Барабандық диірмендер
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
І Бөлім Ұсақтау және ұнтақтау машиналары
1.1. Сақиналық
диірмендер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 5
1.2. Вибрациялық
диірмендер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 6
1.3. Барабандық
тарсыл ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..7
ІІ Бөлім Қатты материалдарды ұсақтау және дозалау.
2.1. Ұсақтау мен ұнтақтау құрал-
жабдықтары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .10
2.2. Барабандық
диірмендер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..13
3.3.Температуралардың жалпы пайдалы айырмасы және оның
корпустарға
үлесілуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .25
Кіріспе
Қазақстандағы жалпы болжанған мұнай қоры 12-17 млрд. тонна, ал
оның Каспий аймағындағы үлесі 8 млрд. тонна болады. Қазақстан мұнай
қорының жартысынан жуығы Қашаған және Теңіз мұнай кеніштеріне келеді.
Дәлелденген газ қоры 3-3,3 трлн. м3 , ал Каспий теңізі жағалауындағы
болжанған газды есептегенде 6-8 трлн. м3.
Мұнайдың шаруашылықтағы маңызын халық ерте кезден-ақ жоғары бағалаған
болатын.
Қазіргі дәуірде мұнайды және одан алынатын әртүрлі құнды өнімдерді
қолданбайтын өндіріс салалары кемде - кем.
Бензин, керосин, тағы басқа жанар май және жағар майлар айыру
заводтарында жоғары температурада қыздыру арқылы алынады.
Мұнай және одан алынатын өнімдер техникада емес, басқа өнеркәсіп
салаларында кеңінен қолданылады. Мысалы, бензин еріткіш ретінде сүйектен
тағамға керекті майларды айырып алуға жұмсалады. Мұнайдан түрлі машина-
механизмі, аппарат майлары, лигроин, газоил, парафин, вазелин, битум, мазут
тағы басқа алынады. Лигроин – жеңіл, газоин – ауыр дизелдерде отын
есебінде, парафин – майлы қышқылдармен спирттерді айыруда және
электротехникада оқшаулатқыш материалдар, құрылыста су өткізбейтін
жабдықтар және жанармай шам ретінде қолданылады. Парафиннің өзінен
техникалық құнды түрлі майлар шығады. Олар жан-жануарлардан алынатын
тағамға қолданылатын майлардың орнына жүреді.
Көптеген иіс судың түрлері, кремдер, парфюмериялық жұмсақ майлар
мұнайдан алынады. Мұнай тектес газдардан алынатын шайырлардан пластикалық
масса, жасанды дәрі-дәрмектер, фотография пленкалары және қысымға шыдайтын
әйнектер тағы басқалар жасалады.
Медицинада аурулардың кейбір түрін емдейтін құнды әрі қымбат дәрі-
дәрмектер осы мұнайдан бөлініп шығатын ақ майдан жасалады.
Қазіргі уақытта мұнай құрамынан 1000 - нан астам халық шаруашылығына
қажетті заттар алынып отыр.
Батыс Қазақстанда мұнай өнеркәсібінің дамуы. Атырау өңірнен алғаш
зерттеушілердің бірі – Н.А. Северцев. Ол 1860 жылы Горный журналына
қазіргі Доссор маңы туралы есебін жариялайды. Онда бұл жердің мұнай қоры
мол, тұщы су тапшы, қатынас жолы қиын, бұл байлықты өңгеру өте қиынға
соғады деп тұжырым жасаған.
І Бөлім Ұсақтау және ұнтақтау машиналары
1.1. Сақиналық диірмендер
Мұндай типті машиналарда материал сақина түрінде жасалған астар беті
бойымен қозғалатын роликтердің немесе шарлардың жаншуы мен үйкелуімен
ұсақталады. Роликтер немесе шарлар астарға күштеудің көмегімен жақындап
қысылады, сақиналық диірмендер күштеу сипатына байланысты центрге тартқыш
күш және серіппелік болып бөлінеді. Біріншісінде шарлар (Валиктер) центрге
тартқыш күштің әсерімен, екіншісінде – серіппемен қысылады. Сақиналық
диірменнің схемасы 1– суретінде көрсетілген.
Сақиналық центрге тартқыш – маятниктік диірмен (1 а - сурет)
маятникке 3 кигізілген роликтермен 2 жабдықталған. Маятниктер айналғанда
роликтер центрге тартқыш күштің әсерінен қозғалмайтын сақинаның 1 жұмыс
бетіне жақындап қысылады және өз осінде айнала отырып, диірменге
қоректендіргішпен 4 берілетін материалды ұсақтайды. Бөлшектерді ұсақтау
диірмен корпусынан ауамен (инерттігазбен) классификаторға шығарылады, мұнда
ірі бөлшектер бөлініп алып, ұнтақтауға қайтарылады, ал ұсақтары (қажетті
фракция) циклондарда ұстап алынады. Тазаланған ауа циклондардан
диірмендерге вентилятормен беріледі.
Сақиналық шарлық диірмендер (1 б - сурет) екі сақинаға – қозғалмайтын
7 және қозғалатын 5 сақинаға ие, олардың арасына шарлар 6 орналастырылады.
Басып күштеуден сақина серіппелері 8 шарға қатты жақындап қысады.
Қозғалатын сақинаның айналуы шарлардың айналуына алып келеді, осының
салдарынан материалдың үйкелуі болады. Бастапқы материал қоректендіргішпен
қозғалатын сақинаның ішкі қуысына беріледі, дайын өнімді тозаңнан бөлу және
ұстап қалу маятниктік диірмендер үшін жазылғанға ұқсас тұйық циклде жүзеге
асады.
Сақиналық диірмендерде бөлшектерінің бастапқы өлшемі 30÷35 мм-ге дейін
материал ұсақталады; ұсақтау дәрежесі 60 және одан жоғарыны құрайды. Мұндай
диірмендер материалды 15÷18 мкм өлшеміне дейін ұсақтауды қамтамасыз етеді.
1– сурет. Сақиналық диірменнің схемасы: а – маятниктік, б – шарлық.
Жүгіргіш – диірмендер (2–сурет) тостаған бетінде айналатын
катоктардан тұрады. Катоктар мен тостаған арасына түсетін материал
үйкеленеді.
Жүгіргіш – диірмендердің екі түрі қолданылады. Біріншісіне, тостағаны
қозғалмайтын, ал катоктары сәйкесінше приводтың әсерімен айналатын
машианалар жатады. Екінші типті жүгіргіштер ішінде орналасқан материалы бар
айналатын тостағанға ие, катоктары арнайы приводсыз каток беттерінің
материалға үйкелу күшінің әсерімен айналады.
2– сурет. Жүгіргіш – диірмендер.
Ұсатылған материалды тостағанның борты арқылы қырғыштың көмегімен
периодты немесе тостаған бортының саңылауы немесе сеткасы арқылы үздіксіз
шығарып отырады. Жүгіргіштер материалды ұсақтау үшін ғана емес, сонымен
қатар араластыру үшін қолданылады. Катоктардың айналу жиілігі айналған
кезде 20÷50 айнмин және қозғалмайтын тостағанда 10÷20 айнмин болады.
Жүгіргіштер бастапқы ұсақталатын материалдың бастапқы өлшемі 20-50 мм-ге
дейін болатын материалды ұсақтау дәрежесі шамамен 10-ға тең және жоғары
қамтамасыз етеді.
1.2. Вибрациялық диірмендер
Мұндай диірмендер ерекше жұқа ұсақтау үшін қолданылады. Ол 70÷80%
вибрациялайтын шарлармен толтырылған барабан болып табылады. Барабан
тербелмелі қозғалысқа дебаланстық білікпен келтіріледі.
Вибрациялық диірмендерде материалды ұсақтау вибрациялық шарлардың
интенсивті қозғалысының және жиі соққылауының арқасында жүзеге асады.
Корпус диірменнің табанына вибрацияның берілуін болдырмайтын серіппелейтін
тірекке орнатылады.
Вибрациялық диірмендерді құрғақ, сонымен қатар дымқыл ұсақтау үшін
қолданды; олар периодты немесе үздіксіз жұмыс істейді. Мұндай диірмендер
төмен қаттылықтағы материалдарды өте жұқа ұсақтау үшін тиімді, олардың
түйіршіктерінің өлшемі 1÷2 мм-ден 60 мкм-ге және одан төменді құрайды.
1.3. Барабандық тарсыл
Барабандық тарсыл цилиндрлік немесе көпжақты формадағы перфорирленген
қабырғалары бар көлбеу орналасқан айналатын барабаннан 2, приводтан 3 және
тіректік роликтерден 4 тұрады. Барабан айналғанда сусымалы материал төмен
қарай сырғиды, осы жолда бөлшектердің ұсақ фракциясы қозғалған кезде
барабанның қабырғасындағы саңылау арқылы түсіп кетеді, ал ірі бөлігі
барабанның шығу қимасы арқылы шығарылады. Кейбір жағдайларда барабандық
тарсылдар көлденең орналастырылады, оларды бетінің көлбеулігі бойынша
бөлінетін материалдың жылжуы болатын қиылған конус түрінде жасайды.
Материалды бірнеше фракцияға бөлу үшін әртүрлі өлшемдегі тесіктері бар
бірнеше елеуіштен тұратын барабанды қолданады, елеуіштер тізбектей (3 б -
сурет) немесе бір ось бойымен (3 в - сурет) орналасады. Бірінші жағдайда
бастапқы сусымалы материал кішкентай тесіктері бар елеуішке, ал екінші
жағдайда – үлкен тесікті елеуіштерге беріледі. Барабандық тарсылдың
елеуіштерінің тізбектей орналасуы құрылымы 4– суретте келтірілген.
Барабандық тарсылдың артықшылықтары олардың динамикалық біркелкілігі
(тербелетін және вибрацияланатын массаның болмауы), маңызды кемшілігі –
барабанды толтырудың аз коэффициентінің (15÷18 %) салдарынан елеуіш бетін
қолданудың төмен дәрежесі болып табылады.
3– сурет. Барабандық тарсылдың схемасы.
4– сурет. Елеуіштерді тізбектері орналасатын барабандық тарсылдың құрылымы.
ІІ Бөлім Қатты материалдарды ұсақтау және дозалау
2.1. Ұсақтау мен ұнтақтау құрал-жабдықтары
Ұсақталу мен ұнтақталу қатты заттарды механикалық ұсақтау процесстері
болып табылады. Ұсақтау нәтижесінде өңделетін материалдың беті біршама
үлкейеді.
Ұсақ кесектерге (ұсақтау жолымен) немесе ұсақталған ұнтаққа (ұнтақтау
жолымен) уатылған қатты материалдарды қолдану еруді, күйдіруді, химиялық
өзара әрекеттесуді, яғни оған қатты заттардың беті үлкен болған сайын тез
жүретін процестерді біршама тездетуге мүмкіндік береді.
Қазіргі уақытта материалдарды ұсақтау үшін көлемі 2 м3-ке дейін
материал кесектерін ұсақтайтын ірі жақты уатықыштардан бастап, өнімдерді
0,1 мк-ға дейін өлшемдегі бөлшектерге майдалайтын коллоидтық диірміендермен
аяқталатын түрлі типті машиналар қолданылады.
Ұсақталу мен ұнтақталу ұсақтау дәрежесімен – ұсақтауға дейінгі
материал кесектерінің диаметрінің dн ұсақталғаннан кейінгі кесек диаметріне
dK қатынасымен сипатталады:
(1)
Бастапқы материал кесектері және ұсақтау нәтижесінде алынған кесекте
немесе түйірлер дұрыс формада (симметриялық) болмайды. Сондықтан,
практикада кесектердің өлшемін (da және dK) сусымалы материалды елейтін
елеуіш тесігінің өлшемімен, яғни елеуіштік талдау көмегімен анықтайды.
Ұсақтау бір немесе бірнеше кезеңмен жүзеге асады. әрбір машина
құрылымына байланысты жақтық уатқыштар үшін i = 3 ÷ 6 дейін және диірмендер
үшін i = 100 –ге дейін және одан жоғары тербелетін ұсақтаудың шектелген
дәрежесін қамтамасыз етеді. Ұсақтаудың жоғары дәрежесіне жету үшін бұл
процесті тізбектей жалғанған ұсақтағыш-уатқыш машиналарды қолданып бірнеше
кезеңмен жүргізеді, себебі бір амалмен (бір машинамен) берілген соңғы
ірілктегі кесектерді алу мүмкін емес.
Үлкен кесектердің бастапқы және соңғы өлшемдеріне байланысты 1 –
кестеде көрсетілген ұсақтауда шартты түрде келесі түрлерге бөледі:
1 - кесте
Ұсақтаудың түрлері
Ұсақтау dн, мм dK, мм
Ірі (ұсақталу) 1500—150 250—40
Орташа (ұсақталу) 250—40 40—6
Ұсақ (ұсақталу) 25—3 6—1
Жіңішке (ұнтақталу) 10—1 1—75 ∙10-3
өте жіңішке (ұнтақталу) 12—0,1 75 ∙ 10-3 – 1 ∙ 10-4
Ірі және орташа ұсақталу, дұрысында, құрғақ тәсілмен, ұсақ уатылу
және ұнтақталу – құрғақ немесе дымқыл тәсілмен (сулы ортада) жүзеге
асырылады. Дымқыл ұсақтау кезінде тозаңның пайда болуы азаяды және алынатын
өнімнің бөлшектері біршама бірқалыпты өлшемге ие болады, сонымен қатар,
өнімді алып шығу жеңілдейді.
Материалдарды ұсақтау жаншып тастаумен, соққымен, үйкелеумен және
сындырумен жүзеге асады. Осы күштеудің түрлері 5– суретте көрсетілген.
5– сурет. Материалдарды ұсақтау тәсілдері
Механикалық әрекеттің ол немесе басқа түрін таңдау материалдың
ірілігіне және беріктігіне байланысты. Жаншу кезінде (σ) материалдарды
беріктік шегіне байланысты шартты түрде келесі топтарға бөледі:
Материал σ, кгссм2 σ, Мнм2
Қатты (гранит, диабаз
және т.б.) 500 – ден жоғары 50 – ден жоғары
Орташа қаттылықты (тас
тұзы, антрацит, известь 100 – 500 10 - 50
және т.б.)
Жұмсақ (көмір, саз және
т.б.) 100 – ден төмен 10 – нан төмен
Материалды ұсақтағанда әдетте сол немесе басқа күштеулер
құрастырылады, мысалы жаншу мен соққылау, үйкелеу мен соққылау. Жаншуды
көбінесе ірі және орташа ұсақталуда, үйкелеуді – жұқалап ұсақтауда
қолданады. Материалдардың физикалық – химиялық қасиеттеріне байланысты
ұсақтаудың келесі әдістерін таңдайды:
Материал Ұсақтау әдісі
Қатты және осал Жаншу, соққылау
Қатты және тұтқыр Жаншу
Осал, орташа қатты Соққылау, сындыру және
үйкелу
Тұтқыр, орташа қатты Үйкелу немесе соққылау
Ұсақтау әдісін таңдаған кезде материалдың қасиеттерін ескерген жөн,
мысалы оның түйірленуге бейімділігін, ылғалдылықты және т.б.
Ұсақтау екі негізгі схемамен – ашық немесе тұйық циклде жүргізіледі.
Бірінші схема бойынша жұмыс істегенде барлық материал уатқыш (диірмен)
арқылы тек қана бір рет өтеді, тұйық цикл бойынша жұмыс істегенде
кесектерінің өлшемдері мүмкін болатын шектен үлкен материал қайтадан
ұсақталуға оралатындықтан, материалдың көп бөлігі уатқыш (диірмен) арқылы
көп рет өткізіледі. Бұл уатқышты немесе диірменді ұсақталған материал
бөлшектерінің ірілігі бойынша бөлу үшін арналған құрылғылармен –
гүрсілдермен немесе классификаторлармен қосқанда жүзеге асады.
Тұйықталған циклде ұсақтау құрылғының өнімділігін көп арттыруға
мүмкіндік береді және ірілігі бойынша бірқалыптағы жоғарылау өнімді алуға
мүмкіндік береді.
Ұсақтау (ұсақталу мен ұнтақталу) үшін арналған машиналарды:
уатқыштарға және диірмендерге бөледі. Әдетте диірміндер деп жұқа және өте
жұқа ұсақтау үшін арналған машиналарды айтады, уатқыштар деп ірі, орташа
және ұсақтап уатылу үшін арналған машиналарды айтады, бірақ мұндай бөліну
аса шартты болып табылады.
2.2. Барабандық (шарлық) диірмендер
... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
І Бөлім Ұсақтау және ұнтақтау машиналары
1.1. Сақиналық
диірмендер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 5
1.2. Вибрациялық
диірмендер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 6
1.3. Барабандық
тарсыл ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..7
ІІ Бөлім Қатты материалдарды ұсақтау және дозалау.
2.1. Ұсақтау мен ұнтақтау құрал-
жабдықтары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .10
2.2. Барабандық
диірмендер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..13
3.3.Температуралардың жалпы пайдалы айырмасы және оның
корпустарға
үлесілуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .25
Кіріспе
Қазақстандағы жалпы болжанған мұнай қоры 12-17 млрд. тонна, ал
оның Каспий аймағындағы үлесі 8 млрд. тонна болады. Қазақстан мұнай
қорының жартысынан жуығы Қашаған және Теңіз мұнай кеніштеріне келеді.
Дәлелденген газ қоры 3-3,3 трлн. м3 , ал Каспий теңізі жағалауындағы
болжанған газды есептегенде 6-8 трлн. м3.
Мұнайдың шаруашылықтағы маңызын халық ерте кезден-ақ жоғары бағалаған
болатын.
Қазіргі дәуірде мұнайды және одан алынатын әртүрлі құнды өнімдерді
қолданбайтын өндіріс салалары кемде - кем.
Бензин, керосин, тағы басқа жанар май және жағар майлар айыру
заводтарында жоғары температурада қыздыру арқылы алынады.
Мұнай және одан алынатын өнімдер техникада емес, басқа өнеркәсіп
салаларында кеңінен қолданылады. Мысалы, бензин еріткіш ретінде сүйектен
тағамға керекті майларды айырып алуға жұмсалады. Мұнайдан түрлі машина-
механизмі, аппарат майлары, лигроин, газоил, парафин, вазелин, битум, мазут
тағы басқа алынады. Лигроин – жеңіл, газоин – ауыр дизелдерде отын
есебінде, парафин – майлы қышқылдармен спирттерді айыруда және
электротехникада оқшаулатқыш материалдар, құрылыста су өткізбейтін
жабдықтар және жанармай шам ретінде қолданылады. Парафиннің өзінен
техникалық құнды түрлі майлар шығады. Олар жан-жануарлардан алынатын
тағамға қолданылатын майлардың орнына жүреді.
Көптеген иіс судың түрлері, кремдер, парфюмериялық жұмсақ майлар
мұнайдан алынады. Мұнай тектес газдардан алынатын шайырлардан пластикалық
масса, жасанды дәрі-дәрмектер, фотография пленкалары және қысымға шыдайтын
әйнектер тағы басқалар жасалады.
Медицинада аурулардың кейбір түрін емдейтін құнды әрі қымбат дәрі-
дәрмектер осы мұнайдан бөлініп шығатын ақ майдан жасалады.
Қазіргі уақытта мұнай құрамынан 1000 - нан астам халық шаруашылығына
қажетті заттар алынып отыр.
Батыс Қазақстанда мұнай өнеркәсібінің дамуы. Атырау өңірнен алғаш
зерттеушілердің бірі – Н.А. Северцев. Ол 1860 жылы Горный журналына
қазіргі Доссор маңы туралы есебін жариялайды. Онда бұл жердің мұнай қоры
мол, тұщы су тапшы, қатынас жолы қиын, бұл байлықты өңгеру өте қиынға
соғады деп тұжырым жасаған.
І Бөлім Ұсақтау және ұнтақтау машиналары
1.1. Сақиналық диірмендер
Мұндай типті машиналарда материал сақина түрінде жасалған астар беті
бойымен қозғалатын роликтердің немесе шарлардың жаншуы мен үйкелуімен
ұсақталады. Роликтер немесе шарлар астарға күштеудің көмегімен жақындап
қысылады, сақиналық диірмендер күштеу сипатына байланысты центрге тартқыш
күш және серіппелік болып бөлінеді. Біріншісінде шарлар (Валиктер) центрге
тартқыш күштің әсерімен, екіншісінде – серіппемен қысылады. Сақиналық
диірменнің схемасы 1– суретінде көрсетілген.
Сақиналық центрге тартқыш – маятниктік диірмен (1 а - сурет)
маятникке 3 кигізілген роликтермен 2 жабдықталған. Маятниктер айналғанда
роликтер центрге тартқыш күштің әсерінен қозғалмайтын сақинаның 1 жұмыс
бетіне жақындап қысылады және өз осінде айнала отырып, диірменге
қоректендіргішпен 4 берілетін материалды ұсақтайды. Бөлшектерді ұсақтау
диірмен корпусынан ауамен (инерттігазбен) классификаторға шығарылады, мұнда
ірі бөлшектер бөлініп алып, ұнтақтауға қайтарылады, ал ұсақтары (қажетті
фракция) циклондарда ұстап алынады. Тазаланған ауа циклондардан
диірмендерге вентилятормен беріледі.
Сақиналық шарлық диірмендер (1 б - сурет) екі сақинаға – қозғалмайтын
7 және қозғалатын 5 сақинаға ие, олардың арасына шарлар 6 орналастырылады.
Басып күштеуден сақина серіппелері 8 шарға қатты жақындап қысады.
Қозғалатын сақинаның айналуы шарлардың айналуына алып келеді, осының
салдарынан материалдың үйкелуі болады. Бастапқы материал қоректендіргішпен
қозғалатын сақинаның ішкі қуысына беріледі, дайын өнімді тозаңнан бөлу және
ұстап қалу маятниктік диірмендер үшін жазылғанға ұқсас тұйық циклде жүзеге
асады.
Сақиналық диірмендерде бөлшектерінің бастапқы өлшемі 30÷35 мм-ге дейін
материал ұсақталады; ұсақтау дәрежесі 60 және одан жоғарыны құрайды. Мұндай
диірмендер материалды 15÷18 мкм өлшеміне дейін ұсақтауды қамтамасыз етеді.
1– сурет. Сақиналық диірменнің схемасы: а – маятниктік, б – шарлық.
Жүгіргіш – диірмендер (2–сурет) тостаған бетінде айналатын
катоктардан тұрады. Катоктар мен тостаған арасына түсетін материал
үйкеленеді.
Жүгіргіш – диірмендердің екі түрі қолданылады. Біріншісіне, тостағаны
қозғалмайтын, ал катоктары сәйкесінше приводтың әсерімен айналатын
машианалар жатады. Екінші типті жүгіргіштер ішінде орналасқан материалы бар
айналатын тостағанға ие, катоктары арнайы приводсыз каток беттерінің
материалға үйкелу күшінің әсерімен айналады.
2– сурет. Жүгіргіш – диірмендер.
Ұсатылған материалды тостағанның борты арқылы қырғыштың көмегімен
периодты немесе тостаған бортының саңылауы немесе сеткасы арқылы үздіксіз
шығарып отырады. Жүгіргіштер материалды ұсақтау үшін ғана емес, сонымен
қатар араластыру үшін қолданылады. Катоктардың айналу жиілігі айналған
кезде 20÷50 айнмин және қозғалмайтын тостағанда 10÷20 айнмин болады.
Жүгіргіштер бастапқы ұсақталатын материалдың бастапқы өлшемі 20-50 мм-ге
дейін болатын материалды ұсақтау дәрежесі шамамен 10-ға тең және жоғары
қамтамасыз етеді.
1.2. Вибрациялық диірмендер
Мұндай диірмендер ерекше жұқа ұсақтау үшін қолданылады. Ол 70÷80%
вибрациялайтын шарлармен толтырылған барабан болып табылады. Барабан
тербелмелі қозғалысқа дебаланстық білікпен келтіріледі.
Вибрациялық диірмендерде материалды ұсақтау вибрациялық шарлардың
интенсивті қозғалысының және жиі соққылауының арқасында жүзеге асады.
Корпус диірменнің табанына вибрацияның берілуін болдырмайтын серіппелейтін
тірекке орнатылады.
Вибрациялық диірмендерді құрғақ, сонымен қатар дымқыл ұсақтау үшін
қолданды; олар периодты немесе үздіксіз жұмыс істейді. Мұндай диірмендер
төмен қаттылықтағы материалдарды өте жұқа ұсақтау үшін тиімді, олардың
түйіршіктерінің өлшемі 1÷2 мм-ден 60 мкм-ге және одан төменді құрайды.
1.3. Барабандық тарсыл
Барабандық тарсыл цилиндрлік немесе көпжақты формадағы перфорирленген
қабырғалары бар көлбеу орналасқан айналатын барабаннан 2, приводтан 3 және
тіректік роликтерден 4 тұрады. Барабан айналғанда сусымалы материал төмен
қарай сырғиды, осы жолда бөлшектердің ұсақ фракциясы қозғалған кезде
барабанның қабырғасындағы саңылау арқылы түсіп кетеді, ал ірі бөлігі
барабанның шығу қимасы арқылы шығарылады. Кейбір жағдайларда барабандық
тарсылдар көлденең орналастырылады, оларды бетінің көлбеулігі бойынша
бөлінетін материалдың жылжуы болатын қиылған конус түрінде жасайды.
Материалды бірнеше фракцияға бөлу үшін әртүрлі өлшемдегі тесіктері бар
бірнеше елеуіштен тұратын барабанды қолданады, елеуіштер тізбектей (3 б -
сурет) немесе бір ось бойымен (3 в - сурет) орналасады. Бірінші жағдайда
бастапқы сусымалы материал кішкентай тесіктері бар елеуішке, ал екінші
жағдайда – үлкен тесікті елеуіштерге беріледі. Барабандық тарсылдың
елеуіштерінің тізбектей орналасуы құрылымы 4– суретте келтірілген.
Барабандық тарсылдың артықшылықтары олардың динамикалық біркелкілігі
(тербелетін және вибрацияланатын массаның болмауы), маңызды кемшілігі –
барабанды толтырудың аз коэффициентінің (15÷18 %) салдарынан елеуіш бетін
қолданудың төмен дәрежесі болып табылады.
3– сурет. Барабандық тарсылдың схемасы.
4– сурет. Елеуіштерді тізбектері орналасатын барабандық тарсылдың құрылымы.
ІІ Бөлім Қатты материалдарды ұсақтау және дозалау
2.1. Ұсақтау мен ұнтақтау құрал-жабдықтары
Ұсақталу мен ұнтақталу қатты заттарды механикалық ұсақтау процесстері
болып табылады. Ұсақтау нәтижесінде өңделетін материалдың беті біршама
үлкейеді.
Ұсақ кесектерге (ұсақтау жолымен) немесе ұсақталған ұнтаққа (ұнтақтау
жолымен) уатылған қатты материалдарды қолдану еруді, күйдіруді, химиялық
өзара әрекеттесуді, яғни оған қатты заттардың беті үлкен болған сайын тез
жүретін процестерді біршама тездетуге мүмкіндік береді.
Қазіргі уақытта материалдарды ұсақтау үшін көлемі 2 м3-ке дейін
материал кесектерін ұсақтайтын ірі жақты уатықыштардан бастап, өнімдерді
0,1 мк-ға дейін өлшемдегі бөлшектерге майдалайтын коллоидтық диірміендермен
аяқталатын түрлі типті машиналар қолданылады.
Ұсақталу мен ұнтақталу ұсақтау дәрежесімен – ұсақтауға дейінгі
материал кесектерінің диаметрінің dн ұсақталғаннан кейінгі кесек диаметріне
dK қатынасымен сипатталады:
(1)
Бастапқы материал кесектері және ұсақтау нәтижесінде алынған кесекте
немесе түйірлер дұрыс формада (симметриялық) болмайды. Сондықтан,
практикада кесектердің өлшемін (da және dK) сусымалы материалды елейтін
елеуіш тесігінің өлшемімен, яғни елеуіштік талдау көмегімен анықтайды.
Ұсақтау бір немесе бірнеше кезеңмен жүзеге асады. әрбір машина
құрылымына байланысты жақтық уатқыштар үшін i = 3 ÷ 6 дейін және диірмендер
үшін i = 100 –ге дейін және одан жоғары тербелетін ұсақтаудың шектелген
дәрежесін қамтамасыз етеді. Ұсақтаудың жоғары дәрежесіне жету үшін бұл
процесті тізбектей жалғанған ұсақтағыш-уатқыш машиналарды қолданып бірнеше
кезеңмен жүргізеді, себебі бір амалмен (бір машинамен) берілген соңғы
ірілктегі кесектерді алу мүмкін емес.
Үлкен кесектердің бастапқы және соңғы өлшемдеріне байланысты 1 –
кестеде көрсетілген ұсақтауда шартты түрде келесі түрлерге бөледі:
1 - кесте
Ұсақтаудың түрлері
Ұсақтау dн, мм dK, мм
Ірі (ұсақталу) 1500—150 250—40
Орташа (ұсақталу) 250—40 40—6
Ұсақ (ұсақталу) 25—3 6—1
Жіңішке (ұнтақталу) 10—1 1—75 ∙10-3
өте жіңішке (ұнтақталу) 12—0,1 75 ∙ 10-3 – 1 ∙ 10-4
Ірі және орташа ұсақталу, дұрысында, құрғақ тәсілмен, ұсақ уатылу
және ұнтақталу – құрғақ немесе дымқыл тәсілмен (сулы ортада) жүзеге
асырылады. Дымқыл ұсақтау кезінде тозаңның пайда болуы азаяды және алынатын
өнімнің бөлшектері біршама бірқалыпты өлшемге ие болады, сонымен қатар,
өнімді алып шығу жеңілдейді.
Материалдарды ұсақтау жаншып тастаумен, соққымен, үйкелеумен және
сындырумен жүзеге асады. Осы күштеудің түрлері 5– суретте көрсетілген.
5– сурет. Материалдарды ұсақтау тәсілдері
Механикалық әрекеттің ол немесе басқа түрін таңдау материалдың
ірілігіне және беріктігіне байланысты. Жаншу кезінде (σ) материалдарды
беріктік шегіне байланысты шартты түрде келесі топтарға бөледі:
Материал σ, кгссм2 σ, Мнм2
Қатты (гранит, диабаз
және т.б.) 500 – ден жоғары 50 – ден жоғары
Орташа қаттылықты (тас
тұзы, антрацит, известь 100 – 500 10 - 50
және т.б.)
Жұмсақ (көмір, саз және
т.б.) 100 – ден төмен 10 – нан төмен
Материалды ұсақтағанда әдетте сол немесе басқа күштеулер
құрастырылады, мысалы жаншу мен соққылау, үйкелеу мен соққылау. Жаншуды
көбінесе ірі және орташа ұсақталуда, үйкелеуді – жұқалап ұсақтауда
қолданады. Материалдардың физикалық – химиялық қасиеттеріне байланысты
ұсақтаудың келесі әдістерін таңдайды:
Материал Ұсақтау әдісі
Қатты және осал Жаншу, соққылау
Қатты және тұтқыр Жаншу
Осал, орташа қатты Соққылау, сындыру және
үйкелу
Тұтқыр, орташа қатты Үйкелу немесе соққылау
Ұсақтау әдісін таңдаған кезде материалдың қасиеттерін ескерген жөн,
мысалы оның түйірленуге бейімділігін, ылғалдылықты және т.б.
Ұсақтау екі негізгі схемамен – ашық немесе тұйық циклде жүргізіледі.
Бірінші схема бойынша жұмыс істегенде барлық материал уатқыш (диірмен)
арқылы тек қана бір рет өтеді, тұйық цикл бойынша жұмыс істегенде
кесектерінің өлшемдері мүмкін болатын шектен үлкен материал қайтадан
ұсақталуға оралатындықтан, материалдың көп бөлігі уатқыш (диірмен) арқылы
көп рет өткізіледі. Бұл уатқышты немесе диірменді ұсақталған материал
бөлшектерінің ірілігі бойынша бөлу үшін арналған құрылғылармен –
гүрсілдермен немесе классификаторлармен қосқанда жүзеге асады.
Тұйықталған циклде ұсақтау құрылғының өнімділігін көп арттыруға
мүмкіндік береді және ірілігі бойынша бірқалыптағы жоғарылау өнімді алуға
мүмкіндік береді.
Ұсақтау (ұсақталу мен ұнтақталу) үшін арналған машиналарды:
уатқыштарға және диірмендерге бөледі. Әдетте диірміндер деп жұқа және өте
жұқа ұсақтау үшін арналған машиналарды айтады, уатқыштар деп ірі, орташа
және ұсақтап уатылу үшін арналған машиналарды айтады, бірақ мұндай бөліну
аса шартты болып табылады.
2.2. Барабандық (шарлық) диірмендер
... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz