Несиенің формалары мен түрлері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 3

1 бөлім. Несие туралы жалпы түсінік

1. 1. Несиенің мәні мен қызметі . . . 5

1. 2. Несиенің формалары мен түрлері . . . 6

1. 3. Несие құрылымы, қағидалары мен несие жүйесі . . . 10

2 бөлім. Несие кезеңдері мен несиелік процессті талдау

2. 1. Несиелеудің кезеңдері мен несиелік мониторинг . . . 17

2. 2. БТА Банкінің несиелеу қызметін талдау . . . 24

2. 3. Несиенің экономикадағы рөлі . . . 33

3 бөлім. Несие нарығының негізгі мәселелері мен оларды шешу жолдары . . . 35

Қорытынды . . . 40

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 41

Кіріспе

Жұмыс тақырыбының өзектілігі . Несие - бұл пайыз төлеу және қайтару шартында уақытша пайдалануға (қарызға) берiлетін ссудалық капитал қозғалысы. [1, 138 бет]

Несие - нарықтық экономиканың тiрегi ретiнде экономикалық дамудың ажырамас элементiн бiлдiредi. Оны барлық шаруашылық субъектiлерiмен қатар, мемлекетте, үкіметте, сондай-ақ жеке азаматтар да пайдаланады.

Қарызға алушы несиенi кедей болғаны үшiн алмайды, ол өзінiң меншiктi қорларының ауыспалы айналым мен капитал айналымының объективтi күшіне толық шамада жетпей тұрғандықтан өз iсiн алға бастыру үшiн алады.

Несие объективтi қажеттiлiктен туындаған және ол коғамдық өндіріс процесiнде маңызды рөл атқарады. Несие ақшалай капиталдық қарызға трансформациясын қамтамасыз етедi және несие берушiлер мен қарызға алушылардың арасындағы қарым-қатынасты бiлдіредi.

Оның көмегімен мемлекеттiң, халықтың, ұйымдардың және кәсiпорындардың табыстары мен бос (еркiн) ақшалай қаражаттары жинақталып, уақытша пайдаланудың төлемiне аударылатын несие капиталына айналады.

Сонымен қатар несие қатынастарының нақты көрінісін несиенің формалары мен түрлері сипаттайды. Несиенің негізгі екі формасы: коммерциялық және банктік несие болады. Бұл екі несие бір-бірінен несие субъектілері, құрамы, қарыз объектісі, динамикасы, пайыз мөлшері және қызмет ету аясы бойынша ажыратылады.

Қазақстан Республикасының қазіргі уақыттағы экономикалық жағдайы, оның ішінде несиелі ақша жүйесінде үлкен өзгерістер болып отыр. Несие толығымен экономикамен және оның жеке секторларымен тығыз байланысты. Сондықтан да бүгінгі таңда Қазақстанда күрделі өзгерістер болуда, яғни елдің экономикасының дамуы мемлекеттің несие саясатымен тікелей байланысты. Осы жерден байқайтынымыз несие қазіргі уақыттағы экономиканың тірегі болып табылады. “Несие” деген сөздің өзі, латын тілінен аударғанда “сенім” деген мағынада, ол белгілі - бір тұлғаның мойнына алған міндетін орындауға сенім көрсетуге дегенді білдірсе, екінші жағынан, несие, банктердің филиалдарымен несиелік мекемелердің қанат жаюымен ұштасып, сол арқылы қазақ даласының қойнауының капиталын кеңейтуге мүмкіндік береді.

Несие қазіргі кездегі нарықтық экономикада маңызды рөл атқарады. Ол банктік жүйеде де, түрлі бизнес субъектілерінің шаруашылығында да және қарапайым халықтың қаржылық өмірінде де үлкен үлеске ие. Несиенің экономикадағы алатын орны елеулі екендігіне ешбір күмән жоқ. Олай болса, бұл тақырыптың өзекті екеніне көз жеткізуге болады.

Зерттеу нысаны : екінші деңгейлі банктердің жеке және заңды тұлғаларға беретін несиелері және несиені беру үдерісі.

Зерттеу пәні - Қазақстан Республикасының екінші деңгейлі банктердің несиелеу қызметінің ұйымдастырушылық және экономикалық аспектілері болып табылады.

Жұмыстың мақсаты - таңдап алынған тақырыпты жан - жақты зерделеу, қазіргі кездегі несиелеудің проблемаларын талдап, олардың шешу жолдарын анықтау.

Жұмыстың міндеттері - несие беруші мен қарыз алушы арасындағы қатынастарды талдау, несиенің жүзеге асырылуы мен несиелік ссуданың қандай шарттарда және қандай кезеңдерге берілуін қарастыру, несие нарығының қазіргі жағдайына талдау жасау.

Осы жұмысымда несиенің мәні мен қажеттілігін, формалары мен түрлерін, жеке және заңды тұлғалар үшін несиенің өте қажеттігін, олардың
төлем қабілеттілігін, қайтарымдылығын, тиімділігін қарастырамын.

Менің курстық жұмысым үш бөлімнен тұрады. Алғашқы бөлімде несие туралы жалпы түсінік беріліп, оның түрлері мен қызметтері жайлы жазылып, тақырыптың теориялық мәні ашылады. Келесі бөлімде несиелік процесс пен оның кезеңдері қарастырылады. Сонымен қатар бұл бөлімде талдау ретінде БТА банкінің несиелік қызметі туралы толық ақпарат берілген. Ал соңғы бөлімде Қазақстан несие нарығының мәселелері мен оларды шешу жолдары ұсынылып, банктік сектордың ағымдағы жағдайына талдау жасалған.

Жұмысты жазу барысында оқулықтар, газет-журналдармен қатар интернет желісі де пайдаланылды. Курстық жұмыста Қазақстанның несие нарығы туралы соңғы статистикалық мәліметтер келтірілген.

1 бөлім. Несие туралы жалпы түсінік

1. 1. Несиенің мәні мен қызметі

Несиенің мәнін анықтаған кезде бірқатар әдістемелік принциптерді ұстану керек, несиелердің барша түрі формалардан тәуелсіз оның мәнін көрсетуі керек:

несие мәмілесі тұтасымен алғанда несиенің мәнін ашуы керек. Егер бұл мәміледе несие қайтарылмаса, онда бұл өзінің қайтарылатын қасиетін жоғалтанынын білдіреді;
несиенің мәнін талдауда несиенің құрылымын, қозғалыс сатыларын, несиенің негізін қарастырған жөн.

Несие - ақша сияқты тарихи экономикалық дәреже болып табылады.

Несие дегеніміз - бір тұлға басқа тұлғаға құнды, натуралды немесе ақшалай нысанмен қайтару талабымен және әдетте % төлеумен уақытша пайдалануға табыстаған кезде қалыптасатын экономикалық қатынастардың сомасын білдіреді. [4, 198 бет]

«Кредит» деген сөз, «қарызға», «несие» деген «kredo»- сенемiн деген мағына беретiн латынша «kreditum» деген сөзден шығады. Ол экономикалық дәреже ретiнде әр түрлi экономикалық қоғамдарда қызмет етедi. Ол тауар өндiрiсiнiң пайда болған кезінен бастап қарапайым формаларында: бай және кедей қоғамдарда көрiнедi. Несие қатынастарын ақша қатынастары сияқты үнемi даму үстiнде болады. Алғашқы несие табиғи түрде қоғамның дәулеттi топтарынан мүлiксiз шаруалар мен кәсiпкерлерге тұтыну мұктаждығы мен қарыздарды өтеу үшін ұсынылған.

Құндық қатынасты ерекше формасы сияқты несиенiң пайда болуы шаруашылық жүргiзушi бiр субъектiден босаған құн шаруашылық мәмiледе қолданысқа түсетiн, бiрақ бiр уақыттарда жаңа қайта өндiру цикiліне ене алмайтын кезде ғана жүзеге асады. Несиеге байланысты бұл құн қосымша қаражатқа уақытша қажеттiлiгi туып отырған басқа субъектiге өтедi және қайта өндiру процесiнің шеңберiнде қызметiн жалғастыра береді. Бiрақ, несиелiк қатынастардың пайда болуын экономикалық байланысқа түсуге дайын меншiк иелерi сияқты бiр-бiрiне қарсы тұра алатын тауар иеленушiлер арасындағы айырбас ауқымынан iздеген жөн. Тауарларды қолдан-қолға өткiзу сияқты тауар айырбастау және қызмет көрсетумен ауысу несиелiк қатынастардан туындаған экономикалық жемiс.

Көбiне несиенi ақша ретiнде түсiнедi. Бiр жағынан қарағанда бұған негiз де бар сияқты. Себебi, қазiргi шаруашылықта қарыз көбiне ақшалай түрде берiлуде. Бiрақ бұл жерде ақша мен несиенiң әр түрлi ұғымды бiлдiрiп, әр түрлi қатынастарды түсiндiретiнін естен шығаруға болмайды.

Сонымен қатар, несие мен қаржы категорияларын бiр санайтындар да аз емес, несие - бұл ақшалай қаражаттың екi жақты қозғалысын, яғни қаражаттың уақытша берiлуiн және уақыт өткен соң қайтарылуын баяндаса, ал қаржы - сол қаражаттың бір жақты қозғалысын бейнелейдi, яғни қаржы: дотация, субвенция, субсидия түрiнде берiлсе, олар кайтарымсыз сипатқа ие.

Несие мен ссуданың арасында да өзара айырмашылық бар. Несие - бұл банктiң қаражатын құрайтын көзi ретiнде барлық несиелiк қатынастарды ұйымдастырудың әр түрлi формаларының болуын және сондай-ақ олардың жұмсалымдарының формасын бiлдiретiн кең ұғымды сипаттайды. Ссуда - бұл ссудалық шот ашумен байланысты қалыптасатын несиелiк қатынастарды ұйымдастырудың бiр ғана формасын бiлдiредi.

Несиенің маңызы оны қолдау аясы елдің экономикалық жағдайына байланысты үнемі өзгеріп тұрады. Айталық, экономиканы орталықтанған жоспарлы түрде басқарудан нарықтық экономикаға өтуге байланысты біздің елімізде коммерциялық және ипотекалық, лизингтік, трастылық қаржылық банктік операцияларды пайдалану жаңғыртылады, сонымен бірге несие қатынастары мен несиенің көлемі, несие ставкасы де өзгереді.

Несиенiң экономикадағы орны мен рөлi, оның атқаратын қызметтерiмен сипатталады. Жалпы несие экономикалық категория ретiнде мынадай қызметтердi атқарады: [2, 97 бет]

- қайта бөлу;

- айналыс шығындарын үнемдеу;

- айналыстағы нақты ақшалардың орнын уақытша алмастыру;

- капиталдың шоғырлануын жеделдету;

- ғылымы-техникалық прогрестi желелдету.

Несиенiң қайта бөлу қызметi кез келген елдiң ұлттық экономикасының толық қанды жұмыс жасауына өз үлесi қосады. Несиенiң бұл қызметiнiң көмегiмен экономикалық жүйенiң бiр саласынан екiншi бiр саласына капитал ағымы болады.

Несиенiң айналыс шығындарын үнемдеу қызметiнің iс жүзіне асуы несиенiң экономикалық мәнінен туындайды. Шаруашлық субъектiлерiндегi ақшалай қаражаттардың түсуі мен жұмсалуы арасындағы уақытша болатын алшақтық кей жағдайларда қаржылай ресурстарга деген қажеттiлiктi туындатады.

Ал келесі, қызметi, яғни несиенiң айналыстағы нақты ақшалардың орнын уақытша алмастыруы. Қазiргi несиелік шаруашылықты мұндай орнын алмастыруга толық мумкiндiк бар.

Капиталдық шоғырлану процесi қызметi экономиканың тұрақты дамуына жағдай жасау үшiн маңызды болып табылады. Мұндай мiндеттердi шешуде несиенiң бұл қызметi өндiрiстiң ауқымын ұлғайта отырып, пайда алуға мумкiндiк бередi.

1. 2. Несиенің формалары мен түрлері

Несие формасы - бұл несие қатынасының сырттай нақты көрініс табуы. Ол несие қатынасының мәнi мен ұйымдастырылуын синтездейдi Несие қатынасының формасы мен мазмұны ажырағысыз әрі диалектикалық жағынан бiртұтас болады. Несие қатынасының формасы оның мазмұны мен дамуына сәйкесуi керек.

Таңдап алынған жiктеу өлшемiне қарай несиенiң мынадай ең маңызды формаларын бөлiп көрсетуге болады (1-сызба)

- қызмет ету саласына қарай - ұлттық және халықаралық несие;

- несие мәмілесінің объектiсiне қарай - ақшалай және тауарлық несие;

- несие қатынасының субъектiсiне қарай - банктiк, коммерциялық, халықаралық тұтынушылық несиелер.

1-сызба. Несиенің негізгі формалары.

Дерек көзі: Сейітқасымов Ғ. С. «Ақша, Несие, Банк», Алматы «Экономика», 2005

Жоғарыда қарастырылған несие формаларының көптеген түрлерi болады.

Несиенің түрі - бұл несиелік қатынастар құрылымының, олардың негізгі қызметтерінің, яғни әр алуан сыртқы және ішкі өзгерістер барысында толық сақталатын көрінісі. [1, 141-142 беттер]

Несие берушілер мен қарыз алушылар арасындағы байланыстар қалай өзгергенімен де, несиенің түрі сол күйінде сақталады.

Коммерциялық банктер өздерінің клиенттеріне әр түрлі несиелер береді. Оларды мынадай белгілеріне байланысты жіктеледі:

Қарыз алушылар категорияларына қарай:

Қаржылық институттарға берілетін несиелер:

мақсатты қорларға;
банктерге;
қаржы-несиелік мекемелеріне.

Қаржылық емес агенттерге берілетін несиелер:

өнеркәсіп салаларына;
ауыл шаруашылығына;
саудаға;
дайындау ұйымдарына;
жабдықтау-сату ұйымдарына;
кооперативтерге;
жеке кәсіпкерлерге.

Тұтыну мақсатына берілетін несиелер.

Мерзіміне қарай:

қысқа мерзімді (1 жылға дейін) ;

орта мерзімді (1 жылдан 3 -5 жылға дейін) ;
ұзақ мерзімді (5 жылдан жоғары) .

Тағайындалуы және пайдалану сипатына қарай:

негізгі қорларға жұмсалатын;
айналым қаражатына жұмсалатын.

Қамтамасыз ету дәрежесіне қарай:

Қамтамасыз етілген:

кепіл-хатпен,
кепілдемемен;
кепілдікпен

Сақтандырылған.
Қамтамасыз етілмеген:

сенім (бланктік) несиесі.

Қайтарылу дәрежесіне қарай:

1) Стандартты несие - қайтарылу уақыты жетпеген, бірақ қайтуында ешқандай күмән жоқ несиелер;

2) Күмәнді несиелер - қайтарылу уақыты кешіктірілген, мерзімі ұзартылған және банк үшін тәуекел туғызатын несиелер. Соңғы қабылданған активтердің жіктеу ережесіне сәйкес, күмәнді несиелер ішінара бөлінеді: 1-санатты күмәнді, 2-санатты күмәнді, 3-санатты күмәнді, 4-санатты күмәнді, 5-санатты күмәнді.

1 санатты: 1-30 күнге дейін кешіктірілген, 1 рет пролонгацияға ұшыраған, 5% провизия құрылатын несие.

2 санатты: 30-60 күнге дейін кешіктірілген, 1 рет пролонгацияға ұшыраған, 10% провизия құрылатын несие.

3 санатты: 60-90 күнге дейін кешіктірілген, 1 рет пролонгацияға ұшыраған, 20% провизия құрылатын несие.

4 санатты: 90-120 күнге дейін кешіктірілген, 1 рет пролонгацияға ұшыраған, 25% провизия құрылатын несие.

5 санатты: 120-150 күнге дейін кешіктірілген, 1 рет пролонгацияға ұшыраған, 50% провизия құрылатын несие.

Үмітсіз несиелер- қайтару уақыты кешіктірілген, мерзімі өткен ссудалар шотына жазылған несиелер. 150-180 күнге дейін және одан көп кешіктірілген, кемінде 2 рет пролонгацияға ұшыраған, 100% провизия құрылатын несие.

Валютамен берілуіне қарай:

ұлттық валютамен;
шетел валютасында.

Берілу шартына қарай:

Тұтыну несиесі-бұл жеке тұлғаларға тұтыну тауарларын сатып алу үшін және тұрмыстық қызметтерді өтеуге берілетін несие.

Ипотекалық несие- бұл қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын үйді, өндіріс ғимараттарын, жерді және т. с. с. ) кепілге ала отырып, ұзақ мерзімге берілетін несиені білдіреді.
Овердравт несиесі -клиенттің шотынан қаражатты шегеру арқылы ондағы дебеттік қалдық бойынша берілетін қысқа мерзімді несиенің формасы.
Овернайт несиесі-өтімділікті қолдау мақсатында бір түнге берілетін банкаралық несиенің түрі.
Онкольдық несие-кредитордың алғашқы талабы бойынша өтелетін қысқа мерзімді несие.
Банкаралық несие- банктердің бір-біріне беретін несиесі.
Ломбардтық несиесі -тез іске асатын бағалы заттарды немесе бағалы қағаздарды кепілге алып, берілетін несие.
Лизингтік несие- құрал-жабдықтарды жалға алумен байланысты берілетін несие.
Рамбурстық несие-шикізаттарды ішке алып кіру және жартылай фабрикат және дайын өнімдерді сыртқа шығару тәжірибесінде пайдаланылатын несие.
Сенім несиесі-банктің сеніміне кірген, төлем қабілеті жоғары клиенттерге берілетін несие.
Маусымдық несие -жабдықтаушының қаржыландыру уақыты мен түсімді алу мерзімі арасындағы уақыт бойынша алшақтықты жабуға араналған несие.
Консорциалдық несие- ірі жобаларды несиелеу мақсатында банктердің өзара қосылып беретін несиелері.
Жаңартпалы несие- (ағл. Revolve- айналыста болу, кезең сайын ауыстырып отыру) - ссуда капиталының ұлттық және әлемдiк нарықтарында жаңғыртпалы несие. Ол белгiленген берешек лимитi шегiнде және өтеу мерзiмi шегінде несие келiсiмiне қатысушы елдер арасында қосымша келiсімөзсiз автоматты түрде берiледi.

Несие желiсi қарыз алушының алдындагы несие ұйымының оған несие келiсiмшартының белгiленген әрекет етуі кезеңi iшінде белгілі бір мақсатқа және келісілген мөлшерде несиені беру жөніндегі заң тұрғысынан рәсімделген міндеттемесі. Несие желісінің ашылуы несие беруші мен қарыз алушының ұзақ уақытқа созылатын тығыз ынтымақтастығын білдіреді.

1. 3. Несие құрылымы, қағидалары мен несие жүйесі

Несие құрылымы несие беруші мен қарыз алушыдан, сондай-ақ қарыз капиталынан тұрады. Мұндағы несие беруші мен қарыз алушыларды несиелік мәмілеге қатысушы тараптар немесе оларды несиелік қатынас субъектілері деп атауға болады. Осы тараптардың біреуі болмаса несиелік мәміле жасалмайды.

Несие берушi - қарызды беретiн несиелiк қатынасының бір жағы немесе бұл уақытша пайдалануға қарыз берушi субъектiлер болып табылады. Несие берушілерге мемлекет, банктер (орталық және коммерциялық), банк типтес мекемелер мен қаржылық ұйымдар, сондай-ақ халықаралық қаржы ұйымдары да жатады. Кейбір жағдайларда, несиенің коммерциялық формада берілуіне байланысты несие берушіге өнім өндіруші кәсіпкерлер де жатуы мүмкін. Ал, қарыз алушыларға қаражатқа деген уақытша қажеттілігі бар кез келген заңды және жеке тұлғалар жатады. [5, 49 бет]

Қазіргі уақытта қарызға ақша ұсынатын негізгі несие беруші - банк болып табылады. Ол кәсіпорындардың, ұйымдардың, кеңселер мен халықтың уақытша бос қаражаттары шоғырландырып, оларды қарызға алушыларға уақытша пайдалану үшін несие түрінде ұсынады. Бұл ретте банктен алған несиені тек қарызға алушы ғана емес, сондай-ақ соңғысы да меншік иесіне қайтаруға міндетті. Бұл арада банк бір жағдайға несие беруші болса, екінші жағдайда - қарыз алушы болып көрінеді.

Қарыз алушы - бұл несиенi алушы және оны қайтаруға міндеттi, несиелiк қатынастың екiнші жағы. Қосымша ақшалай қаражатқа уақытша мұқтаждығы туғандар қарызға ақша алушылар болып табылады. Борышқор және қарыз алушы бiр-бiрiмен жақын сөздер болғанымен де, олардың түсiнiктерi әр түрлі. Мысалға, кәсiпорын немесе жеке азаматтардың коммуналдық қызметке, салықтарға т. б. байланысты төлемдерi кешігуi мүмкiн, бiрақ бұл жерде ешқандай да несиелiк қатынас туындамайды. Борыш бұл тек қана экономикалық қатынасты емес, сондай-ақ адал адамзаттық қатынастар жағдайын сипаттайды. Борыш - бұл өте ауқымды ұғым. Ал қарыз алушы - бұл қосымша қаражатқа деген сұранысы бар тұлға. [5, 49 бет]

Қазіргі заман талабына сай қарызға алушылар - кәсіпорындар, кәсіпкерлер, халық, мемлекеттер мен банктер болуы мүмкін. Алайда, қарызға алушы қарызға алынған қаражаттың меншік иесі болып табылмайды, өндіріс саласында, айналымда оны өз қалауымен қолданады. Бұл жағдайда ол алынған ақшадан гөрі, яғни шаруашылықта ауыспалы айналым қоры таусылғаннан кейін оны іске асырып, пайдаланғаны үшін өсімақы төлеп, қарызды артық көлемде төлейді. Несиелік мәміледе қарызға алушы несие берушіге тәуелді, оған несие беруші өз талаптарын қояды.

Несие беруші мен қарызға алушы өзара іс әрекеттерінде қарама-қайшылықтың бірлігі сипатын көрсетеді. Несиелік мәміленің қатысушылары ретінде олар, оның қарама-қарсы жақтарында тұрады. Олардың мүдделері де бөлек, несие беруші неғұрлым жоғарғы пайыздық несие бергісі келсе, қарыз алушыға мүмкіндігінше арзан несие алып, қосымша қаржылар табу мұддесі болады. Несие берушілер мен қарызға алушылардан басқа несие қатынасы құрылымының элементі алыс-берістің объектісі - құнның негізгі бөлігі сияқты өзөіндік өтелмеген құны - несиеленген құн болып табылады.

2-сызба: Несиенің құрылымы

Дерек көзі: Сейітқасымов Ғ. С. «Ақша, Несие, Банк», Алматы «Экономика», 2005

Қарыз берушi және қарыз алушымен қатар несиенiң құрылымының элементiне берiлетiн объекті де жатады. Беру объектiсi - бұл құнның ерекше бөлiгi, яғни қарызға берiлген құнды бiлдiреді.

Несиелеу объектісі - бұл несиенің пайдалану заты, яғни несиенің іске асырылу аясы деп түсінуге болады. [1, 142 бет]

Несиелеу объектісі материалды құндылықтар, өндіріс және айналыс шығындары түрінде, сол сияқты, егер несие материалдық жағынан қамтамасыз етілмеген жағдайда, банк алдындағы шаруашылық ұйымның міндеттемесі ретінде де болады. Материалды қамтамасыз етілген несиелеу объектісіне өндірістік шикізат қорларын, негізгі және көмекші матариалдарды, жанармай, ыдыстар, сатып алынатын жартылай өнімдер, азықтар және басқа да материалды құндылықтардың маусымдық жинағы және өнеркәсіптегі дайын өнімдердің және сауда ұйымдарындағы тауарлардың маусымды қорлары жатады. Мұндай қорларды жасау, ең бастысы, өндіріспен және өнімдерді сату процесімен тығыз байланысты.

Несиелеу объектісіне, экспортты және импортты тауарлар мен қызметтермен жабдықтау, экономикалық қызметке байланысты шығындар, кәсіпкерлік қызметпен айналысатын заңды және жеке тұлғалардың сатып алынатын шикізаттары, материалдары, құралдары және басқа да мүліктері, ломбардтық операциялар, шаруашылық субъектілердің кірістері мен шығыстары арасындағы алшақтық жатады.

Ұзақ мерзімді несиелеу объектілеріне жататындар мынадай түрлерге бөлінеді: [1, 143 бет]

өндіріс объектілерінің құрылысы;
өндіріс объектілерін қайта құру, техникалық жағынан қайта қаруландыру, кеңейту;
техникалар, құрал-жабдықтар және көлік құралдарын сатып алу;
жаңа өнім шығаруды ұйымдастыру;
өндірістік емес маңызы бар объектілерді салу.

Несиелеу қағидаттары (принциптері) несиенің мәнін және қызметтерін, сондай-ақ несиелік қатынастарды ұйымдастыру облысындағы объективті экономикалық заңдардың талаптарын бейнелейді. [1, 143 бет]

Несиелеу қағидаттары негізінде несиелік процесс, яғни банктік несиелердің берілуі, пайдаланылуы және қайтарылуы жүзеге асырылады. Несиелеу қағидаттарына байланысты банктік несиелердің берілуінің басты шарттары: несиенің мақсаты және мерзімі, олардың қаражаттар айналымы шеңберінде қатынасу нәтижелілігі және т. б. анықталады.

Қазіргі несиелік қатынастарды ұйымдастыру қағидаттары екі топқа бөлінеді: 1

І топқа - жалпы экономикалық тәртіптегі қағидаттар:

несиенің мақсаттылығы;
несиенің дифференциялдығы.

ІІ топқа - несиенің мәнін бейнелейтін қағидаттар:

несиенің мерзімділігі;
несиенің қайтарымдылығы;
несиенің төлемділігі;
несиенің қамтамасыз етілуі.

Қазіргі несиенің дифференциялдық қағидаттарының мазмұны өзгерген десе болады. Біріншіден, ол мерзімділік қағидаттарымен байланысады, яғни несие уақытында қайтара алатын шаруашылық органдарына беріледі. Сондықтан да несиелеудің дифференциациялануы тек несиелік қабілетті сипаттайтын көрсеткіштер негізінде ғана жүзеге асырылады. Екіншіден, бұл қағидат несиелік келісім жасалғанға дейін және банктер несиелік ресурстарға деген сұранысын оқып-үйрену барысында потенциалды қарыз алушылардың несиелік қабілетін және сұралып отырған ссуданың қамтамасыз етілу сипатын және олардың банк үшін пайдалылығын, сондай-ақ қаражаттардың жұмсалу ұзақтығын жетекшілікке ала отырып, бастапқы несиені орналастырғанға дейін іске қосылады. Үшіншіден, несиелік қабілеттілігіне байланысты несиелеудің дифференциациялануы, оның өткен жүйедегі нұсқасымен салыстырғанда қаталдау болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.