеративтік Республикасының
астанасына айналды.
Қалада 3,4 млн. халық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Соңғы уақыттың ішінде туризм түсінігі айтарлықтай өзгерді. Егер бұрын
туризм белсенді демалу түрлерінің бірі ретінде анықталса, қазіргі кезде осы
түсінік бойынша тек бұл сала түрінің мемлекет ішінде қолданылады. Ал бұл
терминді шетел мемлекеттеріне қолданса, оның мәні айтарлықтай өзгере кеңейе
бастайды, яғни, туристер шетелге әртүрлі себептермен шығады (мысалы,
іскерлік туризм, сауықтыру туризмі, рекреациялық туризм, спорттық туризм,
білім туризмі.)
Туризм географиясының құрамында тарихи-мәдени компонент маңызды орын
алады, өйткені, әлемнің көптеген қалалары туристерді тек өздерінің жағымды
климаты және табиғи ландшафттың әдемілігімен ғана емес, сонымен қатар
тарихи және мәдени ескерткіштерімен қызықтырады.
Өзінің пайда болуымен туризм әлемнің географиялық аймақтардың
әртүрлілігіне және адамдардың басқа орындарды көру талаптарына парызды.
Соңғы жылдары туризм бүкіл әлемде тез қарқынмен дамы жатыр. Дәстүрлі
туристік орталығы Еуропадан басқа, Америка, Африка, Океания, Азия өңірлері
белсенді дамып жатыр. Егер 1950 жылы дүниежүзі бойынша 25 млн. турист
тіркелсе, 1997 жылы бұл сан 592,9 млн.-ға дейін жетті, ал халықаралық
туризмнен түскен табыс 425 млрд долларға дейін жетті.
ДТҰ мәліметтері бойынша 1993 жыл үшін туризмнің экономикаға үлесі 3
триллион доллармен бағаланады. Бұл жағдай туризмнің әлемдік экономикада
үшінші орынға ие болуға әкелді. ДТҰ-ның болжамы бойынша 2010 жылға қарай
сапар саны екі есі өсіп, миллиард туристердің келуіне дейін жетеді.
Қазіргі кезді, ғылыми-техникалық прогресске байланысты әлем бір
кеңістікке айналып, алыс қашықтықтар саяхат жасаушылар үшін кедергі
болмайды. Туризм озат технологияның енгізуіне және пайдалануына себепші
болады, тауар және қызметтің әлемдік нарықтың белсенділігін қозғалтады,
халықтың жұмыспен қамтылу және емделу мәлелерін шешеді.
Қазіргі туристік нарық негізін, сандық және сапалық қатынаста,
жұмысшылардың демалысын төлеуі құрайды. Саяхатқа қызығушылық орташа табысы
бар халықтар арасында туындайды: қызметшілер, жастар, интелегенция, орта
және кіші бизнес өкілдері. Халықаралық туристік байланыстар әлеуметтік-
экономикалық байланыстардың әлемдік интернациялизациялау процессінің басты
құрылымдық бөлігіне айналды. Көптеген елдерде жақсы материалдық базасы бар
туристік индустрия дамып, құрылып жатыр. Туристік бизнесте әртүрлі жеке
және мемлекеттік кәсіпорындар мен қоғамдардың, банктердің , сақтандыру
компанияларының, сауда фирмаларының, клубтардың және акционерлік
қоғамдардың мүдделері қиылысады. Тасымал және байланыс, ауыл шаруашылық,
құрылыс, халық тұтыну тауарларын өндіру деген сияқты экономика салаларына
туризм өз әсерін тигізеді.
Ірі өндіріс орталықтарынан алыс және шаруашылық ресурстары аз аймақтары
үшін туристік индустрия сол аймақтардың экономикалық дамуына себепші
болатын, маңызды фактор болып табылады. Көптеген мемлекеттерде, туризм
шаруашылықтың жеке саласы ретінде, экономикада жетекші орын алатын салаға
айналды. Негізінен ол туристер шетелде демалған уақытта туристік индустрия
өз құрамына көптеген қызмет түрлерін қосатынымен түсіндіріледі. Ол, ең
алдымен келесі қызметтер:
1. Тасымалдау
2. Туристерді орналастыру бойынша (қонақ үй, мотель, кемпинг)
3. Туристерді тамақпен қамтамасыздандыру бойынша (мейрамхана, дәмхана,
барлар)
4. Туристік өнімнің жарнамасы бойынша
5. Туристік өнімнің өтімі бойынша, ол туристік агенттіктердің қызметтері
(саяхаттау маршрутын жасау, көлікте және қонақ үйлерде орын брондау)
6. Туристің мәдени қанағаттандыруы бойынша (мұражайларға, көрмелерге
бару)
7. Туристердің іскерлік және ғылыми қажеттіліктерін қанағаттандыру
бойынша (ғылыми конференцияларда, әртүрлі жиналыстарға қатысу)
8. Сауда ұйымдары (сувенирлер, буклеттер сату)
9. Әкімшілік бақылау мүшелері (құжаттарды тіркеу, шекаралық, кедендік
бақылау)
10. Табиғатты, ескерткіштерді, мұражайларды күзеттеу қызметі
11. Туристер үшін ақпараттық қызметтер
12. Туристерді байланыс құралдарымен қамтамасызданыру (пошта, телефон,
факс)
13. Ақпарат құралдары ( теледидар, газеттер)
14. Мемлекеттік туристік органдар
15. Шетелдік заңды тұлғалар және қоғамдық туристік ұйымдар
16. Сақтандыру компаниялары
17. Ойын -cауықтару қажеттіліктері қамтамасыздандыру бойынша
Экономикаға әсерінен басқа, туризм әлеуметтік және мәдени ортаға,
экологиялық жағдайға әсерін тигізеді. Олар өз кезегінде туризмге де әсер
етеді. Туризм тек табыс көзі ғана емес, сонымен қатар ол мемлекеттің
престижінің өсу факторы болып табылады.
Сонымен қатар халықаралық туризмнің жағымсыз әсері де бар: қоршаған
ортаның ластануы, инфляция, жергілікті халықтың дәстүрлерінің бұзылуы.
Халықаралық туристік айырбастық географиялық топтамасы сауданың
географиялық топталуына сәйкес келеді, бірақ оларың кейбір айырмашылықтары
да бар.
Осылайша, туризмнен түсетін табысы жоғары мемлекеттер, мысалы, АҚШ,
Испания, Португалия, сауда жағынан табысы төмен болады, керісінше, сауда
табысы жоғары мемлекеттер, мысалы, Германия және Жапония, туризмнен түсетін
табыс төмен болады.
Халықаралық туризмнің дамуы жағынан барлық мемлекеттерді екі категорияға
бөлуге болады: туристерді жеткізуші мемлекеттер және туристерді қабылдаушы
мемлекеттер. Туристерді жіберуші мемлекеттерге жоғарғы индустриалды
мемлекеттер кіреді, яғни оны азаматтардың шығудың жоғарғы көрсеткішімен
сипатталады. Әдетте, шығушы туристер саны, халықтың жалпы санының 10%-ын
құрайды. Бұл ретте олар туристерді тек жібермейді, сонымен қатар шетел
туристерінің үлкен санын қабылдайды.
Туристерді қабылдаушы елдер құрамына экономикасы орташа дамыған елдер
(Греция, Турция, Кипр, Испания, Португалия, Египет) және дамушы елдер
кіреді (Марокко, Тунис, Багам аралдары).
Туризм – демалысты, бос уақытты өткізу, спорт, мәдени-танымдылық және
табиғат пен қатынасты сипаттайтын осы заманғы экономика инфрақұрылымы
салаларының бірі.
Келу және шығу туризмінің дамуы туристік қызмет саласындағы ең маңызды
мәселе болып табылады. Бүгінгі таңда, келу туризмін ынталандыру мақсатында
туристік қызметті экспорттаумен айналысатын фирмалар мен ұйымдар ҚҚС-ты
төлеуден босатылған, сондай-ақ арнайы экономикасы тұрақты мемлекеттердің
туристеріне визалық рәсімдерді жеңілдету бойынша жұмыс жүргізілуде.
Туризмді дамыту және қолдау мақсатында облыстық маслихатпен Оңтүстік
Қазақстан облысында туризмді дамытудың 2006-2008 жылдарға арналған аймақтық
бағдарламасы бекітіліп, онда жыл сайын 5,9 млн тенге көлемінде қаржы
бөлінуде.
Облыста туризмді дамытуда төмендегі негізгі басымдық бағыттарда жұмыстар
жүргізілуде:
• мінәжәт ету туризмі
• экологиялық туризмі
• сауықтыру туризмі
• балық- аң аулау туризмі
Облыста 802 тарихи және мәдени ескерткіштері орналасқан, оның ішінде 530-ы
археологиялық, 44-і тарихи, 228-і архитектура ескерткіштері болып саналады.
2008 жылдың 1 қаңтарына облыста туристтік қызметпен айналысатын 70 туристік
мекеме бар, оның ішінде 29-і туроператорлық, 41-ы турагенттік қызметпен.
Аталған туристік ұйымдарымен туристерге тарихи, мәдени және аймақтағы
қорықтар орнына қызықты туристік саяхаттар ұсынады. Келген туристерге Ақсу-
Жабағылы қорығына, кесенелерге, театр, мұражай, хайуанаттар паркіне,
саябақтарға, Машат, Біркөлік тау шатқалдарына шипажайларға, емдеу
пансионаттарына, және сауықтыру орындарына баруына мүмкіншілік жасалған.
2007 жылы облыс бойынша туристік ұымдарымен 4,9 мың туристерге қызмет
көрсетілді, бұл 2006 жылмен салыстырғанда қызмет көрсетілген туристер саны
6,5%-ға өсті.
Облыста туристік орналастыру нысандарының саны- 51, оның ішінде: 17
мейманхана, 1 мейман күтетін үй, 19 туристік қызметпен шұғылданатын жеке
кәсіпкерлер, 14 санаториялар.
2007 жыл көлемінде облыста 6 театр, 6 тұрақты кинотеатрлар және 35 тұрақты
және 4 жылжымалы киноқондырғылар, 3 концерттік ұйымдар, 20 мұражай, 406
кітапханалар, 273 клуб типтес мекемелер, 14 демалыс саябақтары мен
хайуанаттар бағы және 10 мемлекетпен ерекше қорғалатын табиғи аймақ халыққа
мәдени қызмет көрсетуде.
2007 жылы ұсынылған туристік қызметтер көлемі 57,8 млн. теңгені құрады,
өткен 2006 жылмен салыстырғанда 6%-ға өсті.
Қазақстан Республикасы Туризмді дамытудың 2007-2009 жылдарға арналған іс
жоспарға сәйкес 2007 жылдың наурыз айында Қазақстан Республикасы туристік
Ассоциациясымен бірге WORD DISCOVERY (Ворд Дискавари) туристік журналы
және (Жапония, Гонконг, Франция, Германия, Италия және т.б.) 15 шет ел
журналистерімен облыста Ауылдық және экологиялық туризм бойынша
ақпараттық тур(инфотур) өткізілді.
Сондай ақ, өткен жылдың 18-20 қазан айы аралығында Шымкент қаласында
бірінші жылжымалы Сарқылмас саяхат Қазақстандық туристік жәрменкесі
өткізілді. Аталған іс-шараның негізігі міндеті ішкі туризмді дамыту,
сонымен қатар қазақстандық туристік ұйымдарға іскерлік келіссөздер өткізу
және тиімді келісім–шартқа отыру үшін жағымды жағдай туғызу болып табылды.
Жәрменке бағдарламасында Туристік кәдесый өнімдерін ең үздік өндіруші
сайысы, Ұлы Жібек жолының қазақстандық бөлігінде туризмді дамыту мәселері
бойынша дөнгелек үстел отырысы және Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша
ақпараттық тур ұйымдастырылды. Сонымен қатар Туризм нашақорлыққа қарсы
атты слет өткізілді.
Аталған Республикалық бағдарламаға сәйкес Түркістан қаласын Қазақстанның
мәдени-рухани және туристік орталыққа айналдыру мақсатында Қазақстанның
рухани, мәдени және туристік орталығы ретінде Түркістан қаласының дамуы
туралы 2009-2013 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама дайындалып,
қазіргі таңда салалық министрліктерде қаралуда. Одан басқа, ҚР Туризм және
спорт министрлігінінің қаржыландыруымен шілде айынан бастап Түркістан
қаласындағы үш туристік нысанға жобалау-сметалық құжаттар әзірленді,
жобалау жұмысына бөлінген қаржының көлемі 300 млн. теңге, ал құрылыс
жұмыстары республикалық бюджеттен ағымдағы жылдың басынан басталады деп
күтілуде.
Үкіметіміздің 2004 жылғы 30 қыркүйектегі №1009 қаулысымен бекітілген 2005-
2009 жылдарға арнарған Көне Отырарды қалпына келтіру туралы бағдарламаны
іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Туризм және спорт
министрлігі тарапынан ЖСҚ дайындауға 200,0 млн теңге қарастырылуда.
Облыс көлемінде туризм инфрақұрылымының объектілерін салу үшін 13
инвестициялық жоба жасалынып, Республикалық бюджеттен қарастыруға Туризм
және спорт Министрлігіне ұсынылды.
Облыс бюджет есебінен жарнамалы-таратылатын ақпарат шығарылуымен
(буклеттер, күнтізбелер, блокноттар, қаламдар және т.б.) қатар Оңтүстік
Қазақстанға қош келдіңіздер! атты бейне ролигі, облыстын туристік
мүмкіндіктері жайлы Silk way South.kz (Силк уей саус Кз) атты журналы
шығарылды.
Облыс делегациясы қазақстандық туристік имиджді құрылуына және әлем
рыногіне облыстық туристік өнімдерін алға бастыру мақсатында Алматы
қаласындағы Туризм және саяхат атты Халықаралық Қазақстандық туристік
жәрмеңкесіне және Токио қаласындағы (Жапония) JAТO-2007 Халықаралық
туристік жәрмеңкесіне, Астана қаласындағы Астана-Демалыс-2007
қазақстандық жәрменкесіне қатысты.
Жәрменкелерге облыстан 30-дан астам туристік ұйымдармен қонақ үйлер
өкілдері қатысты. Осыған орай, арнайы шығарылған облыс аумағында тарихи
ескерткіштері мен көрікті жерлері туралы бейне фильмі, жарнамалық
буклеттері, плакаттары және де басқа жарнамалық-таратпа материалдары
таратылды.
Түркістан қаласының және Сайрам аудандарының ұлттық қол өнер шеберлері
өздернің түрлі кәдесый өнімдерін көруге ұсынды.
Облыстың мінәжат ету туризмін дамыту мақсатында Түркістандағы Әзірет
Сұлтан, Отырар аудандағы Арыстан-баб, Сайрамдағы Ибрагим-Ата, Қарашаш-
Ана кесенелерін жарнамалау мақсатында стендттер қойылды.
Қазіргі заманға сай мейрамхана, турбаза, кемпинг және басқа да орналастыру
нысандарының құрылысы мен қайта құрылысына, сонымен қатар туристтерге
ұсынылатын түрлі тағам мен демалыс мейманхана, кафе құрылысына көңіл
бөлінуде.
Сонымен қатар жол бойында инфраструктураларды дамытуда, оның ішінде
көпшілік тамақтандыру және демалыс, машина жөндеу, кемпинг тағы да басқа
қосымша орындар ашылуда. Тау самалы аспалы жолдарын жөндеу жұмыстары,
Ибрагим-Ата, Қарашаш-Ана, Мариям-Ана, Искак-Ата, Исмайл-Ата
кесенелерін қайта қалпына келтіру жұмыстары жүргізілді.
Содби бизнес–инкубатормен бірлесіп облыстық турфирмалардың,
мейрамханалардың, қонақ жайлардың, сақтандыру және транспорт
компанияларымен әр тоқсан сайын Бизнес-клуб өткізілуде. Онда
Экстремалдық туризм және Балалар және жастар демалысы туралы және
басқа мәселелер көтерілді.
Нұр Отан партиясының ұйымдастыруымен Кокшетау қаласында Туристік
кластерді жылжуы жөнінде өткізілген форумына облыс делегациясы қатысып
қайтты.
Үстіміздегі жылы Қазақстан Республикасы туризмді дамытудың 2007-2011
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаны іске асыру үшін ОҚО-да туризмді
дамытудың 2009-2011 жылдарға арналған бағдарламасын әзірлеу жұмыстары
жалғастыруда.
Бұл курстық жұмыста шетелдегі туристік объектілермен танысып,
дүниежүзінің әрбір континентіне жеке тоқталып, олардың әрқайсысын талдағым
келді. Жоғарыда мен Қазақстан туризмі турила бекер жазған жоқпын, оның
жазған себебім, шетелдегі туризмді Қазақстандық туризммен салыстыру. Басқа
елдерге қарап, Қазақстандық туризмнің қандай даму преспективалары бар, және
оларға қол жеткізу үшін қандай шараларды қолдану туралы зерттеу жасағым
келіп тұр.
Негізгі бөлім
I. Еуропаның туристік ресурстары
1.1. Скандинав мемлекеттері
Скандинав мемлекеттердің аймағы негізінен үш мемлекетті құрайды:
Финляндия, Швеция, Норвегия. Бұл мемлекеттердің географиялық жақындықпен
қоса басқа да сипаттары бар: тарихи дамудың сипаты, дамыған экономика және
халық санының аздығы.
Финляндия. Мың көлдер мемлекеті орманды және сулы ресурстардан басқа
табиғи ресурстары жоқ. Елдің қомақты бөлігі – Лапландия – поляр шеңберінің
ар жағында орналасқан. Солтүстікте орналасса да,Гольфстрим жылы ағысына
байланысты бұл мемлекеттің климаты шұғыл-континенталды. Финляндия
табиғатының ерекшелігі камос – поляр түні болып табылады.
Табиғи және тарихи-экономикалық ерекшеліктерге байланысты Финляндияны
келесідей аймақтарға бөлуге болады: Оңтүстік Финляндия, орталығы Хельсинки
қаласы, Батыс Финляндия, орталығы Ежелгі қала – Турку, Орталық Финляндия,
орталығы қысқы спорт астанасы Лахти қаласы. Шығыс Финляндия территориясында
елдің ең ірі порты – Котка орналасқан. Финляндияның Солтүстігін Лапландия
алып жатыр.
Хельсинки қаласында туристерге әдетте келесідей экскурсияларды ұсынады:
Хельсинкидің көпірлері мен арықтары, кешкі ас ұсынылатын теңіз серуендеуі,
Коткаға экскурсия. Арқан балықты аулау жарысы және арқан балықтық жәрмеңке
өткізіледі. Коткада Котка-Верди желкен регатасы ұйымдастырылады.
Финляндияның Ежелгі қаласы Туркудың мақтанышының бірі Кафедралды собор
болып табылады – Финляндияның ұлттық зираты. Ол елдің ең бағалы
архитектуралы ескерткіші болып саналады. Елдің ең әсем өңірі Орталық
Финляндия болып саналады. Ол көлдер өлкесі. Осылайша, Каллавеси көлінің
жағасында орналасқан Куопио қаласы туристер үшін су серуендеудің көптеген
түрлерін ұсынады. Әр күн сайын порттан кішігірім қайықтар мен су
автобустары серуендеуге шығады. Ең алдымен хауызды, ал содан соң үй сал -
бұл финндіктердің әйгілі мақалы. Хауыз – финндік өмір сүру салтының басты
бөлімі.
Швеция – Скандинав түбегінің айтарлықтай мөлшерін алып жатқан мемлекет.
Скандинав таулары – пайдалы қазбаларға бай ескі қатпарлы таулар. Швецияның
Оңтүстігінде көптеген көлдер бар. Сол өңірде Еуропаның ірі көлдерінің бірі
– Венерна көлі орналасқан.
Швеция астанасы – Стокгольм – Балтық теңізінің порты. Ол өте әдемі қала,
және оның көптеген көрікті орындары мен мұражайлары бар: Ұлттық мұражай,
Ашық аспандағы мұражай, Милесса Солтүстіктегі бақша, Васа Мұражайы және
Асыл қазына қоймасы.
Швеция әуеннің экспортеры болып табылады. Әуенді Швецияны танымал еткен
АББА ансамблі. А.Линдгерн балалар жазушысы және оның кейіпкерлері
миллиондаған балалар үшін танымал .Швецияны кешігіп қалған профессорлар
елі деп атайды. Өйткені, Швецияның ескі дәстүрі бойынша оқытушы сабаққа
тура он бес минутқа кешігуге құқылы. Швецияның университеттерінде сабақ
таңертең тоғызда басталады. Ал егер, профессор одан да көп уақытқа кешігіп
қалса, студенттер еркін үйге қайтуға құқылы.
Аймақтық даму бойынша Швецияны үш ірі қалаларға бөлуге болады –
Стокгольм, Гетеборг және Мальме. Стокгольмді су үстіндегі қала деп
атайды. Швецияның Оңтүстігіндегі Мальме саябақтар қаласы.
Швецияның Солтүстік өңірлерінде жазғы уақытта күн көкжиек бойына
түспейді. Осында жергілікті тұрғындар үйлерінің маңында жайылып жатқан
бұғылар мен құландардың табынын кездестіруге болады. Танымал тау шаңғы
курорты Оре төрт ауылдан тұрады – Дувед, Тегефьель, Оре-Бю, Оре-Бьюрнен.
Барлық аулыдар бір-бірімен автобусты маршруттармен біріккен. Оре жоғары
деңгейлі тау шаңғы курорттарының барлық талаптарына сәйкес келеді. Жоғарғы
техникалық сипаттары үшін бұл курортты Скандинав Альпілары деп атайды.
Смоланд аймағын шведтер нағыз Швеция деп санайды. Осында Кристалл
Патшалығы орналасқан – шыны үрлеу саласы дамыған 15 ауыл. Швецияның
Оңтүстігінде Мальме қаласын Дания астанасы Копенгагенмен байланыстыратын 16
километрлік көпір орналасқан.
Швеция астанасы Балтық теңізінің жағалауында орналасқан. Стокгольмнің
метросы қолөнер галереясына ұқсайды. Станцияны безендіруге көптеген
суретшілер мен мүсіншілер өз үлестерін қосты. Жоғарыда айтылғандай,
Стокгольмде бірнеше мұражайлар бар, олардың арасында Васа мұражайын бөлуге
болады. Бұл патшалық кеме мұражайы, XVII ғ салынған. Кеме сол уақыт үшін
өте өлкен болды. Діңгектің ұзындығы елу метрге жетеді, онда 64 зеңбірек
және көптеген мүсінді жасалған құралдар орналасқан. Кеме 1628 жылы өз
жүзуін бастап, қатты дауылдың басталған себебімен, бұл кеме суға батып
қалды. Оны 1961 жылы тауып, көтерді.Кеме керемет сақталынды. Енді ол
мұражайдың негізгі экспонатына айналды. Патшалық сарайда кішігірім, бірақ
туристерді өте қызықтыратын мұражай – Асыл қазына қоймасы орналасқан. Онда
патша отбасының барлық асыл қазыналары көрсетілген, айтап айтсақ, Густав
Вазаның сабы, швед патшаларының тәждері.
Норвегия. Соңғы уақыттың үшінде норвегиялық фиордалар бойынша демалыс
және саяхат жапон, ағылшын еуропалық туристер арасында сәнді және танымал
түріне айналды. Фиордалар – Норвегияның басты мақтанышы.
Бұл тік жартастар мен шыңындағы қатқан мұздықтары бар ұзын таулар,
сарқырамалар, арасында құрлыққа бататын Атлант мұхитының терең шығанақтары.
Фьордалар көптеген мұздықтар кезеңдері кезінде қатты жартастарға терең
батқан мұздықтардан пайда болды.
Жуырда, туризм саласының жетекші мамандары дүниежүзінің ең танымал орнын
анықтау үшін байқау ұйымдастырды. Бұл байқау халықаралық туризм журналы
National Geographic Traveler қолдауымен ұйымдастырылды. Норвегиялық фьорд
бәсекелестерінің ішінде 115 басқа мемлекеттер болды, бірақ байқаудың
жеңімпазы норвегиялық фьордалар болып аталды.
Норвегияның басты мақтанышы – фьорданы көру үшін, адамдар Берген
қаласына ұмтылады. Берген – бұл кіші Норвегия, бұл елдің тарихы, бұл
троллей патшалығының астанасы. Берген қаласында туристер ЮНЕСКОның әлемдік
мәдени құндылықтар тізіміне кіргізілген Ганзей жағалауын; Керемет ежелгі
қамал Бергенхус – Норвегиялық патшалығының бірінші астансын; Әйгілі норвег
композиторы Эдвард Троллейдің резиденциясын көре алады.
Норвегияның астанасы – Осло. Оның негізгі көрікті орындары: Вигелланны
мүсіндер саябағы, Контика мұражайы, викинг кемелерінің мұражайы. Ослодан
басқа Норвегияның екі туристік аймағын бөлуге болады: Фьорд мекені және
Солтүстік Норвегия.
Фьорд мекені құрамына бірнеше аймақтар кіреді: Роголанд, Хордоланд,
Согнефь-орд, Море ог Ромсдал. Роголанд – фьорд мекенінің еоңтүстік аймағы.
Осында Ставангер және Хауге-Сунд қалалары орналасқан. Ставангер – Бұл
аймақтың ең ірі қаласы. Ол мемлекеттің қайтармастай колоритін сақтап қалды:
тар көшелерде көптеген дәмханалар, мейрамханалар мен дүкендерді,
мұражайларды кездестіруге болады.
Согнефьорд аймағында Норвегияның ең ұзын фьорды орналасқан. Ол әлемнің
ең терең фьорды, оның ұзындығы 1300 метрді құрайды.
1.2. Жерорта теңізінің курорттық мекендері
Қазіргі кезде, көптеген туроператорлар Жерорта теңіз жағалауындағы
мемлекеттермен жұмыс істейді. Олардың ең танымалы Испания курорттары болып
табылады. Испания – мозаика елі. Оның аралдық және материктік, оның
провинцияларының сипаты мен түрлері әр түрлі. Жақын орналасқан қалалар бір-
бірінен қатты ажыратылуы мүмкін: біріншісі шығанақ жағалауында орналасып,
өзінің пальмалық жағалаулары мен кең жағажайлармен таң қалдырады, ал
екіншісі, теңізге биік таулар шыңынан қарайды, үшіншісі, фешенебльді қонақ
үйлер мен мейрамханалары бар яхт-клубқа айналған. Сондықтан, Испания
адамның жеке талғамына байланысты демалулар ұсынады.
Испания – Еуропаның Оңтүстік-Батысында орналасқан мемлекет. Ол Батыста
Франциямен, Андоррамен және Потугалиямен шекараласады, ол Пиреней түбегінде
және Балеар мен Канар архипелаг жағалауларында орналасқан. Елдің астанасы
Мадрид болып табылады.
Мемлекет он жеті автономдық облыстан тұрады, олардың көбі өз ішінде
провинцияларға бөлінеді, олардың саны тура елу.
Испанияның Жерорта жағалауы төрт автоном облысы алып жатыр: Каталония,
Валенсия, Мурсия, Андалусия
Испандықтар өздерінің Жерорталық аймақтарының учаскелеріне әдемі және
үнді аттарын берді.
Солтүстүктен Оңтүстікке қарай:
* Коста–Брава, тура аударғанда Жартасты, Жабайы Жағалау деген мағына
білдіреді;
* Коста–дель–Маресне (Марезме) – Төменгі Жағалау;
* Коста–дель–Гарраф, онда әйгілі курорт Ситчес (Ситжес) орналасқан;
* Коста-Дорада (Даурада) – Алтын Жағалау;
* Коста–дель–Асаар (Азахар) – Апельсин Гүлнің Жағалауы;
* Коста-Валенсия - Валенсия Жағалауы;
* Коста–Бланка – Ақ Жағалау;
* Коста–Калида – Жылы Жағалау;
* Коста–де–Альмерия – Альмерия Жағалауы;
* Коста–Тропикаль – Тропикалық Жағалау;
* Коста–дель–Соль – Күнгей Жағалау;
Коста-Браваның таулары теңізге созылып, ал теңіз тар шығанақтарымен
жағалауға соғылады. Қарағайлармен қапталған жартастар арасында, мөлдір
судың алдында кішігірім оңаша жағажайлар орналасқан. Ақ түсті элегантты
курорттар ескі балықшылар ауылдарымен кезектеседі. Неғұрлым француз
шекарасына жақындағанда, Перинейлер соғұрлым жоғары көтеріліп,туристер аз
қалады, пейзаж қызық бола бастайды.Басты туристік орталықтар - Коста Брава,
Тосса де Мар, Ллорет де Мар, Бланес.
Барселона - әйгілі туристік орталық. әйглі архитектор А. Гаудидің Әулие
отбасының соборы және ғимараттар кешені, Ноу Камп футбол стадионы,
әлемдегі ең биік Христофор Колумбқа арналған ескерткіш және т.б орналасқан.
Туристер арасында Испанияның аралдық бөлігі жақсы танымал. Африкандық
аралдарына қарама-қарсы орналасқан Канар аралдары өзінің жанартаулық түп
тегіне, жыл бойы жайлы климатына байланысты, жыл бойы теңіздің көркемдігін
рақаттауға мүмкіндік береді. Пуэрто де ла Крус Тенерифенің оңтүсік
бөлігіндегі жағажайлар; Лас Плайлас дель Инглес және Гран Канарья
аралдарында орналасқан Маспаломас аралдары; Лансаротта аралындағы Пуэрто
дэль Кармен және Фуэртовентурадағы Корралехо аралдары – осылардың барлығы
туристік ағынның басты орталықтары.
Франция. Франция астанасы Париж. Париж астана ретінде 987 жылдан бері
танымал, ол Сита жағалауында орналасып, оның тарихи дамуына сәйкес радиалды-
орамды жоспарлауы бар: радиалды магистралдар кең жасыл бульварлардың
шоғырлас орамдардармен байланысады. Парижде 1215 жылы салынған Сорбонн
университеті орналасқан, онда адамдар жасы шектеусіз оқи алады. Париждің
әдемі көрінісін Эйфель мұнарасынан көре аламыз. 1889 жылы Париж қаласында
Эйфель мұнарасы салтанатты түрде ашылды. Ұлы Француз төңкерісінің 100
жылдығының құрметіне орай өткізілетін Дүниежүзілік көрме ашылар алдында
француз үкіметі ең жақсы ғимарат жобасына байқау жариялады. Байқауды
белгілі инженер, көпірлер мен темір жол құрылысшысы Александр Гюстав Эйфель
жеңіп алды. Оның жобасы 100-ден аса жобалардың ішінен таңдалды. Эйфельдің
ғимараты түрлі сынға ұшырады. Біреулер оның құрылысы орнықсыз болады деді.
Енді біреулер Париждің дәл жүрегінде, көзге шыққан сүйелдей, бұл көріксіз
темірдің сорайып тұратынын айтты. Дегенмен, бұл мұнара ХІХ ғасырдағы ең
үздік архитектура болып танылды. Ол бір ғасырдан астам уақыт қаланың
көрікті ғимараты қатарында келеді. Бұл 300 метрлік ғимарат ұзақ уақыт бойы
әлемдегі ең биік ғимарат саналып келді, бірақ 1930 жылы Нью-Йоркте салынған
Крайслер-билдинг бірінші орынға шықты.
Париж көшелерінің аттары қызық: Ахилл, Вавилон, Жұмақ, Тозақ, Құдай,
Шайтан көшелері. Ондаған көшелер мен алаңдар әйгілі адамдардың аттарынмен
аталған: Гюго, Бальзак және т.б. және географиялық атаулар бар: Еуропа
алаңы, Латын Америка гүл бақшасы, Италия, Аргентина, Мәскеу көшелері.
Париждің ең басты мақтанышы – Сена. Оның жағалауында Нотр Дам, Париж Құдай
Анасының Соборы – готикалық қолөнердің ескерткіші – орналасқан. Оның
құрылысы XII ғасырда басталды, оның ұзындығы 130 метр, ені 48 метр. Нотр-
Дам Францияның географиялық орталығы болып саналады, оның кіреберісінде
Францияның барлық қащықтықтары саналатын белгі бар. Нотр-Дамның жанында
готикалық архитектураның інжуі, Сент-Шапель Капелласы орналасқан.
Триумфал қақпасы 1806-1836 жылдары ампир стилінде салынып, Этуаль алаңын
көркейтеді.
Елисей алаңы Париждің 8500 көшелерінің ең әдемісі, бұл көшенің бойымен
жылдың әр мезгілінде сүйсіне серуендейсіз. Елисей алаңы – дәстүрлі әскери
парадтар орны. Елисей алаңынан жарты километр қашықтықта Елисей Сарайы –
Франция Президентінің Резиденциясы орналасқан. Сена жағалауында әдемі ішкі
аулалар бар Поле-Рояль сарайы, Тюильри бақшасы, Комеди Франсез театры
орналасқан.
Атақты Лувр 1204 жылы салына бастапты.,сол түста 20 мың шәкірті бар
Париж мектептері университет болып бірігеді, алғашқы университет 1629 жылы
салыныпты. Лувр, француз Реннесанс дәуірінің зодчетволық туындасы, әлемнің
ең әйгілі мұражайы деп атауға болады. Луврда Сандра Боттичелли, Леонардо да
Винчи, Альбрехт Дюрер, Рафаэль Санти, Тициан сияқты әйгілі шеберлердің
қолөнер және мүсіндер туындылары жиналған. Осында Ежелгі Шығыс, Ежелгі Грек
және Римнің ерекше туындылары көрсетіледі.
Парижде болған адам көп архитектуралық ескерткіштерге күтпеген жерде
кезігіп жатады.Сондай бағзы мұралардың бірі - Сен-Мартен каналы. Каналдың
үстіне ұзақ жылдарда көптеген көпірлер тұрғызылып, әрқайсысы өзгеше
сәулет туындысына айналды.
Түтастай алғанда бір- бірінен, бөліп жарғысыз айшықты өнер ансамбельн
құрайды.
Қала тұрғындарының айтуы бойынша шаһарды Сен- Мишель бульварынан
бастап аралау керек. Бұл жер француз жастарының сүйікті орны.Осы арада
қол созыида Люксембург Сарайы бар. Мария Медичидің әмірі мен салыған
әсем ғимарат Еуропа сәулет өнерінің ғажайып туындысы ретінде әлемге
белгілі.
Әрине, Париж туралы әңгімелеген де, Асқақ арка жайлы айтпай тұра
алмайсың. Арканың биіктігі – 50 метр, лифт арқылы көтеріледі де Париждің
үстінен емін – еркін қарай бер.
1977 жылы Парижде елеулі оқиға болды. Тобур көшесінде Ұлттық театр
ашылды, оған Жорж Помпидудың есімі берілді. Театрда сурет галереясы, көрме
залдары, аса бай кітапхана, грамзапись жазбалары жинағы бар.
Театр үйінің жобасына халықаралық байқау жарияланғанда 681 үлгі келіп
түсіпті, солардың ішінен итальян Р.Пьяно мен ағылшын Р.Роджерстің
жобалары таңдалып алынған. Енді, міне биіктігі 50, ұзындығы 150 ені 50
метр ғажайып ғимарат Париждің мақтанышына айналып отыр. Сондай-ақ
әлемге әйгілі Елисей алаңыда осында. Суретті кітап көрмесі.
Францияның транспорт желісінің барлығы Парижден шығатын
магистральдар. Дүние жүзіндегі ең жүрдек экспресс поезд Париж- Бордо
350 км. Жылдамдық пен жүреді. Сөз соңында Парижге Э. Хемингуэйдің
көзімен қарап көрейік. Ол- мәңгі сенімен бірге мейрам деген ғой даңқты
қаламгер.
Француз Ривьерасы Италиямен Оңтүстік-Шығыс шекарасында өзінің абыройлы
курорттарымен танымал: Канны, Грасс, Ницца, Вильфранш, Болье, Менго, Антиб.
Француз Ривьерасы – фестивальдар мен карнавалдардың орны. Көгілдір
жағалаудың жақсы демалыс өткізу үшін барлық жағдайлары бар: автомобиль және
темір жолдардың дамуы Франция және Еуропаның ірі қалаларымен
байланыстырады; Ниццаның халықаралық әуежайы жылына 7 млн. жолаушыларды
қабылдайды; қонақ үй шарашылығы негізінен люкс классты отельдерден тұрады;
19 шаңғы курорттары жұмыс істейді. Көгілдір жағажайдың дәстүріне сай жақсы
дамыған орналастыру интустриясы бар. Осыған сай мысал – Ниццадағы Негреско
абыройлы қонақ үйі 1913 жылы салынды. Алғашқы жылы қонақ үй 800000 ескі
франк табыс әкелді.
Италия. Италия астанасы Рим Тибр өзені бойында орналасқан. Италияның
тарихи ескерткіштері әлемдік мәдени байлықтың маңызды бөлігін құрайды,
сондықтан туристердің миллиондаған саны бұл елге баруға ұмтылады. Сынап
және әйглі ақ мәрмәр – елдің басты минералды-шикізат ресурстар. Климаттың
жерорталық типі ең басты табиғи-климаттық ресурсты құрайды. Елдің
экономикасының басты орнын ең алдымен жүзімдік шаруашылық алып жатыр.
Шараптарды өндіру жағынан Италия дүниежүзі бойынша алдыңғы позицияны алып
жатыр. Италияның экономикалық дамудың Солтүстікті бөлуге болады. Оның
негізінде өндірістік үшбұрыш Милан-Турин-Генуя құрып жатыр, сонымен
қатар, аграрлық Оңтүстік, оның орталығы Неаполь болып табылады.
Көптеген Еуропа мемлекеттерінің мәдени дамудың мықты үрдісі XIV-XV
ғасырларға келеді, ал Италияда ол XIII ғасырда басталды, оны Қайта өрлеу
дәуірі деп атайды. Сондықтан, Италия әйгілі суретшілер, мүсіншілер,
ақындар, архитекторлар санына өте бай. Олардың арасында – Данте, Петрарка,
Бокаччо, Леонардо да Винчи, Рафаэль Санти, Микеланджело Буаноротти және т.б
көптеген аттар кездеседі.
Италиядағы аймақтық туризм табиғи байлықтар спецификасына және тарихи-
мәдени ескерткіштердің санына байланысты дамиды. Пьемонт облысының
географиялық орналасуы, оның атын анықтады – Тау жиегінде. Бұл Солтүстік-
Батыс аймағы Франциямен шекараласып, өзінің таулы курорттарымен әйгілі.
Облыстың орталығы мен астанасы – Турин қаласы. Туризм жағынан қарағанда
Пьемонттың таулы курорттар және Туриннің көрікті орындары қызықтырады.
Оларға барокко стиліндегі архитектуралық ансамблін жатқызуға болады.
Египет мұражайы, Савой галереясы және т.б. Валие-д`Аоста облысы Пьемонттың
географиялық бөлігі болып табылады. Облыс тек өзінің сырларымен ғана емес,
өзінің таулы курорттарымен әйгілі. Осында Италияның ең биік таулы
курорттары бар және осыған байланысты маусым мамыр айының басына дейін
созылады. Табиғатты сүйюшілерді Гран-Парадиза Ұлттық паркі және Монблана
маңайы қызықтырады. Лигурия облысының астанасы – Генуя қаласы. Лигуриядағы
туризм негізінен теңізде демалумен байланысты. Осында әйгілі еуропалық
курорттары Портофино, Распалло орналасқан, және осында жыл сайын өтетін ән
фестивалі Сан-Ремо өткізіледі. Генуя – тарихы бай қала. Ортағасырлық
кезеңде Генуя ең гүлденген теңіз республикасы болды. Осында әртүрлі
дәуірлер ескерткіштері сақталынды: Палаццо Дукале, Сан Лоренцо кафедралды
соборы, ескі қала, әйгілі теңіз жүзуші Христофор Колумбтың үйі, Николло
Паганинидің үйі.
Ломбардия облысының орталығы – Милан қаласы. Әлемге Миланның әйгілі
опера театры – Ла Скала танымал. Милан опера әні мәдениетін оқыту
орталығы болып саналады. Милан Италия сәнінің орталығы. Қазіргі Милан
атақтаырынң бірі – индустриалды дизайн астансы. Миланда жаалған жиһаз
әлемге танымал. Қаланың көрікті орындарының біріне, готикалық стилінде
салынған Дуамо соборы жатады. Собордың көптеген мүсіндер мен суреттері ақ
мәрмәрдан жасалған.
Милан – танымал шоппинг орталығы. Қаланың орталық әмбебап дүкені басты
алаңда орналасқан және Витторино Эмануэле галереясы деп аталады. Осында
футбол ойны жақсы дамыған. Онда ең ірі футбол стадиондарының бірі Сан-
Сиро орналасқан.
Миланның Солтүстігіне қарай әдемі көлдер – Гарда, Изео, Комо, Лугано,
орналасқан. Ломбардияның басты туристік бағыттарға келесілерді жатқызуға
болады: экскурсиялық; Ломбардияның көптеген көлдерінің бірінде демалу;
гастроносды тур, іскерлік туризм.
Трентино-Альто-Адидже облысы Австриямен шекараласады. Облыстың ірі
орталықтары Тренто және Больцано болып табылады. Облыстың әйгілі курорттар
аймағы Пинцоло, Марано, Брунико. Негізінен тау шаңғы туризмі дамыған.
Венето облысының астанасы – Венеция қаласы. Осында Джорджоне, Тициан,
Веронезе, Тинторетто, Караваджо, Бенвенутто Челлини мүсіншісі өз шеберлерін
жазған. Венецияның географиялық орналасуынынң ерекшелігі оның Венециандық
лагунадағы көптеген араладыры. Сулы автобустар Венеция бойынша XIX ғасырдан
бастап дамып жатыр. Венециялық каналдар бойынша сулы трамвайлар және
гандолалар арқылы тасымалдануға болады. Гандола ұзындығы бірнеше метрге
созылады, ал салмағы 600 кг дейін жетеді. Гандоланы жергілікті артельді
шеберлер жасайды. Ол өте сирек қолөнер еңбегі. Бір гандоланың бағасы
бірнеше мың евроға дейін жетеді.
Әлемде мұндай екінші шаһар жоқ, және де Венециядай соңғы бес
ғасырдан бері өзгермеген күйінде тұрған екінші шаһар тағы жоқ. Расында
мұнда бәрі дерлік бәз-баяғы қалпында сақталған. Мұнда ешнәрсе өзгере-де
қоюы қиын.Мұнда бірнеше ғасырдан бері, қалада жаңа ғимарат салынбайды,
салам десеңіз де рұхсат етілмейді, құрылыс жүргізетін алақандай жер жоқ.
Венеция – аралдарға салынған қала. Аралдардың ұзын саны –118. Осының өзі
ерекшелік әрине. Бірақ Венецияның басты ерекшелігі де бұл емес. Ең
таңқаларлығы –сол аралдардың көбінің қолдан жасалғандығында. Тереңдігі
небәрі біржарым-екі метрлік қайраңнан тереңдігі бес метрге жететін
каналдар қазып, сонан шыққан топырақтан аралдар жасаған ... . Адамдар
құрлықтан мың –мыңдап ағаш тасып, кесілген ұзын ағаштың ұшын үшкірлеп алып
су астындағы қопсыма топыраққа қада ретінде қаға берген. Венецияның барша
ғимараты түгелдей дерлік қада ірге тасқа салынған дегенге сенесіз бе? Сену
қиын. Сенбеске амалың жоқ. Мысалы бір ғана Санта-Мария Делла Салюта
шіркеуінің ірге тасына 1500 қада қағылған екен.
Қазір Венецияны құрлық пен шағын бұғаздың үстінен тартылған 4 км
жіңішке жол жалғастырып жатыр.Қала шетіне жетісімен автомобилден түсіп
әрі қарай тек қайықпен жүзесің.,бұл қаладағы көліктің жалғыз түрі. Көше
деген, көк өзен Венецияның көшесі –каналдары. Қалада 175 канал бар. Ең
басты су жолы –үлкен канал. Бұл каналдың бойымен үлкенді кішілі
автобустай катерлер белгіленген маршруттар бойынша жүзіп, аялдамаларға
тоқтап, жолаушыларды тасымалдап жатады. Өздері оны су трамвайы дейді екен.
Басқа каналдар мен тек қайықтар ғана жүзе алады. Венецияның ең
ерекше экзотикасы да осы. Үлкен каналды бойлап келе жатқанда керемет бір
музейдің залдарында қалқып жүргендей күй кешесіз. Каналдың екі жағында
сұлу ғимараттар бірінен соң бірі жылжып қала береді. Олар Әулие Марияның
шіркеуі, неміс сарайы, Калерджи сарайы, Грасси сарайы (жалпы қалада 400
астам сарай бар) .
Венецияның басты кереметі, әрине Әулие Марк соборы, осы жерде Дождар
сарайы да бар. Қала өміріндегі салтанаттың бәрі осы маңайда
өтеді.Венецияда 318 мың адам тұрады. Қалада халықаралық аэропорт, білім
және мәдениет орталығы , өнер академиясы,университет, әйнектен жасалған
заттар музейі бар.
Венецияның көптеген көрікті жерлердің символикалық аттары бар. Мысалы,
Қайғыру көпірі, сот мекемесін көршілес түрмемен байланыстырады, бұл көпір
бойынша сотталғандар мұңайып өтіп, мүмкін олар өз өмірлерінде аспан мен
теңізді соңғы рет көрді.
Әлем өркениетінің бесігі ежелгі Египет десек, Батыс өркениетінің
бесігі – мәңгі қала атанған- Рим, ірге тасы қаланғанына үш мың жылға
жуық.. Жиырма сегіз ғасырдан бері адамзаттың аузынан түспей тұрған, әлі де
түспейтін ұлы қала жөнінде айту қиын, дегенмен де аздап мағлұмат беруге
тырысайық. Рим жәдігерліктерінің ұзын санын ешкім де анық айта алмас. Осы
ғажайып шаһардағы Әулие Петр Соборы, Венеция сарайы, Сикст капелласы,
Капитолий Консерваторлар сарайы, Рим форумы, Апий жолы, Треви субұрқағы,
Әулие Каллиста Катакомбасы, Испания алаңы, Пантеон, Әулие періште қамалы
сияқты ғимараттардың әрқайсысын жеке алып айтса да болар еді, әттең құлаш
жетпейтінді құшақтау мүмкін емес сондықтан да,негізгі назарды бүкіл
адамзат білетін үш нысанаға – Колизей мен Пантеонға, Әулие Петр соборына
аудармақпыз,қаланың даңқын дүйім дүниеге жайғандар да осы ғимараттар.
Енді Колизейге тоқтайық,ол расында да қалай асқақтатып айтса да, соған
түратындай ғажайып ғимарат. Колизей атауы латынның колоссеум (алапат
ауқамды ) деген сөзінен шыққан. Бұл амфитеатрдың ұзындығы 188 метр, ені
156 метр, сыртқы қабырғасының биіктігі –48 метр бұл дегеніңіз кәдімгі
12 қабат үй мен тең,ірге тасының тереңдігі 13 метр, амфитеатрдың мыңдаған
жыл қозғалмай тұрғанының да себебі сонда. Колизейге бір мезгілде 50 мың
көрермен сиятын болған. Мұндай ауқымдағы стадионға 100 000 мың адам да
сиып кететіні белгілі, бұл арадағы айырмашылық ерте замандағы
көрермендердің қазіргідей сығылыспай еркін отырғандығында. Сексен жерден
кіріп шығатын есіктерден енген адамдар айналасы он минуттың ішінде
толық жайғасып үлгереді екен. Сол заманда бүгінгідей трибунасы,
секторлары отыратын орны көрсетілген, билеттер болған, сондай-ақ Колизей
гладиаторлар айқасын қызықтайтын жер болған.
Мәңгі қаладағы тағы бір құдірет – Пантеон Таң қаларлық басты қасиеті-
архитектуралық шешімнің қарапайымдылығы. Пантеонның кереметі оның 9
метірлік шаңырағы.Онда жалғыз есік пен жалғыз тесік бар. Нөсерлеген жаңбыр
жауса да оған бір тамшы су тамбайды. Оған кіргенен-ақ бір жерден түсетін
күн сәулесі тек қана сіздің жүзіңізге түскендей тылысым бір күй кешесіз.
Оның себебін түсіндіру қиын. Әйтеуір, мына жалғанның жанталасынан аз
уақытқа болса да жеңілгендей сезінесің міне Пантеонның құдіретіде осы
болар.
Римге барган адам Ватикан мемлекетіне соқпай кетпейтіні белгілі
Католик әлемінің ең қасиетті ғибадатханасы Әулие Петр соборы осында.
Адамзаттың ұлы суреткерлері Микеланджело мен Рафаэльдің таңғажайып
талантының арқасында Капитолий қырқасында тұрғызылған бұл ғимарат
дүние дидарындағы шын кереметтердің бірі.
Әулие Петр соборының қадір-қасиетін арттыратын жайдың бірі- бұл
ғимараттың Рим Папасының ресми резиденциясы екендігі.
Греция. Оңтүстік-Батыс Еуропадағы халықаралық туризмнің басты орталығы.
Грецияның қай бөлігінде де орналассаңыз да, барлық жерден Акрополь
көрінулі. Акропольдің шыңынан екі антикалық театр көрінеді – Одеон және
Деонис театрлары, Еуропадағы ең көне театрлар. Афинының көрікті орындарына
университет ғимараты (1837), консервотория, Ұлттық архитектуралық мұражай
және әрине, Плаконы – қаланың ең көне бөлігін жатқызуға болады.
Крит – Грецияның ең ірі аралдарының бірі – ол жерде туристер үшін
әртүрлі дәстүрлі емес демалу және сауықтыру мүмкіндіктерін ұсынады. Осында
туристік маусым сәуірде ашылып, қазанның аяғында жабылады. Крит – Ежелгі
Эгей мәдениетінің орталықтарының бірі. 1900 жылы ағылшын археологы
А.Эванның археологиялық қазбалар нәтижесінде Крит аралында Кносс сарайы
табылды. Оның көп ғимараттары қолжазбалармен, еңбек және тұрмыстық
жарақтармен, хатты шаруашылық архив-кестелерімен әшекейленген. Ираклион,
Агнос, Николас, Ретило және Ханя дүкендерінде көптеген зергерлік және тері
бұйымдарын көруге болады.
1.3. Батыс Еуропа мемлекеттері
Германия. 1990 жылдан бастап Батыс Еуропаның адам саны бойынша ең ірі
мемлекеті болып саналады. Дамыған елдер арасына Еуропаның басты
географиялық орталығы экономикалық гүлденуіне себеп болды. Германияның орта
және ұсақ қалалары көп, олардың ерекшелігі болып фахвер стилінде салынған
ортақ құрылыс болып табылады.
Германияның Альпілерінде демалыс аса сұранысқа ие, осында Гармиш-
Партенкрихен әйгілі курорттары орналасқан. Ол Германияның қысқы спорт
орталығы ретінде және Бавар Альпілерінің ең ірі курорты болып саналады.
Германияда Бавария көлдеріндегі демалыс, Рейн-Эльба бойынша криуздермен
танымал. Германияның әкімшілік орталығы туристік мекке ретінде саналады.
Әсіресе, Германия астанасы Берлин қаласына сапарларға сұранысы көп.
Берлин – бүкіл әлем көз тігіп отыратын қалалардың бірі. Жаңарған
Германияның астанасы- Берлин қаласы Шпре өзенінің сол жағалауында
орналасқан. Арада бес ғасыр өткенде сол Берлин немістің Бранденбург
мемлекетінің маңызды сауда орталығына айналды. 1486 жылы сол
Гогенцоллердің резиденциясына айналған. 1871 жылы ол Герман
империясының астанасына айналды. Бірінші дүниежүзілік соғыстан соң Берлин
керемет көркейіп, көріктене түсті. Ал дүниежүзілік екінші соғыстан кейін
ол қирап қалды. 1961 жылы коммунистердің айтуымен Берлин қабырғасы
тұрғызылып, екі Германия екі түрлі лагердің сойылын соқты. Ал 1889 жылы
Бундестагтың шешімімен Берлин Германия Федеративтік Республикасының
астанасына айналды.
Қалада 3,4 млн. халық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz