Оңтүстік жарық қосымшасының конструкциясы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Бағдарламаның қойылымы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5

І бөлім. Мәліметтер базасының ауқымдылығы
1.1. Жарық . Жарық қызметін автоматтандыру
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1.2. Мәліметтер базасы жайлы негізгі ұғым
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 8
1.3. Макростар туралы түсінік
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10

ІІ бөлім. Оңтүстік жарық қосымшасының конструкциясы
2.1 Жарық қосымшасының алгоритмы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.2. Қосымшаның блок-схемасы
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.3. Қосымшаның процедураларының түсініктемесі
... ... ... ... ... ... ... ... . 16
2.4. Оңтүстік жарық қосымшасының бағдарламалық листінгі ... ... ... . 22

Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 29
Қолданылған әдебиеттер тізімі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 30

Кіріспе

Қазақстанның қалаларының барлығында жарық қызметтері жұмыс атқарады.
Олардың негізгі міндеті қала тұрғындарының жарықпен қамтамасыз ету болып
табылады. Қоғамның дамуы мен жарықтың көбейуіне байланысты қазіргі таңда
жарық қызметтері автоматтандыруды талап етеді. Заман талабына сай
құралдармен, бағдарламалармен жабдықталған жарықтандырушы фирма иелерінің
жұмысы қарқынды жүретіні сөзсіз. Сол себепті мен курстық жобамның тақырыбын
осы салаға арнап Оңтүстік Жарық деп алдым.
Курстық жобаның негізгі мақсаты жарық қызметін автоматтандыру болып
табылады. Жоба барысында Оңтсүтік жарық қосымшасы құрылады. Бұл қосымша
мәліметтер қорымен тікелей байланысқан, ақпараттық жинақтауыш болып
табылады. Қосымшаның ақпарат көзі ретінде мәліметтер базасы пайдаланылады.
Мәліметтер базасы дегеніміз белгілі бір арнаулы ауқымға қатысты
мәліметтерді баяндау, сақтау мен амал-тәсілдермен ұқсата білудің жалпы
прииңиптерін қарастыратын белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған
ақпараттардың жиынтығы.
Қосымшаның конструкциясы күрделі болғанымен пайдаланушыға түсінікті
түрде болуы қажет. Қосымшаның дизайны пайдаланушы жанарына еш әсерін
тигізбейді. Ең бастысы қосымшадағы мәліметтер қоры сырттан келген
зиянкестерден сақталған.
Курстық жоба барысында Оңтүстік жарық қосымшасының алгоритмінен
бастап қосымша жұмыс жасап тұрған күйге дейінгі қосымша құрастырудың барлық
сатысы көрсетіледі.
Жобалау барысында сапалы қосымша құру үшін бағдарламалаудың барлық
тәсілдері пайдаланылады.

Курстық жұмыстың мақсаты: Түркістан қаласының жарық көзімен
қамтамасыздандыратын Оңтүстік Жарық ЖШС өнім берушінің құжымысын
автоматтандыру мақсатында Visual Basic 6.0 бағдарламалау ортасында
Оңтүстік Жарық қосымшасын құру.
Зерттеу міндеттері:
- жарық қызметі жұмысының сипаттамасына тоқталу;
- мәліметтер қорының қызметтері және олардың байланысу әдістерін
зерттеу;
- Оңтүстік жарық қосымшасының жасалу технологиясын баяндау.
Зерттеу объектісі: Visual Basic тіліндегі мәліметтер қорымен
байланыстыру объектілері, Microsoft Access бағдарламасы.
Зерттеу пәні: Бағдарламалау тілдері
Зерттеу әдістері: Ғылыми әдістемелік оқулықтар, техникалық журналдар,
электрондық оқулықтар, интернет көздері.
Курстық жобаның құрылымы: Кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан және
пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Жобаның қойылымы
“Оңтүстік жарық” программасы

Оңтүстік жарық қосымшасы Visual Basic 6.0 бағдарламалау ортасында
жасаулы тиіс. Бағдарлама ACCESS – те құрылған мәліметтер қорымен жұмыс
жасауға арналған. Visual Basic пен мәліметтер базасы арасында байланысты
DATE элементінің көмегімен жүзеге асырылуы тиіс. Бағдарламаның жұмысы
барысында мәліметтер қорына ақпарттарды ендіріп, іздеп, қажет болған
жағдайда ақпаратты қайта өшіре алу керек. Бағдарламаның кіріс мәліметі -
бұл жарық иегерлері жайлы ақпаратты қамтуы қажет.
Қосымшаның техникалық қызметінмен қатар дизайныда әсем, көз
тартарлықтай көрікті болу керек. Бағдарламаның дизайнында таңдалған түстер
пайдаланушының көзіне зиянын тигізбеуі керек. Қосымша құрылмы қандай
болсада Windows ХР жүйесінде жұмыс жасауы қажет.

І бөлім. Мәліметтер базасының ауқымдылығы
1.1. Жарықтандырушылар. Жарық қызметін автоматтандыру

Қыран құстай самғап келе жатақан Отанымыз Қазақстанның дамып жатқан
кең байтақ ел. Осынау кең байтақ елде тұратын отандастармызыды жарықпен
үздіксіз қамтамасыдандыру өте қиын жұмыстардың бірі. Жарық деп отқанымыз әр-
бір электронды құрылғылар тұтынатын электр көзі. Заманның дамып жаңа
техникалардың өркендеуі нәтижесінде өмірге келіп жатқан жаңа техниалардың
барлығы дерлік тоқ көзін пайдаланады. Жарық көзін пайдаланбайтын жан жоқ.
Ал милиондаған адамға электр қуатын жеткізіп, оның ақысын жинар кезде тағы
да қиындық туындайды. Әр бір жанұя немесе кәсіпорнының қаншалықты жарық
көзін пайдаланғандығын көрсететін элекронды есептегіш құралдар бар. Жарық
қуатын таратушылар алдыңғы көрсеткіштен соңғы көрсеткішті шегеріп жарықтың
құнын шығарып отырады. Көп жағдайларда контроллер барық мәліметтерді қолмен
дәптерге түсіріп жүреді. Бұл конроллердің шатасуына әкеп соғады. Ал
кітапшаның жоғалуы контроллердің жұмыстан босатылуымен аяқталады.
Сол себепті жарық жұмысы автоматтандыруды қажет етеді. Қызмет
көрсетуі автоматтандырылған жарық жұмысы халыққада, жарық иесіне де көп
пайдасын тигізеді. Жарық қызметін автоматтандырудың қажеттілігі қазіргі
таңда көптеп туындап жүр. Себебі қағаз жүзінде керекті мәліметтер тез
табыла қоймайды немесе мүлде жоғалып қалады. Ал компьютердің мәліметтер
базасына жазылған ақпарат сенімді жерде сақталады. Оған қоса компьютер
адамға қарағанда қажетті ақпаратты өте жылдам тауып береді.
Жарықты автоматтандыру үшін құр компьютердің болғаны жеткіліксіз.
Компьютер жұмыс жасайтын құрал. Барлық қызметтерді компьютердегі арнайы
Оңтүстік жарық бағдарламасы атқарады. Осы тәріздес бағдарламаларды
әртүрлі жарық иелері тапсырыспен кәсіпқой бағдарламашыларға жасатып алуда.

Бұл бағдарламалардың барлығы дерлік мәліметтер қорымен байланысады.
Себебі ақпараттарды тек қана мәліметтер қоры ғана бір орталыққа жинай
алады. Аталған бағдарламалар ендірілген ақпараттармен жылдам жұмыс
жасайды. Ақпараттарды ендіру кестесінің үлгісі төмендегідей болады:
Абанент аты жөні Алдыңғы Соңғы Көрсеткіш Жалпы сомасы
көрсеткіш көрсеткіш айрымасы
Исабеков Арман 650 750 100 1300
Муратов Сардар 778 878 100 1300
Құрманғазы Ермахан 652 778 126 1638
Шарапов Айдар 234 366 132 1716

Бағдарламалар тек ақпараттарды қабылдап сақтап қана қоймай оларды
жылдам тауып бере алады. Бұл контроллердің жұмысын жылдамдатады.
Бағдарламаның арқасында конроллердің алдында асғыс көлік иелері кезекке
тұрып қалмайды. Сонымен қатар бұл бағдарламалар қажетсіз ақпаратты
мәліметтер қорынан өшіріп тастайды. Оның орнына жаңа ақпарат ендіруге
болады.
Оңтүстік жарық қосымшасына ендірілетін ақпараттардың көлемі
процессорда орналасқан қатты дискінің көлеміне байланысты. Себебі
қосымшаның мәліметтер қоры прцессордың қатты дискісінде сқаталады.
Мәліметтер қорының әлсіз және қауіпті жері де осы қатты дистк болып
табылады (тұрақты есте сақтау құрылғысы). Жүйелік блоктағы қатты диск
зақымдалатын болса, онда мәліметтер қорыда түгелдей жойылыпы кетеді. Мұндай
келеңсіздіктер С:\ дискісінде орналасқан амалдық жүйені вирустардың
құртуынан болады немесе жлектр кернеуінің бірден жоғарылауының нәтижесінде
қоректендіру блогы күйіп, нәтижесінде қатты диск күйіп кетеді. Электр
кернеуінің өсуінен сақтану үшін жүйелік блокты арнайы кернеу реттегішке
қосып қойған абзал. Ал вирустардан сақтану үшін антивирустар орнату қажет.
Немесе Оңтүстік жарық қосымшасының мәліметтер қорын D:\ дискісіне
сақтасақ, ақпараттар өшіп кетпейді. Мәліметтер қорының қауіпсізді
пайдаланушының тәжірибелік іс әрекеттеріне байланысты.

1.2. Мәліметтер базасы жайлы негізгі ұғым

Электронды есептегіш машиналардың маңызды ерекшеліктерінің бірі
ақпараттың мол көлемін сақтау және өңдеу, сонымен бірге мәтіндік және
графикалық құжаттар (суреттер, сызулар, фотосуретгер, географиялық
карталар) жинақталады. Бұл мүмкіндіктер мәліметтер базасының көмегімен іске
асады.
Мәліметтер базасы - белгілі бір арнаулы ауқымға қатысты мәліметтерді
баяндау, сақтау мен амал-тәсілдермен ұқсата білудің жалпы прииңиптерін
қарастыратын белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған мәліметтердің
жиынтығы. Адамның қатысуы ықтимал, автоматтық құралдармен өңдеуге
жарамды түрде ұсынылған ақпарат мәлімет ретінде түсініледі.
Қарапайым мәліметтер базасына мысалы ретінде телефон анықтамалығын,
поездар қозғалысы кестесін, жарық қызметкерлері туралы мәліметтерді және
т.б. атауға болады.
Электронды мәліметтер базасының басты қасиеті - ақпаратты тез
іздестіру мен сұрыптау (іріктеу), сондай-ақ берілген форма бойынща есепті
қарапайым түрлендіру (жасау) мүмкіндігі. Мысалы, көліктің нөмірлері
бойынша көлік жүргізушілерінің аты-жөндерін оңай айыруға болады немесе
көліктің маркасы бойынша көліктің жүргізушілерінің тізімін жасауға болады.
Мәліметтер базасын басқару теориясы дербес пән ретінде шамамен алғанда XX
ғасырдың 50-жылдарының басынан бері дами бастады. Осы уақыт ішінде белгілі
бір іргелі ұғымдар жүйесі калыптасты. Олардың бірқатарын келтірейік.
Объект деп мағлұматтары мәліметтер базасында сақталатын
ақпараттың жүйенің элемеиттері аталады.
Атрибут - объектінің қасиеттерін ақпараттың бейнелеу. Әрбір объект
атрибуттардың кейбір жиынтығымен ситатталады.
Алғашқы кілт - объектінің (жазбаның) әрбір данасын бірегей түрде
жалғастыратын атрибут (немесе атрибуттар тобы), Екіншіреттегі кілт -
бірнеше жазбалар (объект даналары) үшін мәні қайталанатын атрибут (немесе
атрибуттар тобы). Ен алдымен, екінші реттегі кілттер жазбаларды іздестіру
операцияларында қолданылады. Мәліметтер базасы ұғымымен мәліметтер базасын
басқару жүйесінің ұғымы тығыз (МББЖ) байланысты.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі - жаңа база құрылымын құруға
арналған программаның құралдар кешені, оны құрамын толықтыру, құрамында
барды редакқиялау және апаратпен көрсетушілік (визуализация). База
ақпаратын көрсетушілік ретінде берілген критерийге сәйкес бейнеленетін
мәліметгерді іріктеу, оларды реттеу, сосын шығаратын құрылғыға беру немесе
байланыс арналары бойынша беру.
Кез келген мәліметтер базасын басқару жүйесі мәліметтермен төрт
қарапайым операция орындауға мүмкіндік береді:
■ кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
■ кестеден бір немесе бірнеше жазбаны жою;
■ кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
■ берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
Мәліметтер базасын басқару жүйелерінің тағы бір функңиясы -
мәліметтерді басқару. Мәліметтерді басқару ретінде, әдетте, мәліметтерді
рұқсат етілмей қол жетуден қорғау, мәліметтермен жұмыс режимін көп мәрте
пайдалануды қолдау және мәліметтердің тұтастығы мен үйлесімділігін
қамтамасыз ету түсініледі.
Мәліметтер базасының проектін жасау барысында біріншіден, пәндік
облысын анализдеу және оның әрбір қолданушыға мақсаттарын анықтау керек.
Проект жасау негізінен мәліметтер базасының администраторына беріледі, ол
ұйымның шығарылған қызметкері немесе болашақта осы мәліметтер базасын
қолданушы болады. Ол мәліметтердің машиналық өңдеумен жақсы таныс болу
керек.
Мәліметтер базасының ішіндегі жеке қолданушыларды сұрау арқылы және
администратордың өзінің жеке пікірі бойынша алғашқы ресми түрде емес
барлығына түсінікті түрде, яғни қарапайым тілде, матаматикалық формулалар
арқылы, кестелер, графикалық және басқа тәсілдер арқылы мәліметтер базасын
жасайды. Оны біздер мәліметтердің инфологиялық моделі дейміз. Бұндай адам
түсінігіне бағытталған модель мәліметтердің сақталу ортасының физикалық
параметрлерінен толықтай тәуелсіз. Сонымен бірге ондай орта компьютер
жадысы емес, адам есі болуы мүмкін. Сондықтан инфологиялық модель өзгеріп
отырады.
Сыртқы сақталу құралдарында мәліметтер базасын басқару жүйелерінің
керек мәліметті іздеу кезінде мәліметтердің физикалық моделі қолданады.
Белгілі бір мәліметке кіру кезінде нақты мәліметтер базасының қоры
пайдаланылады. Оны оқитын бағдарлама мәліметтер жазу тілімен жасалу тиіс.
Бұны мәліметтердің даталогиялық моделі деп атаймыз.

1.3. Макростар туралы түсінік

Макрос дегеніміз тапсырмаларды автоматтандыруға және функционалдықты
пішіндерге, есептерге және басқару элементтеріне қосуға мүмкіндік беретін
құрал. Мысалы, түймешікті пішінге қоссаңыз, түймешіктің Басылуда оқиға
сипатын басылған сайын түймешікпен орындағыңыз келген пәрмендері бар
макроспен байланыстырасыз.
Орындалатын әрекеттер тізімін құрастыру арқылы код жасайтын қарапайым
бағдарламалау тілі ретінде Access макростары туралы ойлау пайдалы. Макросты
құрастырғаныңызда, ашылмалы тізімнен әрбір әрекетті таңдап, әрбір әрекетке
арналған қажетті ақпаратпен толтырасыз. Макростар функционалдықты
пішіндерге, есептерге және басқару элементтеріне кодты VBA модуліне жазбай
қосуыңызға мүмкіндік береді. Макростар VBA кодында қатынаулы пәрмендердің
ішкі жиынымен қамтамасыз етеді және көп адамдар VBA кодын жазуға қарағанда
макросты құрастыру жеңіл деп табады.
Сіз төмендегі суретте көрсетілген Макрос құрастырушысы арқылы макросты
жасайсыз.
Макрос құрастырушысын бейнелеу үшін:
жасау қойындысының Басқа тобында Құрамды пәрмен түймешігін нұқыңыз. Пәрмен
болмаса, не Модуль не Сынып модулі түймешігінің астындағы түймешікті нұқып,
Құрамды пәрмен түймешігін нұқыңыз.
Макростарды жасау туралы қосымша ақпарат алу үшін Қосымша ақпарат
бөліміндегі сілтемелерді орындаңыз.
VBA — Access ішінде қуатты бағдарламалар жасауға пайдаланылатын
бағдарламалау тілі. VBA тілі Access макростарын пайдалану арқылы жасағанға
қарағанда тым күрделі әрекеттерді орындауға мүмкіндік беретін жүздеген
пәрмендерді қамтиды.
VBA қуатын үшінші тараптың басқару элементтері арқылы күшейтуіңізге
болады және арнайы қажеттіліктеріңіз үшін жеке функцияларыңыз бен іс
рәсімдеріңізді жазуыңызға болады. Сондай-ақ, Access бағдарламасын басқа
бағдарламалармен біріктіру үшін VBA тілін пайдалана аласыз.
VBA бағдарламалауымен іске кірісетін жылдам жол алдымен Access
макросын құрастыру, одан кейін оны VBA кодына түрлендіру болып табылады.
Осыны орындауға арналған нұсқаулар Макростарды VBA кодына түрлендіру
бөлімінде қамтылған. Бұл мүмкіндік макроста балама әрекеттер атқаратын VBA
функциялық іс рәсімі бар жаңа модульді жасайды. Сондай-ақ, ол Visual Basic
өңдегішін ашады, сонда Сіз іс рәсімін өзгертуді бастай аласыз. Visual Basic
өңдегішінде жұмыс істегеніңізде, Editor, Access әзірлеуші анықтамасын іске
қосу және әр кілтсөз туралы көбірек үйрену үшін кілтсөздер мен F1 пернесін
басуыңызға болады. Содан кейін Access әзірлеуші анықтамасын қарап шығып,
қажетті бағдарламалау тапсырмаларын орындауға көмектесетін жаңа пәрмендерді
ашуыңызға көмектеседі.
Макростарды VBA модульдеріне немесе сынып модульдерге автоматты түрде
түрлендіру үшін Office Access 2007 бағдарламасын пайдалануыңызға болады.
Бөлек нысандар немесе ендірілген макростар түрінде болуына қарамастан,
тіркелген макростарды пішінге немесе есепке түрлендіруіңізге болады. Сондай-
ақ, тіркелмеген жаһандық макростарды арнайы пішінге немесе есепке
түрлендіруіңізге болады.
Тіркелген макростарды пішінге немесе есепке түрлендіру.
Бұл үрдіс пішін немесе есеп (немесе оның басқару элементтерінің кез
келгені) арқылы сілтеме жасалған (немесе соларға енгізілген) кез келген
макросты VBA кодына түрлендіріп, VBA кодын пішіннің немесе есептің сынып
модуліне қосады. Сынып модуль пішіннің немесе есептің бір бөлігі болып
табылады және жылжыған немесе көшірілген кезде пішінмен немесе есеппен
жылжиды.
Шарлау аумағында пішінді немесе есепті тінтуірдің оң жақ түймешігімен
нұқыңыз, одан кейін Жасақтама көрінісі түймешігін басыңыз.
Дерекқор құралдары қойындысының Макрос тобында Пішіннің макростарын Visual
Basic кодына түрлендіру немесе Есептің макростарын Visual Basic кодына
түрлендіру түймешігін басыңыз.
Пішіннің макростарын түрлендіру немесе Есептің макростарын түрлендіру
тілқатысу терезесінде Access бағдарламасының қателерді өңдейтін кодты
құрылатын функцияларға қосқанын қалайтыныңыз не қаламайтыныңызды таңдаңыз.
Сондай-ақ, макростарыңызда аңғартпалар болса, оларды функцияларда
аңғартпалар ретінде қосқыңыз келетін не келмейтінін таңдаңыз. Жалғастыру
үшін Түрлендіру түймешігін басыңыз.
Егер пішінге немесе есепке арналған ешқандай сынып модуль болмаса,
Access бағдарламасы біреуін жасап, іс рәсімін пішінмен немесе есеппен
байланысты әрбір макросқа арналған модульге қосады. Сондай-ақ, Access
бағдарламасы пішіннің немесе есептің оқиға сипаттарын өзгертеді, сонда олар
макростардың орнына жаңа VBA іс рәсімдерін іске қосады.
VBA кодын қарап шығу және өңдеу үшін:
Пішін немесе есеп Жасақтама көрінісінде ашылғанда, сипаттар кестесі
бейнеленбесе, оны бейнелеу үшін F4 пернесін басыңыз.
Сипаттар кестесінің Оқиға қойындысында [Оқиға іс рәсімі] көрсететін сипат
жолағы ішін нұқыңыз, одан кейін түймешігін басыңыз. Арнайы басқару
элементіне арналған оқиға сипаттарын көру үшін басқару элементін таңдау
мақсатында оны нұқыңыз. Бүкіл пішінге немесе есепке оқиға сипаттарын көру
үшін сипаттар кестесінің жоғарғы жағындағы ашылмалы тізімнен Пішінді немесе
Есепті таңдаңыз.
Access бағдарламасы Visual Basic өңдегішін ашып, оқиға іс рәсімін
сынып модульінде көрсетеді. Бір сынып модульдегі басқа іс рәсімдерді қарап
шығу үшін жоғары немесе төмен шолуыңызға болады.
Жаһандық макростарды түрлендіру
Шарлау аумағында түрлендіргіңіз келген макростың атауын нұқыңыз.
Дерекқор құралдары қойындысының Макрос тобындағы Макростарды Visual Basic
кодына түрлендіру түймешігін басыңыз.
Макростарды түрлендіру тілқатысу терезесінде қалаған параметрлерді таңдап,
одан кейін Түрлендіру түймешігін басыңыз.
Access бағдарламасы макросты түрлендіріп, Visual Basic өңдегішін
ашады. VBA кодын қарап шығу және өңдеу үшін: Visual Basic өңдегішінде Жоба
жетектеушісінің тақтасы бейнеленбесе, Көрініс мәзіріндегі Жоба жетектеушісі
түймешігін басыңыз. Жұмыс істеп тұрған дерекқордың атының астындағы бұтақты
кеңейтіңіз. Модульдер тармағы астындағы Түрлендірілген макрос-макрос атауы
модулін екі рет нұқыңыз.
VBA функциясын оқиға сипатына ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.