Мемлекеттің экономиканы реттеу түрлері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І – тарау. Экономиканы мемлекеттік реттеудің қажеттілігі мен әдістемелік
негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...5
1.1.Экономиканы мемлекеттік реттеудің мәні мен
маңызы ... ... ... ... ... .5
1.2.Экономиканы мемлекеттік реттеу
әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.3.Экономиканы мемлекеттік реттеу
методологиясы ... ... ... ... ... .. ... ..11
ІІ – тарау. Экономиканы мемлекеттік реттеудің түрлері мен ұйымдастыру
негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 16
2.1.Мемлекеттің экономиканы реттеу
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.2.Қазақстанда экономиканы аймақтық дамуды стратегиялық
жоспарлау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18
2.3.Шетелдердегі мемлекеттік реттеудің жоспарлау
тәжірибе ... ... ... ..20
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23
Пайдаланған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...25

Кіріспе

Экономиканы мемлекеттік реттеудің негізгі механизмі болжау мен
жоспарлау болып табылады, яғни олардың экономиканы басқаруда рөлі
жоғары. 90 – жылдардың басында мамандар Экономиканы жорспарлаудың
керегі жоқ, оның дамуын нарықтың өзі – ақ реттейді - деген қате пікір
айтты. Енді одан 5 – 6 жыл өткеннен кейін халық шаруашылығы саларының
даму барысын стратегиялық жағынан да болжау – жоспарлау керек екендігін
өмір дәлелдеп берді. 1997 жылы Қазақстан Республикасының Президенті
Н.Ә.Назарбаев Стратегиялық жоспарлау жөніндегі агенттігін құрды.
ҚР Министрлер Кабинеті Президиумының 1993 жылғы 28 желтоқсандағы отырыс
хаттамасында 1994 жылға арналған жоспар жобалары мен 1996-2000 жылдарға
арналған республиканың әлеуметтік – экономикалық дамуының қажеттілігі атап
өтілді. Онда олардың шешілу барысын реттеу көбінесе қаржы – бюджеттік, ақша
– несие, салық баға, лицензиялық – кедендік, нарықтық және т.б. кеңінен
қолдану арқылы анықталады.
Экономиканы реттеу жөніндегі маңызды жалпы мемлекеттік шаралардың бірі
- өндіргіш күштерді орналастыру мәселесін де қамтитын құрылымдық –
инвестициялық саясатты жүзеге асыру болыып табылады.
Қазақстан Республикасы Президентінің 1999 жылдың 13 қазанында қол
қойылған Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарының жүйесін
жетілдіру және қызметтерін анықтау туралы Жарлығына сәйкес жоғарында
аталған функцияны қайта құрылған экономика және сауда министрлігі
атқарады.
Экономиканы мемлекеттік реттеуге қаржы жүйесінің барлық сферала-
ры мен буындары қатысады, оның үстіне қаржы жүйесінің әр буыны ықпалының
өзгешеліктері болады, айталық, ұлттық экономика арақатынастарының (ұдайы
өндірістік, салалық, аймақтық және т.т.) сан алуан түрлері реттеледі.

Кеңес өкіметі ыдырағаннан кейінгі аз ғана уақыт ішіндегі экономиканы
реформалау мен шаруашылық жүргізудің нарықтық моделіне өту жөніндегі кең
көлемді шараларды жүзеге асыру тәжірибесі – мемлекеттің әлеуметтік –
экономикалық процесстерге араласуы - объективті қажеттілік екендігін
түпкілікті түсінуге мәжбүр етті. Оның объективтілігі ұлттық санақ
жүргізудің жаңа жүйесіне өту керектігімен, экономикалық дамудың тепе-
теңдігін сақтау мүдделері мемлекеттік реттеудің объектісі болып
табылатындығымен және макроэкономикалық үрдістердің сандық-сапалық
көрсеткіштері өзгерісін тұрақты түрде зерттеп отыруды қажет ететіндігімен
де түсіндіріледі. Сонымен қатар мемлекеттік реттеу ролінің күшеюі
мемлекетаралық экономикалық интеграциялық объективтілігі және экологияның
кең ауқымды мәселелерін әлемдік деңгейде қажеттілігімен байланысты
екендігін де атап өту керек. Мұның бәрі де жас экономиканы жан-жақты
зерделеу қажеттілігі туралы мәселені күн тәртібінде қойып отыр. Қазіргі
нарққа өту кезеңіндеэкономиканы мемлекеттік реттеудің ғылыми-әдістемелік
негіздерімен қатар тәжірибесін де танп-білу маңызды рөл атқарады.
Мұнда танып-білудің маңыздылығы Қазақстан экономикасы мәселелерінің
түрлері мен әдістерін бір жүйеде лі де зерттеле қоймағандығына байланысты
да біршама арта түседі. Соңғы кезде Ж.О.Ихданов, Ә.О.Орманбеков және т.б.
отандық ғалымдарымыздың баспасөз бетінде және жеке еңбектерңінде
экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері деп көпшілік талқысына
ұсынды. Сол ғалымдарымыздың еңбектерін егжей-тегжейлі талдау жасай отырып,
өз тың тұдырымдамаларды ұсынамын.

І – тарау. Экономиканы мемлекеттік реттеудің қажеттілігі мен әдістемелік
негіздері

1.1.Экономиканы мемлекеттік реттеудің мәні мен маңызы

Мемлекеттік реттеу қажеттілігінің объективті негіздерін қарастыруға
кіріспестен бұрын, ең алдымен осы түсініктің өзіне ғылыми анықтама беру
қажет. Себебі білімінің кез келген саласы оның тәжірибемен дәлелденген
бастапқы аксиоталар жасалып, құрастырылғаннан кейін ғана ғылым саласына
айналады.
Экономиканы мемлекеттік реттеу әлеуметтік-шаруашылық процестеріне
олардың тиімді теңгермешіліг мен макроэкономикалық түрақтылығын қамтамассыз
ету мақсатында мемлекеттің әкімшілік-экономикалық және ұйымдық-құқықты
негізде араласуын білдіреді.
Мемлекеттік реттеу қажеттлігін айқындауға мүмкіндік беретін келесі
маңызды түсінік – тауарларды өндірушілер мен оларды тұтынушылардың
нарықтық өзара қатынастарының күшеюі мен тығыздығының сыртқы әсерлері
болып табылады. Мәселен, бұл қарым-қатынастар аумағында тауарлар
(қызметтер) өндіруге кететін шығындар құрамында табиғатты қорғау шаралары
мен соған арналған қорларды тиімді пайдалануға кететін шығындард ескеруді
ынталандыру механизмі жоқ. Осыдан келіп, өз қызметін тек қана сұранысты
қанағантандыру және пайда табуға бағыттайтын кәсіпкердің ой-өрісінен
қоршаған табиғи ортаның ластануын болдырмау және табиғи шикізатты тиімді
пайдалану мәселелрі толықтай шет қалатындыға әбден түсінікті. Адамдардың
өндірістік тұтыну қызметінің сыртқы әсері ретінде пайда болатын бұл
мәселенің шешімі ең алдмен мемлекеттің араласуын талап етеді.
Мемлекеттік реттеудің объективті қажеттілігін анықтайтын факторлардың
мәнісін қарастыруға кіріспестен бұрын оларды, былайша айтқанда, ұғымдық
түрде анықтап алу керек. Ең алдымен мәселе "таза қоғамдық тауарлар", яғни
нарықтық қатынастар механизмдерінің қабылдамайтын тауарлар жөнінде болмақ.
Адамзат тарихы мемлекеттердің пайда болуы мен даму барысы, сондай-ақ,
олардың арақатынасы бейбіт іс-әрекеттермен қатар, күштеу жолымен де
анықталатындығын айқын көрсетіп отыр. Соңғы жағдай, яғни күштеу іс-
әрекеттері объективті түрде белгілі бір материалдық-техникалық және
интеллектуалдық қорларды сіздің қорғаныс кабілетін қажетті деңгейде
қамтамасыз ету үшін бөлуіне мемлекетті мәжбүр етті.
Мемлекеттік реттеу қажеттілігін айқындауға мүмкіндік беретін келесі
маңызды түсінік - тауарларды өндірушілер мен оларды тұтынушылардың нарықтық
өзара қатынастарының күшеюі мен тығыздылығының "сыртқы әсерлері болып
табылады. Мәселен, бұл қарым-қатынастар аумағында тауарлар (қызметтер)
өндіруге кететін шығындар құрамында табиғатты қорғау шаралары мен соған
арналған қорларды тиімді пайдалануға кететін шығындарды ескеруді
ынталандыру механизмі жоқ. Осыдан келіп, өз қызметін тек қана сұранысты
қанағаттандыруға және пайда табуға бағыттайтын кәсіпкердің ой-өрісінен
қоршаған табиғи ортаның ластануын болдырмау және табиғи шикізаты (әсіресе
оның қайта өндірілмейтін түрлерін) тиімді пайдалану мәселелері толықтай
шет қалатындығы әбден түсінікті.
Мемлекет тарапынан экономикалық процестерді реттеу кез келген қоғамдық
жүйенің, соның ішінде қаржыны басқарудың ажырағысыз элементі болып
табылады.
Экономиканы реттеу әдетте екі нысанда — өзін-өзі реттеу мен мемлекеттік
реттеу нысанында жүргізіледі:
- Біріншісі қоғамдық өндірістің түрлі буындарында қаржы базасын
қалыптастырудың шаруашылық жүргізуші субъектілердің өздері жасап,
пайдаланатын әдістерімен сипатталады.
- Екінші нысан қоғамдық өндірістің даму процесіне мемлекеттің сан
алуан экономикалық тетіктері, соның ішінде қаржы тұтқалары арқылы
араласуын бейнелейді.
Экономиканы мемлекеттік реттеуге қаржы жүйесінің барлық сферала-
ры мен буындары қатысады, оның үстіне қаржы жүйесінің әр буыны ықпалының
өзгешеліктері болады, айталық, ұлттық экономика арақатынастарының (ұдайы
өндірістік, салалық, аймақтық және т.т.) сан алуан түрлері реттеледі.
Экономиканы мемлекеттік қаржылық реттеу — бұл макроэко-номикалық тепе-
теңдікке және экономиканың жұмыс істеуінің әрбір нақтылы кезеңінде оның
үдемелі дамуына әсер ету үшін, сондай-ақ қаржы ресурстарын шебер
пайдаланудың күнделікті процесін қамтамасыз ету үшін шаруашылық жүргізуші
субъектіге мемлекеттің қаржылық ықпал жасауының нысандары мен әдістерін
мақсатты және дәйекті қолдауы процесі. Мұндай реттеудің қажеттігі мемлекет
тарапынан қоғамдық өндірісін барысын қоғамға керек бағытта түзетіп отыруды
талап ететін өндірістің сипатымен анықталады.
Нарық субъектілерінің өзара іс-әрекеттерінің шарттарын анықтауға және
олардң сақталуын бақылауға арналған тракжациялық шығындарды төмендетуде де
мемлекеттің ролі зор. Мұндай шығындардың салыстырмалы түрдегі төменгі
мөлшерін көбінесе мемлекет тарапынан мәжбүр ету тетіктерін қолдану арқылы
қамтамасыз етеді; ал оған нарықтық бәсекеге қатысушылардың бәрі де мүдделі.
Белгілі шарттылқпен алғанда өзара байланысты экономикалық көрсеткіштер
жүйесін ескере отырып, бұл жүйенің негізін – микроэкономикалық, ал жоғарғы
деңгейін макроэкономикалық көрсеткіштер құрайтын перамида түрінде
елестетуге болар еді. Макро жән микро экономикалық көрсеткіштердің
бірқалыпты түйісуі пирамиданың орталық бөлігінде жүзеге асады, бұл тұста
халық шаруашылығын басқарудың аймақтық – салалық органдарының шаруашылық
қызметінің көрсеткіштері басым болады.
Егер де көрсеткіштердің тұтастай жүйесін тауарлар (қызметтер)
қозғалысның қорытынды сипаттамасы ретінде қарастыратын болсақ, онда
пирамида негізінің беріктілігі макроэкономикалық сипаттағы және нарықтық
қатынастар өрісінің кеңеюі үшін барынша қолайлы жағдайлары жасауға
мүмкіндік беретін, көбінесе қоғамдық тауарлардың нарықтан тыс қозғалысына
тәуелді нарықтық механизм әректінің тиімділік дәрежесімен анықталады. Бүкіл
әлемдік тәжірибе нарықтық механизмдерді қолданудың тимділік коэффициенті
қоғамдық тауарлар қозғалысын мемлекеттік реттеуді ескермеудің дәрежесіне
қарай төмендейтіндігін сөзсіз дәлелденген. Ненмесе, керісінше, егер мұндай
реттеудің объективтілігі ескеретін болса, әлгі тиімділік коэффициенттің
мөлшері жоғарлайды.
Осылайша, бұл қажеттілік тауарлар мен қызметтердің барлық түрін өндіру
мен тұтынуды мемлекеттік және нарықтық реттеудің диалектикалық бірлігінен
туындайды.

1.2.Экономиканы мемлекеттік реттеу әдістері

Экономиканы мемлекеттік реттеу әдістемесіне оның концепциясы,
қағидалары, механизмдері мен әдістері де енеді. Экономиканы мемлекеттік
реттеу әдістерін шартты түрде тікелей (әкімшілік ) және жанама
(экономикалық) деп екі топқа бөлуге болады.
Тікелей реттеу әдістері көбінесе экономикалық процесстердің өзіне және
оның шамасына етумен байланысты. Олар, әдетте, белгілі бір адрестік сипатта
болады, яғни белгілі бір объектіге бағытталған. Бүл негізінен, экономиканы
шамадан тыс монополизациялауды шектейтін, бәселекелестікті дамытатын,
тұрғындардың тһлем қабілеті бар жағдайларын қолдайтын, әлеуметтік қорғау
саясатын жүзеге аысратын шараларды қамтиды.
Нарықтық жанама реттеу әдістері негізінен адрессіз, бірақ барлық
шаруашылық субъектілері үшін міндетті болып табылады. Олардың қызметі
көбінесе экономикалық қаракеттің шарттары нәтижесіне сер етумен байланысты.
Енді экономикалық процесстерге әсер ету үшін мемлекет осы әдістердің
кейбіреулерін қалай қолданады, осыған қысқа тоқталайық:
1. Фиксалдық саясат мемлекеттік бюджетпен реттеу құралдарын қамтиды. Бұған
ең алдымен мемлекеттік сатып алуды көбейту немесе азайту, ірі қаржылар
жұмсау бағдарламасы, әлеуметтік төлемдер, кейбір өндіріс салаларына,
кәсіпорындарға бюджеттің есебінен берілетін жәрдем қыржылар (субсидия),
салық шараары жатады.
Салықтық реттеу фиксалдық саясаттың маңызды бөлігі болып табылады.
Оның көп тараған түрлеріне мыналар жатады:
• кейбір экономикалық процестерді көтермелеу немесе шектеу мақсатында
салық мөлшерін өзгерту. Экономикалық өсуді көтермелеу ниетімен
мемлекет бөлек салалар мен өңірлер (мысалы Арал өңірі), шет селолық
аудандар мен еркін экономикалық селолық үшіе салық салудың ерекше
жеңілдікпен қолданылатын тәртібін орнатады. Жергілікті деңгейдегі
мемлекеттік органдар да өзіне берілген билік шеңберіне сол жердегі
кәсіпорындарды ынталандырып отырады. Кейде жеке тұтынатын тауарларға
сұранмды шектеу мақсатында салық төлеушілердің басым мақсатында
салық төлеушілердің басым көпшілігі үшін жанама салықтар мен табысқа
салынатын салықтың нарқы да өзгертіледі: салық нарқы барынша да
өзгертіледі: салық нарқы барынша төмен жағдайда өзгеріске ақша
қаражатын жұмсау әдетте өседі, ал салық нарқы барынша жоғары жағдайда
өзгерісті қаржыландыру тиімсіз болады;
• салық нарқын өзгерісіз қалдыра отырып, оны төлеудің тәртібін өзгерту.
Бұған, мысалы, негізгі қорларды амортизациялаудың мерзмін өзгерту
жатады;
• салық жеңілдіктерін ендіру немесе алып тастау. Салалық жеңілдіутерді
ендіру капиталдың саларалық құйылымн реттейді. Салық салуға тиісті
пайдадан жаңа техника түрлеріне жұмсалған шығынды шегеруге рұқсат беру
негізгі қорларды жаңғыртуды тездетеді.
Несие – ақша саясаты. Мемелкет нақты салалық және аймақтық мәселелрді
шешу, ерекше мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру үшін мақсатты
жеңілдікпен пайдаланатын несие береді. Сонысем бірге, ол бюджеттен тыс
ерекше даму қорын да құра алады. Несие және ақшалық реттеудің жиі
қолданылатын түрлеріне мыналар жатады:
• несиенің пайыз нарықтық өзгеруі. Мысалы, өндіріс салаларын дамыту үшін
пайдаланатын несиелік қаражаттарға осы пайыз төмен деңгеймен болғаны
абзал;
• эмиссиялық банктің есептеу нарқын өзгерту. Есептеу нарқы (дисконттық)
– бұл банк вексельдерін, яғни жеке адамдар мен мекемелердің қысқа
мерзімді міндеттемелірен сатып алған жағдайда банктен өндіріп алынатын
қарыз пайының нормасы. Эмиссиялық банк тек қаан коммерциялық
банктердің вексельдерін есепке алады. Есептеу нарқын төмендету көтеру
жеке коммерциялық бантер үшін несеи жарқын қайта қарауға түрткі
болады. Несиенің қымбаттауы (есептеу нарқының өсуі) несиелік және
инвестициялық белсенділікті шектейді, ал оның арзандауы, керісінше
іскерлік белсенділікті көтермелейді;
• эмиссиялық банкке ақша салудың мендетті минмумын арттыру. Эмиссиялық
банктегі коммерциялық банктердің депозиттері (сақтауға берілген ақша)
ерікті ақша салымдарынан (бос резерв) және міндетті ақша салымдарынан
(оларды пайдалануға рұқсат берілмеген) тұрады. Орталық банк, міндетті
ақша салымдрының мөлшерін артыра отырып жеке банктердің несеи
қаражаттарын шектейді, ал олардың мөлшерін азайту арқылы жеке
банктердің несие экспенсиясына мүмкіндік туғызады;
• ашық нарықтағы операциялар. Бұл жағдайда мемлекет өзінің
облигацияларын сатуға немесе сатып алуға тырысады. Бірінші жағдайда
жеке несие жүйесінің қарыз капиталының қаражаттары алынады, ол ұдайы
өндіріс процесін қиындатады. Екінші жағдайда, несие жүйесі қосымша
қаражаттармен толықтыырлады, ал ол ұдайы өндіріс процесін
көтермелейді.
Бағалы және табысты реттеу салаты. Фиксалды және несие саясаты көп
жағдайда баға мен табыстарды реттеудің құралы бола алмайды. Сондықтан
мемлекет барынша тікелей әсер ету құралдарын қолдануға тырысады. Осы
мақсатта мемлекет баға мен табыстардың өсуінің жоғарғы шегін белгілейді,
кейде олардың өсуіне тыйым салады. Дегенмен тікелей шектеулер табыстың
пайда неемсе дивиденд сияқты түрлеріне тартылмайды.
Әкімшлік реттеулер. Оларға кейбір әдейі ерекшеленген салалар мысалы
қоғамдық пайдалану салаларына (электроэнергетика, көлік) бақылау шаралары,
қор биржаларының үстінен қойылатын әкімшілік бақылау, әділ бәсеке күресі
деп аталатын тәртіпті сақтауға бағытталған бақылау және басқа да осы
секілді істер кіреді.
Қысқа мерзімді реттеулер. Оның мақсаты – бірнеше айдың ішінде нәтиже
алуға есептелген ұдайы өндіріс процесіне әсер ету болып табылады. Бұл жерде
әңгме экономикалық дағдарыстың қанат жаюын шектеу, бәсеңдету, жандану
кезеңінің басталуын жеделдету, өндірістік кезеңін тұрақтандыру немесе одан
ары қарай созу туралы болып отыр.
Нарыққа өту жағдайында қысқа мерзімді реттеулер бағаның шамадан тыс
өсуімен күрес немесе инфляцияны тоқтату үшін қолданылады. Қысқа мерзімді
реттеудің бұндай бағыты дефляциялық саясат деп аталды. Ұзақ мерзімді реттеу
– бірнеше жыл бойынша нәтиже алуға есептелген ұдайы өндіріс процесінде
мақсатты бағытта әсер ету болып табылады. Оған белгілі бір уақыт кезеңі
бойынша экономиканың даму қарқынын ұстап тұру, кейбір салаларды
артықшылықпен дамыту арқылы қоғамдық өндірістің құрылымын өзгерту,
технологиялық қайта құру, ғылыми-техникалық процессті дамыту мақсатында
жедел амортизациялау саясатын жүргізу жатады.
Нақты шаруашылық немесе белгілі бір әлеуметтік – экономикалық
міндеттерді шешу үшін қолданылатын арнайы шаралар жиынтығы түрінде болатын
мақсатты бағдарлама – ұзақ мерзімді реттеудің барынша тиімді түрі болып
табылады. Ондай бағдарламалар мақсатты сипатта, нақты уақыт пен шекке
бағдарланған, орындалуы адресті болады. Олар реттеуші әдістердің барлық
жүйесін қолдану арқылы жүзеге асырылады.
Экономиканы мемлекеттік реттеуді ұйымдастырудың теориялық аспектісі
оның экономикалық және әкімшілік әдістерінің арақатынасы мәселерін де
қамтиды. Бұл мәселелер мемлекеттік реттеу көбінесе әкімшілік басқару
түсінігімен байланыстырылатындығынан, ал басқарудың экономикалық әдістері
нарықтың реттейтін өрісінің кеңеюіне мүмкіндік беретіндіктен объективтік
сипатқа ие болады.

1.3.Экономиканы мемлекеттік реттеу методологиясы

Мына бастапқы негіздемелер мемлекеттік қаржылық реттеуді жүзеге
асырудың алғышарттары болып табылады:
1. Қоғам дамуының объективті экономикалык, заңдарының іс-әрекетін
есепке алу.
2. Қоғамның барлық мүшелерінің түпкілікті мүдделерін білдіретін қоғам
дамуының гылыми негізделген стратегиялық бағдарламасын әзірлеу. Бағдарлама
мемлекет пен оның төменгі құрылымдарының нормативтік актілерін қамтамасыз
ететін тұтас, ұзақ мерзімді бағыт ретінде анықталады; онда болмаған
жағдайларға байланысты тактикалық сипаттағы түзету жасалуы мүмкін.
3. Көзқарастарды білдіретін демократиялық жүйенің болуы және халықтың
барлық жіктерінің, әлеуметтік, ұлттық топтарының мүдделерін еркін
білдірудің мүмкіндіктеріне арналған олардың демократиялық институттарының
болуы.
4. Шаруашылық қызметте қылықтың нормасы мен ережесінен шегіністі айқын
және жедел сезінетін елде жақсы жолға қойылған заңнамалық жүйенің болуы.
Қаржылық реттеудің көмегімен мемлекет халықтың төлем қабілеттілігінің
сұранымына, қорланудың қарқынына, тауарлар мен қызметтерді өткізуге, елдер
арасындағы тауарлар мен капиталдардың қозғалысына, макроэкономиканың
салалық және аумақтық құрылымына ықпал етеді.
Сонымен бірге қаржы тұтқаларының көмегімен мынадай негізгі мәселелер
шешіледі:
• материалдық өндіріс сферасында жұмылдырылатын қаржы ре-сурстарының
жалпы деңгейін реттеу;
• өндірістік сферадағы монополиялық қызметті экономикалық шектеу;
• кәсіпорындардың, ұйымдардың сыртқы экономикалық қызметін реттеу,
олардың құқықтық және келісімшарт тәртібін қамтамасыз ету;
• кәсіпорындарда, ұйымдарда, фирмаларда өндірісті дамытуды материалдық
жағынан ынталандырып отыру;
• кәсіпорындардың, ұйымдардың, фирмалардың ақшалай ресурстарын бөлудің
ішкі өндірістік арақатысын реттеу;
• ел, аймақ, сала, кәсіпорын, ұйым, фирма көлемінде инвестициялық және
инновациялық процестерді реттеп отыру. Сөйтіп, өндірісті қаржылық
реттеу мен ынталандырып отырудың негізінде жалпы алғанда елдің
экономикалық дамуының тенденциясына қаржы тұтқаларының көмегімен ықпал
жасалады.
Нәтижелілікке, яғни мемлекеттік қаржылық ретеудің нақтылы қорытындысына
оны жүзеге асырудың белгілі бір шарттары сақталған кезде қол жетеді. Мұндай
шарттарға мыналар жатады:
а) экономиканы құрылымдық жағынан қайта құру;
ә) басқарудың барлық деңгейлерінде және меншіктің барлық нысандарында
шаруашылық процестер мен құрылымдарды монополиялау;
б) нарықтық бастамаға, коммерциялық қызметтің, заңдағы ес-кертпелерден
басқа қызметтің бірдей барлық түрлеріне еркіндік беретін барлық шаруашылық
жүргізуші субъектілер меншігінің бүкіл нысандарының шынайы теңдігін жасау
негізінде бәсекені, кәсіпкерлікті дамыту;
в) жоғарыда айтылған шарттардан туындайтын мемлекет шеңберінде де,
халықаралық кооперация мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.