Әлеуметтік байланыс адамдардың немесе олардың топтарының тәуелділігін және сәйкестігін көрсететін әлеуметтік әрекет

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...
Әлеуметтік педагогиканың ғылыми-теориялық негіздері
1.1Әлеуметтік педагогика пәнінің міндеттері, негізгі
түсініктері ... ... ... ... ... ...
1.2 Әлуметтік педогогика және жалпы педагогикамен басқа ғылымдармен
байланысы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Әлеуметтік педагогиканың практикалық тәжірибесінің дамуы
2.1 Әлеуметтік педагогиканың практикалық
мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.2Әлеуметтік педагогиканың ғылым ретіндегі
мүмкіндіктері ... ... ... ... ... .. ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..
КІРІСПЕ

Әлеуметтік педагогиканың ерекшелігі, тәрбиеші мен баланың біріккен
шығармашылық қызметі достығын бір біріне деген сенімін орнату сияқты
гуманистік бағытта болуы. Бұл мәселе әлеуметтік жұмыстың тәжірибелік
тұрғысынан алғанда аса маңызды. Осы жағдай аталған тақырыптың өзектілігін
арттыра түседі. Себебі, отбасы, отбасындағы бала мәселесі әлеуметтік жұмыс
үшін қандай уақытта болса да өте маңызды болып қала берсек,
Әлеуметтік тәрбиенің гумандығы жеке адамды бірнәрсені жасауға мәжбүр
етуден емес, оған көмектесуден, өзімен өзі болудан, басқаларға
ұқсамайтындығына көзін жеткізуден, өз өміріне деген жауапкершіліктен,
жасаған істерін әшкерелеп бетіне баспай, қолдау көрсетуден көрінеді.
Әлеуметтік педагогиканың ерекшелігі, тәрбиеші мен баланың біріккен
шығармашылық қызметі достығын бір біріне деген сенімін орнату сияқты
гуманистік бағытта болуы.
Кейінгі кезде қоғамдық өмірдің барлығына дерлік гуманистік бағыт
берудің қажеттілігі мен ондағы адамның жоғары құндылық ретіндегі рөлі және
адамдық фактор жөнінде көп айтылып жүр. Басқаша айтқанда адамның объективті-
мақсатты маңыздылығының (индивид, тұлға, жеке тұлға) артқандығын көруге
болады. Осы уақытқа дейін терең мән беріліп келген техникалық прогресс,
экономика мен ғылымның дамуы өз бетінше құнды бола алмай отыр. Себебі,
бүгінгі күні техникадағы, экономика мен ғылымдағы жетістіктер кім үшін
және адамға қандай пайдасы бар? деген сұрақтар жиі қойылуда. Барлық
қоғамдық прогресске қоғамдық құндылықтың тән екені даусыз. Бірақ, мәселе,
оның қоғамдық маңызының қандай екендігі мен адамға қоғам мүшесі ретінде не
беретіндігі жөнінде.
Сондықтан тарихи үрдістегі субъект ретіндегі адамның рөліне терең мән
беріліп, қоғам адам құндылығын тарихи үрдістің субъектісі ретінде тани
бастады.
Қазіргі таңда қоғам гуманистік тенденцияларды қалыптастырумен ғана
шектеліп қоймайды, сол тенденцияларды мақсатты жетілдіруді, яғни тұтас
гуманистік концепцияларды құруды және қоғамда әлеуметтік механизмдар мен
әлеуметтендіру технологияларын құру арқылы жүзеге асыруды қажет етеді. Ал,
бұл концепциялар, әрбір адамды субъектке айналдырумен қатар, өзін-өзі
анықтау мен өзін-өзі жетілдіруді қамтамасыз етеді. Аталып отырған
міндеттердің орындалуында әлеуметтік педагогика пәнінің маңызы зор. Мықты
орнығып келе жатқан гуманистік бағыт философия, педагогика, психология,
әлеуметтану, әлеуметтік психология сияқты дәстүрлі гуманитарлық ғылымдардың
мазмұны мен әдіс-тәсілдерін жаңа тұрғыдан қайта қарауды қарастырады. Барлық
қоғамдық прогресске қоғамдық құндылықтың тән екені даусыз. Бірақ, мәселе,
оның қоғамдық маңызының қандай екендігі мен адамға қоғам мүшесі ретінде не
беретіндігі жөнінде.
Курстық жұмыстың мақсаты – әлеуметтік педагогиканың теориялық
негіздерін жан-жақты қарастыру.
Курстық жұмыстың міндеттері:
• әлеуметтік педагогика пәнінің міндеттері мен негізгі түсініктеріне
тоқталу;
• әлеуметтік педагогиканың ғылымдар жүйесіндегі орны мен басқа
ғылымдармен байланысын, құрамдас бөліктерін көрсету;
• әлеуметтік педагогиканың ғылым ретінде дамуын қарастыру;
• әлеуметтік педагогика дамуының тарихын зерттеу;
• әлеуметтік педагогиканың ғылым ретіндегі әлеуметтік мәнін көрсету.
1 Әлеуметтік педагогиканың ғылыми-теориялық негіздері
1.1 Әлеуметтік педагогика пәнінің міндеттері, негізгі түсініктері

Әлеуметтік педагогика педагогика ғылымдарының бір саласы ретінде
адамдар, топтар, ұжымдар арасындағы әлеуметтік қарым қатынас заңдылықтары
мен іс - әрекет барысындағы мінез-құлық ерекшеліктерін зерттеумен де
айналысады.
Кеңес дәуірінде әлеуметтік педагогика деген ұғым болған жоқ. Ал,
педагогикалық энциклопедияда (1968) әлеуметтік педагогика буржуазиялық
педагогиканың бір бағыты ретінде әлеуметтік-педагогикалық мәселелердің
шегін зерттеумен айналысады, - делінген.
Дегенмен, жеке адамға білім беру мен оны тәрбиелеу қоғаммен, қоғам
заңдылықтарымен тығыз байланысты.
Әлеуметтік педагогика пәнін оқып үйренуде төмендегідей міндеттерді
жүзеге асыру көзделеді:
- тұлғаны әлеуметтендіру процесінің педагогикалық аспектісіндегі
ғылыми білімдерді қалыптастыру;
- әлеуметтендірудің негізгі институттарының әлеуметтік педагогикалық
іс-әрекетінің сипаты және ерекшелігі жайлы теориялық және практикалық
білімдерді студенттердің меңгеруін қамтамасыз ету;
- тұлғамен социумда әлеуметтік педагогикалық жұмыстың практикалық
біліктері мен дағдыларын студенттерде қалыптастыру.
- мейірімділік, әділеттілік, басқа адамдарды түсінушілік жолдарына
және барлық тірі дүниеге сүйіспеншілік түсінігін бала санасына тәрбиелеу.
1) Өмірдің мақсаты мен міндеттерін қоршаған адамдармен қарым – қатынас
жасауға үйрету, қиындықтан өз бетінде шыға білу дағдыландыру.
2) Адамдарды оның физиологиялық және рухани ерекшелігін, қоғамдағы
міндеттері мен құқықтарын қоршаған ортаны танып – білуге құштарлығын
дамыту.
3) Өзіне деген сенімділік пен өз мүмкіндіктерін сезінуді дамыту.
4) Кішкене және үлкен топтармен, жолдастарымен, отбасы мүшелерімен,
сыныптас және жұмыстас құрдастарымен, адамдармен келіспеушілікті өз бетінше
жоюға.
Қазіргі заманға сай тенденциялардың бірі гуманитарлық конверсия болып
табылады. Ол – адам, оның мәдениеті, даму деңгейі және адамға тән
қасиеттері қоғамдық және тарихи прогресстің мақсаты болуымен ерекшеленеді.
Кейінгі кезде қоғамдық өмірдің барлығына дерлік гуманистік бағыт
берудің қажеттілігі мен ондағы адамның жоғары құндылық ретіндегі рөлі және
адамдық фактор жөнінде көп айтылып жүр. Басқаша айтқанда адамның объективті-
мақсатты маңыздылығының (индивид, тұлға, жеке тұлға) артқандығын көруге
болады. Осы уақытқа дейін терең мән беріліп келген техникалық прогресс,
экономика мен ғылымның дамуы өз бетінше құнды бола алмай отыр. Себебі,
бүгінгі күні техникадағы, экономика мен ғылымдағы жетістіктер кім үшін
және адамға қандай пайдасы бар? деген сұрақтар жиі қойылуда. Барлық
қоғамдық прогресске қоғамдық құндылықтың тән екені даусыз. Бірақ, мәселе,
оның қоғамдық маңызының қандай екендігі мен адамға қоғам мүшесі ретінде не
беретіндігі жөнінде.
Сондықтан тарихи үрдістегі субъект ретіндегі адамның рөліне терең
мән беріліп, қоғам адам құндылығын тарихи үрдістің субъектісі ретінде тани
бастады.
Қазіргі таңда қоғам гуманистік тенденцияларды қалыптастырумен ғана
шектеліп қоймайды, сол тенденцияларды мақсатты жетілдіруді, яғни тұтас
гуманистік концепцияларды құруды және қоғамда әлеуметтік механизмдар мен
әлеуметтендіру технологияларын құру арқылы жүзеге асыруды қажет етеді. Ал,
бұл концепциялар, әрбір адамды субъектке айналдырумен қатар, өзін-өзі
анықтау мен өзін-өзі жетілдіруді қамтамасыз етеді. Аталып отырған
міндеттердің орындалуында әлеуметтік педагогика пәнінің маңызы зор. Мықты
орнығып келе жатқан гуманистік бағыт философия, педагогика, психология,
әлеуметтану, әлеуметтік психология сияқты дәстүрлі гуманитарлық ғылымдардың
мазмұны мен әдіс-тәсілдерін жаңа тұрғыдан қайта қарауды қарастырады. Барлық
қоғамдық прогресске қоғамдық құндылықтың тән екені даусыз. Бірақ, мәселе,
оның қоғамдық маңызының қандай екендігі мен адамға қоғам мүшесі ретінде не
беретіндігі жөнінде.
Себебі, аталған ғылымдардың өзіндік ерекшеліктері жеке тұлғаны
әлеуметтендіру концепцияларын толық жүзеге асыруды шектейді. Мұндай
қиыншылықтарды жаңа пәнаралық ғылым - әлеуметтік педагогика жүзеге асырады
және қазіргі таңда әлеуметтік педагогиканың пайда болуы мен қажеттігі анық
байқалуда. Оны логикалық байланысы бар төмендегідей звено ретінде көрсетуге
болады:
- қоғам дамуындағы адамның объект және субъект ретіндегі жоғары
құндылығын мойындау;
- қоғамның жеке тұлғаны әлеуметтендірудің көп аспектілі және бағалы
екенін түсінуі;
- әлеуметтік-педагогикалық әрекеттің маңызын түсіну;
- әлеуметтік педагогиканы ғылыми-теориялық және практикалық тұрғыдан
қабылдау.
Сондай-ақ, әр түрлі әлеуметтік тәжірибе көрсеткендей адам субъект
ретінде қатысып отырған қоғамдық өмірдің қай саласы болмасын әлеуметтік-
психологиялық сипаттағы әлеуметтік тапсырысты орындауға дайын. Осындай
тапсырыстардың ішінен түрлі әлеуметтік-педагогикалық технологияларды,
аймақтық білім беру бағдарламаларын даярлау және әлеуметтік қызмет көрсету
жүйелері арқылы халыққа әлеуметтік көмек көрсету жұмыстары жиі кездеседі.
Айта кету керек, әлеуметтік-педагогикалық мәселелер мен олардың
шешімін табу жұмыстары қоғам дамуының кезеңдерінде пайда болып дамып
отырды. Әлеуметтік педагогиканың ғылым ретінде және практикалық пән ретінде
даму тарихы бар.
Әлеуметтік педагогиканың ғылым ретінде негізгі түсініктері бар. Олар:
Әлеуметтік тәрбие – бұл адам – адам қатынастары желісінде
жүргізілетін тәрбие, яғни тікелей адамаралық байланыстар мен осы мақсатқа
арнайы ұйымдастырылған қоғамдық мекемелер тарапынан жүргізілетін жұмыс
мазмұны.
Әлеуметтік тәрбие проблемаларын әлеуметтік педагогика пәні зерттейді.
Оның пәні - тұлғаны қалыптастыруға ықпал жасайтын қоршаған орта
заңдылықтары.
Дәлірек айтсақ, отбасы, ресми ұйымдар, бұқаралық ақпарат құралдары,
діни руханият мекемелерінің қоғам мүшелеріне жасайтын әсерлері сарапталады.

Әлеуметтік жұмыстар – адам мен адамның қайырымдылық қажеттілігінен
туындаған әлеуметтік іс - әрекет құбылысы.
Бұның бастауы ежелгі дүниеден келе жатқан қайырымдылық пен борышты
сезінуден, қасіретті жандарға көмек көрсетуден қалыптасқан. Қазіргі таңда
әлеуметтік жұмыс қоғамдық кәсіп түрінде танылып отыр.
Әлеуметтік жәрдем – бұл қоғамның жоғары мәдениеті мен
өркениеттілігінің көрсеткіші.
Мысалы: Бөбек қоры.
Әлеуметтік тәжірибе - әлеуметтік бағытты таңдаған маман өзінен жәрдем
күткен адамдар мен топтар жөнінде қажетті білімді жеткілікті игеріп,
туындаған проблемаларды шешуде жоғары біліктілік танытуды айтады.
Әлеуметтік тәжірибе мазмұнына:
- балаларға жәрдем;
- денсаулық және салауатты өмір;
- ақыл есінен артта қалғандармен жұмыс;
- кәсіптік дайындық;
- қарттар мен жетімдерге қамқорлық;
- сауат ашу мен білім көтеру;
- тәрбие түзету мәселелері жатады.
Адамдар мен олардың арасындағы қарым - қатынасты және білім беруді
анықтайтын әлеуметтік шындықтың құрылымдық элементі.
Әлеуметтік заңдар - әр түрлі индивидтер мен әлеуметтік ұйымдардың
әлеуметтік қызмет барысындағы қарым – қатынасты анықтайды.
Әлеуметтік қарым - қатынас – қоғам талаптары жағдайында индивидтердің
бір бірімен қарым – қатынасы барысында нақты қалыптасқан байланыс жүйесі.
Әлеуметтік қарым - қатынас ұзақтығымен, орнықтылығымен, жүйелігімен және
өзін-өзі жаңартумен, ауқымды әлеуметтік байланыстармен ерекшеленетін
әлеуметтік өзара әрекеттің бір нысаны.
Әлеуметтік әрекет - әлеуметтік қызметтің қарапайым бірлігі. Ол әдетте
адамның қажеттігінен туындайтын саналы қимыл. Әлеуметтік әрекет басқа
адаммен не көп адамдардың әрекетімен байланысты, басқа адамдардың мінез-
құлығына бағытталған, оларға ықпал жасайтын және өз кезегінде ол өзгелердің
мінез-құлқының ықпалын басынан кешіреді. Әлеуметтік әрекет ұғымын М.Вебер
енгізген. Оның пайымдауынша адамдардың өз байланыстары мен өзара
әрекеттерінен тыс іс-қимылдары әлеуметтік әрекетке жатпайды.
Әлеуметтік қызмет – субъектінің (қоғам, класс, топ, жеке тұлға)
әлеуметтік қоғамдық ұйымдармен әр түрлі деңгейде және аумақта,алға қойған
әлеуметтік мақсатқа жету үшін орындалатын әрекеті. Әлеуметтік педагогикалық
қызмет – жастар мен балаларға отбасында, мектепте, қоғамдық орындарда өзін
–өзі ұстап, дұрыс қарым-қатынас жасау барысында психологиялық жағдайын
реттеуге көмек көрсетуге бағытталған педагогикалық әрекет пен әлеуметтік
жұмыс.
Әлеуметтік байланыс – нақты уақыт пен орны бар индивид пен топтың
арасындағы қарым – қатынас байланысы. Әлеуметтік байланыс адамдардың немесе
олардың топтарының тәуелділігін және сәйкестігін көрсететін әлеуметтік
әрекет. Әлеуметтік педагогикалық қызмет – жастар мен балаларға отбасында,
мектепте, қоғамдық орындарда өзін -өзі ұстап, дұрыс қарым-қатынас жасау
барысында психологиялық жағдайын реттеуге көмек көрсетуге бағытталған
педагогикалық әрекет пен әлеуметтік жұмыс.
Мұнда екі не одан көп объектінің құрамдас бөліктерінің қызмет етуін
немесе дамуының үйлесімділігінің көрінісін бейнелейді.
Әлеуметтік жүйе – ол бір-бірімен байланыста және қатынаста болатын,
жеке бөліктерден тұратын бірыңғай, әлдебір әлеуметтік объектіні құратын
әлеуметтік құбылыстар мен үрдістердің тұтастық жиынтығы, құрылымы, кешені.
Оның бөліктеріне адамдар, олардың топтары және әлеуметтік қауымдастықтары,
өзара байланыстары және өзара әрекеттері, әлеуметтік құндылықтары мен
мөлшерлері, әлеуметтік институттары мен ұйымдары жатады.
Әлеуметтік институт – ол белгілі бір әлеуметтік қажеттіліктерді
қанағаттандыру мақсатында құрылған, қоғамдық қатынастардың белгілі саласын
реттейтін мөлшерлер мен мекемелердің жиынтығы болып табылады.
Әлеуметтік институт әлеуметтік құндылықтар мен мінез-құлықтың
үлгілерімен айқындалатын, белгілі әлеуметтік мәнді міндетті қызметтер
атқаратын, мүшелерінің өз рольдерін орындау негізінде бірлесіп мақсатқа
жетуді қамтамасыз ететін адамдардың ұйымдастырылған бірлестігі.

1.2 Әлеуметтік педагогиканың басқа ғылымдармен байланысы, құрамдас
бөліктері

Әлеуметтік педагогика – кең ауқымды ғылым. Оның шұғылданатын оқу және
тәрбие мәні мен олардың барша байланыстарын жеке бір ғылым шеңберінде қамту
мүмкін емес. Әлеуметтік педагогика дамудың ұзақ жолын басынан кешіріп,
көптеген білімдер жинақтап, бүгінгі күнде ғылыми білімдердің кең тармақты
жүйесіне айналып отыр. Әлеуметтік педагогика ауқымында отбасы педагогикасы,
мәжбүрлі тәрбие (первентив) педагогикасы, алдын алу (профилактикалық)
педагогикасы дамуда.
Өз дамуында әрқилы мүшелік бұзылыстар мен ауытқуларға ұшыраған адамдар
арнайы педагогика аймағында зерттеледі. Құлағы естімейтіндер мен мылқау
адамдардың оқу-тәрбие жұмысымен сурдопедагогика, соқыр және нашар көретін
зағиптардың оқу-тәрбие жұмысымен тифлопедагогика, ақыл-есі кем адамдардың
оқу-тәрбие жұмысымен олигофренопедагогика, тілінде мүкістігі бар және сақау
адамдардың оқу-тәрбие жұмысымен логопедия шұғылданады.
Әлеуметтік педагогиканың ірге тасы - философия, дәлірек айтсақ, тәрбие
проблемаларымен арнайы шұғылданатын оның тәрбие философиясы тармағы.
Тәрбие философиясы өз алдына білім саласы ретінде тәрбиелік практикада
әртүрлі философиялық жүйе идеяларын пайдаланады. Философия – әлеуметтік
педагогикаға танымның жалпы бағыт-бағдарын, педагогикалық құбылыстар мен
процестерді зерттеудің әдіс-тәсілдерін көрсетеді. Сондықтан да, философияны
оның біртұтас және жүйелік, құрылымдық талдау әдістерімен бірге
педагогиканың әдіснамалық негізі деп атау қабылданған.
Қоғамдық құбылыс ретінде тәрбие дамуы мен педагогикалық білімдердің
өткен жолын педагогика тарихы зерттейді. Өткенді түсіне отырып, болашаққа
көз тігеміз. Бастан кешіргенді зерттеу және оны бүгінгімен салыстыру осы
заманғы құбылыстардың негізгі даму кезеңдерін нақтылаумен бірге бұрынғы
қателерді қайталаудан сақтандырады. Әлеуметтік педагогика жүйесі келесі
салаларды қамтиды:
а) мектепке дейінгі педагогика
б) мектеп педагогикасы
в) жас кезеңдер педагогикасы
г) кәсіптік білім беру педагогикасы
д) жабық мекемелерде тәрбиелеу
ж) балалар мен жастар ұйымдары
з) клуб жұмыстарының педагогикасы
и) орта педагогикасы
к) әскери педагогикасы
л) өнеркәсіп педагогикасы
м) уақытша бірлестік педагогикасы
н) әлеуметтік жұмыс педагогикасы
п) жоғары мектеп педагогикасы
р) дипломнан соңғы білім педагогикасы
Мектепке дейінгі педагогика – мектеп жасына дейінгі балалардың оқу-
тәрбие жұмысын ұйымдастыру әдістемесі мен балалардың даму ерекшеліктерін
зерттейтін ғылым
Мектеп педагогикасы – мектеп жасындағы оқушылардың тәрбиесі
заңдылықтарын зерттеп, барша типтегі тәрбиелік мекемелердегі оқу-тәрбие
процесінің жалпы негіздерін теориялық тұрғыдан қарастыратын іргелі ғылыми
пән. Қалыптасқан дәстүр бойынша жалпы педагогика төрт бөлімнен тұрады:
1) оқу-тәрбие процесінің негіздері;
2) дидактика (оқу теориясы);
3) тәрбие теориясы;
4) мектептану.
Жас кезеңдер педагогикасы педагогиканың мектепке дейінгі және
мектептік жүйелерін өз алдына бөліктеп қарастырады. Олар өсіп келе жатқан
әулеттің белгілі жас тобына байланысты оқу-тәрбие іс-әрекеттері
ерекшеліктерін бейнелейтін тәрбие заңдылықтарын зерттейді. Бүгінгі күнде
жас кезеңдер педагогикасы орта білім берудің барша жүйесін қамтиды. әрқилы
жас топтарында немесе оқу-тәрбие мекемелеріндегі тәрбие айырмашылықтарын
танытушы дербес педагогикалық салалар пайда болуда. Олардың ішінде қазіргі
күнде өз алдына пән ретінде оқылатындары – мектепке дейінгі педагогика,
кәсіби техникалық мектептер педагогикасы, өндірістік педагогика, ұзақтан
оқыту педагогикасы және т.б.
Ғылыми пәндер ішінде ересектердің педагогикалық проблемаларымен
айналысып, қарқынды даму жолына түскен – жоғары мектеп педагогикасы.
Оның міндеттері болып:
- барша деңгейдегі ресми, ресми емес тіркелген жоғарғы оқу
орындарында жүріп жатқан оқу-тәрбие процесінің заңдылықтарын ашып беру;
- қазіргі ауыспалы кезеңде жоғары білім алудың арнайы проблемаларын
зерттеу;
- жоғары технологиялық және компьютерлік оқу жүйелерінің
принциптерімен таныстыру табылады.
Білім педагогикасы еңбек педагогикасымен тығыз байланыста мамандық
көтеру, сонымен бірге нарықтық экономикаға орай көкейкесті болып тұрған
халық шаруашылығының әртүрлі салаларында қызмет етіп жатқан жұмысшылардың
қайта мамандану, егделік жасқа келгенде жаңа білімдерді, жаңа кәсіпті игеру
мәселелерімен шұғылданады. Арнайы жағдайларда өтетін тәрбие процестер
ерекшелігін әскери педагогика зерттейді.
Аталған құрамдас бөліктерінің әрқайсысының өзіндік ерекшелігі, әдіс-
тәсілдері бар және жеке бағыт ретінде қаралуы мүмкін.
Әлеуметтік педагогиканың ерекшелігі, тәрбиеші мен баланың біріккен
шығармашылық қызметі достығын бір біріне деген сенімін орнату сияқты
гуманистік бағытта болуы.
Әлеуметтік тәрбиенің гумандығы жеке адамды бірнәрсені жасауға мәжбүр
етуден емес, оған көмектесуден, өзімен өзі болудан, басқаларға
ұқсамайтындығына көзін жеткізуден, өз өміріне деген жауапкершіліктен,
жасаған істерін әшкерелеп бетіне баспай, қолдау көрсетуден көрінеді.
Әлеуметтік педагогиканың ерекшелігі, тәрбиеші мен баланың біріккен
шығармашылық қызметі достығын бір біріне деген сенімін орнату сияқты
гуманистік бағытта болуы.
2 Әлеуметтік педагогиканың ғылым ретінде дамуы
2.1 Әлеуметтік педагогика дамуының тарихы

Әлеуметтік педагогика – әр түрлі келеңсіз, тосын жағдайларға душар
болған адам, немесе адамдар тобы мен бүкіл бір қауымды осындай қиыншылықтан
шығару және олардың жүйке жүйесін қалпына келтіруге арналған тәрбиелік
жұмыстардың теориялық және практикалық қосындысынан туындаған ілім. Кеңес
дәуірінде әлеуметтік педагогика ұғымы қолданылмайтын, бірақ, әр түрлі
әлеуметтік мәселелер көп болатын және олар әлеуметтік қамсыздандыру
мекемелері тарапынан шешіліп отыратын. Алайда ресейлік ғалымдар 1917 жылға
дейін-ақ бұл мәселені танып-біле бастаған еді.
П.Ф.Лесгафттың (1837-1909 жж.) Семейное воспитание ребенка и его
значение деген кітабы ХІХғ. 80-жылдарында жазылып, осы уақытқа дейін
педагогика ғылымы үшін өз мәнін жойған жоқ. Орыстың философы және психологы
В.П.Вахтеров (1853 – 1924 жж.) қоғамның балаға тигізетін әсерін белгілеп,
балалар ұжымы еркін дамуға кедергі бола алмайды, - деген ойды айтқан. Ал
педагог П.Ф.Каптеров (1849 – 1922 жж.) мектеп – баланың қарым-қатынас және
байланыс түзу ортасы екенін белгілеген.
1911 жылы неміс ғалымы Пауль Напорттың Социальная педагогика деген
кітабы орыс тілінде басылып шыққан. Оның басты пікірі – Адам қоғамда ғана
адам болып қалыптасады. Ескерілмей қалған орыс педагогі С.И.Гесен (1887-
1950 жж.) Основы педагогики (Берлин, 1923ж.) деген еңбегіңде баланы
әлеуметтендірудің негізгі орны – мектеп деген пікір айтқан.
ХІХ ғ. ортасында әлеуметтік педагогика деген ұғымды неміс педагогі
А.Дистервег ұсынғанымен, ол ХХ ғасырдың басында ғана қолданысқа ене
бастады. Өйткені, Еуропаға экономикасы артта қалған, не нашар дамыған
өлкелерден эмигранттар көп барып, оларда бейімделу үрдісі үстем
болғандықтан, андрогогика (ересек адамдарды тәрбиелеу педагогикасы)
туындады. Одан барып герогогика (қарттар педагогикасы) туындады. Ал, ХХ ғ.
жасөспірім балалар мәселлері көп болғандықтан, оларды тәрбиелеу және қайта
тәрбиелеу, түзету, қатарға қосу, қалпына келтіру мақсатында түзету
педагогикасы пайда болды.
ХІХ ғ. ортасында орыс педагогі К.Д.Ушинский (1824 – 1870 жж.) Человек
как предмет воспитания деген антропологиялық еңбегінде баланы тәрбиелеуде
қоғамның, оқытудың және халық педагогикасының мәнін баса көрсеткен.
Әлеуметтік педагогика ХІХ ғ. аяғында дүниеге келіп, ХХ ғ. 20 жылдары мектеп
өмірімен ұштастырыла бастаған. Бірақ кең қолданысқа енгізілмеген еді. Бұл
практика кейбір алдыңғы қатарлы педагогтардың ғана жұмыс тәжірибесінде
қолданыс тапты.
Ресейде әлеуметтік педагогика қуатты негіздеушілердің бірі философ,
психолог және тарихшы В.В.Зенковский қоршаған ортаның, қоғамның, отбасының,
мектептің, ұлттық салт-дәстүрдің, діни наным-сенімдердің баланы
әлеуметтендіруге тигізетін әсерін негізгі фактор ретінде қарастырған.
Белгілі кеңестік педагог және психолог П.П.Блонский (1884-1941 жж.)
Бірінші тәжірибе стансасын ұйымдастырып, балаларға әлеуметтік-
экономикалық және географиялық ортаның ықпалын зерттеу мен әлеуметтендіруге
көмектесу міндетін шешуге ұмтылыс жасаған. Ал, А.С.Макаренко (1888 – 1939
жж.) қамқоршысыз және қылмыскер жасөспірімдерді қайта тәрбиелеуге арналған
М.Горький атындағы еңбек колониясын және Ф.Дзержинский атындағы коммуна
ұйымдастырып, онда көптеген балаларды тәрбиелеп, қатарға қосып, игілікті
өмір жолына салған.
Осындай тәжірибелердің болуына қарамастан әлеуметтік тәрбие жүйесі
жақсы дамыған жоқ, ал 1936 жылы қабылданған (О педагогических извращениях
в системе Наркомпроса – мұнда педогогикалық теорияны жалпы ғылым
дегенді сынаған болатын) белгілі шешімнен кейін бұл жұмыс мүлде керексіз
болып қалды. Кеңес Одағының тұсында, ХХ ғ. 30 – жылдары көптеген ғалымдар
әлеуметтік – педагогикалық бағыттағы зерттеулерін тоқтатып, әлеуметтік
проблемалы тақырыптар жабық сипатқа көшті.
Мыңдаған адамдарды күйзеліске душар қылған екінші дүние жүзілік соғыс
(1941 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.