Желіге қойылатын талаптар
МАЗМҰНЫ:
І. КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . .3
ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1. Жергілікті желілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. Желіге қойылатын талаптар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
1. Желі топологиясы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2. Сақина
әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... 21
3.
1. Желілік
технологиялар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
.25
2. Token Ring
технологиясын ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
..26
3. Ethernet және Token Ring технологияларының салыстырмалы
сипаттамалары ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ...28
4. Желідегі компьютерлерді байланыстыру проблемалары
ІІІ. ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 37
ІҮ. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 38
Ү. ҚОСЫМШАЛАР
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 39
І. КІРІСПЕ
Бүгінде әлемде 130 млн-нан аса компьютерлер бар, олардың 80 %-дан артығы әр
түрлі ақпа-раттық-есептеу желілеріне біріктірілген.
Мәліметтерді тасымалдаудың компьютерлік желілері болашақта коммуникацияның
негізгі құралы болады.Желілерде ақпаратты тасымал-дау жылдамдығы жоғары,
жұмыс орнында отырып-ақ хабарлама алужөнелту, жер шары-ның кез келген
нүктесінен керекті ақпаратты жылдам алу мүмкіндігі, әр түрлі компьютерлер
арасында және әр түрлі программалар арасында мәлімет алмасу, т.с.с.
әрекеттер орындала береді . Internet технологисы жылдам өзгеріп отырады.
Internet -пен жұмыс істеу оңайланғандықтан, қазіргі өзгерістер торапты кім
немесе қандай мақсатпен қолдануында болып отыр. Дегенмен, " Web-тен білгім
келген нәрсе туралы, информация таба аламын ба?"-деген сұрақ туындайды. Сол
себепті бір жаққа телефон соғудан бұрын немесе кітапханаға барар алдында
Web-тен информация алады.
Адамдарды іздеу. Егер қажетті адамыңыздың қайда екенің білмесеңіз, оны
қайда болмаса да сіз қазіргі уақытта тауып алу мүмкіндігіғңіз бар. Ол үшін
сіз қызмет каталогын немесе телефон кітапшасын қолдана аласыз.
Компанияларды, өнімдерді немесе басқа да қызметтерді іздеу. Сары парақ
(Yellow Page) атты жаңа каталог қызметі- сізді қызықтыратын мамандықтары
бар компанияларды іздеуге мүмкіндік береді. Оның адресін тез табу үшін сіз
сол облысқа сәйкес кодты бере аласыз. Осылайша өзіңіз қолыңыз жетпей жүрген
затынызды да табуға болады.
Зерттеу. Заң кенселері бұрын қажетті информациялар үшін сағатына $8600
төлесе, қазір олар оны Internet-тен өте аз бағаға ала алады. Жылжымайтын
заттармен айналысатын фирмалар, олардың бағасын бағалау үшін Internet-ке
сай келетін демографиялық мәләметтерді пайдаланады. Ғалымдар өздерінің
соңғы зерттеу нәтижелерімен ауысады. Internet көмегімен бизнесмендер
болашақтағы нарықтарды үйренеді.
Білім. Мектеп мұғалімдері бүкіл әлемдегі оқыту программаларын бақылап отыра
алады. Колледж оқытушылары өз шанырақтарымен электрондық почта арқылы
хабарласып, сонымен қатар телефонмен сөйлесу ақысын үнемдейді. Студенттер
компьютерде курстық жұмыстарын жасайды. Сонымен қатар, диалогтық режимде
энциклопедияның соңғы басылымын және басқа да қажетті материялдарды алуға
болады.
Сапар. Үлкен, кіші қалалар, штаттар және бүкіл мемлекеттерді Web-те
туристік және басқа да қажетті информациялардан табуға болады. Желіде сапар
шегушілер ауа райы туралы мәліметтерді, транспорт қозғалысының уақыт
кестесін немесе мұражайдың жұмыс уақыттары туралы мәліметтер ала -алады.
Маркетинг және сауда. Мұнда программалық жабдықтарды шығарушы компаниялар
өз өнімдерін сатып, желіде жаңа нұсқаларын ұсынады. Желі көмегімен басқа да
түрлі өнімдер сатылады. Электронды кітап және грампластинка дүкендерді
оперативті режимде істейді. Клиент өзіне қажетті мәліметті каталогтардан
көре алады.
Денсаулық сақтау. Науқас адамдар мен дәрігерлер денсаулық сақтау
облысындағы соңғы ашылған жаңалықтарды біліп отырады. Өз білімдерімен
алмасып және медициналық мәселелерді шешуде бір-біріне көмектесіп отырады.
Инвестиция. Адамдар акция сатып алып ақшаларын пайдалы айналымға жібереді.
Кейбір компаниялар өздерінің акцияларын оперативті режимде ұсынады.Осылайша
инвесторлар жаңа өнеркәсіптерді, ал өнеркәсіптер капитал табады.
Конференция және аукциондарды ұйымдастырушылар хабарлама жасау, өтініш
жинау немесе қатысушыларды тіркеу, т.б. жұмыстарды Web-те жасайды. Мұнда
информация барлық уақытта жаңарып отырады, мұнда қағазды және транспорт
шығынын әлдеқайда үнемдеуге болады.
Дін. Дін немесе басқада қоғамдық ұжымдар Web-те өздері туралы айтып, басқа
адамдарды ұжымдарына шақыратын өз парақтары бар.
Жалпы компьютерлік желі деп қолданушыларды ақпараттық, программалық
және аппараттық ресурстарды және ақпаратпен алмасу құралдарын ұжыммен
пайдалануды қамтамасыз ететін өзара байланысқан компьютердің
жиынтығы. Компьютерлік желілер – деп әртүрлі қорларды мысалы
программаларды, құжаттарды және принтерлерді бірігіп пайдаланатындай етіп,
бір-бірімен кабельдің көмегімен арқылы қосылған компьютерлер тобын айтады.
Егер желі онша үлкен емес және мекеменің бірнеше бөлмесін қамтыса,
онда оны жергілікті желі деп атайды.
Қала, облыс, ел ішінде орналасқан желілер аймақтық деп аталады. Егер
олар қайсы бір ұйымға немесе ұйымдар тобына қарасты болса, онда
корпоративтік деп. Одан үлкен көлемдегі, бүкіл елдерге, құрлықтарға
таралған желілер ауқымды деп аталады. Олар корпоративтік те, жалпы да бола
алады.
Компьютерлерді желіге олардың ресурстарын бірлесіп пайдалану үшін
және ақпаратпен алмасу үшін біріктірілді.
Компьютердің ресурстары ақпараттық және техникалық деп екіге
бөлінеді.
Ақпараттық ресурстарға программалар және деректер, ал техникалықтарға
– принтерлер, модемдер, сканерлер, график салғыштар кіреді.
Ақпаратты сақтау құралдары, CD-ROM, ZIP, DVD сияқтылар ақпараттық
ресурстарға кіреді. Олар программалар және деректері бар қапшықтар ретінде
қаралады. Оларға қосылу логикалық дискіге жазылғандай жүзеге асырылады.
Орналасқан компьютерінен ғана қол жеткізуге болатын ресурстар жергілікті
деп аталады. Желінің басқа компьютерлеріне де ашық компьютер ресурстары
ортақ немесе желілік деп аталады.
Жергілікті және ортақ ресурстар түсініктері шартты. Бұл жергілікті
ресурсты ортақ етуге болады және керісінше, ортақ ресурсқа жергілікті
мәртебесін беруге болады.
Ортақ ресурстар орналасқан компьютер сервер деп аталады. Сервердегі
ақпаратқа жол ашатын және осы ресурстар пайдаланатын компьютерлер клиенттер
немесе жұмыс станциялары деп аталады. Ал ауқымды компьютерлік желілерге
интернетті жатқызамыз.
Интернет – ауқымды ақпараттық инфрақұрылым. Қазіргі уақытта 20-дан
аса ауқымды желіліер бар, бірақ солардың ең танымалдысы – Интернет желісі.
Интернет – бір-бірімен байланыс каналдары және бірегей қабылдау,
мәліметтерді беру стандарттары арқылы өзара байланысқан компьютерлер мен
компьютер желілерінің жиынтығы. Ол деген жер шарын қамтып жатқан ауқымды
бүкіл әлемдік ақпарат жүйесі болып отыр. Алғашқыда интернетті құру мақсаты
- әртүрлі типтегі компьютерлік желілерді біріктіру болып табылады. Қазіргі
уақытта компьютер мен телекоммуникация аймақтарында ғана емес, сонымен
бірге әрбір адам өзіне қажетті ақпаратты тауып, оған қажетті дегенді бере
алады. Соның нәтижесінде интернет ақпарат ресурстарымен үздіксіз толығып
отырады.
1965 жылы Массачусет технологиялық институтындағы компьютер
Калифорнияның телефон байланысына қосылды. Интернет 1969 жылы АҚШ-та осы
елдің қорғаныс министрлігінің тапсырысы бойынша жасалған ARPANET желісінен
пайда болды. ARPANET желісі оқу орындарын, әскерлер мен әскери
мәдігерлерді біріктіретін желі еді. Ол о баста зерттеушілердің ақпарат
алмасуына көмек ретінде, сондай-ақ ядролық шабуыл кезінде қалай байланыс
жасау керектігін зерттеу үшін жасалған.
ARPANET алғашқыда ғалымдарға тек жүйеге енуге және қашықтағы
компьютерге программа енгізуге мүмкіндік берді. Ұзамай бұған файлдарды,
электронды почтаны және жөнелту тізімін беру мүмкіндіктері қосылды. Мұндағы
мақсат бір мәселемен айналысып жүрген зерттеушілердің ақпарат алмасуларына
мүмкіндік ашу болатын. Бірақ ARPANET-тің өсуіне орай және басқа желілерде
дамып, оларды бір-бірімен жалғастыру қажеттігі туындады. Осылай бір-бірімен
жалғасқан желілерден тұратын Интернет дүниеге келді.
1971-1972 жылдары ARPANET желілеріне арналған бірыңғай хаттамалармен
жұмыс аяқталды. Бұл хаттама Network Control Program (NCP) деген атауға ие
болды.
Қазіргі кезде Интернетте байланыстың барлық белгілі желілері қолданылады:
төмен жылдамдықтағы телефондардан жоғары жылдамдықты спутниктік арналарға
дейін. Аппараттық және бағдарламалық құралдар да әр түрлі. Компьютерлер
арасында ақпарат беру қолданылатын байланыс желілерінен, ЭЕМ және
бағдарламалық қамтамасыз ету түрінен тәуелсіз болу үшін, ақпарат берудің
арнайы хаттамалары жасалған. Олар деректерді белгілі бір өлшемді блоктарға
бөлшектеу принципі бойынша жұмыс істейді – пакеттер ретімен адресатқа
жөнелтеді. Компьютерлік желі дегеніміз – ресурстарды (дискі, файл, принтер,
коммуникациялық құрылғылар) тиімді пайдалану мақсатында бір-бірімен
байланыстырылған компьютерлер тізбегі. Желі жұмыс жасау үшін арнайы
аппараттық және программалық жабдықтар болуы қажет. Желі арқылы оған
қосылған кез келген компьютердегі ақпаратты жедел қарауға болады.
Күнделікті өмірде кездесетін компьютерлік желіге мысал ретінде өздерің
оқитын компьютерлік сыныптағы бірнеше компьютерлердің желіге біріктірілуін
айтуға болады. Компьютерлік желілер масштабы мен мүмкіндігі бойынша
ерекшеленеді. Ең шағын желілер жергілікті деп аталады да, бірнеше
компьютерді біріктіру үшін қолданылады. Компьютерлік желіге желілік тақша,
модем немесе жоғары жылдамдықты сандық телефондық қызмет торабы арқылы
қосылады.
ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Жергілікті желілер
Қазіргі кезде ірі және орташа фирмалар, ұйымдар, кәсіпорындарда шамамен
барлық компьютерлері әр түрлі телекоммуникация құалдарымен өзара
байланысқан.
Телекоммуникация құралдарымен өзара байланысқан компьютерлер жиынтығын
компьютерлік желі деп атайды (КЖ).
Жергілікті желі – саны шектеулі компьютерлерді біріктіру үшін
қолданылады. Ақпарат – желілер арқылы берілетін сигналдарға
түрлендіріледі, осыдан кейін сигнал қайта түрлендіріледі. Компьютерлер
жергілікті желіге желілк тақша деп аталатын интерфейстік блок – желілк
адаптер арқылы қосылады. Желілік адаптер – компьютердің байланыс желісімен
сәйкестендірілуін қамтамасыз ететін құрылғы. Кең таралған адаптерлерге:
Ethernet, Token Ring және ArcNett типтері жатады.
Интернет желісі – бүкіл Жер шары бойынша ақпарат ағынын таратуды
қаматамасыз ететін желілер жиынтығы. Интернет – адамзаттың ақпараттық
технология саласындағы жеткен жетістіктерінің бірі. Интернет – компьютерлік
желілердің ішінде жаппай қолданылатыны болып табылады. Интернеттің ең
қарапайым анықтамасы желілердің желісі деп аталады.
Компьютерлік желілер желгілікті (локальный) және ауқымды (глобальный)
болып бөлінеді де, аппараттық және бағдарламалық қамту құралдарынан жұмыс
принциптері бойынша ерекшеленеді.
Жергілікті компьютерлік желі – ортақ міндеттерді атқаруға арналған,
белгілі ережелер бойынша байланысқан өзара жаќын орналасқан компьютерлер
жиыны.
Компьютерді жергілікті желіге қосу үшін онда әртүрлі өндіріс орындарының
компьютерлерінің бір-бірімен ақпарат алмасу талабын қамтамасыз ететін
арнайы бағдарламалар мен құралдар болуы қажет.
Компьютердің желілік аппараттық және бағдарламалық құралдарын қамтамасыз
ететін ережелер мен талаптар жиынтығы хаттама деп аталады.
Негізгі желілік хаттамалар - ISO (International Standard Organization)
Халықаралық стандарттар ұйымымен стандартталған және барлыќ желілік
құралдар өндірушілерімен қамтамасыз етіледі.
Компьютерлерді жергілікті желіге біріктіру түрлі типті кабельдер
көмегімен, желілік карта немесе желілік адаптер деп аталатын арнайы құрылғы
арқылы жүзеге асады. Адаптер компьютердің аналық тақтайшасындағы кеңейту
слотына қондырылады.
Компьютерлерді қосуға болатын көптеген әдістер бар. Компьютерлердің
түрі көбейген сайын әдістері де көбеюде. әр қосылу – деректер үшін жаңа
маршрут. Желілердің функционалдық мүмкіндіктерін жүзеге асыратын әр түрлі
желі топологиялары қолданылады.
Желі топологиясы – бұл оның геометриялық пішіні немесе компьютердің
бір-біріне қатысты физикалық орналасуы.
Желі топологиясы түрлі желілерді салыстыру және жіктеу әдісін береді.
Топологияның үш негізгі типі бар: жұлдызша, сақина және шина.
Жұлдызша топологиясы бар желідегі барлық компьютерлер орталық
компьютермен немесе концентратормен жалғастырылған. Мұндай желідегі екі
компьютер арасында тікелей қосылу болмайды. Мұндай жүйе қарапайым және
тиімді, деректер пакеттері әр компьютерден концентраторға бағытталады.
Концентратор өз кезегінде тиісті жеріне жеткізеді. Мұндай топологияның
негізгі жетістігі мынада: компьютерлер мен концентратор арасындағы
жекелеген жалғағыштар істен шыққанмен, бүкіл желі жұмыс істей береді.
Сақина топологиясына тән бір нәрсе – жалғағыштардың соңғы нүктесі
болмайтыны; деректер берілетін біртұтас сақина құраған желі тұйықталған.
Мұндай сақинада бір нүктеден қозғау алған деректер ақыр аяғында желінің
басына барады. Осындай ерекшеліктен деректер сақинада барлық уақытта бір
бағытта қозғалады. Сақинаның Жұлдызшадан бір ерекшелігі – оған барлық
желілік компьютерлер арасында үзіліссіз жол қажет, өйткені желінің бір жері
істен шықса, бүкіл желі тоқтап қалады.
Шина топологиясы бір жеткізетін каналды, әдетте шина деп аталатын
коаксиалды кабельді пайдаланады. Барлық желілік компьютерлер
шинағатікелей қосылады. Бұл желіде деректер 2 бағытта бірдей жылжиды.
Кабель – шинаның екі шетінде арнайы бұқтырмалар (терминаторлар) орнатылған.
Сақинажағдайындағыдай, желілінің бір жеріндегі қосылудың бұзылуы жұмысты
бірден тоқтатады. Шина желісіндегі деректердің қауіпсіздігі Сақина
желісіндегідей, оның осал тұсы – бүкіл желінің деректері әр желілік
компьютерден өтеді.
Бізге керегі Сақина әдісі
"Сақина" топологиясы (Топология "Кольцо";) — әрбір жұмыс бекеті тек
басқа екі жұмыс бекетімен ғана байланысқан есептеу желісінің топологиясы;
желідегі компьютерлерді тұйықталған сақина құрайтын етіп тізбектей
жалғастыру топологиясы. Эстафета беру тәсілімен істейтін желілерде
қолданылады; яғни мәлімет бір жұмыс бекетінен екіншісіне бір бағытта
тасымалданады (шығыршық бойынша). Сондықтан ақпарат желінің барлық
түйіндеріне кезектесіп жетеді. Бұл кезде әрбір дербес есептеу машинасы
келген хабарды келесі машинаға жолдайтын қайталауыш міндетін атқарады.
"Сақина" тәрізді сызба құрылымды есептеу желілерінің ішіндегі көп тарағаны
— маркерлік қатынас құру әдісі қолданылатын желілер. Мысалы , Токен Ринг
(IBM фирмасы) тектес жергілікті есептеу желілері. Жұмыс бекеттерінің саны
96, мәліметтер жеткізу жьілдамдығы 4 немесе 16 Мбитс.
Деректерді беру жылдамдығымен, оның құрамына сәйкес өзгешеленетін
деректерді берудің түрлі технологиялары бар. Ең танымалдары: Enthernet,
ARCNET және IBM token ring.
Enthernet технологиясын 1973 жылы бір топ американ зерттеушілері Palo
Alto зерттеу орталығында жасады. Enthernet желілері жұлдызша түрінде де,
шина түрінде де құрыла береді. Канал ретінде коаксиалды кабель қолданғанда,
Enthernet желісі шина сияқты кескінделеді. Егер есулі қос өткізгіш
қолданған болса, Enthernet жұлдызша кескінделеді. ARCNET технологиясы
Datapoint Corporation фирмасында 1968 жылы жасалған. ARCNET
технологиясының желісі де, Enthernet желісі сияқты, екі топология бойынша
(жұлдызша және шина) құрыла алады. Token ring жұлдызша топологиясы
бойынша көп пайдаланушы кіруге болатын станция аталатын IBM арнайы
құрылысымен орталық хабра ретінде жұмыс істейді. Бірақ онымен байланысу
үшін әр компьютердің екі кабелі бар, біреуі бойынша ол деректерді жібереді,
басқасы бойынша – қабылдайды.
Біріңғай желі – барлық компьютерлері тең құқылы және бірдей қызмет
орындайтын жергілікті желі. Олар желіге аз ғана – 10-15-тен көп емес
компьютерлер саны біріктіру үшін ќолданылады. Біріңғай желілерде (жұлдызша
топ, сақина, шина және token ring) сервер дегеніміз – ресурстары осы сәтте
басќа компьютерлерден де алына беретін компьютер, сервер бір мезгілде
клиент те бола алады, яғни өзі ресурстар беретін компьютердің ресурстарын
пайдаланады. Жергілікті ресурстың ортаққа айналдырылуы компьютерді
пайдаланушымен, операциялық жүйе құралдарымен жасалады. Қажет болған
жағдайда ол өзін пайдаланушыға арналған парольді де белгілейді.
Біріңғай желілердегі операциялық жүйелер ақпараттық ресурстардың оқылуын
және редакциялануын, бөтен компьютерден программаларды қосуға мүмкінді
беретін тікелей басқарудың құралдарын қамтамасыз етеді.
Иерархиялық желілер. Иерархиялыќ жергілікті желілерде бір немесе бірнеше
сервер болады. Иерархиялық желілердегі сервер – бөліктенетін ресурстардың
тұрақты сақтау қоймасы. Сервердің өзі тек иерархияның одан жоғары
деңгейдегі сервердің клиенті бола алады. Серверлер әдетте жоғары өнімді
компьютерлерден, бәлкім, бірнеше параллельді жұмыс істейтін
процессорлардан, үлкен сыйымдылықты винчестерлерден, жоғары жылдамдықты
желілік картадан (100 Мбитс және одан да көп) тұрады.
Серверде ақпаратты ұйымдастыру және сақтау амалын арнайы адам – желінің
басқарушысы белгілейді. Бірнеше пайдаланатын ақпараттың сақталуы үшін
жауапкершілік те соның мойнында.
Жергілікті иерархиялық желілерде мәліметтерді өңдеу екі объектінің:
клиент пен сервер арасына бөлінген. Клиент, жоғарыда айтып өткеніміздей,
жұмысшы станциясы, бұл сөздің мағынасына жұмысшы станциясын пайдаланушыны
қосуға болады. Бірақ сонымен бірге жұмысшы станциясынан сервердің
ресурстарына енуді жүзеге асыратын арнаулы компьютерлік программа да
клиент да.
Мәліметтерді өңдеу кезінде клиент қандай да бір күрделі не арнаулы
процедураларды орындау үшін серверге сұрату дайындайды, мысалы, файлды
санау, жазбаларды іздестіруді жүзеге асыру же т.б. сервер өз кезегінде
клиенттен түскен сұратуды өңдеп, оны орындайды да, қорынытдысын клиентке
қайта жібереді. Әдетте сервер жалпы пайдаланудағы мәліметтерді сақтауға,
оларға енуге же мәліметтерді клиентке жолдауға жауап береді. Мәліметтерді
алған клиент оларды өңдеп, өңдеудің нәтижесін пайдаланушыға ыңғайлы түрде
ұсынады. Кейде мәліметтерді өңдеуді сондай-аќ сервер де орындайды.
Иерархиялық желілердің жұмысын басқаратын программалық қамтамасыз ету 2
бөліктен тұрады:
1. Серверде орнатылған желілік операциялық жүйе;
2. Жұмыс станциясындағы программалық қамтамасыз ету, бұл жұмыс
станциясында бар ОЖ-нің басқаруында жұмыс істейтін программалар жиынтығынан
тұрады. Әлбетте әр түрлі жұмыс станцияларында бір желіге алуан түрлі ОЖ-лер
орнатылуы мүмкін.
Үлкен иерархиялық желілерде желілік ОЖ ретінде Unix пайдаланылады. Орта
көлемдегі желілерде қазіргі уақытта Windows NT желілік Ож қойылады.
Мұндайда серверде Windows NT Server деп аталатын оның серверлік бөлігі, ал
жұмысшы станцияларында Windows NT Workstation клиенттік бөлігі бөлігі
орнатылады немесе клиенттің программасы ретінде Windows 95 пайдаланылуы
мүмкін.
Желіге қойылатын талаптар
• Жұмыс өнімділігінің жоғары болуы;
• Қауіпсіз және сенімді жұмыс атқаруы;
• Кеңейтілетін мүмкіндігі болуы;
• Жеңіл, әрі көрнекі түрде басқарылуы;
• Құрылғылар мен сигналдардың өзара сәйкестігі болуы тиіс.
Компьютерлік желілердің жіктелуі (классификациясы)
Желілер мынадай қасиеттеріне қарай жіктеледі:
■ географиялық қамтылу аймағына қарай;
■ өндірістік бөлімдер көлеміне (масштабына) байланысты;
■ топологиясына – бір-бірімен байланысу схемасына немесе құрылымына
қарай;
■ басқарылуына байланысты.
Географиялық қамтылу аймағына қарай желілер мынадай топтарға бөлінеді:
• Жергілікті (локальный-Local Area Network, LAN) - бір мекеменің
... жалғасы
І. КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . .3
ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1. Жергілікті желілер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2. Желіге қойылатын талаптар
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
1. Желі топологиясы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2. Сақина
әдісі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... 21
3.
1. Желілік
технологиялар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
.25
2. Token Ring
технологиясын ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
..26
3. Ethernet және Token Ring технологияларының салыстырмалы
сипаттамалары ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ...28
4. Желідегі компьютерлерді байланыстыру проблемалары
ІІІ. ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 37
ІҮ. ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 38
Ү. ҚОСЫМШАЛАР
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 39
І. КІРІСПЕ
Бүгінде әлемде 130 млн-нан аса компьютерлер бар, олардың 80 %-дан артығы әр
түрлі ақпа-раттық-есептеу желілеріне біріктірілген.
Мәліметтерді тасымалдаудың компьютерлік желілері болашақта коммуникацияның
негізгі құралы болады.Желілерде ақпаратты тасымал-дау жылдамдығы жоғары,
жұмыс орнында отырып-ақ хабарлама алужөнелту, жер шары-ның кез келген
нүктесінен керекті ақпаратты жылдам алу мүмкіндігі, әр түрлі компьютерлер
арасында және әр түрлі программалар арасында мәлімет алмасу, т.с.с.
әрекеттер орындала береді . Internet технологисы жылдам өзгеріп отырады.
Internet -пен жұмыс істеу оңайланғандықтан, қазіргі өзгерістер торапты кім
немесе қандай мақсатпен қолдануында болып отыр. Дегенмен, " Web-тен білгім
келген нәрсе туралы, информация таба аламын ба?"-деген сұрақ туындайды. Сол
себепті бір жаққа телефон соғудан бұрын немесе кітапханаға барар алдында
Web-тен информация алады.
Адамдарды іздеу. Егер қажетті адамыңыздың қайда екенің білмесеңіз, оны
қайда болмаса да сіз қазіргі уақытта тауып алу мүмкіндігіғңіз бар. Ол үшін
сіз қызмет каталогын немесе телефон кітапшасын қолдана аласыз.
Компанияларды, өнімдерді немесе басқа да қызметтерді іздеу. Сары парақ
(Yellow Page) атты жаңа каталог қызметі- сізді қызықтыратын мамандықтары
бар компанияларды іздеуге мүмкіндік береді. Оның адресін тез табу үшін сіз
сол облысқа сәйкес кодты бере аласыз. Осылайша өзіңіз қолыңыз жетпей жүрген
затынызды да табуға болады.
Зерттеу. Заң кенселері бұрын қажетті информациялар үшін сағатына $8600
төлесе, қазір олар оны Internet-тен өте аз бағаға ала алады. Жылжымайтын
заттармен айналысатын фирмалар, олардың бағасын бағалау үшін Internet-ке
сай келетін демографиялық мәләметтерді пайдаланады. Ғалымдар өздерінің
соңғы зерттеу нәтижелерімен ауысады. Internet көмегімен бизнесмендер
болашақтағы нарықтарды үйренеді.
Білім. Мектеп мұғалімдері бүкіл әлемдегі оқыту программаларын бақылап отыра
алады. Колледж оқытушылары өз шанырақтарымен электрондық почта арқылы
хабарласып, сонымен қатар телефонмен сөйлесу ақысын үнемдейді. Студенттер
компьютерде курстық жұмыстарын жасайды. Сонымен қатар, диалогтық режимде
энциклопедияның соңғы басылымын және басқа да қажетті материялдарды алуға
болады.
Сапар. Үлкен, кіші қалалар, штаттар және бүкіл мемлекеттерді Web-те
туристік және басқа да қажетті информациялардан табуға болады. Желіде сапар
шегушілер ауа райы туралы мәліметтерді, транспорт қозғалысының уақыт
кестесін немесе мұражайдың жұмыс уақыттары туралы мәліметтер ала -алады.
Маркетинг және сауда. Мұнда программалық жабдықтарды шығарушы компаниялар
өз өнімдерін сатып, желіде жаңа нұсқаларын ұсынады. Желі көмегімен басқа да
түрлі өнімдер сатылады. Электронды кітап және грампластинка дүкендерді
оперативті режимде істейді. Клиент өзіне қажетті мәліметті каталогтардан
көре алады.
Денсаулық сақтау. Науқас адамдар мен дәрігерлер денсаулық сақтау
облысындағы соңғы ашылған жаңалықтарды біліп отырады. Өз білімдерімен
алмасып және медициналық мәселелерді шешуде бір-біріне көмектесіп отырады.
Инвестиция. Адамдар акция сатып алып ақшаларын пайдалы айналымға жібереді.
Кейбір компаниялар өздерінің акцияларын оперативті режимде ұсынады.Осылайша
инвесторлар жаңа өнеркәсіптерді, ал өнеркәсіптер капитал табады.
Конференция және аукциондарды ұйымдастырушылар хабарлама жасау, өтініш
жинау немесе қатысушыларды тіркеу, т.б. жұмыстарды Web-те жасайды. Мұнда
информация барлық уақытта жаңарып отырады, мұнда қағазды және транспорт
шығынын әлдеқайда үнемдеуге болады.
Дін. Дін немесе басқада қоғамдық ұжымдар Web-те өздері туралы айтып, басқа
адамдарды ұжымдарына шақыратын өз парақтары бар.
Жалпы компьютерлік желі деп қолданушыларды ақпараттық, программалық
және аппараттық ресурстарды және ақпаратпен алмасу құралдарын ұжыммен
пайдалануды қамтамасыз ететін өзара байланысқан компьютердің
жиынтығы. Компьютерлік желілер – деп әртүрлі қорларды мысалы
программаларды, құжаттарды және принтерлерді бірігіп пайдаланатындай етіп,
бір-бірімен кабельдің көмегімен арқылы қосылған компьютерлер тобын айтады.
Егер желі онша үлкен емес және мекеменің бірнеше бөлмесін қамтыса,
онда оны жергілікті желі деп атайды.
Қала, облыс, ел ішінде орналасқан желілер аймақтық деп аталады. Егер
олар қайсы бір ұйымға немесе ұйымдар тобына қарасты болса, онда
корпоративтік деп. Одан үлкен көлемдегі, бүкіл елдерге, құрлықтарға
таралған желілер ауқымды деп аталады. Олар корпоративтік те, жалпы да бола
алады.
Компьютерлерді желіге олардың ресурстарын бірлесіп пайдалану үшін
және ақпаратпен алмасу үшін біріктірілді.
Компьютердің ресурстары ақпараттық және техникалық деп екіге
бөлінеді.
Ақпараттық ресурстарға программалар және деректер, ал техникалықтарға
– принтерлер, модемдер, сканерлер, график салғыштар кіреді.
Ақпаратты сақтау құралдары, CD-ROM, ZIP, DVD сияқтылар ақпараттық
ресурстарға кіреді. Олар программалар және деректері бар қапшықтар ретінде
қаралады. Оларға қосылу логикалық дискіге жазылғандай жүзеге асырылады.
Орналасқан компьютерінен ғана қол жеткізуге болатын ресурстар жергілікті
деп аталады. Желінің басқа компьютерлеріне де ашық компьютер ресурстары
ортақ немесе желілік деп аталады.
Жергілікті және ортақ ресурстар түсініктері шартты. Бұл жергілікті
ресурсты ортақ етуге болады және керісінше, ортақ ресурсқа жергілікті
мәртебесін беруге болады.
Ортақ ресурстар орналасқан компьютер сервер деп аталады. Сервердегі
ақпаратқа жол ашатын және осы ресурстар пайдаланатын компьютерлер клиенттер
немесе жұмыс станциялары деп аталады. Ал ауқымды компьютерлік желілерге
интернетті жатқызамыз.
Интернет – ауқымды ақпараттық инфрақұрылым. Қазіргі уақытта 20-дан
аса ауқымды желіліер бар, бірақ солардың ең танымалдысы – Интернет желісі.
Интернет – бір-бірімен байланыс каналдары және бірегей қабылдау,
мәліметтерді беру стандарттары арқылы өзара байланысқан компьютерлер мен
компьютер желілерінің жиынтығы. Ол деген жер шарын қамтып жатқан ауқымды
бүкіл әлемдік ақпарат жүйесі болып отыр. Алғашқыда интернетті құру мақсаты
- әртүрлі типтегі компьютерлік желілерді біріктіру болып табылады. Қазіргі
уақытта компьютер мен телекоммуникация аймақтарында ғана емес, сонымен
бірге әрбір адам өзіне қажетті ақпаратты тауып, оған қажетті дегенді бере
алады. Соның нәтижесінде интернет ақпарат ресурстарымен үздіксіз толығып
отырады.
1965 жылы Массачусет технологиялық институтындағы компьютер
Калифорнияның телефон байланысына қосылды. Интернет 1969 жылы АҚШ-та осы
елдің қорғаныс министрлігінің тапсырысы бойынша жасалған ARPANET желісінен
пайда болды. ARPANET желісі оқу орындарын, әскерлер мен әскери
мәдігерлерді біріктіретін желі еді. Ол о баста зерттеушілердің ақпарат
алмасуына көмек ретінде, сондай-ақ ядролық шабуыл кезінде қалай байланыс
жасау керектігін зерттеу үшін жасалған.
ARPANET алғашқыда ғалымдарға тек жүйеге енуге және қашықтағы
компьютерге программа енгізуге мүмкіндік берді. Ұзамай бұған файлдарды,
электронды почтаны және жөнелту тізімін беру мүмкіндіктері қосылды. Мұндағы
мақсат бір мәселемен айналысып жүрген зерттеушілердің ақпарат алмасуларына
мүмкіндік ашу болатын. Бірақ ARPANET-тің өсуіне орай және басқа желілерде
дамып, оларды бір-бірімен жалғастыру қажеттігі туындады. Осылай бір-бірімен
жалғасқан желілерден тұратын Интернет дүниеге келді.
1971-1972 жылдары ARPANET желілеріне арналған бірыңғай хаттамалармен
жұмыс аяқталды. Бұл хаттама Network Control Program (NCP) деген атауға ие
болды.
Қазіргі кезде Интернетте байланыстың барлық белгілі желілері қолданылады:
төмен жылдамдықтағы телефондардан жоғары жылдамдықты спутниктік арналарға
дейін. Аппараттық және бағдарламалық құралдар да әр түрлі. Компьютерлер
арасында ақпарат беру қолданылатын байланыс желілерінен, ЭЕМ және
бағдарламалық қамтамасыз ету түрінен тәуелсіз болу үшін, ақпарат берудің
арнайы хаттамалары жасалған. Олар деректерді белгілі бір өлшемді блоктарға
бөлшектеу принципі бойынша жұмыс істейді – пакеттер ретімен адресатқа
жөнелтеді. Компьютерлік желі дегеніміз – ресурстарды (дискі, файл, принтер,
коммуникациялық құрылғылар) тиімді пайдалану мақсатында бір-бірімен
байланыстырылған компьютерлер тізбегі. Желі жұмыс жасау үшін арнайы
аппараттық және программалық жабдықтар болуы қажет. Желі арқылы оған
қосылған кез келген компьютердегі ақпаратты жедел қарауға болады.
Күнделікті өмірде кездесетін компьютерлік желіге мысал ретінде өздерің
оқитын компьютерлік сыныптағы бірнеше компьютерлердің желіге біріктірілуін
айтуға болады. Компьютерлік желілер масштабы мен мүмкіндігі бойынша
ерекшеленеді. Ең шағын желілер жергілікті деп аталады да, бірнеше
компьютерді біріктіру үшін қолданылады. Компьютерлік желіге желілік тақша,
модем немесе жоғары жылдамдықты сандық телефондық қызмет торабы арқылы
қосылады.
ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
Жергілікті желілер
Қазіргі кезде ірі және орташа фирмалар, ұйымдар, кәсіпорындарда шамамен
барлық компьютерлері әр түрлі телекоммуникация құалдарымен өзара
байланысқан.
Телекоммуникация құралдарымен өзара байланысқан компьютерлер жиынтығын
компьютерлік желі деп атайды (КЖ).
Жергілікті желі – саны шектеулі компьютерлерді біріктіру үшін
қолданылады. Ақпарат – желілер арқылы берілетін сигналдарға
түрлендіріледі, осыдан кейін сигнал қайта түрлендіріледі. Компьютерлер
жергілікті желіге желілк тақша деп аталатын интерфейстік блок – желілк
адаптер арқылы қосылады. Желілік адаптер – компьютердің байланыс желісімен
сәйкестендірілуін қамтамасыз ететін құрылғы. Кең таралған адаптерлерге:
Ethernet, Token Ring және ArcNett типтері жатады.
Интернет желісі – бүкіл Жер шары бойынша ақпарат ағынын таратуды
қаматамасыз ететін желілер жиынтығы. Интернет – адамзаттың ақпараттық
технология саласындағы жеткен жетістіктерінің бірі. Интернет – компьютерлік
желілердің ішінде жаппай қолданылатыны болып табылады. Интернеттің ең
қарапайым анықтамасы желілердің желісі деп аталады.
Компьютерлік желілер желгілікті (локальный) және ауқымды (глобальный)
болып бөлінеді де, аппараттық және бағдарламалық қамту құралдарынан жұмыс
принциптері бойынша ерекшеленеді.
Жергілікті компьютерлік желі – ортақ міндеттерді атқаруға арналған,
белгілі ережелер бойынша байланысқан өзара жаќын орналасқан компьютерлер
жиыны.
Компьютерді жергілікті желіге қосу үшін онда әртүрлі өндіріс орындарының
компьютерлерінің бір-бірімен ақпарат алмасу талабын қамтамасыз ететін
арнайы бағдарламалар мен құралдар болуы қажет.
Компьютердің желілік аппараттық және бағдарламалық құралдарын қамтамасыз
ететін ережелер мен талаптар жиынтығы хаттама деп аталады.
Негізгі желілік хаттамалар - ISO (International Standard Organization)
Халықаралық стандарттар ұйымымен стандартталған және барлыќ желілік
құралдар өндірушілерімен қамтамасыз етіледі.
Компьютерлерді жергілікті желіге біріктіру түрлі типті кабельдер
көмегімен, желілік карта немесе желілік адаптер деп аталатын арнайы құрылғы
арқылы жүзеге асады. Адаптер компьютердің аналық тақтайшасындағы кеңейту
слотына қондырылады.
Компьютерлерді қосуға болатын көптеген әдістер бар. Компьютерлердің
түрі көбейген сайын әдістері де көбеюде. әр қосылу – деректер үшін жаңа
маршрут. Желілердің функционалдық мүмкіндіктерін жүзеге асыратын әр түрлі
желі топологиялары қолданылады.
Желі топологиясы – бұл оның геометриялық пішіні немесе компьютердің
бір-біріне қатысты физикалық орналасуы.
Желі топологиясы түрлі желілерді салыстыру және жіктеу әдісін береді.
Топологияның үш негізгі типі бар: жұлдызша, сақина және шина.
Жұлдызша топологиясы бар желідегі барлық компьютерлер орталық
компьютермен немесе концентратормен жалғастырылған. Мұндай желідегі екі
компьютер арасында тікелей қосылу болмайды. Мұндай жүйе қарапайым және
тиімді, деректер пакеттері әр компьютерден концентраторға бағытталады.
Концентратор өз кезегінде тиісті жеріне жеткізеді. Мұндай топологияның
негізгі жетістігі мынада: компьютерлер мен концентратор арасындағы
жекелеген жалғағыштар істен шыққанмен, бүкіл желі жұмыс істей береді.
Сақина топологиясына тән бір нәрсе – жалғағыштардың соңғы нүктесі
болмайтыны; деректер берілетін біртұтас сақина құраған желі тұйықталған.
Мұндай сақинада бір нүктеден қозғау алған деректер ақыр аяғында желінің
басына барады. Осындай ерекшеліктен деректер сақинада барлық уақытта бір
бағытта қозғалады. Сақинаның Жұлдызшадан бір ерекшелігі – оған барлық
желілік компьютерлер арасында үзіліссіз жол қажет, өйткені желінің бір жері
істен шықса, бүкіл желі тоқтап қалады.
Шина топологиясы бір жеткізетін каналды, әдетте шина деп аталатын
коаксиалды кабельді пайдаланады. Барлық желілік компьютерлер
шинағатікелей қосылады. Бұл желіде деректер 2 бағытта бірдей жылжиды.
Кабель – шинаның екі шетінде арнайы бұқтырмалар (терминаторлар) орнатылған.
Сақинажағдайындағыдай, желілінің бір жеріндегі қосылудың бұзылуы жұмысты
бірден тоқтатады. Шина желісіндегі деректердің қауіпсіздігі Сақина
желісіндегідей, оның осал тұсы – бүкіл желінің деректері әр желілік
компьютерден өтеді.
Бізге керегі Сақина әдісі
"Сақина" топологиясы (Топология "Кольцо";) — әрбір жұмыс бекеті тек
басқа екі жұмыс бекетімен ғана байланысқан есептеу желісінің топологиясы;
желідегі компьютерлерді тұйықталған сақина құрайтын етіп тізбектей
жалғастыру топологиясы. Эстафета беру тәсілімен істейтін желілерде
қолданылады; яғни мәлімет бір жұмыс бекетінен екіншісіне бір бағытта
тасымалданады (шығыршық бойынша). Сондықтан ақпарат желінің барлық
түйіндеріне кезектесіп жетеді. Бұл кезде әрбір дербес есептеу машинасы
келген хабарды келесі машинаға жолдайтын қайталауыш міндетін атқарады.
"Сақина" тәрізді сызба құрылымды есептеу желілерінің ішіндегі көп тарағаны
— маркерлік қатынас құру әдісі қолданылатын желілер. Мысалы , Токен Ринг
(IBM фирмасы) тектес жергілікті есептеу желілері. Жұмыс бекеттерінің саны
96, мәліметтер жеткізу жьілдамдығы 4 немесе 16 Мбитс.
Деректерді беру жылдамдығымен, оның құрамына сәйкес өзгешеленетін
деректерді берудің түрлі технологиялары бар. Ең танымалдары: Enthernet,
ARCNET және IBM token ring.
Enthernet технологиясын 1973 жылы бір топ американ зерттеушілері Palo
Alto зерттеу орталығында жасады. Enthernet желілері жұлдызша түрінде де,
шина түрінде де құрыла береді. Канал ретінде коаксиалды кабель қолданғанда,
Enthernet желісі шина сияқты кескінделеді. Егер есулі қос өткізгіш
қолданған болса, Enthernet жұлдызша кескінделеді. ARCNET технологиясы
Datapoint Corporation фирмасында 1968 жылы жасалған. ARCNET
технологиясының желісі де, Enthernet желісі сияқты, екі топология бойынша
(жұлдызша және шина) құрыла алады. Token ring жұлдызша топологиясы
бойынша көп пайдаланушы кіруге болатын станция аталатын IBM арнайы
құрылысымен орталық хабра ретінде жұмыс істейді. Бірақ онымен байланысу
үшін әр компьютердің екі кабелі бар, біреуі бойынша ол деректерді жібереді,
басқасы бойынша – қабылдайды.
Біріңғай желі – барлық компьютерлері тең құқылы және бірдей қызмет
орындайтын жергілікті желі. Олар желіге аз ғана – 10-15-тен көп емес
компьютерлер саны біріктіру үшін ќолданылады. Біріңғай желілерде (жұлдызша
топ, сақина, шина және token ring) сервер дегеніміз – ресурстары осы сәтте
басќа компьютерлерден де алына беретін компьютер, сервер бір мезгілде
клиент те бола алады, яғни өзі ресурстар беретін компьютердің ресурстарын
пайдаланады. Жергілікті ресурстың ортаққа айналдырылуы компьютерді
пайдаланушымен, операциялық жүйе құралдарымен жасалады. Қажет болған
жағдайда ол өзін пайдаланушыға арналған парольді де белгілейді.
Біріңғай желілердегі операциялық жүйелер ақпараттық ресурстардың оқылуын
және редакциялануын, бөтен компьютерден программаларды қосуға мүмкінді
беретін тікелей басқарудың құралдарын қамтамасыз етеді.
Иерархиялық желілер. Иерархиялыќ жергілікті желілерде бір немесе бірнеше
сервер болады. Иерархиялық желілердегі сервер – бөліктенетін ресурстардың
тұрақты сақтау қоймасы. Сервердің өзі тек иерархияның одан жоғары
деңгейдегі сервердің клиенті бола алады. Серверлер әдетте жоғары өнімді
компьютерлерден, бәлкім, бірнеше параллельді жұмыс істейтін
процессорлардан, үлкен сыйымдылықты винчестерлерден, жоғары жылдамдықты
желілік картадан (100 Мбитс және одан да көп) тұрады.
Серверде ақпаратты ұйымдастыру және сақтау амалын арнайы адам – желінің
басқарушысы белгілейді. Бірнеше пайдаланатын ақпараттың сақталуы үшін
жауапкершілік те соның мойнында.
Жергілікті иерархиялық желілерде мәліметтерді өңдеу екі объектінің:
клиент пен сервер арасына бөлінген. Клиент, жоғарыда айтып өткеніміздей,
жұмысшы станциясы, бұл сөздің мағынасына жұмысшы станциясын пайдаланушыны
қосуға болады. Бірақ сонымен бірге жұмысшы станциясынан сервердің
ресурстарына енуді жүзеге асыратын арнаулы компьютерлік программа да
клиент да.
Мәліметтерді өңдеу кезінде клиент қандай да бір күрделі не арнаулы
процедураларды орындау үшін серверге сұрату дайындайды, мысалы, файлды
санау, жазбаларды іздестіруді жүзеге асыру же т.б. сервер өз кезегінде
клиенттен түскен сұратуды өңдеп, оны орындайды да, қорынытдысын клиентке
қайта жібереді. Әдетте сервер жалпы пайдаланудағы мәліметтерді сақтауға,
оларға енуге же мәліметтерді клиентке жолдауға жауап береді. Мәліметтерді
алған клиент оларды өңдеп, өңдеудің нәтижесін пайдаланушыға ыңғайлы түрде
ұсынады. Кейде мәліметтерді өңдеуді сондай-аќ сервер де орындайды.
Иерархиялық желілердің жұмысын басқаратын программалық қамтамасыз ету 2
бөліктен тұрады:
1. Серверде орнатылған желілік операциялық жүйе;
2. Жұмыс станциясындағы программалық қамтамасыз ету, бұл жұмыс
станциясында бар ОЖ-нің басқаруында жұмыс істейтін программалар жиынтығынан
тұрады. Әлбетте әр түрлі жұмыс станцияларында бір желіге алуан түрлі ОЖ-лер
орнатылуы мүмкін.
Үлкен иерархиялық желілерде желілік ОЖ ретінде Unix пайдаланылады. Орта
көлемдегі желілерде қазіргі уақытта Windows NT желілік Ож қойылады.
Мұндайда серверде Windows NT Server деп аталатын оның серверлік бөлігі, ал
жұмысшы станцияларында Windows NT Workstation клиенттік бөлігі бөлігі
орнатылады немесе клиенттің программасы ретінде Windows 95 пайдаланылуы
мүмкін.
Желіге қойылатын талаптар
• Жұмыс өнімділігінің жоғары болуы;
• Қауіпсіз және сенімді жұмыс атқаруы;
• Кеңейтілетін мүмкіндігі болуы;
• Жеңіл, әрі көрнекі түрде басқарылуы;
• Құрылғылар мен сигналдардың өзара сәйкестігі болуы тиіс.
Компьютерлік желілердің жіктелуі (классификациясы)
Желілер мынадай қасиеттеріне қарай жіктеледі:
■ географиялық қамтылу аймағына қарай;
■ өндірістік бөлімдер көлеміне (масштабына) байланысты;
■ топологиясына – бір-бірімен байланысу схемасына немесе құрылымына
қарай;
■ басқарылуына байланысты.
Географиялық қамтылу аймағына қарай желілер мынадай топтарға бөлінеді:
• Жергілікті (локальный-Local Area Network, LAN) - бір мекеменің
... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz