Мемлекеттің заң шығару қызметіндегі парламент рөлі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 4

1. Парламентаризм теориясы мен тарихы . . . 11

1. 1. Парламентаризм ұғымы мен парламентаризм теориясы дамуының негізгі кезеңдері . . . 11

1. 2. Шет елдердегі парламентаризм бастаулары . . . 26

2. Мемлекеттің заң шығару қызметіндегі парламент рөлі . . . 28

2. 1. Қазақстан Республикасы Парламентінің мемлекеттік органдар жүйесіндегі орны . . . 28

2. 2. Қазақстан Республикасы Парламенті функцияларының негізгі бағыттары . . . 41

2. 3. Қазақстан Республикасы Парламентінің заң шығару процесін жетілдіру жолдары . . . 61

Қорытынды . . . 65

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 75

Кіріспе

Халқымыздың ғасырлар бойына тарих қойнауынан нәр алып, мемлекеттігіміздің берік тұғырын айқындайтын, мемлекет өмірінің мызғымас сақшысы іспеттес халық жиналысымыздың (парламентіміз) орны ерекше. Еліміздегі халық жиналыстарының құқықтық арнасы көшпелі дәуірден бастау алып, күрделі де шырғалаңға толы даму барысында шынайы құқықтық болмысына өрлеу үстінде.

Мемлекетіміздің парламентаризм мәселесі өзінің терең тарихи астарымен, біржақты тұрғыдан саралауға төзбейтіндігімен ерекшеленеді.

Мемлекет тарихында аян болған өкілдік органдарымыздың ұзақ жылдар бойына қордаланған тәжірибесі қазіргі таңдағы парламентіміздің бүгінгі күнгі шындығына сәйкес келіп, кәдесіне жарар тұстары оның қызметінде маңызды болары сөзсіз.

Өкілдік заң шығарушылық органдарымыздың қызметін, пайда болуының алғышарттарын бақылап, оны бір тізбектілікте қарастырып, кезеңдерін айыруға бағытталған бұл алғашқы қадам.

Парламентаризм үғымының айналасында туындаған мәселеге тоқтала кетсек, парламентті мемлекеттік билік органдарының жүйесінде тек өкілдік, заң шығарумен айналысатын орган, оның күрделі қызметін көрсетумен шектелмей, оқшау қарастырмай, оның басқа органдармен қарым-қатынасын, құқықтық мәртебесін анықтап қарастырған абзал.

Мемлекетіміздің парламент тарихының зерттелу деңгейі мен қарастырылған мәселелердің ауқымы әрқилы.

Әдебиеттеріміздің басым көпшілігінің кеңестік идеологиямен құрықталуы және әлі де болса қазақ тіліндегі құқықтық зерттеулеріміздің кемдігі өкінішті-ақ.

XX ғасырдың алғашқы ширегіндегі Ресей империясының Қазақстан сықылды қол астындағы мемлекетінің саяси, рухани өмірінде маңызды орын алған Мемлекеттік Думаның пайда болуы үлкен саяси серпіліс тудырды.

Мемлекеттік Думаның пайда болуының алғышарттары, I, II, III, IV Думаның қызметіне байланысты зерттеулер Ресей ғалымдарының еңбектерінде мейлінше терең қарастырылған. Атап айтсақ А. Я. Аврех, И. В. Гранкин, Е. В. Сапилов, Е. Д. Черменский, Д. В. Тихомировтың "Ресей парламентаризмінің пайда болуы мен дамуы (тарихм зерттеу) " атты кандидаттық диссертациясында және өзіміздің ғалымдарымыз Ғ. З. Қожахметов, Ө. Озғанбайдың негізгі еңбектерінде және Қ. Ә. Жиренчиннің еңбегінде біршама қарастырылған.

Келесі өкілдік, заң шығарушы органдарымыздың тізбегінде "ең қысқа да, жеміссіз" аталған Бүкілресей құрылтай жиналысыыың пайда болуы мен саяси дағдарыс кезеңіндегі алған орнына байланысты зерттеулер отандық әдебиеттерімізде жоқтың қасы. Тек Ресей зерттеушілері О. Н. Знаменский, Л. Г. Протасов, Е. А. Скрипилевтың негізгі еңбектерінде, Н. Л. Рубинштейн, В. И. Ленин, Д. В. Тихомиров және тағы басқаларының еңбектерінде қарастырылған.

Кеңестер дәуірі басталып, билігі орнай бастау кезеңінде өкілдік, заң шығарушы орган ретінде Кеңестер съездері пайда болды.

Аталған органның пайда болуын, қызметін Б. С. Кенжебаев "Қазақ Автономды Кеңестік Социалистік республикасының Кеңестер съездері" атты заң ғылымының кандидаты ғылымм дәрежесін алу үшін жазылған диссертациясында зерттеген. Алайда, еңбекте кеңестік идеологияның ізі байқалады.

Кеңестер съездерінің қызметіне байланысты еңбектерді мына авторлар да ұсынады, атап айтсақ олар: С. Н. Досымбеков, Т. Елеуов, М. С. Сапарғалиев, Г. Т. Тайманов және басқалар. Бірақ та, еңбектерінде басқа мақсатты көздегендіктен біздің мәселемізді жанамалап өткен.

Кеңестер дәуірінің аясына саятын Жоғарғы Кеңестің қызметінің барысын ашып, сараптауға байланысты С. С. Сартаев, С. З. Зиманов, К. Д. Мухаметшин, Ғ. С. Сапарғалиев, А. А. Тарановтың еңбектерінде біршама көрсетілген.

Зерттеу өзектілігі . 1991-жылы өз тәуелсіздігін алған Қазақстанның бүкіл әлемге тәуелсіз, егеменді ел болып танылғанына да он жылдай уақыт өтті. Осы жылдар ішінде оның қоғамдық және мемлекеттік өмір салаларында үлкен озгерістер бодды. Осыған сөйкес еліміздің қүқықтық, саяси, экономикалық жүйелері де түбегейлі өзгерістерге ұшырады. Қазіргі уақытта Қазақстан өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтыру үстінде1. Елбасы өзінің 2000-жылғы Қазақстан халқына Жолдауында: « Өткен 10 жылдың ішінде біз еркін сайлау өткізілетін, 16 саяси партия жұмыс істеп жатқан, оның төртеуі Парламентте өкілдік ететін қоғам құрдық. Екі жарым мыңнан астам үкіметтік емес ұйымдары бар қоғам құрдық. Газеттердің, журналдардың, телерадиоарналарының сексен пайызы мемлекеттік емес қоғам құрдық. Жүздеген түрлі діни қауымдастықтар өзара байланыста, қатар, қалыпты өмір сүріп жатқан қоғам құрдық. Кәсіпқой екі палаталы Парламенті мен тәуелсіз сот жүйесі бар қоғам құрдық» /2/ - дейді.

Қазақстанның демократиялық жолмен құқықтық және әлеуметтік мемлекет орнатуы - қазіргі өркениетті әлемдік тәжірибеде нық қалыптасқан билік бөлу принципіне негізделеді Билік бөлу принципіне сәйкес Республикадағы біртұтас мемлекетгік билік Конституция мен заңдар негізінде заң шығарушы, атқарушы жене сот тармақтарына бөлініп, олардың тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесін пайдалану арқылы өзара іс қимыл жасау принципіне сәйкес жүзеге асырылады.

Айтылған билік тармақтарының ішінде заң шығарушы билік орынды иемденеді 1995-хылғы Реcпублика Конституциясында заң шығарушы билікті жүзеге асырушы жаңа орган - қос палаталы Парламент бекітіліп, бүгінгі күні оның екінші сайланымы өз әрекетін жүзеге асыруда» Бұл - бұрын-соңды Қазақстан тарихында болмаған жаңа институт. Аталған институтты зерттеу көптеген қазақстандық ғалымдардың назарына ілінгенімен, автор өз тақырыбының зертгеу өзгешелігі мен өзектілігін келесі мәселелермен байланыстырады:

Бүгінгі күні «парламентаризм» ұғымының Қазақстан Респуб-ликасы Парламентінің заң шығарушы қызметімен ара қатына-сын, осы ұғымның Қазақстан Парламентіне қаншалықты сәй-кестілігін зерттеу - еліміздің парламентінің шынайы парла-ментаризмге лайық қалыптасып, дамуына өз үлесін қосады.
Парламентаризмнің Қазақстан Республикасы Парламентініңзаң шығару қызметімен ара қатынасын анықтау, осы мөселеніжинақтық (комплекстік) зерттеуде жасалған алғашқы қадамболып табылады

3. «Парламентаризм» мәселесі бүгінгі күнгі көкейкесті мәселе болғандықтан, оның беделді ғалымдар еңбектерінен өзекті орын алуына байланысты пікірлер ортақтығы мен қайшылық-тарын салыстыра отырып зерттеу барысында тың ұсыныстар енгізу, осы өзекті мәселенің әрі қарай дамуына жол салады.

Тақырыптың ғылыми зерттелу деңгейі. Көптеген отандас және шетелдік мемлекеттанушылар еңбектері парламентаризм институтын зерттеуге арналады,

Қазақстан Республикасының Парламенті Республика Президенті-нің төлтума еңбектері мен Қазақстан халқына арналған Жолдаулары-ның негізгі тақырыптарының бірі болып табылады.

Қазақстан Республикасы Парламентінің қалыптасуы мен оның қызметінің белгілі бір бағыттары келесі қазақстандық ғалымдардың конституциялық құқық саласындағы теориялық зерттеулерінің объектісі ретінде анықталады: С. К. Амандықова, А. Т. Ащеулов, М. Т. Баймаханов, Ж. И. Баишева, С. 3. Зиманов, В. А Ким О. К. Қопабаев Е. К. Кубеев _э В. В. Мамонов, В. А, Малиновскмй, А, А. Матюхин, 3. Б. Мухамеджанов, К. Д _о Мухамеддшн, С. Н. Саби-кенов _э Ғ С. Сапарғалиев, С. С. Сартаев, А Н. Сағывдықова, 3. М. Самалдықова, А. А. Таранов, Н. А. Шайкенов В, Д. Щопин, А„ А„ Черняков және басқа. Шетел ғалымдары мен ТМД елдері ғалым-

дарының еңбектері де керсетілген мөселені зерттеуде аса маңыздылы-

ғы мен құнды. Бұл ғалымдар: Э. Б. Бейшембиев, В. А Власишн, В. Д. Горобец, И. В Гранкин, А. И. Ковлер, Е. М. Козлова, О. Е. Кута-фин, А А. Мишин, В Е Чиркин, Е. Ф. Языков, Р. Аксельрод, М. Амеллер, М. Генри, У, X. Робинсон т. б

Қазақстандық бірқатар кандидаттық диссертация тақырыптары Республика Парламентінің қызмеітіне, құрамыиа, оның депутаттар-ының құқықтық мәртебесіне арналады, Олар: Ы К. Амиров, Башарова, 3. М. Самалдықова т б.

Қазақстан Парламентін зерттеу бойынша келесі авторлардың еңбектері аса құндылығымен анықталып, мұқият зерделеуді қажет етеді: М. Т. Баймаханов, Л. М. Вайсберг, А. К. Котов «Становление су-веренитета Республики Казахстан (государственно-правовые пробле-мы) »; С. 3. Змманов «Констатудия и ІІарламент Республики Казах-стан»; А К. Котов «Конституционализм в Казахстане: опыт становле-ния и эффекшвность механизма власти»; Ғ С. Сапарғалжв «Станов-ление конституционного строя Республики Казахстан».

Қазақстан Ресігубликасы Парламентінің тұрақты кәсіби органдар ретіндегі әрекетін бастағанына көп уақыт өткен жоқ. Парламентар-изм институтын зерттеу еліміздің заң шығарушы қызметін жүзеге асырушы органның тұрақтылығы мен кәсібилігін қамтамасыз етуді, шынайы парламентаризмге лайық парламент құруды мақсат етуден туындайды. Жоғарыда аталған өз еліміздің ғалымдары мен шетелдік ғалымдардың еңбектері парламентаризм инстатутын зерттеуте арналғанымен, парламентаризмнің Республика Парламентінің заң шығару қызметімен байланыстылығы туралы мөселе алғаш рет ғылыми зерт-теу тақырыбы болып отыр.

Дипломдық жұмыстың мақсаты. Дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты - Қазақстан Республикасы Парламентінің заң шығару қызметіне шынайы парламентаризм түрғысынан қарау арқылы зерттеу барысында парламентаризм элементтерінің Республика Парламентінде тұрақты орнығуын көздеу. Осы орайда қазақстандық парламентаризмнің қалыптасуы мен дамуы үшін парламенттегі заң шығаруды жүзеге асыру процесін жетілдіру жолдарын қарастыру барысында Республика Конституциясына, Парламент: туралы заңдарға, осы саланы зерттеуші беделді ғалымдар еңбектеріне талдау жасау.

Парламентаризм мен Қазақстан Республикасы Парламентінің заң шығару қызметінің ара қатынасын зерттеу қазақстандық парламентаризм ұғымын анықтау.
Қазақстан Республикасы Парламентінің Республика заңдарына сәйкес қалыптасу кезеңдеріне талдау жасау
Қос палаталы парламент құрылымын жетілдіру жолдарын қарастыру
Республика Парламентінің басқа мемлекеттік органдармен қарым-қатынастарын талдау арқылы мемлекеттік билік органдар жүйесіндегі Парламент рөлінің ерекшелігін анақтау.
Заң шығару процесінің тиімділігін арттыру мақсатында Сенат пен Мәжіліс Палаталарының ішкі келісімін нығайту шараларын қарастыру.
Парламент қызметінің негізгі бағыттарын анықтай отырып, оның құзырындағы мәселелерді жан-жақты зерттеу барысында туындаған сұрақтардың жауабын табуға әрекет жасау.
Заң шығару процесінің сатыларына талдау жасай отырып, заң шығару процесінің негізгі сатысы-заң шығару бастамасына, оның субьектілеріне тереңірек тоқталып, осы сатыны жетілдіру жолдарын қарстыру,
Депутаттық фракциялардың конституциялық құқықтық мәртебесін анықтау.
Жүргізілген зерттеулерді негізге алып, заң шығару процесін жетілдіру мәселелері бойынша нақты ұсыныстар жасау.

Зерттеу обьектісі . Қазақстан Республикасының Парламенті, оның заң шығару қызметінің парламентаризммен ара қатынасы, қалыптасуы мен дамуы, заңдық, жалпы халықтық сипаттамасы, мемлекеттік биліктің жоғары органы реітіндегі өкілеттіктері, қызметінің негізгі бағытттары, заң шығару процесінің сатылары.

Зерттеу әдістері мен қайнар көздері. Парламеитаризмнің Қазақстан Республикасы Парламентінің заң шығару қызметімен ара қатынасын зерттеу үшін келесі ғылыми әдістер қолданылды: материалистік диалектика әдісі, тарихи әдіс, формальды-заңдық әдіс жүйелік талдау әдісі, статистикалық әдіс, салыстырмалы-қүқықтық әдіс, нақты социологиялық әдіс.

Жұмыс барысында қолданылған қайнар көздер: Қазақстан Рес- публикасының Конституциясы, Қазақстан Республикасының нормативтік актілері, монографиялар, қазақстандық және шет ел авторларының ғылыми, оқу әдебиеттері, Қазақстан Республикасы Парламенті қызметіиің тәжірибелік материалдары, шет ел мемлекеттерінің Конституциялары және парламент туралы заңдары, Республика Парламентінің қызметі туралы мәлімдеуші мерзімді басылымдар.

1. Парламентаризм теориясы мен тарихы.

1. 1. Парламентаризм ұғымы мен парламентаризм теориясы дамуының негізгі кезеңдері.

Батыс демократиялары заң шығару инстиуттарын көптеген ға-сырлар бойы дамытып отырған. Бүгінгі күні Қазақстан Республикасы өзінің дербес заң билігін дамыту үстінде.

Әрине, Қазақстан Республикасының батыс демократияларынан айырмашылығы мол, бұл айырмашылықтар Қазақстанның тек саяси жүйесінен ғана емес, сонымен бірге экономикалық жүйесінен, өзінің көпұлттық сипатынан, қоғамдық мәдени тарихынан көрініс береді Сол себепті батыс тәжірибесін, осыншама айырмашылықтарын ес-керместен, Республикамыздың заң билігіне енгізе қою мүмкін емес. Дегенмен, Қазақстан Республикасы егемендігін алып тәуелсіз мемле-кет болғаннан бергі жылдарда қайта құру бойынша батыл қадам жасағандықтан, басқа елдердің нақты тәжірибелерінің Республикамыздың заң шығару шараларына, салыстырмалы негіздегі сайлауларға, сайлаушылармен қатынастарға және қоғамдық мінез-құлық нормаларына қатысты маңызы зор екені айқын.

Легислатуралар алғаш рет Англияда, одан соң Францияда құрылды. Бұл елдерде корольдар үнемі ақшаға тәуелді болып отырғанды. Бұйрықты тәртіпте ақша жинаудың көптеген тәсілдерін қолданған олар, ақыр соңында, қоғамның қалың тобының қолдауына сүйену керек екенін түсінді. 2 Бірге шақырылған қоғам өкілдері халықтан салық жинауға көмектесу үшін, осы жиналған қаржыны бөлуге қатысу шартын қояды. Міне, осылай, атқарушы билік пен заң билігінің өзара қарым-қатынастарының қалыптасуы салық пен бюджетке бақылау жасау күресінен басталады. Арада біраз уақыт өткенен кейін заң билігі құзіретіне саяси мәселелер жиынтығын енгізілді.

Король билігі рөлінің төмендеуіне байланысты мемлкетті басқару атқарушы қызметте азаматтар алдында жауапты шенеуніктер басқарған күшті бюрократияның қолына шоғырлана бастады. Атқарушы билік пен заң билігінің арасындағы қатынастар Батыста екі бағытта дамыды. Мұнда атқарушы биліктің заң билігі алдында есесп беруін қарастыратын парламенттік жүйе кеңінен қарастырылды. Мұнда атқарушы биліктің заң билігі алдында есеп беруін қарастыратын парламенттік жүйе кеңінен қарастырылды,

Батыстағы парламенттік жүйе монарх қолындағы мемлекеттік биліктің шексіздігін мойындамаудан пайда бооған. Осылай бола тұра бұл жүйе ежелгі және ортағасырлық демократиялардан олардың жал-"жалпымемлекеттік рухын, мемлекеттілік пен халықтың жақындасу ынтасын мұра еткен. Парламентаризмнің қазіргі үлгісі өркениетті даму жолына бет бұрған қоғамдардағы күрделі иитеграциялық процестердің нәтижесі болып табылады. Бұл бұрын-соңды болмаған технологилық жаңалықтар негізінде бірыңғай капиталистік нарық қалыптасып жатқан кезең болатын _. Экономикадағы өзгерістермен қатар терең саяси және әлеуметтік өзгерістер жүріп жатты және еуропалық ұлттардың нығаюы мен еуропалық мәндегі ұлттық мемлекеттердің осы өзгерістердің ішіндегі ең маңыздысы болып табылды _. парламентте қоғамды басқаруда сословиелік қағидаға негізделген бұрынғы саяси ұйымға қарама-қарсы бірыңғай ұлттық мемлекеттің ең жоғары болмыс пікірі жүзеге асырылды _. Егер бүұрын мемлекет тұтастығы оның княздықтар _, ерікті қалалар сипатты бөліктерінен тұрса _, өздерінің өмір сүруі үшін жекелеген әлеуметтік топтар күресінің саяси құралдары экономикалық құралдарға орын берген жаңа кезеңде парламент пен езге де саяси институттар арқылы органикалық үлгідегі мемлекеттік бірлікке _, мемлекет идеясын жалпыұлттық _, жалпыхалықтық іс ретінде жүзеге асыруға жақындау мүмкіншілігі пайда болды. Осыған сәйкес жалпы саяси өкілдік сипаты түбегейлі езгеріске ұшырады.

Жоғарыда айтылған сословиелік негіздегі мемлекеттік өкілдік ме-кемелер парламентаризмнің пайда болуынан кеп бұрын болғанына көңіліне аударалық. ХІІ-ғасырдан бастап Батыс Еуропада әр түрлі атпен сословие-өкілдік мекемелер пайда болды. Осылардың қатарына орыстың Земдік соборларын жатқызуға болады. Орыстың тарихшысы В. О. Ключевскийдің пікірі бойынша _, Еуропадағы ортағасырлық мемлекет сословиелік федерация болды _, яғни ол да іштей, бірақ өзге белгілер бойынша бөлініп _, ақырында тұтас бір ұлт болып құрылған сословиелер федерациясы _. Сословиялар өздерінің мүдделерін айту үшін өкілді мекемелер арқылы мемлекетгік жүйенің жоғары деңгейіне шыға алған _. Батыс еуропалық сословие-окілдік мекемелер жөнінде В. О. Ключевский былай деп жазды: «Мұнда әрбір ерікті сословиеге өзінің мемлекеттегі орнын жеңіп алу немесе сақтап қалу қажет болды және жоғары билік бәсекелес саяси күштердің құбылмалы ара қатынасы бейімделуге мәжбүр болды: ол осы күштерді бірде бір-бірімен татуластырса , бірде біреулерін басқалармен күресте қолдап отырды _, ал енді бірде олардың жекелеген немесе бірлескен шабуылдарынан қ орғанып отырды. Сословиелік өкілдер бір-біріне не үкіметке тістерін неғұрлым ашық және жиі қайраса, мұндай жағдайларда өкілдік жиналыстар соғұрлым үлкен саяси маңыз алды». « Жалпымемлекеттік мүддені бұрын қай күйде қалыптасса _, сол жүйде сақтаушы сословие өкілдері емес _, монарх және оның үкіметі болды, бірақ олар да өздерін билік шыңында сақтау немесе нығайту мөселелерін бірінші орынға қойды. Бүкіләлемдік тарихта берілген мәліметтерге сәйкес монархтың жеке мүддесі мемлекеттің шынайы пайдасынан жиі басым түсіп отырды: монарх өзінің қол астындағыларға пайдасы жоқ, тіпте олар үшін қауіпті үндесулерге келісіп, жерді және қалаларды бере алды, өздерін қорғай алмайтын сословияларға шамадан тыс міндеттемелер салды.

Сословиялардың өкілдік мекемелерге өздерінің «шаш ал десе, бас алтын ол өз өкілдерінің жиналыстағы мінез-құлқын қатал бақылап отыруға тырысты. 1993-жылғы Қазақстан Республикасының Конституциясына дейін еліміздің жоғары өкілді органы мұшелерін өз сайлаушьшары алдында есеп беруге міндеттеуші аманатты мандат осылай пайда болған. Тарихи және қисынды түрде аманатты мандат сословиелік принциптен және сословие-өкідік мекемелердің ортағасырлық жүйесінен баеталған. Қоғамда қандай да болмасын бір түрде өлеуметтік іріктелу пайда больш, адамдар топтары, ұлттары, кәсіптері және басқа да белгілері бойынша бөлінгенде сословиелік және одақ-гық рух жанданады, демек, аманатты мандат пайда болады.

Парламенттік кезең жалпы және тұтас алғанда ерікті мандатқа негізделген саяси өкілдік ретінде сипатталады. Саяси өкіл парламент мүшесі барлық ұлттың, барлық халықтың өкілі ретінде жалпымемлекетгік мүддені қоғам мен мемлекеттің кез-келген белігінің мүддесінен жоғарғы қойып әрекет етеді.

Ерікті депутаттық мандат, оны жүзеге асыруда кездескен барлық қиындықтарға қарамастан, кез-келген демократиялық қоғам ұмтылуға түрарлық институт болып табылады, өйткені ол нағыз, жақсы ұйымдастырылған демократияның жүйелі табиғатына сай. Мемлекет іш ін дегі әлеуметтік-саяси күштердің теңдігі орныққанда қоғам дамуыңда демократияның салыстырмалы шарықтауы пайда болатынын және осы теңдік қанша уақыт болса, оның да сонша уақыт созылатынын тарих тәлімі куәлік етеді. Демократияның таза таптық - пролетарлық немесе буржуазиялық - болуы мүмкін емес, және де ол таптық бейтарап та құбылыс емес. Демократия - бұл мемлекет нысаны, тапаралық қатынастардың немесе, жалпы айтқанда, әр алуан әлеуметтік таптар арасындағы қатынастардың теңдік жағдайын көрсетуші . мемлекеттік билеу жүйесі». Сабырлы саяси процесс, мемлекеттік құрылымдардың әлеуметтік қақтығыстарды зорлық-зомбылықсыз шешуі, сонымен қатар пікір әр алуандылығы, шыдамдылық, негізгі мақсатқа жетуде әлеуметтік және саяси күштердің ынтымақтастығы осындай жағдайдың өлшемі болып табылады, Көптеген өлеуметтік-таптық мүдделердің қиылысу, бір-бірінен өзгешелену және үйлесу, бір бағытқа беттеу, қоғамға - өркендеу _э ал мемлекетке - әлемдегі бдел мен абырой әкелетін күш құру саласында демократиялық басқару пайда болады .

Парламентаризм өзінің мұратты мақсатында жалпымемлекеттік мүддеге демократиялық дәстүрлерде қызмет етуге негізделген. Мемлекеттік органдары мен саяси қайраткерлері ынтымақтастық пен азаматтық бейбітшілікті нығайтатын _, әр қилы шексіз әлеуметгік мүдделердің келісім саясатын ақылмен жүзеге асыратын _, жалпы көпшіліктен жалпымемлекеттік және бүкілхалықтық мүдделерді шебер ажыратып _, оларды басқа мүдделермен үйлесімді байланыстыра алатын қоғамға нұр жауары сөзсіз _, Халықтың әр түрлі әлеуметтік топтары мүд-десін көрсете отырып _, саяси күштер жүйесінен тең әсерлі күшті іздейтін _, айтыс-тартыс _, келісімдер және дауысқа салу жолымен қоғам мүшелерінің барлығының немесе кепшілігінің ойынан шығатын шешімдер қабылдайтын орган Парламент болып _, ал Парламент мүшелері осындай әрекеттерге барлық ынта-жігерімен кірісетін шынайы саяси қайраткерлер болу керек. Парламенттің _, сонымен бірге атқарушы билік пен сот биліктері жоғары органдарының жалпы қоғам мүдделеріне сәйкес етуін, сырттан келген қысымға, жоғарыдан келген үстемдікке шалдықпай мемлекеттік істерді әділ де тиімді жүргізуін және осы істерді еркін, өз жауапкершілігіне алып жүргізуін қамтамасыз етуші құқықтық, ең алдымен, конституциялық институттар орнату керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.