Шығын есебінің объектісі - кәсіпорын өндіріс шығын есебінің талдамалығын ұйымдастырудағы объект

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

Кіріспе . . .

І-бөлім Өндірістік шығыңдар есебін ұйымдастыру . . .

1. 1. Шығындардың мәні, түрлері, жіктелуі және тәртібі . . .

1. 2. Өндірістік шығын есебінің әдістері және өнімнің, алынған пайданың өзіндік құнын калькуляциялау мен пайдалылықты анықтау . . .

1. 3. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың және шығыңды есепке алудың халықаралық практикада қолданылатын әдістері . . .

2-бөлім. Басқарушылық есеп және мұнда қолданылатын шығындары . . .

2. 1. Басқарушылық есеп және мұнда қолданылатын шығындарды жіктеу . . .

2. 2. Басқарушылық ұйымдастыруды және бақылауды негіздеу шығындары туралы ақпарат және оларды талдап пайданы анықтау . . .

Қорытынды . . .

Қолданылған әдебиеттер . . .

АННОТАЦИЯ

Диплом жұмысы «Құрылыс ұйымдарындағы үстеме шығыстар және пайдалылықты есептеу» тақырыбына жазылған.

Студент:

Дипломдық жұмыс жетекшісі:

Қазіргі нарықтық экономика жағдайымызда пайданы максимизациялау басты мәселелердің бірі. Сондықтан өндірісте өнім шығару барысында, сапасын жоғалтпай, шығындарды азайту өте басты проблемалардың бірі болып келеді.

Жұмыстың құрылымы мен көлемі:

Жалпы көлемі:

Кесте: 13;

Сызба: 3.

Зерттеу объектісі: «Интеграция-Құрылыс» ЖШС

Зерттеу ғылыми маңызы: Қазіргі нарықтық экономикада кәсіпорындардың есеп саясатының жүргізілу формаларын талдай отырып, жаңа инновациялық идеяларды ұсыну.

АНЫҚТАМАЛАР.

Шығындар - активтердің келуі немесе пайда болған өндіріс шығындарымен байланысты міндеттердің артуы.

Негізгі - өндірістің технологиялық процесімен тікелей байланысты: шикізат және материалдар, қосалқы материалдар мен басқа шығындар.

Үстеме - өндірісті ұйымдастыру, оған қызмет ету және басқарумен тікелей байланыста пайда болады.

Бір элементті - бір элементтен тұрады (еңбекақы, материалдар, аударым) .

Кешенді - бірнеше элементтен тұрады (құрамына қызметкердің еңбекақысы кіретін цех шығындары, аударым, материал, амортизация және басқа да бір элементгі шығындар) .

Жанама - өнімнің жеке түрлеріңің өзіндік кдоына тікелей салышбауы мүмкін жеке шыгын жанама (шартты) бөлінеді. Жекелеген бөлімшелерге салышбаған шығын жанама деп аталады (жарнамаға жұмсалатын шығын - бұл субъект бөлімшелерінің жанама шығыны болып табылады) .

Өзгермелі - оның көлемінің өзгеруі өндіріс көлемінің өзгеруіне тікелей үйлесімді (пропорционально) болады (өндірістік жұмысшылардың еңбекақысы, технологиялық энергия, отын және т. б. ) және бұл кезеңдегі өнім шығарылымын үйлесімді (пропорционально) бөледі. Мысалы, егер өндіріс көлемі 10%-ке артатын болса, онда жалпы өзгермелі шығын да 10%-ке өседі.

Тұрақты - өнім өндірісі көлемінің өзгеруіне тәуелді емес (жылу, өндіріс ғимаратын жарықтандыру, амортизация, жал (аренда), жарнама шығыны және т. б. )

Қысқартулар

ХҚЕС -Халықаралық қаржылық есеп стандарттары

БЕС - Бухгалтерлік есеп стандарттары

НҚ - Негізгі құралдар

МЕА - Материалдық емес активтер

ЖШС - Жауапкершілігі шектеулі серіктестік

ҒТП - Ғылыми-техникалық прогресс

ІІМ - Ішкі істер министрлігі

Кіріспе.

Нарықтық экономикада басқаруды жетілдіруде бухгалтерлік есептің ролі мен мәні артуда. Басқару мен нарықтық экономиканың дамуына, әр түрлі деңгейдегі басқару шешімдерін әзірлеуге, негіздеу мен қабылдауға субъектінің нарықтағы іс-қимылын анықтап, бәсекелес субъетіні айқындауға сондай-ақ субъектілердің қаржылық және шаруашылық қызметі туралы сапалы, уақтылы ақпаратты қалыптастыру бухгалтерлік есептің басты мақсаттары болып табылады.

Кез-келген өнімді (жұмыс, қызмет) өндіру белгілі бір шығындармен байланысты. Шығындар - активтердің келуі немесе пайда болған өндіріс шығындарымен байланысты міндеттердің артуы. Өнімнің өзіндік құны - бұл өндіріске және өткізуге кететін ақшалай түрдегі шығындар. Сату бағасы мен өзіндік құн арасындағы айырмашылық бізге пайданы анықтайды. Осы пайданы арттыру - қазіргі кездегі нарықтық экономиканың басты мәселелерінің бірі болып табылады. Сондықтан көптеген экономистер пайданы максимизациялаудың көптеген жолдары мен тәсілдерін қарастыруда. Сондықтан, мен осындай тақырыпты алғанды жөн көрдім.

Бірінші бөлімде, жалпы шығындар туралы толық мәлімет төрт тарауда айтылып кеткен. Мұнда: шығындардың жалпы классификациясы; өндірістік шығын есебі; өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау; алынған пайданың өзіндік құнын анықтау; калбкуляциялау мен шығынды есепке алудың халықаралық практикада қолданылатын әдістері туралы ақпаратпен қамтамасыздандырылған.

Екінші бөлімде, басқару есебі пәнімен танысу, ондағы шығындармен танысу, себебі басқаруды ұйымдастыру шығындары - үстеме шығыстарға жатады. Басқару есебіндегі шығындар туралы ақпаратжәне оларды бюджеттеу мен бақылау аспекттері қарастырылған.

Үшінші бөлімде, «Интеграция-Құрылыс» ЖШС мысалында, оның есеп саясатын талдай отырып, шығындарды азайту жолдары қарастырылған. Яғни, шығындарды азайту жолдары қарастырылса, пайданың өсу жолдары сәйкесінше қарастырылып өтілген. Және де сол кәсіпорынға менің жасаған бизнес-жоспардың талдауы толығымен көрсетілген. Онда жаңа тауарды шығару барысында, жұмсалған шығындардың сметасы мен өндірістің үш жылға дейінгі бағдарламасы қарастырылған. Бұл бизнес-жоспарда жаңа технологияларды қолданыс енгізуінің кәсіпорынды қандай жағдайға алып келетінінің қарастырылуы.

Зерттеу объектісі: «Интеграция-Құрылыс» ЖШС

ЖШС-тің өндірістік жоспарымен танысу. Өндірістік жоспардың негізгі нысаны, бұл - өнімді шығарудың өндірістік жақтарын ашып көрсету, яғни өндіріс процесінің ұйымдастырылуы, жаңа тауар шығару барысының және одан әрі өндіріс тоқталуына жол бермеу шараларының қамтамасыз ету деңгейі қарастыру. Өндірістік жоспар мына сұраққа жауап бері керек: кәсіпорын жаңа тауарын қалай шығарады және өндірісін сипаттап беру керек. Бұл арқылы өнімнің өзіндік құны мен баға арасындағы қатынасты зерттеу, яғни пайдалылықты анықтау.

Дипломдық жұмыс негізгі үш тараудан тұрады.

І. Өндірістік шығыңдар есебін ұйымдастыру.

1. 1. Шығындардың жіктелуі (классификация) және тәртібі.

Кез келген өнімді (жұмыс, қызмет) өндіру белгілі бір шығындармен байланысты.

Шығындар - активтердің келуі немесе пайда болған өндіріс шығындарымен байланысты міндеттердің артуы.

Ақшалай формадағы субъект шығынына өңімнің өзіндік құн жатады.

Өзіндік шығындарды дұрыс ұйымдастыру үшін оның ғылыми-негізделген жіктелімі аса қажет. Бухгалтерлік есептің №7 «Тауарлы-материалдық қор есебі» стандартына сәйкес шығын мьналарға жіктеледі:

пайда болу орны бойынша - өндіріс, цех, учаске, құрылымдық бөлімше. Мұндай жіктеу өндірістік өнімнің өзіндік құнын анықтау үшін аса қажет;
өнім (жұмыс, қызмет) түрлері бойынша - оның өзіндік құндарын есептеу үшін керек;
шығьн түрлері бойынша немесе өнімнің өзіндік құнына көшіру тәсілі бойыншаэкономикалық элементтер бойынша және калькуляциялау баптарымен.

Сонымен бірге:

а) экономикалық элемент бойынша - өнім өндіру үшін қандай шығын кеткенін көрсетеді. БЕС 7-ге сәйкес мына экономикалық элементтер анықталады:

- материалдық шығындар;

- еңбекақы шығындары;

- аударым;

- құралдың тозуы;

- басқадай шығындар;

ә) калькуляция баптары бойынша - өнімнің жекелеген түрлерінің өзіндік құнын есептеу үшін пайдаланылады.

БЕС 7-ге сәйкес оған жататындар:

- материалдар;

- еңбекақы;

- аударым;

- үстеме шығындар.

Элементтер бойынша шығындарды топтастыру

Кесте 1

(мың, теңгемен)

Экономикалық элементтер: Экономикалық элементтер

Сома: Сома

Калькуляция баптары: Калькуляция баптары

Сома: Сома

Экономикалық элементтер: 1. Материалдык шығындар

Сома: 78000

Калькуляция баптары: 1. Материалдар

Сома: 25200

Экономикалық элементтер: 2. Еңбекакыға кететін шығындар

Сома: 17000

Калькуляция баптары: 2. Сатып алынатын жартылай өнімдер (полуфабрикаты), жиынпык-таушы бұйым және т. б.

Сома: 41000

Экономикалық элементтер: 3. Аударым

Сома: 3980

Калькуляция баптары: 3. Қайтарылатын қалдықтар (ұсталым)

Сома: (2400)

Экономикалық элементтер: 4. Құралдың тозуы

Сома: 6300

Калькуляция баптары: 4. Технологиялык мақсатка арналған отын және энергия

Сома: 9100

Экономикалық элементтер: 5. Басқадай шығындар

Сома: 11720

Калькуляция баптары: 5. Еңбекақы

Сома: 1

Экономикалық элементтер: Барлығы:

Сома: 117000

Калькуляция баптары: 6. Аударым

Сома: 2340

Экономикалық элементтер: Өндірістік емес шотқа есептен шығарылады (-) (кайтарылған қалдықтар құны, ақауға кінәліден шығынның орны толтырылды)

Сома: (3600)

Калькуляция баптары: 7. Әзірлік және өндірісті игеру шығындары

Сома: 4060

Экономикалық элементтер: Аякталмаған өндіріс қалдығының өзгеруі (+)

Сома: 600

Калькуляция баптары:

8. Үстеме шығьндар.

9. Басқадай шығындар

Сома: 17500 7200

Экономикалық элементтер: Барлығы:

Сома: 114000

Калькуляция баптары: Барлығы:

Сома: 114000

Экономикалық шығындар бойынша шығын (117000 теңге) және калькуляция баптары бойынша шығын (114000 теңге) өндірістік емес шотқа есептен шығару бөлігінде корректив элементі бойынша қорытындыға салғанға дейін аяқталған өндіріс қалдығының өзгеруі сан жағьнан бірдей емес. Шығындардағы айырмашылық, сонымен қатар, ұқсас (аналогичных) атауда элемент және калькуляция бабы бойынша бар. Мысалы, «Еңбекақыға кететін шығын» экономикалық элемент бойышша 17000 теңге, ал «Еңбекақы» калькуляция бабы бойынша 1 теңге көрініс тапты. Айырмашылық құрал-сайманды күтумен (уход) шұғылданатын қызметкерлердің еңбекақысына кететін шығындарда, яғни үстеме шығындарында ескеріледі.

Алайда, экономикалық элемент және бап бойынша шығынды есепте топтастыру өзара байланысты, өйткені олар құрамы (элементі) және мақсатты тағайьндауы (калькуляция бабы) бойынша субъектінің бір ғана шығындарын сипаттайтынын айта кету керек. Бұл ақпарат есебінде шаруашылық жүргізуші субъектінің тұтас шығыньн өнім (жұмыс, қызмет) түрлері бойышша, калькуляциялау баптарымен шығынның пайда болу орнына қарай бөлшектеп (детализировать), элементтік қимада (по элементнам разреза) қалыптастыруға мүмкіндік тудырады, өнімнің өзіндік құнын элдеқайда дұрыс есептелуіне және кәсіпорын шығындарыша бақылауды күшейтуге жағдай жасайды.

Экономикалық элемент бойышша топтастыру оның құрылымын зерделеу, өндірістік шығындар сметасын пайдалануын бақылау, жоспарлау және талдау үшін қолданылады. Бап бойынша топтастыру кәсіпорын шығынының талдамалық есебін ұйымдастыру, калькуляциялау және өнімнің өзіндік құнын бақылау үшін пайдаланылады. Екі топтастыру бірін-бірі толықтырады және өнімді өндіруге кететін шығын, есептеу және өзіндік құнды талдау есебін ұтымды жүргізуге мүмкіндік тудырады.

Өндіріске арналған шығындар басқа белгілердің қатары бойынша жіктелуі мүмкін.

Кесте 2

№: №

Жіктеу тобы: Жіктеу тобы

Шығындар: Шығындар

№: 1

Жіктеу тобы: Өндіріс процесіндегі экономикалық роль бойынша

Шығындар:

• негізгі

• үстеме

№: 2

Жіктеу тобы: Өнімнің өзіндік құнына салу тәсілі бойынша

Шығындар:

• тікелей

• жанама

№: 3

Жіктеу тобы: Құрамы бойынша (біртектілік)

Шығындар:

• бір элементті

• кешенді

№: 4

Жіктеу тобы: Өндіріс көлеміне қатынасы бойынша

Шығындар:

• өзгермелі

• тұракты

№: 5

Жіктеу тобы: Пайда болу кезеңі бойынша

Шығындар:

• ағымдык

• біруақыттық

№: 6

Жіктеу тобы: Өндіріс процесіне қатысуы бойынша (басқару кызметі бойынша)

Шығындар:

• өндірісті

• әкімшіліктік

• коммерциялык

№: 7

Жіктеу тобы: Тиімділігі бойынша

Шығындар:

• өндірілетін

• өндірілмейтін

№: 8

Жіктеу тобы: Бақылау мүмкіндігі бойынша

Шығындар:

• реттелетін

• реттелмейтін

№: 9

Жіктеу тобы: Орташалау деңгейі бойынша

Шығындар:

• жалпы

• орташа

№: 10

Жіктеу тобы: Пайданы генерациялау кезеңіне шығынды рет- ретімен көшіру

Шығындар:

• өнімге

• кезеңге

Үстеме - өндірісті ұйымдастыру, оған қызмет ету және басқарумен тікелей байланыста пайда болады.

Бір элементті - бір элементтен тұрады (еңбекақы, материалдар, аударым) .

Тікелей - өнімнің нақгы бір түрін өндіретін өндіріспен байланысты және оның өзіндік құнына тікелей салынуы мүмкін (шикізат, негізгі материалдар, аударым) . Жекелеген бөлімшелерге кететін шығын бөлімше шығындары деп аталады. (автомеханиктың еңбекақысы - бұл автосервис бөлімшесінің тікелей шығыны болыш табылады; цехтағы автомобильдердегі сырлауда пайдаланылатын сырдың құны - сырлау цехының тікелей шығыны болып табылады) .

Шығындар бір бөлімшеде тікелей, екінші бір бөлімшеде жанама болуы мүмкін (зауыт менеджерінің еңбекақысы - бұл жеке бөлімшелердің жанама шығыны, тұтас зауыттың тікелей шығыны болып табылады) .

Шығындардың тікелей және жанама болыш бөлінуі салалық ерекшеліктерге, өндірістің ұйымдастырылуыша, өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудыш қабылданған эдісіне байланысты (көмір өнеркәсібінде, энергия қуатын өндіруде - барлық шығындар тікелей болыш табылады) .

Жалпы өзгермелі шығын өндіріс көлеміне үйлесімді (пропорционально) өседі. Өндіріс көлемі 100-ден 200-ге дейінгі бірлікке артқанда, жалпы өзгермелі шығын 1000-нан 2000 теңгеге дейін өсті. Алайда өзгермелі шығын өнім бірлігіндегі есеп айырысуда көлем өзгерсе де, мейлі бұл қандай бірлік болса да - бірінші ме, екінші ме, үшінші ме, оған қарамай тұрақты боп қалады. Сондықтан өзгермелі және тұрақты шығындарды шартты-өзгермелі немесе шартты-тұрақты деп атау әдетке айналған, өйткені олар әр түрлі нүктелерден екі түрлі роль ойнайды.

Кесте 3

Көлем, бірлікте.: Көлем, бірлікте.

Бірлікке шаққандағы өзгермелішығын:

Бірлікке шаққандағы өзгермелі

шығын

Бірлікке шаққандағы жалпы өзгермелі шығындар, теңгемен: Бірлікке шаққандағы жалпы өзгермелі шығындар, теңгемен

Көлем, бірлікте.: 100

Бірлікке шаққандағы өзгермелішығын: 10

Бірлікке шаққандағы жалпы өзгермелі шығындар, теңгемен: 1000

Көлем, бірлікте.: 200

Бірлікке шаққандағы өзгермелішығын: 10

Бірлікке шаққандағы жалпы өзгермелі шығындар, теңгемен: 2000

Көлем, бірлікте.: 300

Бірлікке шаққандағы өзгермелішығын: 10

Бірлікке шаққандағы жалпы өзгермелі шығындар, теңгемен: 3000

Көлем, бірлікте.: 400

Бірлікке шаққандағы өзгермелішығын: 10

Бірлікке шаққандағы жалпы өзгермелі шығындар, теңгемен: 4000

Егер көлем 10%-ке артса немесе кемісе, онда жалпы тұрақты шығын өзгеріссіз қалады, бірақ бір бірлікке ұдайы кеміп отырады. Өндіріс көлемі өзгерсе де тұрақты шығын өзгеріссіз қалған. Егер өндіріс көлемі 10%-ке кемісе, онда жаллы тұрақты шығын өзгеріссіз қалады. Егер өндіріс көлемі бір бірлікке тең болса, онда тұрақты шығын 300 теңгеге тең болады, бірақ тұрақты шығын өндіріс көлемінің артуы кезінде бір бірлікке ұдайы кеміп отырады. Осыған орай өнімнің өзіндік құны кемиді.

Кесте 4

Көлем, бірлікте: Көлем, бірлікте

Бірлікке кететін тұрақты шығын, теңгемен: Бірлікке кететін тұрақты шығын, теңгемен

Бірлікке кететін жалпы тұракты шығын, теңгемен: Бірлікке кететін жалпы тұракты шығын, теңгемен

Көлем, бірлікте: 1

Бірлікке кететін тұрақты шығын, теңгемен: 300