Нұрмағанбетов Тәшенев жайында

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе

І-тарау.

Ж. А. Тәшеневтың өмірі мен қызметі

1. 1. Ж. А. Тәшеневтың балалық және жастық шағы

1. 2. Ж. А. Тәшенев мемлекеттік және партиялық қызметке араласуы

ІІ-тарау.

Ж. А. Тәшенев халқына қызмет еткен тұлға

2. 1. Ж. А. Тәшеневтың Қазақстандағы тың және тыңайған жерлерді игерудегі рөлі

2. 2. Қоғам қайраткері Ж. А. Тәшеневтың аумақтық мәселелерді шешудегі үлесі

2. 3. Ж. А. Тәшенев және Қазақстандық қоғамның өзекті мәселелері

ІІІ. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Ж. А. Тәшеневтың өмірі мен қызметі

Ж. Тәшенев - мемлекет және қоғам қайраткері, экономика ғылымдарының кандидаты, КОКП Орталық Комитеті жанындағы Жоғары партия мектебін бітірген.

1935-1945 жылдары әуелі аудандық, одан соң облыстық жер бөлімінің бастығы және орынбасары қызметтерін атқарды. 1945-47 жылдары Солтүстік Қазақстан облыстық партия комитетінде мал шаруашылығы бөлімінің меңгерушісі, обком хатшысының орынбасары қызметін, 1947-48 жылдары Солтүстік Қазақстан облыстық атқару комитеті төрағасының бірінші орынбасары, ал 1948-1951 жылдары сол облыстық атқару комитетінің төрағасы болып жұмыс істеді.

1952 жылы қаңтар айынан 1955 жылғы сәуір айы аралығында Ақтөбе облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы қызметін атқарды. Көп ұзамай саяси сахнаға қабілетті Тәшенев Ақтөбе облысының бірінші хатшысы, 1955 жылы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Президиумының төрағасы, ал 1960-1961 жылдары Республика Жоғарғы Кеңесін басқарды.

Кеңес Одағының Батыры, Қазақстанның Халық Қаһарманы Сағадат Нұрмағанбетов Тәшенев жайында: «Ол қандай қызметте болса да ең алдымен өз елінің мақсат-мүддесінен шығатын, халықтың жағдайын ойлайтын, ұлттық мәселелерді КСРО басшыларының алдында тайсалмай қоятын. Жүрегі тек қазақ деп соғатын біртуар азамат еді», - деп еске алатын. Ұлы Отан соғысы кезінде тылдағы жұмысты ұйымдастыру үшін «броньмен» басшылықтағы бірқатар адамдар әскерге алынбағаны белгілі. Кейін осы соғыстан қалып қойғандардың көпшілігі жоғары орындарда қызмет атқарады. Жұмабек Ахметұлы солардың бірі. Кейін ол қарамағындағы қызметкерлеріне үнемі: «Біз броньмен соғысқа бармай қалдық қой. Қабылдауымызға келген соғыс ардагерлерінің өтініш-тілегін жерге тастамайық, олар от пен оқтың астынан келді» деп ескертіп отырған екен.
Кезінде қайраткердің іскерлігін, қабілетін Шымкент облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы В. А. Ливенцовтың өзі мойындауға мәжбүр болған. Ол 1964 жылы Мәскеудің өкілі қатысып отырған Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетіндегі мәжілісте: «Н. С. Хрущев Ж. Тәшеневтың намысына тиіп, қызметінен төмендетіп бізге облатком төрағасының орынбасары етіп жіберсе де, ол өзінің таңғажайып қабілетінің арқасында Оңтүстік Қазақстандағы ең құрметті адам болып отыр», - деп мәлімдеген еді.
Қазақстан Республикасына еңбегі сіңген экономист, профессор Ғарай Сағымбаев Ж. Тәшенев республика басшылығында болған 6 жылда Қазақстанның экономикасы мен мәдениеті қарыштап алға басқанын төмендегідей деректермен көрсетеді. Осы жылдары электр энергиясы қуатын өндіру - 2 есе, мұнай өндіру - 1, 6 есе, көмір өндіру - 2 есе, цемент шығару - 15 есе, мақтадан мата тоқу - 5 есе, тоқыма сырт киім шығару - 3 есе, минералды тыңайтқыш өндіру - 2 есе, аяқ киім тігу - 4 есе, ет өндіру - 2 есе, қант өндіру - 1, 5 есе, мал майын шығару - 1, 4 есе, өсімдік майын шығару - 2 есе өскен. Егіс көлемі - 6 миллионнан 22 миллион гектарға, ірі қара мал саны - 5, 5 миллион, қой мен ешкі - 28, 5 миллион басқа дейін өсті. Халық шаруашылығында 125 мың жоғары білімді, 215 мың орта білімді мамандар қызмет етті. Бес жылда 690 мың пәтер салынып, 2, 4 мың кәсіпорындар мен мекемелер іске қосылады. 6140 кітапхана, 5140 клуб, 4777 киноқондырғылар, 25 музей, 19 облыстық театрлар жұмыс істеп тұрды. Сөйтіп, халықтың әлеуметтік жағдайы, тұрмыс мәдениеті айтарлықтай жақсарды.
Ж. Тәшенев жоғары қызмет бабына орай бір мезгіл Мәскеуде де басшылық жұмыс атқарып отырған. Сол кездегі тәртіп бойынша КСРО құрамындағы 15 одақтас республика Жоғағы Кеңестерінің төрағалары КСРО Жоғарғы Кеңесі Төрағасының орынбасарлары болып есептелінетіндіктен «мәскеулік төраға» демалысқа шыққанда 1 ай бойы Мәскеуге барып, КСРО Жоғарғы Кеңесі Төрағасының қызметін уақытша атқарған.

Жұмабек Ахметұлы басшылық қызметі барысында елінің ертеңі жарқын болу үшін ерінбей еңбек етті. Оған төмендегідей тарихи айғақтар дәлел:

1. Республиканың территориялық біртұтастығын сақтап қалды.

2. Ұлттық мамандарды басшылық кызметке тартты.

3. Алматыдағы орталық көшелердің біріне ұлы акын, ойшыл Абайдың есімін беруді және оған ескерткіш орнатуды ұсынды.

4. Медеу мұз айдынының құрылысын аяктауға орталықтан қаражат алып берді.

5. Репрессияға ұшырағандарды реабилитациялау комиссиясын басқарды.

6. 1958-жылы Мәскеуде қазақ өнері мен әдебиеті декадасын ұйымдастырып, бес бірдей қазақ әртісіне «КСРО Халық әртісі» атағын алып берді.

7. Бауыржан Момышұлының «Артымызда Мәскеу» еңбегін жарыққа шығартқызды.

8. М. Әуезовтің «Абай жолы» романын Лениндік сыйлыққа ұсынды.

9. Нұрмолда Алдабергеновке Социалистік Еңбек Ерінің үшінші алтын жұлдызын, Бауыржан Момышұлы мен Ракымжан Қошкарбаевқа КСРО батыры атағын беруге ұсыныс жасады.

10. Ядролық каруды сынауға түбегейлі қарсы шықты.

Ж. А. Тәшеневтың балалық және жастық шағы

Қазақтың біртуар азаматы Жұмабек Ахметұлы 1851 жылы 20 наурызда Ақмола облысының Аршалы ауданындағы Ново-Александров (Танакөл) ауылында дүниеге келген (бұрынғы Целиноград облысы, Вишнев ауданы, ал тәуелсіздік алғаннан кейін бұл елді мекеннің атауы «Жібек жолы» деп өзгертілген) . Осы ауылдағы мектепте орта білім алады. Ауылда бақташы болады. Зеректігінің, еңбекқорлығының, алғырлығының, қазақ және орыс тілдерін еркін білетіндігінің арқасында басшылардың көзіне түсіп ауылдық, кейін аудандық қызметтерге араласады. Ол жасынан алғыр, өжет бала болып өседі. Оқуда алда, белсенді, жүрген-тұрған ортасында үнемі алымдылығымен ерекшеленеді. Мектептен соң ол Ақмоланың құрылыс техникумын бітіреді. Осы жерде комсомол белсендісі болған оны бірден Вишнев аудандық атқару комитетіне жұмысқа алады. Одан әрі қызмет баспалдақтары Солтүстік Қазақстан облыстық атқару комитетінде, Ақтөбе облыстық партия комитетінде жалғасады. Осы, соңғы облыста ол обкомның бірінші хатшылығына сайланады. Сол аймақтарда да оның өрелі істерінің ізі бар.

Ж. А. Тәшенев еңбек жолын 19 жасында аудандық атқару комитетінің хатшысы қызметінен бастады. Ж. А. Тәшенев туралы деректер жинап, халыққа насихаттап жүрген журналист Жолдыбай Базаров «Қазақ даласы дүрбелеңге толы XX ғасырдың басында өзін қорғау үшін тағы бір ұлын өмірге әкелді де, арынды айбат, абдырауды білмейтін ақыл, зеректік пен зейінділікті, кемеңгерлікті Күн нұрымен, Арқаның керімсал самалымен бойына сіңірді де, күрес алаңына аттандырып салды. Сол бір аумалы-төкпелі кезеңде балалықтың еркелігін, жастықтың желігін жүрегінен ерте ысырып, бесіктен белі шықпай жатып, жасанып жауға аттанған Алпамыс батырдың заңды жалғасындай атқа қонған азаматтардың бірі, әрі бірегейі Жұмабек Ахметұлы Тәшенев еді», - деп қаһарманның қазақ тарихындағы рөлін әсерлі, бейнелі оймен бедерлейді.

Ж. А. Тәшенев мемлекеттік және партиялық қызметке араласуы

Ж. Тәшенев - мемлекет және қоғам қайраткері, КОКП Орталық Комитеті жанындағы Жоғары партия мектебін бітірген. 1934 - 1939 жылдары Ақмола және Солтүстік Қазақстан облыстарында шаруашылық, кеңес және жауапты партия жұмыстарында болған. 1940-1950 жылдары Солтүстік Қазақстан облысында жер бөлімі, мал шаруашылығы бөлімінің меңгерушісі, облыстық партия комитеті хатшысының орынбасары, облыстық атқару комитеті төрағасының орынбасары, төрағасы қызметтерін атқарды. Одан кейін жоғарыда айтылғандай Ақтөбе облысында бірінші басшысы болып еңбек етеді. 1952 - 1955 жылдары Ақтөбе облыстық партия комитетінің 1 -ші хатшысы, 1955 - 1960 жылдары Қазақ КСР - і Жоғарғы Кеңесі төралқасының төрағасы, 1960 - 1961 жылдары Қазақ КСР - і Министрлер Кеңесінің төрағасы қызметтерін атқарған.

Қоғам қайраткері Жұмабек Тәшеневтің мемлекетіміздің қалыптасуына және дамуына қосқан еңбегі зор. Ол көп жылдар жоғары мемлекеттік қызметтерде еңбек етті. Ел тағдырына қатысты Жұмабек Тәшеневтың жасаған батыл қадамдары тарих беттерінде мәңгі қалмақ. 60-шы жылдардың басында қазақ жерінің аумақтық тұтастығына қауіп төнген кезде Қазақ ССР министрлер кеңесінің төрағасы болған Жұмабек Тәшеневтың әрекеті ерлікпен пара-пар дейді өлкетанушы Қайролла Мұқанов. Соғыс жылдары және одан кейінгі кезеңде аянбай еңбек етіп, жиырма жылдан астам өңіріміздің дамып өркендеуіне көп еңбек сіңірді. Жасұлан Құдабаев Тәшеневпен жақын араласқан екен. Жұмысына адал, жауапкершілігі аса зор адам болатын деп еске алады қария.

Жұмабек Тәшенев - экономика ғылымдарының кандидаты. Бірнеше монографиялық еңбектің авторы. Оның 30-50 жылдары саяси қуғын-сүргінге ұшырағандарды ақтауға көп күш салғаны да атап өтілді. Аға буын өкілдері мемлекет қайраткерінің жүріп өткен жолы жастарға үлгі екенін айтады.

Табиғатынан зерек, алғыр да сергек Жұмабек Ахметұлы Солтүстік Қазақстан, Ақтөбе облыстарының басшысы болған кездерінде еңбекшілердің күнкөріс қарекеттеріне, ой-өрістеріне, ұлттық сана-сезім мен дәстүрге ерекше мән берді. Қазақстандықтардың бірлігін нығайту негізінде ұланғайыр өлкенің байлығьн республика иелігіне кеңінен пайдалануға, осы жасампаздық істерге қазақ қыздары мен ұлдарының белсене араласып, кеңінен қатысып, білімді, мәдениетті игеруіне жағдай жасалуына жете көңіл бөлді. Қиын да күрделі, сын мен талапқа толы талай мәселелерді шешті. Өндіріс алыптарын дамытуға, жұмысшы табын жергілікті қазақ жастары есебінен толықтыруға, әсіресе соғыс жылдарында азып-тозып кеткен тұрғын үй құрылыстарын салуға халықты жұмылдыра білді. Фашистік басқыншыларға қарсы соғыста жеңіс жолына бәрін құрбан еткен қарапайым халық ғажап ерлік, шыдамдылық пен төзімділіктің баға жетпес үлгісін көрсетті. Соғыс аяқталған соң бірнеше жыл бойы ауыл тұрғындарының көбі жеркепеде күнелтті. Отбасыларды жайлы баспанамен қамтамасыз ету жұмыстарын Жұмабек Ахметұлы қауырт жүргізді. Сан мың адам жаңа қоныстарға көшірілді.

Айта кетерлік жайт, ұлтжанды қайсар азамат республиканың басшы қызметтерінің біріне тағайындалған сәтте 1937 жылы жазықсыз жазаның құрбандарына айналып, қуғын-сүргінге түскен С. Сейфуллин, Т. Рысқұлов, Б. Майлин, С. Қожанов, I. Жансүгіров, X. Досмұхамбетов, М. Жұмабаев, т. с. с. халықтың ақиық абзал азаматтары, Алаш қайраткерлерінің есімдері ақталып, ұлттың рухы көтеріліп, болмыс-бітімі байып, дами түскен еді.

Ауыз толтырып айтарлықтай «кінәсі» болмаған Жұмабек Ахметұлын Оңтүстік Қазақстан облыстық атқару комитеті төрағасының орынбасары қызметіне төмендету туралы жарлық шығарылды. Қазақ халқында батыр бір оқтық деген нақыл сөз бар. Сол сияқты Тәшеневті орталық ұзақ бақылауға алып, оны еш себепсіз қызметтен босатып, Шымкент облысының бірінші хатшысының орынбасары етіп қойды. Сөйтіп, Тәшеневтің мансаптық сатысына балта шабылды.

Оңтүстік еліне келгенде Жұмабек Тәшенев қырықтың ортасында еді. Абзал азамат жайлы «торға түскен айбарлы арыстан ғой, сабаз» деген сөздер жиі айтылатын. Осы қызметті 1975 жылға дейін атқарған Жұмабек Ахметұлы еңбекшілердің өтініш-тілектерін ескерусіз қалдырмай, барлығын бірдей қарап отырған. Қала мен даланың тұрғындары оған тоқтаусыз ағылып келген көрінеді. Көзкөргендердің айтуынша Жұмабек Тәшеневтің мінезі жайсаң, жүріс-тұрысынан үнжырғасы түскен, төредей өзін ұстайтын қасиеттері көрінбейтін. Үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсету тұрақты әдеті болған. Сондықтанда ол ел ағасы болып танылып, халық құрметіне бөленді.

Жұмабек Тәшенев 1975 жылдан Қаракөл ғылыми-зерттеу институты директорының орынбасары, ғылыми-техникалық орталықтың директоры қызметтерін атқарды.

Ж. А. Тәшенев халқына қызмет еткен тұлға

Халық тарихының, ел тағдырының қадау-қадау кезеңдері өзінің маңдайалды біртуар азаматтарының есімдерімен ерекшеленіп отыратыны қашаннан-ақ белгілі. Кеңестік замандағы тоталитарлық жүйенің биік лауазымына ие болса да өз ұлтының мүддесін әсте естен шығармаған, халқының сілтесе семсері, қорғанса қалқаны бола алған ұлтжанды, қайсар азаматы Жұмабек Тәшенев сондай тұлғалардың бірі.

Төл тарихымыздан мәлім республика басшылығында болғандардың бәрі ел арасында, халық аузында бірдей бағаға ие бола бермеген. Олардың кейбіреулері көзі тірісінде мақталып жатса, енді біреулері бақи дүниеге аттанған тұста датталып, шынайы бағасын алып отырған.

Мемлекет басқару, ел тұтқасын ұстау азабы мол, жауапкершілігі зор кәсіп. Ел басқаруға қаншама шымырлық, шыдамдылық қажет екендігі белгілі. Қоғам өмірінде кездесетін сан қилы, сан салалы кұбылыстарға терең үңіліп, дәлме-дәл талдау жасау, тұрғындардың мұң-мұқтажын ескеріп, талап-тілегіне сергек қарап, әрбір маңызды істі шешуде зеректік пен алғырлық, өткір өжеттілік таныту - нағыз басшыға лайық қасиет. Қайраткер үшін халық мүддесі, оның тарихы, тағдырының басты, өзекті мәселесі. Сондай ұлт мүддесін қара басының қамынан жоғары коя білген азамат - Жұмабек Ахметұлы Тәшенев еді.

Жұмабек Ахметұлы - көзі тірісінде ел аузында есімі аңызға айналған, қарапайым халықтан жоғары баға алған абзал азамат. Сондықтан да оның есімі оқшау аталады. Өз заманының ірі тұлғасы туралы кейінгі жылдары естеліктер жазылып, қайраткер жайында айтыла бастады. Мұның өзі құптарлық жайт, өйткені ел басқарған адамдардың өмірі мен қызметін танып, терең зерттеудің маңызы зор.

1955 жылы сәуір айында Ж. Тәшеневтің еліне сіңірген еңбегі еленіп, Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының, яғни Президиумының төрағасы болып тағайындалды. Бұл бүкіл КСРО-да соның ішінде Қазақстанда іске асырылған экономикалық, әлеуметтік және идеологиялық шаралар нәтижесінде дамудың көптеген көкжиектері ашыла бастаған кезең еді. Алайда бұл мүмкіндіктер толығымен пайдаланылмай қалды. Оларға Н. С. Хрущев бастаған басшылықтың қызметіндегі субъективтік әдістер кедергі жасады. Экономиканы басқару ісі ойдан шығарылған әрекеттердің ырқына түсіп кетті. Саяси басшылықтың волюнтаристік идеялары мен әрекеттері қоғамның берекесін кетіре бастады. «Коммунизмнің елесі жақындап», орыстандыру саясаты нығайып, жалған уәделер мен болжамдар күшейген сәтте Қазақстан КП Орталық комитетінің 1955 жылы тамызда өткен пленумы Қазақстан Компартиясы Орталық комитетінің бірінші хатшылығына Л. И. Брежневті тағайындады. Ол бюро мәжілісінде екінші хатшы етіп сайлайтын кандидатуралар жөнінде пікір алысу рәсімін өткізді. Жаңадан тағайындалған бірінші хатшы Мәскеумен келісілген, орталык ұнатқан үміткердің есімін атады. Сондай-ақ бұл кезде республикада тың және тыңайған жерлерді игеру қарқынды түрде жүргізіліп жатқан болатын. Орталықпен келісілген осындай біржақты шешім бюро мүшелерінің кейбіреулерін бейжай қалдырмады. Осы тұста өз ойын ашық білдірген Жұмабек Ахметұлы: «Қазақстандағы игерілген тың жер, одан өндірілген астық көлемі әлемге әйгілі. Бұл күрделі өзгерістерді жүзеге асыруда қазақ халқы, партия үйымы тәрбиелеген кадрлар өздерінің қабілетін көрсетті. Миллиондаған адамдар келіп, жүздеген совхоздар пайда болды, оларға орысша атаулар берілді. Оған қазақтардың қарсылығы болмады. Үлкен істе саңлақтар өсті. Аудан, облыстарда, орталық аппаратта, министрліктерде екінші хатшыға лайық қазақ азаматтары аз емес. Сондықтан оларды көзге ілмеу таң қалдырады. Мен мұны қазақ кадрларын білгісі келмегендік, не оларға сенімсіздік таныту деп түсінемін. Бірінші, екінші хатшылық қызметке қазақ кадрларын жолатпау белгілі бір дәстүрге айнала бастады», - деп батыл пікір айтты.

Жұмабек Ахметұлының пікірі дұрыс деп саналғанымен, ол ескерілмеді. Есесіне бірінші басшы ұлтжанды азаматтың ойын көкейіне түйіп, «өкпесін» бүгіп қалды.

Ж. Тәшенев ұлттық кадрлардың да саяси элитаға айналуына тікелей септігін тигізді. Бұған мына жайт дәлел. Бірінші хатшы болып сайланған Л. И. Брежнев Алматыға келіп, Орталық Комитеттің бюросын өткізді. Жиында I және II хатшылыққа И. Яковлев пен И. Журин кандидатураларын мәлімдеді. Сол кезде бюро мүшелері Д. Қонаев та, Ф. Кәрібжанов та, М. Бейсебаев та мәлімдемеге байланысты өз пікірлерін білдірмеді. Тек қана заман адамына теңеуге лайықты Ж. А. Тәшенев Брежнев мәлімдемесіне байланысты өзіндік пікірін білдіру үшін сөз сөйледі: «аудандық, облыстық, орталық аппаратта республика басшылылығына әбден сай келетін ұлттық мамандар өсіп келеді. Солардың бірі Фазыл Кәрібжанов екінші хатшы қызметіне лайық. Ал мен сіздердің мәлімдемелеріңіз қазақ ұлтын төмендетуге бағытталған деп санаймын. Орталық мақсаты - қазақ ұлты өкілдерін басшылық қызметтен аластату. Сол себепті бюро шешімімен келіспеймін» . Көп ұзамай Ф. Кәрібжанов республиканың екінші хатшылығына тағайындалды. Екі жылдан соң Д. Қонаев республиканы басқарды. Мұндай батыл іс-қимылды Жұмабек Ахметұлының Отаны алдындағы ерлігі деп бағалауға болады.

Қазақстан және Орталық Азияда кеңестік кезеңде бірқатар мемлекеттік межелеулер өткізілген. Солардың бірі ауыл шаруашылығына бейімделген Солтүстік облыстарын Ресейге, мақтаға қамтылған Шымкенттің үш бірдей ауданын Өзбекстанға, мұнай мен газға бай Маңғышлақтың Түркіменстанға беру мәселелері. Бұл орталық тарапынан қысым жасау арқылы шешілуге тиіс түйіткіл болатын. Аталмыш мәселені Н. С. Хрущев Ақмола қаласында жиында қозғап, былай деген: «Республика аумағына байланысты бір сұрақ туындап отыр. Осы сұраққа байланысты Д. А. Қонаев жолдастың және облыс басшыларының пікірлерін білдім. Олар саяси бюро ұсынысын қолдап отыр. Ал енді осы мәселеге байланысты Жұмабек Ахметұлы сіздің пікіріңізді білсек». Ж. Тәшенев еш кідірместен: «Никита Сергеевич, мен бұл шешімге жай ғана қарсы емеспін, бұл сұрақтың күн тәртібіне қойылуының өзі дұрыс емес деп санаймын». Н. С. Хрущев Жұмабек Ахметұлынан мұндай жауап күтпеген еді. Ол кызарып, бозарып: «Сен саяси бюроға карсы шығатын кімсің? Біз сенің қолдауыңсыз-ақ шешім қабылдай аламыз. Кеңес Одағы бір мемлекет болғандықтан, республика аумағындағы өзгерістерді Жоғарғы Кеңес шешеді», - деді. «Егер Жоғарғы Кеңес өз еркімен республиканың территориялық жағдайына араласса, КСРО Конституциясын алып тастау керек. Ата заңда әр республика өз территориясына өзі құқылы дегендігі тайға таңба басқандай көрсетілген емес пе? Егер бұл құқық жойылатын болса, біз халықаралық құқық қорғау органдарына шағымданамыз», - деп Н. С. Хрущевқа үзілді-кесілді қарсылығын білдірді.

Республика басшыларының қарсылығана карамастан 1954 жылдың тамыз айында Н. С. Хрущев Қазақстанның оңтүстігіндегі Бостандық ауданын Өзбекстанға қосу туралы ұсыныс жасады. Осы мәселе жөнінде Ж. Тәшеневтің төрағалық етуімен арнайы комиссия құрылды. Оның құрамында М. Бейсенбаев, С. Дәуленов, X. Арыстанбеков, А. Морозов, В. Гогосов, В. Шереметьев болды. Комиссия жергілікті жағдайды жете зерттеп, «Бостандық ауданының жері мал өсіруге мәні зор екендігі, кұрылыс материалдарын өндіруге, қорғасын, көмір және машина жасайтын өндірістердің жұмыскерлері демалатын санаторийлер ұйымдастыруға өте қолайлы екендігін ескеріп, бұл ауданды Өзбекстанға беруді өте тиімсіз санады». Оңтүстік облысының Бостандық ауданын Өзбекстанға беру жөніндегі Өзбек КСР-ы өкіметінің сұрауын комиссия негізсіз деп есептейді» деген хат Қазақстан Орталык партия комитетінің бірінші хатшысы Л. И. Брежневке жіберілді.

Қазақстан Орталық партия комитеті мынадай қаулы қабылдады: Бостандық ауданының жерінің мәнін жоғары бағалай келіп, Орталық партия комитетенің бюросы Ж. Тәшенев басқарған арнайы комиссияның қорытындысымен келісті. Осылайша, Бостандық ауданы Өзбекстанға берілмейтін болды. Бұйрығын екі етуге төзбейтін және қысым жасауға дағдыланған коммунистік партияның орталығы, «кеудесіне нан піскен» Никикта Сергеевич Хрущев қазақ басшыларының пікіріне пысқырып та қарамады. 1955 жылы 12 қарашасындағы Кремль жарлығы бойынша Бостандық ауданы Өзбекстанға берілді. Қазақтың 4 миллион гектар жері мен қалың елі көзі мөлдіреп Өзбекстанға кете барды. Орталықтың шешіміне кім карсы екенін анықтап алған Мәскеу өз дегенін істеді. Ал қарсыластардың «қара тізіміне» Жұмабек Тәшенев бірінші болып енгізілді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.