Денсаулық сақтау саласының бірыңғай ақпараттық жүйесі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ...
1 МЕДИЦИНА САЛАСЫНДАҒЫ ҚОЛДАНЫСТА БАР АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕРГЕ
ШОЛУ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ...
1.1 Медициналық қызметтерді сапалы басқару
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Медико-статистикалық ақпараттық
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3 Ресурстарды басқару
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... .
1.4 Денсаулық сақтау саласының бірыңғай ақпараттық жүйесі
... ... ... ... ...
2 МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІН ТАҢДАУ ЖӘНЕ
НЕГІЗДЕУ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
2.1 Мәліметтер қорының
моделдері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..
2.2 Реляциялық мәліметтер
қоры ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.3 SQL - мәліметтер қорының стандартты
тілі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
3 Тарау АЙГЕРІМ ЕМХАНАСЫНЫҢ МӘЛІМЕТТЕР ҚОРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... .
3.1 АЖО-ның жұмыс мен жобалау ортасын
таңдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.2 Мәліметтер
қоры ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..
3.3 Клиент қосымшасының
интерфейсі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
Әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...
1 ҚОСЫМША. Программа
листингі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ...

КІРІСПЕ

Қазіргі уақытта қоғамдық өмірде ақпараттың таралу қарқыны өте жылдам
дамып келеді. Ақпараттық процесстер - адамдар арасында, тірі организмдерде,
техникалық құрылғыларда, қоғамдық өмірде ақпарат тасымалдау, жинақтау мен
түрлендіру процесстері.
Ақпаратты басқару компюьтерлерді қолданудың негізгі саласы болып
табылады және де, болашақта үлкен роль атқарады.
Қазіргі қоғамның талаптарына сәйкес жаңа техналогиялардың даму
барысында ақпаратты-іздестіру жүйесі негізгі мәселелердің бірі.
Өнеркәсіптерде, мемлекеттік және жеке шаруашылық мекемелерде, оқу
орындарында, медицина саласында және басқа да салаларда ақпараттандыру
жүйесін кеңейту және ақпаратты-іздестіру жүйесі мәселелері алға қойылып
отыр. Автоматтандыру үшін көптеген автоматтандырылған бағдарламалық жүйелер
мен құрылғылар қолданылады, олардың ішінде бухгалтерлік есептеулер жүйесі,
электронды деканат, оқу жүктемесін есептеу, қызметкерлер, студенттер туралы
электронды мәліметтер қоры, медицина саласы, медициналық ақпараттық жүйелер
және тағы да басқалар бар.
Курстық жұмыстың тақырыбы Айгерім емханасының мәліметтер қоры.
Жұмысты бастамас бұрын, бірінші бөлімде қазіргі кездегі Қазақстанда
қолданыста бар медициналық ақпараттық жүйелерге шолу жасалынды. Бұл Курстық
жұмыста мұндай жүйелердің үш түрін қарастырады. Осы ақпараттық жүйелерге
шолу жасай отырып, өзіндік ақпараттық жүйе құрылды.
Курстық жұмыс өзектілігі- медициналық ақпараттық жүйесін құрудың
негізгі мақсаты халықтың денсаулығын қорғау және медициналық жәрдем сапасын
жоғарлату болып табылады. ҚР ДСМ МҚСБ Комитетінің, оның құрылымдық
бөлімшелері мен медициналық ұйымдардың сәйкес бөлімшелерінің нәтижелі
қызметін қамтамасыз ететін автоматтандырылған жүйені құру, көрсетілетін
медициналық қызметтің сапалық және толықтылығын бақылау облысындағы
мемлекеттік саясатты жүзеге асыру туралы бақылау функцияларының аса
өнімділікпен жүзеге асырылуына мүмкіндік береді.
Курстық жұмыс Delphi обьектілі бағытталған тілінде жазылған және
мәліметтер қорын басқару жүйесі Paradox мәліметтер қоры қолданылады.
Қазіргі уақытта Delphi корпоративтік пайдалану үшін қолданылатын мәліметтер
қоры қосымшасын құруда бірден-бір кеңінен таралған құрылғы болып
есептелінеді. Delphi-де МҚ қосымшаларын өңдеуші бизнес- логика және
программа интерфейсі реализациясы әдістерін таңдай алу мүмкіндігі ғана
емес, МҚ-мен өзара іс-әрекет архитектурасы және мәліметтерге ену мүмкіндігі
да бар. Бұл тіл визуалды бағдарламалау ортасы, бағдарламалауға тиімді және
қолайлы болып табылады

1 Медицина саласындағы қолданыста бар ақпараттық жүйелерге шолу

1.1 Медициналық қызметтерді сапалы басқару жүйесі

Қазіргі заманғы қоғамның барлық сұрақтарына жауап беретін денсаулық
сақтау жүйесін қалыптастыру жеке және қоғамдық денсаулық сақтау
көрсеткіштерінің нақты, әрі оңды нәтижесін алуға бағытталған старатегиялық
міндеттердің өзара қатынасының бүтіндей кешенін шешудегі артықшылықтарды
саралайды.
Салауатты Казахстан мемлекеттік бағдарламасы – денсаулық сақтау
жүйесін дамытудың сапалы түрдегі жаңа қадамы, яғни қазақстандықтардың
денсаулығын нығайтуға бағытталған сектораралық және ведомствоаралық қарым-
қатынасты көрсетеді. Халықтың денсаулығын сақтау процесіне кәсіпкерлік және
әрбір азаматтың өз денсаулығына деген ынтымақтастық жауапкершілігі сияқты,
және де Мемлекеттің маңызды құрылымдары тартылып отыр.
Жаңа бағдарламаның міндеттерінің бірі – бастапқы медициналық
–санитарлық көмекті дамытуға бағытталған басымдылығымен Денсаулық сақтаудың
бірыңғай ұлттық жүйесін одан әрі дамыту және жетілдіру жолымен медициналық
көмектің қолжетімділігі мен сапасын арттыру.
Денсаулық сақтау жүйесін дамытудың міндеттерін сәтті жүзеге асыру
тиімді басқарушылық шешімдерді қабылдау мақсатындағы ақпараттық ағындарды
реттеуге мүмкіндік туғызатын жүйелердің негізінен тұратын медициналық және
экономикалық ақпараттардың қолжетімділігіне, мерзімділігіне,
жылдамдылығына, сапалы қабылдауға және өңдеуге жалпылай және толығымен
байланысты. Осыған орай, денсаулық сақтауды ақпараттандыру мәселесі жаңа
Мемлекеттік бағдарлама жобасының кілті іспеттес.
Қазақстан Республикасындағы Денсаулық сақтаудың бірыңғай ұлттық
жүйесін құру (бұдан әрі – ДСБҰЖ) ұлттық жобасын жүзеге асыру қолданыстағы
Денсаулық сақтау ісін реформалау мен дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасының шеңберінде басталған.
ҚР ДСБҰЖ – ақпараттарды жинаудың, өңдеудің, агрегациялаудың және
талдаудың бірыңғай шараларының негізінде денсаулық сақтауды басқарудың
мақсатты құрылымын қамтамасыз ететін бірыңғай идеологияны, бағыттарды,
жіктегіштерді және басқаларын біріктіретін мәліметтерді тасымалдау
тәсілдеріне байланысты бағдарламалық-техникалық құралдар мен
технологиялардың кешені.
Бүгінгі күнде Республикада ДСБҰЖ енгізуге қуатты алғышарттар құрылған.
Елдің барлық өңірлерінде оқытылған мамандар бар. ДСБҰЖ компоненттеріне
жататын 18 республикалық бағдарламалық өнім әзірленіп, жұмыс барысында
қолданылуын тауып отыр. Стационардан шыққандардың статистикалық
карталарын автоматты түрде енгізу және өңдеуге, қаржыландыру блогымен
бірыңғай төлеушінің жүйесін енгізу үшін база ретіндегі медициналық
ұйымдардың есепке алу-есеп беру құжаттарын сақтауға және қабылдауға
арналған Стационар-ААЖ бағдарламалық кешенін ерекше атауға болады.
Республикалық және жергілікті деңгейде қалыптасатын стационарлық және
стационаралмастырушы көмек бойынша есепшот-тізілімдерін өңдеуде
қолданылатын барлық емделінген жағдайлар жөніндегі қолжетімді және
толығымен дербес база. Бағдарламалық кешен стационар жұмыстарының ашық
түрде болуын қаржыландыру жағынан ғана емес, сондай-ақ сапалы медициналық
көмек көрсету жағынан да, дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдарды
бақылауды, диагностикалық тексерулердің уақтылы және толық түрде болуын да
қамтамасыз етіп келеді.
2010 жылдың 1 маусымынан бастап еліміз бойынша бейінді өңірлерде
тұтынушыларды оқыту курстарынан кейін Емделуге жатқызу бюросының порталы
бағдарламалық кешені пайдалануға берілді. Дербес компьютер мәліметтері
өңірлік емделуге жатқызу бюросының жұмысын жеңілдетуі күмән тудырмайды,
сондай-ақ әрбір азаматтың еліміздегі барлық медициналық ұйымдарды еркін
таңдауына, барлық тұрғындарға стационарлардың қолжетімділігіне оңды жағдай
туғызады.

1.2 Медико-статистикалық ақпараттық жүйесі

Медико-статистикалық ақпараттық жүйесі (СТАЖ) ҚР Денсаулық сақтау
бірыңғай ақпараттық жүйелерінің негізгі компоненттерінің бірі болып
табылады. СТАЖ –і денсаулық сақтау ұйымына жүгінген пациент туралы алғашқы
кейіптеу ақпараттарын жинау, сақтау және өңдеу міндеттерін, табылған ауру,
осы пациентке көрсетілген медициналық қызмет, өткізілген емдеу-
диагностикалық шаралар, медициналық ұйымдарда пациентті емдеу процессінде
тікелей тағайындалған және тұтынылған емдік құралдар туралы мәселелерді
шешеді; Алдын ала емдеу шараларының орындалуына жоспарлау және мониторингті
қолдайды.
СТАЖ негізі кейіптеу деректері жиынынан тұрады:
- Медициналық ұйымдарға халықты бекіту туралы;
- Пациенттер туралы;
- Олардың денсаулық сақтау ұйымдарына жүгінуі;
- Табылған науқас;
- Медициналық қызмет көрсету;
- Емдеу-диагностикалық шараларын өткізу;
- Медициналық қызмет көрсету процессінде емдік құралдарды тағайындау
және тұтыну және т.б.
Кейіптеу есебі төмендегідей есепте жүзеге асырылған:
- Заңды тұлғалар мемлекеттік деректер базасын пайдаланумен
қалыптастырылатын медициналық ұйымдардың бірлескен тізімі;
- Жеке тұлғалар мемлекеттік деректер базасы және медициналық
ұйымдардың бірлескен тізімін пайдаланумен қалыптастырылған халықтық
АМСК ұйымдарына бекітілген бірлескен тізім.
СТАЖ ақпараттық жиыны ҚР ДСБАЖ-нің бірлескен деректер базасының
ажырамас құрамасы болып табылады. Осы бірлескен деректер базасынан тұратын
ақпарат, оның тіклей пайда болу орнынан түседі, яғни, әрбір жүйе
пайдаланушысының жұмыс орнынан түседі: дәрігердің, постық медбике,
диагностикалық бөлімшелер мамандары және т.б. орнынан тұрады. Әртүрлі
деңгейдегі пайдаланушылардың жүйеде анықталған рұқсат құқықтарына сәйкес,
бірыңғай деректер базасынан тұратын ақпараттарға рұқсаты бар. Бір деңгейлі
жүйе субъектілері арасында тік – жоғарыдан-төмен және төменнен-жоғары
сияқты көлденең де байланыстыр жүзеге асырылатын болады. Деректер банкінде
жиналған ақпараттарды емдеу процессінің барлық қатысушыларына ұсыну АМСК,
емхана, стационар деңгейінде медициналық көмек көрсетудің бірізділігін,
медико-демографиялық көрсеткіш жинағына нәтижелі мониторингті және
азаматтармен медициналық көмек тұтыну көлемін жүзеге асыруды қамтамасыз
етеді.
Медико-статистикалық жүйе келемі міндеттер жинағынан тұрады:
- Бекітілген халыққа тіркеу жүргізу;
- Амбулаторно-емханалық көмек көрсететін қызметтер туралы дербестеу
медико-статистикалық ақпараттар жинағы;
- Стационарлық көмек көрсететін қызметтер туралы дербестеу медико-
статистикалық ақпараттар жинағы;
- Жедел медициналық көмек көрсететін қызметтер туралы дербестеу медико-
статистикалық ақпараттар жинағы;
- Алдын алу шараларын жоспарлау және орындалу мониторингі;

1.4 Денсаулық сақтау саласының бірыңғай ақпараттық жүйесі

2006 жылдың соңынан Қазқастан Республикасының Денсаулық сақтау
саласының бірыңғай ақпараттық жүйесі өндіріліп жүр. Осы уақыт ішінде
өндірушілер ҚР Денсаулық сақтау саласының бірыңғай ақпараттық жүйесін
жасауда түбегейлі жетістіктерге жетті, әйтеуір 2010 жылы екі қазақстандық
қалаларда – Астана және Алматыда пилоттық аймақта оның тәжірибелік
пайдалануын енгізу жайлы шешім қабылданды.
Медицина-статистикалық ақпараттық жүйе дегеніміз не?
Медицина-статистикалық ақпараттық жүйесін құру мақсаты - барлық деңгейдегі
медициналық мекемелердің және денсаулық сақтаудың басқару мүшелерінің
қызмет тиімділігінің жоғарлауы болып табылады. Медицина-статистикалық
ақпараттық жүйесі медициналық мекемелерге емделушілер үндеулерінің
жекеленген есепке алудың автоматтандыруын өткізеді. Сонымен, медицина-
статистикалық ақпараттық жүйе медициналық мекемелердің қызметін медициналық
көмектің келесі негізгі түрлері бойынша автоматтандырады:
- жедел жәрдем;
- амбулаторлы- емханалық көмек;
- стационарлық көмек.
Денсаулық сақтау саласының бірыңғай ақпараттық жүйесінің және
денсаулық сақтаудың ақпараттандыру орталығының өндірушілерімен көрсетілген
көрсеткіштер бойынша, медицина- статистикалық ақпараттық жүйесі көптеген
аса маңызды есептерді шешеді:
- науқас жайлы біріншілік жекеленген ақпаратты жинау, сақтау және
өңдеу,
- денсаулық сақтау мекемелеріне науқастар үндеулерінің жиілігі,
- сырқаттанушылықты анықтау және әрбір науқасқа көрсетілген медициналық
көмектер тізімін талдау,
- ем-диагностикалық шараларды өткізу,
- науқасты емдеу барысында медициналық мекемелерде дәрілік заттар
айналымын талдау;
- профилактикалық шараларды орындау мониторингі мен жоспарлауды қолдау.
Өндірушілердің айтуы бойынша, осы бiртұтас деректер қорындағы ақпарат
тікелей пайда болған жерден, яғни, жүйе пайдаланушысының әрбір жұмыс
орнынан түседі. Әртүрлі деңгейдегі пайдаланушылар, жүйеде көрсетілген қол
жеткізу құқықтарымен сәйкестікте бiртұтас деректер қорындағы ақпаратқа
рұқсат алады.
Емханалар үшін медицина-статистикалық ақпараттық жүйесінің пайдасы
жайлы айтсақ, ол келесі нормативтердің орындалуын қадағалайтынын атап
айтқан жөн:
- медициналық мекемелерге науқастарды бекітуге сұраныстарды тіркеу;
- қызмет көрсету аймақтары бойынша дәрігерлерді бекіту;
- қабылдауға жазылу;
- ауруханаға жатуға, зерттеуден өтуге және ем алуға бағыттау;
- үйге дәрiгердiң шақыруын тiркеу.
Яғни, медициналық қызметкерлердің күнделікті жұмысында медицина-
статистикалық ақпараттық жүйесінің рөлі үлкен екендігін көріп отырмыз, ол
дәрігерлердің, медбикелердің және тіркеу бөлімінің барлық функционалды
міндеттерін қамтиды. Осы себептен медицина-статистикалық ақпараттық
жүйесінің мәнін асыра бағалау қиын.
Астана және Алматы қаласындағы барлық емханалары, стационарлар мен
перзентханалары осы жылдан бастап, бұл бағдарламамен жұмыс істейді. Жүйеге
енгізілген барлық ақпарат медициналық ақпараттық-аналитикалық орталыққа
кетеді, одан Денсаулық сақтау Министрлігіне түседі. Осылай, екі қаланың
медициналық мекемелерімен жүргізілетін жұмысы жайлы көрсеткіштерді жинау
және өндеудің нақты құрылымы көрсетілген.
Біз медицина-статистикалық ақпараттық жүйесі жайлы тікелей
дәрігерлердің пікірін білу мақсатында, Астана қаласындағы кейбір
емханаларының дәрігерлерінен осы жүйе жайлы сұрадық. Бұл сұрақта
дәрігерлердің пікірі екі топқа бөлінгенін мойындау қажет. Егер біреулері
осы жүйенің пайда болғанына қуанса, екіншілері жүйенің жетілмегенін
анықтап, оны жаңарту қажеттігін айтты.
Денсаулық сақтау саласының бірыңғай ақпараттық жүйесінің және тікелей
медицина-статистикалық ақпараттық жүйесінің басшылығына түскен әрбір
медициналық мекемедегі дәрігерлерге жаңа жүйені түсінуге осы жүйені
енгензуші адамдар көмектеседі. Осы адамдар ғана оларға сеніп берілген
объектілерде жүйе тежелмеу үшін, жүйедегі жұмыс барысының дұрыстығын
қадағалап, бақылайды және медициналық қызметкерлерді онымен пайдалану
дағдыларын оқытады.
Барлық дәрігерлер үшін осы жүйені енгізуші адамдар, науқастарға
арналған электронды карта мен бланктарды толтыруда қиыншылықтар туған кезде
сиқырлы таяқша ретінде болады.
Қиыншылықтар жайлы. Медицина-статистикалық ақпараттық жүйесін
пайдалану оңай екендігін дәрігерлердің өздері мойындайтынын атап айтқан
жөн. Барлық жаңа нәрселерге сияқты, бұған да үйрену қажет, әбден
үйренгеннен кейін, осы жүйені енгізуші адамдардан сұрауға да қажеттілік
тумайды - жүйе жұмыстың үйреншiктi, күнделікті элементі болып қалыптасады.
Барлығы осылай. Және астана дәрігерлерінің көбі науқас жайлы барлық
мәліметтерді электрондық түрде сақтап, қағазбастылықтан бас тартуға разы.
Бірақ науқастарды жазып, есепке алудың ескі әдісінен қайту оңай емес – және
бүгін электрондық беттерді толтырғанда, бұрынғысынша, пилотты денсаулық
сақтау саласының бірыңғай ақпараттық жүйесін енгізер алдындағыдай,
дәрігерлерге үйреншікті жазбаларды жүргізу қажет.
Науқас жайлы барлық мәліметтерді электрондық картаға енгізуге мүмкін
емес. Онда тек қана көрсетілген терезелерді толтыруға мүмкіндігіміз бар,
олардың көмегімен науқастың жалпы жағдайы және қойылған диагнозы ашылады.
Медицина-статистикалық ақпараттық жүйеде ешқандай өз түсініктеріңізді,
белгілі бір науқастың ерекшеліктерін, қосымша симптомдарды көрсету мүмкін
емес,- деген шексіз науқастармен жұмыс күні толған, қалалық емханалар
дәрігерлерінің пікірлері ұқсас.
Шынымен де, бұл екі есе шығын жұмыс дәрігерлердің көп уақытын алады.
Әсіресе, терапевт дәрігерлерінің, себебі, науқастың денсаулық жағдайына
байланысты, басқа дәрігерлерге қарағанда көп жазуды қажет етеді. Оларға
терезелер де ыңғайсыз орналасқан, диагноздар тізімі толық емес, сонымен
қатар түсініктемелерді енгізу қажет және бірқатар басқа да медицина-
статистикалық ақпараттық жүйесінің наразылықтары табылады. Наразылықтарды
түсінуге болады, себебі, толық көлемде екінші рет көшіру қажеттілігі өте
көп уақыт алады, ал кейде оны науқастың өзінен де алады.
Осындай мәселемен, науқастары қарт адамдар болып келетін, Отан соғысының
мүгедектеріне арналған орталық клиникалық госпиталь атты мемлекеттік
мекемесінің дәрігерлері шалдықты. Бас ұрпақ, қарау кезінде бір нәрсені
жедел басып отыратын, эскулаптың ісiн әрдайым дұрыс бағалай алмайды. Қарт
адамдарда, олармен айналысқысы келмейтін сияқты сезім туады.
Бұл сезім компьютермен жұмыс істеуге үйренбеген қарт адамдарда ғана
пайда болмайды. Монитордан көз алмаған дәрігерді көрген кез келген жастағы
қылжақ науқаста елемеушілік сезімі туады. Егер науқас денсаулық сақтау
саласының бірыңғай ақпараттық жүйесі еңгізілгені жайлы білмесе және
жаңалықтарға аса көңіл аудармаса, осы жағдай туады. Дәрігер уақытты
үнемдейді, өйткені, кейін оған мәліметтерді қағазға толтыру қажет екендігін
біледі.
Медицина-статистикалық ақпараттық жүйесінің осы нұсқауында дәрігерлер
нені өзгертуді қалайды, деген портал тілшісінің сұрағына дәрігерлер әрқалай
жауап берді. Біреулері оны көлемдірек жасауды сұрады, электрондық бетте УДЗ-
ден бастап флюорографияға дейін барлық өткізілген зерттеулер жазылуын,
екіншілерге науқаста анықталған ауру және симптомдар жайлы өз пікірлерін
жазуға мүмкіндік қажет, ал басқаларға бұл жүйе барлық жақтан жақты.
Бірақ дәрігерлердің өздері, енгізу бөліміне кіргізілген ұсыныстар
қатаң түрде есепке алынатындығын және өндірушілерге берілетінін мойындайды.
Жүйе үнемі жаңартылып жүр, оның соңғы нұсқауы әлі бекітілмеген.
Дәрігерлердің күнделікті жұмысын электрондық жүйеге алмастырудың үлкен
жобасын iске қосуға шешім қабылдаған ТМД елдерінің ішіндегі алғашқысы -
Қазақстан болды. Екі қалада тәжірибе түрінде пайдалану - бұл тек басы
ғана. Болашақта денсаулық сақтау саласының бірыңғай ақпараттық жүйесі бүкіл
елді қамтиды да, барлық қазақстандық ауруханалар мен емханалардың жұмыстары
жайлы мәліметтерді біртұтас негізде біріктіреді; кез- келген науқасты
іздеудің нәтижелі және ыңғайлы жері болады, біздің республикамыздың қай
қаласында болмасын, барлық қазақстандық дәрігерлердің тәжірибесін біртұтас
етіп, құрастыруға көмектеседі. Осы мақсатпен, бұл жүйенің ойы 2006 жылдың
аяғында туған. Осы мақсатпен, үш жыл аралығындай оны өндіру бойынша жұмыс
жүргізілді де, 2010 жылы ол алғаш рет іске қосылды.
Бір күні біздің дәрігерлер дамыған медицинаның ең жақсы
дәстүрлерінде, компьютерге көмекші ретінде қарайды, ал науқастар
дәрігерлердің түсініксіз жазулары мен жуан тозған амбулаторлы карталар
жайлы ұмытады.

2 Мәліметтер қорын басқару жүйесін таңдау және негіздеу

2.1 Мәліметтер қорының моделдері

Күнбе-күн ақпарат көлемі көбейіп отыр. Ал, оларды өңдеу адамның
қолынан келмейді. Сол себепті мәліметтерді тез өңдеу үшін дербес
компьютерлер пайдаланылады. Компьютердегі ақпарат негізінен кесте түрінде
сақталады. Осы кестелер (бірігіп) мәліметтер қорына бірігеді.
Қазіргі заманғы ақпараттық жүйелер (АЖ)– мәліметтер банкі болып
табылады. Олардың құрамына мыналар енеді:
- есептеуіш жүйе;
- бір немесе бірнеше МҚ;
- мәліметтер қорын басқару жүйесі (МҚБЖ);
- қолданбалы программалар жиыны.

Мәліметтер қоры - бұл үлкен көлемді өзара байланысқан ақпаратты
сақтауға, өзгертуге және өңдеуге арналған бір немесе бірнеше мәліметтер
файлы.
Мәліметтер қорын басқару жүйесі - бұл МҚ-н құруға, жүргізуге және
қолдануға арналған тілдік және программалық құралдар жиынтығы. Қолдану
сипатына қарай МҚБЖ дербес ( персональді) және көпқолданушы болып бөлінеді.
Дербес МҚБЖ бір компьютерде жұмыс жасайтын локальді МҚ-н құруды
қамтамасыз етеді. Дербес МҚБЖ-не Parafox, dBase, FoxPro, Access және т.б.
жатады.
Көпқолданушы МҚБЖ клиент-сервер архитектурасында жұмыс жасайтын
ақпараттық жүйе құруға мүмкіндік береді. Оларға Oracle, Inter Base,
SyBase, Microsoft SQL Server, Informix және т.б. жатады.
Қолданбалы программалар, немесе қосымшалар МҚ-нда орналасқан
мәліметтерді өңдеуге арналады. Қолданушы МҚ осы қосымшалар арқылы
басқарады.
МҚ-ң негізі - нақты бір объект тобы туралы мәліметтер болып табылады.
Жалпы МҚ қандай да бір мекеме (ұйым) үшін арналады; Ақпаратты мекеменің
әртүрлі бөлімдері пайдаланылады. Осы мекеме бөлімдері МҚ-н құру негізінде
концептуальді талаптар қояды. Концептуалды модельді бейнелеу нәтижесінде
мәліметтердің логикалық моделі алынады.
1) Иерархиялық модель - ағаш құрылымды болады. Модель ішіндегі
объектілер өзара қатаң түрде байланысқан. Мұнда бір басты объект болады.
Екінші деңгейдегілер соған бағынады. Ал екінші деңгейге өз негізінде 3-ші
деңгей бағынады. 1-ші деңгей 3-ші деңгейді тікелей басқара алмайды.
Сондықтан бір деңгейде байланыс жасауға болмайды.

Сурет 2.1. Иерархиялық модель

2) Желілік модел граф түрінде ұйымдастырылады. Мұнда басты және
бағынқы объект деген болмайды. Бұл модельдің кемшілігі – ұйымдастырудың
күрделігінде.

Сурет 2.2. Желілік модель

3) Реляциялық МҚ өз атын ағылшын тіліндегі relation (қатынас)
терминінен алған. Бұл терминді 70 жж. IBМ фирмасының қызметкері Эдгар Код
ұсынған. Реляциялық МҚ – бұл қатынас арқылы байланысқан кестелер жиынтығы.
Реляциялық модель құрылымы қарапайым, қолдануға ыңғайлы. Дербес
компьютерге арналған МҚ- ның көбісі реляциялық болып табылады.
4) Объектілі – бағытталған МҚ желілік және реляциялық моделдердің
бірігуі. Оларды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.