Нарықтық экономика жағдайындағы ипотекалық несиелендіру жүйесі

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 85 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

1-бөлім. Нарықтық экономика жағдайындағы ипотекалық несиелендіру жүйесінің мәні

Нарықтық экономика жағдайындағы ипотекалық несиелендірудің ролі
ҚР-ғы тұрғын үй құрылысын дамытудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыруда Қазақстандық ипотекалық компанияның рөлі
Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендіруді енгізу және дамыту
Ғалымдар мен тәжірибешілердің көзқарастары мен ой-пікірлері

2-бөлім. Қазақстан Республикасының ипотекалық несиелендіру нарығындағы «Қазақстанның Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-ның ұйымдастырушылық-экономикалық құрылымы және қызметтері

«Қазақстанның Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ қызметінің негізгі бағыттары мен оның ұйымдастырушылық-экономикалық құрылымына сипаттама
«Қазақстанның Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-ның стратегиясы 2. 3. «Қазақстанның Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-ның тұрғындарды тұрғын үймен қамтудағы бағдарламалары мен шарттары

3-бөлім. Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендірудің

даму жағдайы және шетелдік тәжірибе

3. 1. Ипотекалық несиелендіру жүйесінің жүзеге асырылуына дейінгі Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй мәселесі

3. 2. Тұрғын үй құрылысын қаржыландыру және ипотекалық несиелендірудің дамуы. . ҚР-ғы ипотекалық несиелендіруді мемлекеттік реттеу

3. 4. Қазақстандағы ипотекалық несиелендіру жүйесін дамытуда шетелдік тәжірибені қолдану

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Тарихтың қай кезеңінде болса да, несие алуан түрлі экономикалық және қоғамдық ойшылдардың назарын аударатын. Экономика ғылымы өзінің пайда болған күнінен бастап несиенің мәселелерімен шұғылданып келеді. Ал, қазіргі нарық кезеңінде, несиеге экономикалық санат ретінде аса көп көңіл бөлініп отыр. Өйткені нарық кезінде несиелік қарым-қатынас ең жоғарғы ресімделуіне жетеді, сөйтіп, несие төңірегіндегі алуан түрлі тәжірибелік және теориялық сауалдардың шиеленіскен түйініне айналады.

Несиенің түпкі тамыры тауарлық өндірістің пайда болған кезінде жатыр. Содан кейін экономикалық даму сатыларының әр қайсысында да несиенің маңызы зор болды. Тарихтың өткен дәуірлерінің бәрінде де дамытпалы несие, барлық қоғамдық қатынасты жаңартудың және түрлерінің революциялық қозғаушы күші болды. Ол жеке тауар өндірісінің мүлде ақиқат байланыс орнатты, олардың мүдделерін қосып бекітті және қоғамдық өндіргіш күштерін қайта бөлудің ұтымды әдісі болды.

Несиенің түбірін тауарлы өндірістің пайда болған кезінен іздеу керек, тікелей айтқанда, тауар айырбастау, оның бір қолдан екінші қолға ауысуы, несиелік қатынастың дәл шыққан жері деуге болады.

Несиенің белсенді дамыған түрі ипотекалық несие.

Ипотека (грек тілінен hipotheka - кепіл) несие берушінің несие алушыға ақшаны қайтаруды қамтамасыз ететін қозғалмайтын мүлік кепілі. Банктер ипотекалық несиелер бергенде ұзақ мерзімге ссудалар береді. Олар коммерциялық, мамандандырылған банктермен және несие қаржы мекемелерімен қозғалмайтын мүлікті кепілге беру арқылы береді. Қозғалмайтын мүлікке жер, тұрғын үй құрылысы, өндірістік ғимарат және толық мүліктік комплекс жатады. Ипотекалық несиелендіру бір сөзбен айтқанда, банктермен жеке және заңды тұлғаларға қайтарымдылық, төлемдік, мерзімдік шарттармен берілетін ақша қаражаттары.

Елдер дамуының әлемдік тәжірибесі көрсеткендей, барлық елдер құлдырауға ұшырады, экономикалық қиыншылықтарды өткерді. Барлық уақытта тұрғындардың төлемқабілеттілік сұранысын көтерудің экономикалық механизмі-көрнекті табыс әкелетін, қозғалмайтын мүлік нарығын дамытатын, бір сөзбен айтқанда, экономиканы шұңқырдан шығаратын болуы керек. Мұндай капиталды тартудың әсерлі тетігі қазіргі кезде ипотека болып табылады.

Ипотека- бұл көбі ойлайтындай капитализмі дамыған елдерден келген сөз емес, ол біз үшін жаңа сөз емес. Ипотекалық несиелендіру тарихы ертеден келеді. Ипотека біздің эрамыздан бұрын VI ғасырда алғаш Грецияда дами бастаған. Сонда алғаш несие беруші берген қарызын қамтамасыз ету негізінде қарыз алушыдан жер учаскесін алған. Қарыз алушының жер учаскесінің шекарасында баған орнатылған, ол бағанда осы жер учаскесі белгілі бір сомаға және белгіленген уақытта кепілге алынғаны жазылған. Бұл баған грек сөзімен «ипотека» деп аталған. Ертедегі римдіктер ипотекалық несиелендіру институтынын грек колонияларынан алған, содан кейін өзінің жаңа дамуын ипотека институты Рим империясынан алады. Біздің эрамыздан бұрынғы I ғасырда ипотекалық институттар құрыла бастады, олар кепілге мүлік салу арқылы жеке тұлғаларға несиелер береді. Император Антония Пияның басқарған кезінде ( б. э. д II ғасыр ) ипотеклық банктер үшін ерекше заңнама шығарылған. Сол кездің өзінде 50 банк және 800-ден көп жеткізуші және айырбастау мекемелері жұмыс істеген. Ептеп ипотека ортағасырлық еуропалық заңнамаға да кірді. Германияда XIV ғасырда, Францияда XVI ғасырдың аяғында көрінді. Бұл ипотека дамуының екінші серпілісі болды. Сол кезде несиелендіру арқылы итальяндық банк иелері өздеріне байлық жинады. Екі жақтың да тәуекел деңгейі төмен болатын несие қатынасының мұндай формасы революциядан бұрынғы Ресей территориясында да жүзеге асырылады1. Ипотеканы айтқанда бірден Америка есімізге түседі, тұрғындардың «пәтер сұрақтарын» шешу бойынша ғана емес, сонымен қатар өз кезегінде елді терең экономикалық құлдыраудан алып шыққан ипотекалық жүйенің қалыптасуы бойынша 60-жылдық тәжірибесі бар. Бүгінгі күні Америка төмен табысты халықтың әр түрлі салаларын ипотекалық несиелендіруді қолға алды. Тұрғын үй саласын инвестициялау реформасын жүргізу арқылы АҚШ-тың терең экономикалық құлдыраудан (1920-1930 жж) шығу тәжірибесі қызығушылық тудырады. Бұл созылған құлдырау жағдайынан тұрақты, жоғары дамыған экономикаға өтуге, оны жүзеге асыруға мүмкіндік берді. КСРО ыдырағаннан кейін бұрынғы кеңес республикалары аймағында да ипотекалық несиелендіру өзекті дамып келеді.

Дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Жеке тұрғын үй алу әр жанұя үшін ең бірінші қажеттілік. Қазақстандағы тұрғын ұй қаржыландырудың дәстүрлі кестесі- мемлекеттік тұрғын үй құрылысы үшін бюджет ресурстарының орталықтан таралуы және өзінің тұрғын үй жағдайын жақсарту үшін кезекте тұрған азаматтар арасында ақысыз таралуы түрінде болды. Бұл кесте Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін және нарықтық экономикаға көшуде өзінің тұрақсыздығын көрсетті. Құрылысты бюджеттен қаржыландыруды қысқарту және халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету шаралары бойынша тұрғын үй алудың негізгі көзі-халықтың өз қаражаттары, сонымен қатар әлемнің экономикалық дамыған елдеріндегідей банк несиелері. Бұл шарттар тұрғын үй құрылысы үшін халыққа ұзақ мерзімді несиелер беру қажеттілігін тудырады. Ол төменгі инфляция және уақытылы қайтарымдылығымен қамтамасыз етілген болуы қажет.

Тауарлы-материалдық құндылықтар кепілімен қамтамасыз етілген ипотекалық несие нақ осы шарттарға жауап береді. Көптеген шет елдердің тәжірибесі көрсеткендей мемлекеттік саясаттың дұрыс атқарылуы және жүргізілуі барысында ипотека тұрғын үй нарығының қалыптасуын анықтайтын және қамтамасыз ететін, өзін-өзі қаржыландыратын жүйеге айналады. Халық жағынан төлем қабілеттілік, сұраныстың өсуі жаңа құрылыстың дамуына, құрылыс материалдарының шығарылымының көбеюіне, мамандандырылған техника, жаңа жақсартылған архитектуралық жобалардың шығуына, экономиканың көптеген аралас салаларының жылдамырақ дамуына әкеледі.

Соңғы бірнеше жылда қазақстандықтар үшін бастапқыда үйреншікті емес ипотека деген ұғым дағдылы өмірден берік орын алды. Бүгінгі күні ол жүздеген мың адамдар үшін жеке меншік тұрғын үй алудың нақты мүмкіндігіне айналды.

Нарықтық жағдайлардағы ипотека- тұрғын үй саласына инвестициялар тартудың ең тиімді тәсілдерінің бірі.

Ең бастысы, ипотекалық несие механизмі экономика салаларын дамытуда да, халықты тұрғын үймен қамту мәселелерін шешуде де жетілген әдістердің қатарына еніп отыр. Облыс бойынша 2005 жылдың бірінші жартысында тұрғын үй құрылысына 9, 4 млрд. теңге қаржы жұмсалған, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңінен 7, 2 пайызға жоғары.

Облыс аумағындағы банктер мен ипотекалық компаниялардың филиалдары 2004 жылы жер және жылжымайтын мүлікті кепілдікке ала отырып, 12, 8 млрд. теңгенің ипотекалық несиесін берген. Оның 9, 6 млрд. теңгесі немесе 75, 2 пайызы ұзақ және орта мерзімге берілуі- несиенің құрылыс жұмыстарын инвестициялауға тартылып отырғаны дәлел. Осы қарқын 2005 жылдың бірінші жартысында сақталып, оның қорытындысы бойынша ипотекалық несиенің жалпы көлемі 9, 5 млрд. теңгені құрады. Бұл өткен жылдың бірінші жартысынан 21, 0 пайызға жоғары болып отыр.

Ипотекалық несиенің кең қолданысқа ие болуына бірнеше себептер әсер етуде. Оның ең бастылары- тұрғындардың банк жүйесіне сенімінің өсуі, банктердің халыққа ұсынатын қызмет түрлерінің көбеюі, сонымен қатар, халықтың өз әлеуметтік жағдайын жақсартуына құштарлығының артуы.

Үстіміздегі жылдың алты айында облыстағы банк филиалдары заңды және жеке тұлғаларға 29, 7 млрд. теңгенің несиесін берген, өткен жылға қарағанда өсім-22, 6 пайыз. Тұрғын үй ипотекасы халықтың әл-ауқатының да айтарлықтай жоғарылағанын көрсетіп отыр. Облыстағы орташа еңбекақы қазіргі уақытта 64, 8 мың теңгені құрап (өткен жыл деңгейінен 23, 4% жоғары)

халықтың біраз бөлігінің тек тұтыну қажеттігін қамтамасыз ету емес, ұзақ мерзімді және ауқымды қаражат жұмсау мүмкіндігінің бар екенін көрсетуде.

Ипотекалық несие халық арасында көп сұранысқа ие бола тұра, оны тұтынушылардың талап тілегіне орай әрі қараай жетілдіру қажеттілігі де туындауда. Мысалға, ең алдымен несиені пайдалану пайызын төмендету. Ол үшін ипотекалық несие беруде бәсекелестікті күшейту қажет. Қазіргі кезде облыста ипотекалық несиелеу нарығында ипотекалық компаниялар филиалдарын қоспағанда, неғұрлым белсенділері банктер болып табылады. Осы ретте, банктерге бәсекелестік туғызатын банктік емес ұйымдар құрылса, тұтынушы үшін көп жеңілдік болар еді.

Сонымен қатар, несиені дайындау, құжаттандыру операцияларын тездету жұмыстарын компьютерлік жүйемен жүргізу технологиясында жетілдіре түсу қажеттілігі туындап отыр.

Қазіргі кезде банктер тарапынан консультациялық кеңес беруге, несиелік комитеттің қарағаны үшін берілетін заемдық қаржыны қолма-қол ақшаға айналдырғаны үшін алынатын төлемдердің өздері несие алушыларға қосымша кедергі келтіруде. Бұған кепілдікке қойылатын мүлікті қайта бағалау, оларды сақтандыру қаржыларын қосса, ипотекалық несиені заңдастырудың өзі қандай шығындармен байланысты екенін көруге болады.

Осы тұрғыда, ипотекалық несиелеуді шындығында да мұқтаж адамдардың қолын жеткізердей, оларды әлеуметтік көтермелеу механизмі ретінде ұйымдастыру- мемлекетіміздің алдыңғы қатарлы мәселелерінің бірі екендігін атап кеткен жөн.

Дипломдық жұмыстың мақсаты- Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендірудің өзіндік жағдайы мен дамуына баға беру. Қойылған мақсатқа жету келесі міндеттерді шешу қажетілігінде көрінеді:

транзиттік экономика жағдайында құлдыраудың алдын алатын құрал ретінде ипотекалық несиелендіру жүйесін мінездеу;
ипотека институтының пайда болуын қарастыру;
шетел тәжірибесінің негізінде Қазақстандағы ипотекалық несиелендіру жүйесінің мүмкін болатын үлгілерін қарастыру;
тұрғын үйді ипотекалық несиелендіру жүйесінің жүзеге асырылуына дейінгі Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй жағдайын сипаттау;
Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендірудің дамуы мен жүргізілу процесіне талдау жасау;
ипотекалық несиелендіру нарығындағы ипотекалық компаниялардың қызметіне талдау жасау («Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ қызметі негізінде) .

Қойылған тапсырмалар дипломдық жұмыс құрылымын қамтиды. Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттерден және 5 қосымшадан, 2 кестеден, 1 диаграммадан тұрады.

Дипломдық жұмыстың бірінші бөлімінде- нарықтық экономика жағдайындағы ипотекалық несиелендіру жүйесінің мәні, нарықтық экономика жағдайындағы ипотекалық несиелендірудің рөлі, Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендіруді енгізу және дамыту мәселесі қарастырылады.

Дипломдық жұмыстың екінші бөлімінде-Қазақстан Республикасының ипотекалық несиелендіру нарығындағы «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-ның қызметі, яғни банк қызметінің негізгі бағыттары мен оның ұйымдастырушылық-экономикалық құрылымына сипаттама, банктегі ипотекалық несиелендіруді ұйымдастырылуы және “Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі” АҚ-ның стратегиясы және оның жүзеге асырылуы туралы айтылады.

Ал үшінші бөлімде-Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендірудің дамуы мен оның қазіргі жағдайы және шетелдік тәжірибе: ипотекалық несиелендіру жүйесінің жүзеге асырылуына дейінгі ҚР-ғы тұрғын үй мәселесі, Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелендіруді мемелекеттік реттеу және сонымен қатар Қазақстандағы ипотекалық несиелендіру жүйесін дамытудағы шетелдік тәжірибені қолдану баяндалады.

Жұмыстың теориялық маңыздылығы мынадан көрінеді: онда Қазақстандағы ипотекалық несиелендірудің қалыптасуы мен дамуы, оның пайда болған кезден бастап бүгінгі күнге дейінгі жағдайы толық қарастырылған, яғни Қазақстан Республикасының ипотекалық несиелендіру жүйесінің 3 жылғы нәтижесін көрсетуге талпыныс жасалған.

Жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы мынада: жұмысты осы тақырыпты одан әрі болашақта оқуға қолдану мүмкіндігі, сонымен қатар, жұмыстың орындалуы барысында алынған білім өте құнды және ол болашақта мамандық бойынша қызмет етуде көмектеседі.

Дипломдық жұмысты жазудың ерекшелігі болып ҚР-ның ипотекалық несиелендіру жүйесіндегі банктердің, ипотекалық компаниялардың қызметтерін реттеуші құқықтық және нормативтік актілер толық қолданылды.

1-бөлім. Нарықтық экономика жағдайындағы ипотекалық несиелендіру жүйесінің мәні

1. 1. Нарықтық экономика жағдайындағы ипотекалық несиелендірудің ролі

Ипотекалық несиелендіру-банк займын ала отырып, қозғалмайтын мүлікті кепілге беру.

Ипотекалық несие- бұл жылжымайтын мүліктерді, жерді өндіріс және тұрған ғимараттарды, үйлерді, пәтерлерді кепілдікке алып ұзақ мерзімге берілетін ақшалы несие. Мүліктердің кепілдікке алынғаны туралы ипотекалық банк несие алушыға қарыздар куәлігін көрсетеді. Ипотекалық несиенің ақшалы қоры, негізінен, банктер мен корпорациялардың ипотекалық облигациялар шығарып, сатудан түскен қаржыдан құралады.

Ипотекалық несие-банктермен қозғалмайтын мүлікті кепілге қою арқылы берілетін ұзақ мерзімді несие. Несиелендіру кезінде меншік құқығы несие берушіге көшкенімен, мүлік несие алушының қолданылуында болады.

Ұзақ мерзімді ипотекалық несие- банктермен жеке тұлғаларға дайын тұрғын үй (пәтер) алу мақсатымен үш және одан да көп жылға, несие алушының міндетін қамтамасыз ету үшін алынғалы отырған тұрғын үйді кепілге салу арқылы берілетін несие.

Ипотекалық несиелендіру-елдің экономикалық және әлеуметтік дамуында маңызды фактор болып келеді. Оның орны елдің экономикалық құлдыраудан шығу кезеңінде аса көрінеді. Жалпы өндірістің үнемі өсіп отыруы үшін, сонымен қатар жалпы табыс пен жалпы қолдануды қосқанда, жалпы табыстан жинақтардың бір бөлігі инвестиция арқылы өндіріс дамуына бағытталуы керек. Сол кезде ғана экономикалық көрсеткіштерді көтерудің тізбекті қосындысы тууы мүмкін2.

Барынша маңызды мәселелердің бірі болып материалдық активтердің қолма-қол және депозиттік қаражаттарға, бағалы қағаздарға айналуы (айырбасталуы) табылады. Мұндай “айналудың” маңызды механизмі болып “жылжымайтын” деген түсінікке жататын капитал үшін ипотека, және шекара арқылы орналасуға қабілетсіздіктің болуы табылады. Ипотека-бұл тек тұрғын үй мәселесін шешудегі маңызды механизм емес, сонымен қатар инвестициялық климатты жақсарту, ақша массасын реттеу, жалпы әлеуметтік-экономикалық прогрессте де маңызды механизм болып табылады.

Рузвельттің «жаңа бағамының» үй иелерін несиелендіруді дамытумен басталуы кездейсоқтық емес. Бұл тек АҚШ-та ғана емес, ипотекалық несиелендіруді дамытумен экономикасы сауықтандырылған көптеген елдерде де болды.

Ипотекалық бизнестің дамуы экономиканың нақты секторының дамуымен түсіндіріледі.

Ипотека салынған үйді (жүзеге асырумен) сатуға қабілетті, құрылыстың өсуі құрылыс материалдарының өндірісінде, құрылыстық және жол машина-құрылысында, ағаш өндірісінде және жиһаз өндірісінде және тағы басқада серпілісті (қозғалысты) тудырады. Өнеркәсіптік ипотекалық несиелендіру- өндірісті модернизациялауға мүмкіндік береді, бұл өнім сапасының және бәсеке қабілеттілігінің жоғарылауына әкеледі- осының бәрі елдің экономикалық потенциалының көбеюіне әкеледі.

Ипотекалық несиелендірудің дамуы әлеуметтік тұрақсыздықты жеңуге оң әсерін тигізеді.

Ипотека жұмыссыздық мәселесіне әсер етеді ( құрылыста және басқа салаларда қосымша жұмыс орындарын ашу) және тұрғын үй арқылы халықтың қажеттілігін қанағаттандыруға көмектеседі.

Елдің банк жүйесін қалыптастыруда және тұрақтылығын көтеруде үлкен орынды алады. Банк үшін қамтамасыз етілген несиелер қатерсіз болып келеді, несие қайтарылмаған жағдайда кепілді жүзеге асыру арқылы өзінің қаражаттарын қайтарып алады. (Ипотека жағдайында бұл үшін қозғалмайтын мүлікті, сонымен қатар дамыған қозғалмайтын мүлік нарығына дұрыс баға беру қажет) .

Ипотекалық несиелендіруде тәуекелдің төмендеуіне сонымен бірге ссуданың мақсатты сипаты да қабілетті. Қозғалмайтын мүлікпен операциялар коммерциялық банктердің ағымдағы несие операцияларымен салыстырғанда төмен тәуекелді болып келеді.

Ипотекалық несиелендіру, сөзсіз, банк қызметінің белсенді бағыты. Ипотекалық банк- рентабельді тұрақты ипотекалық институт болып табылады. Сондықтан да банк жүйесінде мұндай сенімді банктердің көп болғаны сайын, оның экономикалық жүйедегі қызметі тұтастай алғанда тұрақты және тиімді.

Ипотекалық банктер ұлттық деңгейде әдетте ассоциацияларға бірігеді.

Ипотекалық несиелендіру жүйесінің банк жүйесінің тұрақтылығына әсер етуші тағы бір маңызды жағы кепілмен қамтамасыз етілген ссуданың екінші нарығының қызметімен байланысты. Бұл нарық капиталдың экономиканың барынша рентабельді саласына құйылуына әсер етеді ( банк капиталының диверсификациясы), сонымен қатар әр түрлі географиялық аудандардағы процент ставкаларының арасындағы айырмашылықты азайтады, бұл ел аумағында капиталдың бірыңғай бағасын қалыптастырады.

Сондықтан, Қазақстан Республикасының дамуының нақты кезеңінде ипотекалық несиелендіру жүйесінің дамуына аса көп көңіл бөлу қажет. Қаншалықты осы жүйенің дамуы- Қазақстандағы нарық қатынастарының дамуындағы кезекті қадам.

Сонымен, ел экономикасы үшін ипотеканың мәні мыналардан көрінеді:

кепіл механизмі арқылы шаруашылық айналымына қозғалмайтын мүлік түрінде капиталдың тартылуы, салынған құнды қағаздардың екінші нарығы арқылы- экономиканы сауықтандырудың маңызды факторы;
қозғалмайтын мүлік нарығы ақша қаражаттарының басым бөлігін байланыстырады, сол арқылы маңызды антиинфляциялық фактор болып табылады. Мысалы, АҚШ-та орташа американдықтың 25% табысы қозғалмайтын мүлік бойынша қарыздарды төлеуге кетеді.
қозғалмайтын мүлікке қосылған халықтың ақша қаражаттары ауылды, қаланы, жергілікті құрылыс комплексін салуға, жұмыс орындарын құруға қосылады, олар далаға кетпейді. (Мысалы, қымбат тұтынатын тауарларды сатып алу үшін шетел өндірушілерін қаржыландыруға) .
кепілге қозғалмайтын мүлік беру арқылы несиелендіру әлемде жалпы қабылданған несиенің қайтарымдылығын қамтамасыз ету жүйесін жол ашуға мүмкіндік береді.

1. 2. ҚР-ғы тұрғын үй құрылысын дамытудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыруда Қазақстандық ипотекалық компанияның ролі

Біздің мемлекетіміздің Елбасысымен жүргізіліп отырған табысты саясатының нәтижесі болып ипотекалық нарықтың дамуы табылады. Соңғы жылдардағы экономикалық курстың бағыттарының бірі болып- тұрғындарды тұрғын үймен қамту табылады.

Бұл мәселенің шешілуі өндірістің көптеген салаларының, қызмет көрсету секторының, сонымен қатар, қаржылық сектордың дамуына серпіліс береді. Тұрғын үй құрылысына инвестициялар шетелдерге ағылмайтын, капиталдың ішкі ұсынылуымен болады.

I. Қазақстандық ипотекалық компания жоғарыда тұрған мәселелерді шешуде өзінің қызметін мына әлеуметтік жолдармен жүзеге асырады:

тұрғындардың ипотекалық несие арқылы тұрғын үйге қол жеткізуі;
тұрғын үй сияқты ұлттық байлықтың жинақталуын жылдамдату;

Бұл жолдар арқылы банк-әріптестер инвесторлармен жұмыстың қағидаларын анықтайды.

Ипотекалық несиелендіру жүйесі “Қазақстандық ипотекалық компания” АҚ-ның қатысуымен қалыптасты, өзін жақсы жағынан көрсетіп, 24 млрд. теңге көлеміне қол жеткізді, еліміздің барлық аймақтарына танылған. Қазақстанда шығарылған облигациялар түріндегі ипотекалық қағаздар көлемінің 90%-ы Қазақстандық ипотекалық компаниямен шығарылған3.

Қазіргі уақытта ипотекалық несиелерді сақтандыру қоры негізінен несие мерзімі үш жылдан жиырма жылға дейін ұзартылды, пайыздық ставкалары 24%-дан 14%-ға төмендеді, алғашқы төлем 30%-дан 10%-ға дейін төмендеді.

Бұл құрылған жүйе нарықтық мінезімен айқындалады және ипотекалық несиелендіру жүйесінің қатысушылары-банктер, зейнетақы қорлары, сақтандыру компаниялары ең алдымен өзінің коммерциялық көзқарасын жүзеге асырады.

Қазіргі уақытта “Қазақстандық ипотекалық компания” АҚ 2005-2007 жылдар аралығында тұрғын үй құрылысын дамыту бойынша мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асыруға кірісті. Олардың алдында аталған үш жылдың ішінде 12 млн. шаршы метр тұрғын үй салу мәселесі тұр.

Айта кететін болсақ, тұрғындардың үйлерінің көп бөлігі ипотекалық несие арқылы алынады. Бұл несиеге сұраныстың өсуіне әкеледі. Кейбір есептеулер бойынша 2005-2007 жылдар аралығындағы ипотекалық несие нарығы 127 млрд. теңгеден 600 млрд. теңгеге немесе 4, 5 есеге өсуі мүмкін. Сонымен жағымды шаралардың жүзеге асырылуы сақталса, бұл нарық жылына бір млрд. долларға өсіп отырады.

II. Қазақстанда ипотекалық несиенің қарқынды дамуына қарамастан мәселелі сұрақтар туындай бастады:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.