ЖҮК ТАСЫМАЛДАРЫНЫҢ САҚТАЛЫМЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ:

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1. ЖҮК ТАСЫМАЛДАРЫНЫҢ САҚТАЛЫМЫН ҚАМТАМАСЫЗ
ЕТУ.
1. Кәсіпорынның даму
тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... .5
2. Кәсіпорынның 2003 жылғы өндірістік
көрсеткіштері ... ... ... ... ... .. .13
3. 2003 жылдың қаржылық-экономикалык көрсеткіштері ... ... ... ... ... .1 8
1.4. 2003 жылғы негізгі қызмет түрінен түсетін табыс жоспарының

орындалуы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..1 9

2. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫ ЖАҢҒЫРТУ МЕН ЖАҢАРТУ
ҚАЖЕТТІЛІКТЕРІ
2.1. Инвестициялық
бағдарлама ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..22
2.2. Мүліктік жағдайды
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... 24
2.3. Қаржылық жағдайды
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
24

3. ЖОСПАРДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ КЕЗЕҢДЕРІ
3.1. Іс-әрекеттің маркетингтік жоспары және күтілетін
нәтижелер ... ... ...25
3.2. Бәсекелестік ортаны
талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...26
3.3. Қызмет көрсету
жоспары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 28
3.4. Қызметкерлерді басқару
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
3.5 .Кадрлармен камтамасыз етілуі және кадрларды даярлау шаралары ... ..31

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 34

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... 36

КІРІСПЕ
Көлік экономикасында да басқа ғылымдарда сияқты қалыптасқан
методологиялар бар, берілген ғылымда қолданылатын әдістер жиынтығы мен
танымының ғылымы әдістері туралы оқыту.
Көлік саласының даму кезеңдері материалды техникалық базаның меншік
нысандары және сәйкесінше орталықтандырылған қатынастардан нарық
қатынасына өтудің экономикалық нысандарының түбегейлі өзгеру жағдайларымен
байланысты.Осы шарттарға сәйкес,өндірісті ұйымдастыру мен басқару әдістері,
көлік саласының ұйымдық құрылымы,реттеу және басқару қатынастары және
т.б.өзгеріске ұшырады.
Берілген бұл мәліметтерде көлік сала құрылымдарының ерекшеліктері,
өзара байланысты және толтырушы салалар(автокөлік, темір жол,әуе көлігі
және т.б.) жүйесі ретінде оны мемлекеттік реттеу механизімі мен әдістеріне
түсініктеме берілген.Бұл жұмыста темір жолдағы шығындарды жоспарлау
шығындардың бірқатар түрлері,яғни экономикалық элементтері арқылы жүзеге
асырылады.Темір жолдағы пайдалану шығындарының ең үлкен меншікті салмағын
еңбекақы төлеу қорларының шығындары алады.
Курстық жұмыстың міндеті: Сәйкес өлшем бірлігіне жұмсалатын шығын
нормасы және жұмыс көлемі бойынша.Бұл негізгі тәсіл арқылы пойыз тартуға
жұмсалатын отын және электроқуат шығынын,жылжымалы құрамды пайдалануға және
жөндеуге жұмсалатын материал шығынын т.б анықтау.
Курстық жұмыстың мақсаты: Жолдардағы пайдалану жұмыстарының сапасын
көтеруге бағытталған шаралардың экономикалық бағалауды іріленген шығындар
ставкасын пайдалану арқылы орындау. Пайдалану қызыметінің жақсартуы
экономикалық бағалау үшін іріленген ставкалардың есебі қойылған
міндетті байланысты талдаудың әр түрлі нұсқаларына арнайы жасау арқылы,
аралықты тұрақты өткізгішті және станцияны қайта өңдеу қабілеттерінің
оперативті жағдайда пайдалану жұмыстарын экономикалық бағалау үшін
қолданылатын бұл тәсілді ескере отырып, жүк және жолаушылар қозғалысындағы
тасымалдаудың өзіндік құнының есебі шығындардың жұмыс көлеміне тәуелді
бөлігінде ғана орындауы.
Курстық жұмыстың объектісі: Негізгі объект ретінде ТЭК-Қазақстан
Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік алынғын. Бұл компанияның негізгі жұмысы
вагондар,пойыздарды, жылжымалы құрамды отын,электрқуат, жанармай және
сонымен қатар басқа да материалдық техникалық жағдайлармен қамтамасыз ету,
отын мен жанар-жағар май материалдарын қабылдап алу, сақтау және беру
механизмдерін, құралжабдықтарды, алаңдар мен басқа да қондырғыларды құру,
пайдалану және жөндеу болып табылады.
ҚТЖ ҰК АҚ-ның құрылымдық бөлімшелеріне ЖЖМ мен қатты отын жіберу
былайша жүргізіледі:
Тапсырушы жасалған шарт негізінде өзінің құрылымдық бөлімшелері бойынша
айларға бөле отырып, ЖЖМ мен қатты отын жеткізуге өтінім береді;
Бұл өтінім ТЭК-Астана ЖШС орталық аппаратында қаралып, әрбір отын
қоймасына ЖЖМ мен қатты отын берерде басшылыққа алу үшін тапсырылады;
Локомотив шаруашылығын жарақтандыру тікелей локомотив депосының ТҚКП
ғимаратында орналасқан отын тарататын бағаншалар арқылы жүзеге асырылады.
ЦЖС, ЦД кәсіпорындары мен үлестес акционерлік қоғамдарды жарақтандыру отын
қоймасында орналасқан отын тарататын бағаншалар арқылы іске асырылады.
ТЭК-Астана ЖШС негізгі қызмет түрі Қазақстан темір жолы Ұлттық
компаниясы АҚ-ның қажеттіліктері үшін және Қазақстан Республикасының
Солтүстік аймағындағы басқа да заңды тұлғаларға мұнай өнімдері мен қатты
отын жеткізу болып табылады.

1. ЖҮК ТАСЫМАЛДАРЫНЫҢ САҚТАЛЫМЫН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ. Әскерилендірілген темір
жол күзеті АҚ

1.1. Кәсіпорынның даму тарихы

Әскерилендірілген темір жол күзеті АҚ Қазақстан Республикасының темір
жол көлігіндегі бірден бір мамандандырылған күзеттік құрылым болып табылады
және күзеттік қызмет көрсетулер рыногында 80 жылдан бері қызмет етіп
келеді.
1921 жылдың 9 желтоқсанында БТК төрағасының ұсынысы бойынша
Бүкілресейлік орталық атқару комитеті мен Еңбек және қорғаныс кеңесі (БОАК
және ЕҚК) жол қатынасын ведомстволық күзетуге бастау болған Темір жолдарды
күзету туралы декрет - қаулыны қабылдады.
Жол қатынасы халық комиссарының (ЖҚХК) бұйрығымен жарияланған ережеде
күзеттің мынадай құрылымы қарастырылды:
ЖҚХК-да темір жол көлігінің орталық басқармасының жанында - орталық күзет
бөлімі;
аймақтарда аймақ бастығының жанынан - аймақтық күзет бөлімі;
жол бөлімшелерінде жол бөлімшесі бастығының жанынан - жол күзету бөлімі;
бөлімшелерде - бөлімшелік күзету бөлімі;
желілерде - күзет аудандары;
күзет аудандарында - атқыштар болды.
Қаруланған атқыштар топтарға (командаларға) біріктірілді. Командалар
күзеттің негізгі бөлімшесіне айналды. Әр күзет ауданына бір команда қызмет
көрсетті, оларды команда бастықтары басқарды [77].
1922 жылдың 16 тамызынан бастап ЖҚХК бұйрығымен күзет тиісті жол
қызметтеріне тікелей бағынатын болды. Осылайша, әрбір жол қызметінің
жанында нұсқаушы басшылық ететін өз күзеті құрылды.
1924 жылдың сәуір айында күзет ұйымы өзгеріске ұшырады: күзет телімдері
жойылды. Станцияларда шашырап орналасқан ұсақ командалар жинақталған телім
командаларына біріктірілді. Аймақтар мен жолдардың күзет бөлімдері басқа
қызметтермен бірдей дәрежеде аймақтардың, жол бөлімшелері басшыларына
бағынатын дербес бөлімдерге бөлінді. ЖҚМ күзет бөлімі ЖҚХК Орталық
әкімшіліктік басқармасынан дербес бөлім болып бөлініп шықты. Күзеттің жеке
құрамын есепке алу қызметі жолдар қызметінің қарауынан күзет органдарына
беріліп, жеке құрамды барлық қажеттіліктермен (керек-жарақтар және азық-
түлікпен) қамтамасыз ету міндеті жүктелді.
Осылайша, бірте-бірте, темір жолдар күзеті жетілдіріліп, ұйымдық құрылымы
едәуір икемді бола бастады. Темір жолдар күзетін ұйымдастыру ісіне күзет
қызметінің арнайы талаптарына біршама сай келетін әскери принциптерді
енгізу мүмкіндігі пайда болды. 1923 - 1924 жылдары ЖҚХК күзет жүйесінде
объектілер мен жүктердің сақталымы, теміржолшылар мен темір жол көлігі
қызметін пайдаланушы тұлғалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету міндеті
жүктелген айрықша қарулы топтар (отрядтар) құрылды.
Әскерилендірілген күзет әрбір жолда біртұтас құрама - айрықша қарулы топ
ретінде қалыптасты. Айрықша қарулы топтар құрылғаннан кейін күзеттің
мақсаты өзгерді. Оның алдына қойылатын міндеттер әр түрлі, күрделірек бола
бастады, тапсырылған іс үшін жауапкершілік те арта түсті. Әрбір топ
құрылмалы пулеметпен және оқ өтпейтін поездармен қаруландырылып, қару-жарақ
пен басқа да әскери мүліктің есептелуін, есепке алынуын, қоймада ұсталуын
және сақталымын қалыпқа келтіруде тиісті көмек көрсетілдіі Айрықша маңызды
жүгі бар жолаушы және жүк поездары шабуыл жасалу қауіпі бар жекелеген
телімдерде оқ өтпейтін поездармен бірге жүретін болды.і
Азамат соғысы аяқталғаннан кейін саяси-тәрбиелік жұмыстарды жақсарту,
басқару құрамының әскери және арнайы дайындығын жақсарту мақсатында 1926
жылдың 25 ақпанында Мәекеуде Жол қатынастары күзетінің басқару құрамын
жетілдіру мектебі (БҚЖМ) құрылды. Мектепте орта, аға, және жоғары буындағы
басқарушы құрам оқыды, оқыту мерзімі алты айға созылды.
1930 жылы темір жолдардың өрттен қорғау күзеті атқыштар бөлімшелермен
біріктірілді. Бөлімшелер әдетте, Кеңес Әскерінде өздерінің мерзімді
қызметін аяқтаған тұлғалардан жасақталды. Атқыштар әскерилендірілген күзет
қатарында кем дегенде 2 жыл қызмет етуге міндеттеме беретін. Қызыл Әскер
қатарында қолданылатын жарғылар мен ережелердің әскериленген күзетке заңды
күші тарады, бұл, тәртіптің күшеюіне, алға қойылатын міндеттерді орындау
жөніндегі қызмет жұмысының жақсаруына ықпал етті.
Ұлы Отан соғысы басталған кезде атқыштар мен өрт сөндірушілердің кадрлық
құрамы ІІХК (НКВД) әскерлерінің қарамағына берілді де, майдандағы әскер
қатарына шақырылды. Штат негізінен әйел адамдардан жасақталатын болды.
Көптеген темір жолдарда төрт осьтік вагондар өрт сөндіргіш поездарға
қайтара жабдықталып, оларда суы бар сыйымдылықтар, мотопомпалар мен кезекші
қарауылдар орналастырылды, өрт сөндіргіш командалардың көпшілігі ат
тартымымен жұмыс істеді (осы кезеңде паровоздардың ұшқынынан жылжымалы
құрамның өртеніп кетуі жиі болып тұратын, олар өрт салдарынан болатын
материалдық шығындардың 75%-ын құрады).
Ұлы Отан соғысы жылдары теміржолшылардан майданды барлық қажетті
заттармен үздіксіз жабдықтау бойынша қызу жұмыс атқару ғана емес, сондай-
ақ, асқан қырағылық, темір жолдармен тасымалданатын темір жол объектілері
мен жүктердің сақтанымдылығын қамтамасыз ету талап етілді, Күзет
бөлімшелері ОГПУ органдарымен тығыз байланыста жұмыс істеді.
1941 жылы жүктерді станциялар паркінде және поездардың сапары кезінде
күзету ісі ІІХК (НКВД) әскерлерінің қарамағына берілді. Жол қатынастарының
атқыштар командаларына объектілерді, қызметтік үй-жайларды күзету мен
қорғау, жүк аулалары мен пакгауздарды, отын қоймаларын, материалдық-
техникалық қоймаларды, төлеуші-кассирлерді күзету міндеті жүктелді.
Соғыстан кейінгі жылдары күзет бөлімшелерін белгіленген штатқа сәйкес
жасақтау, оларды басшы құраммен қамтамасыз ету міндеті маңызды мәселеге
айналды. БҚЖМ қайтадан құрылды, ол әскерилендірілген күзет үшін қазір де
кәсіби басшы қызметкерлерді дайындайды (Ресей Федерациясының ведомстволық
күзет басшылығымен арада Қазақстанның басшы күзет қызметкерлерін оқыту
жөнінде келісім бар). ЖҚМ әскериленген күзетінің жеке құрамына КСРО Қарулы
күштерінің тәртіп жарғысы, ішкі және гарнизондық қызметтің жарғысы тарады.
Атақ пен формалы киім енгізілді.
11949 жылдың маусымында ЖҚМ әскериленген күзеті туралы ереже бекітілді.
Әскерилендірілген күзет атқыштар және өрт сөндіруші бөлімшелерден тұрды.
Атқыштар бөлімшелеріне станция парктеріндегі және жолда келе жатқан жүктер
мен темір жол көлігін күзету міндеті жүктелді. Командалар сонымен қатар
станциялар аумағында қатаң түрде рұқсатпен өткізіп, жүк вагондарында заңсыз
жол жүру және басқа да қоғамдық тәртіпті бұзушылықпен күрес жүргізуі тиіс
болатын. Әскерилендірілген күзеттер Кеңес Әскерінің қаруы ретінде
қабылданған винтовкалар, автоматтар және тапаншалармен қаруланып, жеке
құрам әскери-жаттығу, саяси және арнайы дайындықтан өтуі тиіс болатын [77].
КСРО ЖҚМ әскерилендірілген күзеті туралы ережеде мынадай құрылым
қарастырылды:
• ЖҚМ жанынан - министрге бағынатын басқарма бастығы басшылық ететін
әскериленген күзет басқармасы;
• аймақтарда - инспекция, бұл ретте, инспекция бастығы ЖҚМ күзет
басқармасының бастығына бағынышты болды;
• жолдарда - бөлім, оның бастығы жол бөлімшесі бастығына және ЖҚМ күзет
басқармасының бастығына бағынышты болды.
Әскерилендірілген күзеттің дербес бөлімі отряд болды, ол атқыштар
командаларына, өрт сөндіргіш поездар мен қызметтік ит шаруашылығы
командаларына бөлінді. Төменгі деңгей бөлімше болды.
Әскерилендірілген күзет отрядының командирі темір жол бөлімшесінің
бастығына және жолдың әскерилендірілген күзет бөлімінің бастығына бағынды.
1948 жылдың маусымында әскерилендірілген күзеттің басқарушы құрамы үшін
дербес атақтар белгіленді:
жоғарғы басқарушы құрам үшін - генералдың;
аға басқарушы құрам үшін - әскерилендірілген күзет полковнигінен майорға
дейін;
ортаңғы басқарушы құрам үшін - әскерилендірілген күзеттің капитанынан кіші
лейтенантына дейін;
кіші басқарушы құрам үшін - әскерилендірілген күзеттің старшинасынан кіші
сержантына дейін;
қатардағы құрам тұлғаларына - атқыш атағы берілді.
1951 жылы министрліктер мен ведомстволардың әскерилендірілген күзет
құрылымы қалыптастырылды:
ЖҚМ басқармасында 1-ші категориядағы күзет бөлімі, жолдарда - әрекет
ететін күзет бөлімшелерін біріктірген отрядтар құрылды;
1-ші категориядағы күзет отрядтары жолдардың күзет бөлімдерінің құрамына
кірді.
Осылайша, 1951 жылдан бастап ЖҚМ әскерилендірілген күзеті темір жолдардың
бірден бір қарулы күзетіне айналды. Ол станциялардағы және жолда келе
жатқан жүктерді, ерекше маңызды жасанды, техникалық құрылыстар мен арнайы
үй-жайларды, төлеуші-кассирлер тасымалдайтын қолма-қол ақшаны күзету,
станциялар аумағындағы рұқсатпен өткізу режимінің сақталуын жүзеге асырды,
темір жол көлігіндегі тәртіп бұзушылықтарға қарсы күрес жүргізіліп, бүкіл
темір жол шаруашылығының өрт қауіпсіздігі қамтамасыз етілді. Сонымен қатар,
әскерилендірілген темір жол күзеті темір жол көлігінде қызметтік
міндеттерін атқарумен байланысты емес болған адамдармен жазатайым
оқиғаларға ұшырауына жол бермеу және алдын алу жөніндегі жұмыстар жүргізді.

1972 жылдан бастап темір жол көлігіндегі тәртіптің сақталуы күшейтіліп,
әскерилендірілген күзет пен көлік милициясы-ның бірлескен іс-қимылдарын
жандандыру жұмыстары жүргізіле бастады. Біріккен мамандандырылған топтар
(БМТ) қызмет көрсету телімінде тәулік бойы жұмыс атқарды.
БМТ-ның басты міндеті көліктің жүк шаруашылығының объектілерін жүйелі
түрде шолып тексеру жолымен ұрлықтың алдын алу, іздестіру, алдын алу және
басқа да шараларды жүргізу, сондай-ақ станцияларда рұқсатпен өткізу режимін
сақтау болып табылады.
1974 жылы әскерилендірілген күзеттің және көліктік милицияның темір жол
көлігіндегі бірлескен мамандандырылған топтарының жұмысын жақсарту шаралары
жүзеге асырылып, соның нәтижесінде екі жақтың қимыл-әрекеттерінде толық
келісімге келушілік белгіленді.
1960-1970 жылдары жүк ағынының күрт өсуімен әскериленген күзет
бөлімшелерінің алдында тұрған темір жолмен тасымалданатын және сақталатын
автотракторлық техника мен басқа да номенклатуралық жүктердің
сақтанымдылығын қамтамасыз ету жөніндегі міндеттері елеулі түрде күрделене
бастады. Қызметті ұйымдастыру ісіне озық нысандар мен әдістер: пикеттер
(қоршау күзеттері), қызметтік иттердің еркін (адамның ертуінсіз)
патрульдеуі енгізіле бастады. Мәселен, пикеттер, жүк поездары тоқтайтын
аралық станцияларда қойылатын болды. Пикеттер, әскериленген күзет
нарядтарының (кезекті қарауыл тобы) бақылауында телімнен өтетін барлық
поездарды ұстап отыруға, және бірмезгілде, жүк поездарымен бөтен
тұлғалардың жүріп өтуімен күресуге мүмкіндік берді. Автотракторлық
техникасы бар үлкен маршруттарды күзету үшін платформада атқыштың
ұстауынсыз еркін қозғала алатын 2-3 қызметтік иттер пайдаланылды. Мұндай
поездарда әдетте, ұрлық жасалмайтын.
1990 жылдарға дейін ЖҚМ әскерилендірілген күзеті жолмен тасымалданып бара
жатқан және станция парктеріндегі жүктерді күзетумен қатар КСРО үкіметі
бекіткен тізім бойынша темір жол көлігінің айрықша маңызды объектілерін -
жасанды құрылыстарды күзетіп келді. Сонымен қатар, бөтен тұлғалардың жүк
вагондарымен және арнайы белгіленбеген жерлерде темір жол желілерімен
заңсыз жүруіне жол бермеу жұмыстары жүргізілді. Өрттен сақтау және өрт
қауіпсіздігінің белгіленген талаптарын орындауға бақылау, темір жол көлігі
кәсіпорындарында, мекемелері мен ұйымдарында және жылжымалы құрамда өртті
сөндіру, ерікті өрт сөндіру дружиналарының жұмысына қолдау көрсету, қарауыл
күзетіне жедел басқару жүргізу шаралары жүзеге асырылды.
1990 жылдың шілдесінде КСРО Министрлер Кеңесі КСРО ЖҚМ әскериленген
күзетін нығайту туралы № 216 қаулысын қабыл дады. Мұнда, әскерилендірілген
күзеттің техникалық жарақтандырылуына, материалдық-техникалық базасының
нығаюына, жеке құрамының әлеуметтік мәселелерін шешуге ерекше көңіл
бөлінді.
Ірі сұрыптау станцияларында құрылған бірлескен мамандандырылған және
жедел топтарды нығайту негізінде қызмет етудің оперативтік-маневрлік
түрлері одан әрі дамытылды.
Барлық түйісу станцияларында көршілес темір жолдардан коммерциялық
жарамсыз вагондардың, шауып тесілген контейнерлердің келіп кіруінің алдын
алу бойынша Заслон атты шаралар қызу жүргізілді. Қылмыстық жағдайдың
өршігуіне, ұрлықтың өсуіне байланысты әскерилендірілген күзет қызметкерлері
көлік милициясымен бірлесіп ұрлықтарға жол бермеу және оларды ашу жөніндегі
оперативтік-алдын алу шараларын жүзеге асырды.
КСРО ыдырағаннан кейін егеменді Қазақстан Республикасын-да әрбір темір
жолда ұйымдық түрде отрядтарды, атқыштар-өрт сөндіру командаларын, ерекше
маңызы бар объектілер мен топтарды күзету жөніндегі командаларды қамтитын
Әскериленген күзет қызметі құрылды.
Өз жұмысында әскерилендірілген күзет Қазақстан Республикасы Министрлер
кабинетінің 1994 жылғы 2 желтоқсандағы № 1341 қаулысымен бекітілген
Қазақстан Республикасындағы темір жол көлігінің әскерилендірілген күзет
қызметі туралы ережесін басшылыққа алады.
Осы ережеге сәйкес Қазақстан Республикасы темір жол көлігінің
Әскерилендірілген күзет қызметі өз қызметін жүктер мен объектілерді, сондай-
ақ, материалдық құндылықтарды күзетуге арналған республиканың темір жол
кәсіпорындарында, мекемелері мен ұйымдарында жүзеге асыратын арнайы
әскериленген ұйым болды.
Күзет қызметі Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар
министрлігі жанындағы (ККМ) жол басқармасының құрамына кірді және өзін
ұстау сметаларына сәйкес темір жол басқармасының пайдалану шығындары
қаражатының есебінен қаржыландырылды. Күзет қызметі келісім-шарт бойынша
жүк алушыларға және жүкжөнелтушілерге жүктерді станциялардың кірме
жолдарында күзету, сондай-ақ, күзетілетін объектілердің тізіміне кірмейтін
жүктерді күзету бойынша қосымша қызмет көрсетті. Күзет қызметіне мынадай
міндеттер жүктелді:
жүктерді сапар барысында және станция парктерінде күзету;
объектілер мен жекеленген үй-жайларды күзету;
темір жолдың ерекше маңызды объектілерін күзету;
қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету мақсатында жолаушы поездарын жолдамалау
(сопровождение);
темір жол көлігі объектілерінде және жылжымалы құрамда өрттің алдын алу
және оны сөндіру;
өртке қарсы алдын алу шараларын жүргізу, өрт қауіпсіздігі талаптарының
орындалуына бақылау жасау;
- бөтен адамдардың жүк поездарымен жүруіне және темір жол желілерімен бұл
үшін белгіленбеген жерлерде жүруге жол бермеу.
1997 жылдың 31 қаңтарында Алматы, Тың және Батыс Қазақстан темір жолдарын
біріктіру арқылы Үкіметтің қаулысымен Қазақстан темір жолы Республикалық
Мемлекеттік кәсіпорны құрылды.
Мамандандырылған әскерилендірілген күзет қызметі еншілес мемлекеттік
кәсіпорны (МӨКҚ ЕМК) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1998 жылдың 14
шілдесіндегі шешімімен құрылды. Темір жол көлігінің өрттен сақтау күзеті
әскерилендірілген күзеттің құрамынан шығарылып дербес қызметке
айналдырылды. МӨКҚ ЕМК құрылтайшысы Қазақстан темір жолы Республикалық
Мемлекеттік кәсіпорны болды.
МӨКҢ ЕМК-ның негізгі қызмет түрі жеке және заңды тұлғалардың жүктерін
темір жолда жолдамалау; Достастықтың қатысушы-мемлекеттерінің, Латвия,
Литва Эстония темір жолдарының әскерилендірілген күзет қызметімен
ілеспелейтін және күзетілетін жүктердің тізіміне сәйкес номенклатуралық
жүктерді жолдамалау және күзету; жеке және заңды тұлғалардың ақшалай
қаражаттарын және басқа құндылықтарын ілеспелеу, тасымалдау және қоймалау
жерлерінде сақтау кезінде темір жолда және басқа көлік түрлерінде күзету
қызметтерін көрсету; жеке тұлғалардың өмірі мен денсаулығын қорғау жөнінде
қызмет көрсету болып табылады.
МӨКҚ ЕМК-ның (Көкшетау, Астана, Қарағанды, Ақтөбе, Семей, Алматы,
Тараз, Шымкент қалаларында) сегіз филиалы және олардың құрамында жетпіс екі
темір жол станцияларында тұрақты орналасқан ондаған желілік бөлімшелері
болды. Бұл жүк тасымалдарын бүкіл Қазақстан аумағында кез келген жеке және
заңды тұлғалардың осындай мүдделерін қанағаттандыру жөніндегі күзеттік
жолдамалауға мүмкіндік берді. Күзеттік қызмет көрсетулер үнемі толық
мүліктік жауапкершіліктің, күзеттің кінәсінен өріптеске келтірілген залалды
өтеудің негізінде жүргізілді.
МӘКҚ ЕМК Қазақстан темір жолы РМК-мен біртұтас компьютерлік жүйеде,
ведомстволық телефон торабында, телеграфтық байланыста болды, бұл
тасымалдар мен поездар қозғалысының кестесіне ену мүмкіндігін және жүктің
қай жерде келе жатқаны, оның күйі туралы тұрақты мәліметпен қамтамасыз
етті.
Қазақстан темір жолы РМК-мен келісілген және жүйелі түрде
ұйымдастырылған жүктерді күзеттік ілеспелеу күтпеген жағдайларда тиімді
жұмыс істеуге және тасталған поездар құрамының, кез келген жол
телімдерінде ағытылып және істен шығып қалдырылған жекелеген вагондарды
күзетуді қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.
Локомотивтерге, темір жол станцияларының парктеріне кедергісіз кіру,
өтпелі және бекеттік жолдамалау әдістерін қолдану күзеттік қызмет
көрсетулердің бағасын төмендетуге мүмкіндік туғызды. Күзетшілердің темір
жолмен разрядтық, қауіпті, соның ішінде мұнай құйылатынын жүктерді
жолдамалау құқығы бол-ды.
МӨКҚ ЕМК қайта құрылымдау бағдарламасына сәйкес темір жол күзетін
қамтамасыз ету міндетін орындады. Еліміздің темір жол саласын қайта
құрылымдау барысында Арнайы әскерилендірілген күзет қызметі Қазақстан
темір жолы РМК-ның енші-лес кәсіпорны бола тұрып 2001 жылдың желтоқсанында
толық құқығын жалғастыру негізінде қайта құру жолымен Әскерилендірілген
темір жол күзеті ААҚ болып қайта құрылды, ал 2004 жылдың шілде айында 100%-
дық мемлекеттік акциялар пакетін ұстай отырып, Қазақстан темір жолы ҰК
АҚ ретіндегі бірден бір акционері бар АҚ болып қайта тіркелді.
Қазақстан темір жолы Ұлттық компаниясы АҚ-ның аффилиирленген тұлғасы
бола отырып, Қоғамда тігінен басқару әдісі бар және тиісті лауазымды
тұлғаларға бағынады. Басшылардың, командирлердің, қатардағы қызметкерлердің
қызметтік қарым-қатынастары Қазақстан Республикасының қолданыстағы
заңдарының шеңберіндегі әскери жарғыларға жақындатылған тәртіп пен ережелер
бойынша дара басшылық принциптерімен жүзеге асады [6].
Жалпы алғанда, Қоғам еліміздің бүкіл аумағындағы магистральді темір жол
торабындағы біртұтас күзеттік-өндірістік құрылым болып табылады.
Қоғамның жоғарыда аталған ұйымдық-штаттық құрылымы темір жол саласының
жүйесінде бес жылдан астам уақыт қызмет етіп келеді, сондықтан оның
сынақтан өтуі мен бейімделуін сәтті болды деп есептуге толық негіз бар.
Қоғамның Директорлар кеңесі шешімінің негізінде Қазақстан Республикасының
сегіз қаласында (Көкшетау, Астана, Қарағанды, Ақтөбе, Семей, Алматы, Тараз,
Шымкент) Қоғамның заңды тұлғалары болып табылмайтын филиалдары құрылды.
Филиалдарға мүлік бөлініп берілген және олар өздері бекіткен ережелерінің
негізінде қызмет етеді. Филиалдардың директорлары атқарушы органмен, яғни
Қоғамның президентімен тағайындалады және оның сенімхаты бойынша жұмыс
істейді. Филиалдардың құрамына желілік бөлімшелер, атқыштар командалары
немесе топтары және жедел әрекет ету топтары кіреді.
ӨТЖК АҚ-ның желілік бөлімшелері төтенше жағдайда объектілердің күзетін
күшейту мақсатында атқыштар бөлімшелерін және нарядтарды жедел жеткізуге
мүмкіндік беретін барлық автокөлік түрлерімен толық қамтамасыз етілген.
Командалар арасындағы байланыс УҚТ төменгі жиілігінде, сондай-ақ, қысқа
толқынды байланыспен жүзеге асырылады.
Қалыптасқан бәсекелік жағдайында [14] ӨТЖК АҚ күзеттік қызметтер
рыногында үнемі басқару және қатардағы құрамның арнайы дайындығын жетілдіре
отырып, алдыңғы қатарлы орынды нық ұстап тұр.
Мәселен, 2003 жылы күзетшілер Қазмұнайөнім АҚ АЖС және мұнай қоймалары
қызметкерлерін даярлау және олардың біліктілігін арттыру жөніндегі
Республикалық оқу орталығында оқу курстарынан, қайта дайындаудан өтті. Бұл,
объектілерді күзету және темір жолмен мұнай құйылымындағы және барлық басқа
жүктерді ілеспелеу ісіндегі ұсынылатын қызметтер сапасының сөзсіз кепілі
болып табылады.
ӨТЖК АҚ бөлімшелерінің оперативтік-командалық басқаруын жоғары әскери
білімі және ұрыс қимылдарына қатысу тәжірибесі бар тұлғалар жүзеге асырады.
Құрылымдық бөлімшелер мен атқыштар командалары орналасқан жерлерде
күзетілетін объектілерге қатысты заңсыз әрекеттерді тоқтату жөніндегі
жағдайларға барынша ұқсас келетін оперативтік-тактикалық жаттығулар
жүргізіледі. Атқыштар командаларының күзетшілері өрттің пай-да болу
ошақтарын сөндіруге қажетті дағды мен біліктілікке ие. Желілік
бөлімшелердің төтенше жағдайлар туындаған кезде де азаматтық қорғаныс
жоспарында қатысуы қарастырылған. Ату жаттығулары және қоян-қолтық ұрыс
бойынша жарыстар атқыштар командаларының әскери және физикалық дайындығының
айқын көрінісі.
Қазақстан Республикасының әрекеттегі заңдарына сәйкес [6] ӨТЖК АҚ
күзеттік құрылымдарының атқыштар командалары қызметтік оқпен ататын
(бұрандалы ойықты) қарумен қаруланған. Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2002 жылдың 5 сәуіріндегі № 407 қаулысына сәйкес қызметтік бұрандалы ойықты
қысқа ұңғылы, ұзын ұңғылы қаруды, сондай-ақ, тегіс ұңғылы, қысқа ұңғылы,
ұзын ұңғылы қаруды пайдаланудың заңдылығы Қазақстан Республикасының барлық
аймақтық көлік прокурорларының тарапынан куәландырылған. Тікелей күзеттік
қызмет көрсететін барлық қызметкерлердің өмірі мен денсаулығы
сақтандырылған.
Қоғамның техникалық төлқұжаты сегіз филиалдары бойынша келтірілген. Осы
кестеден, жалпы кәсіпорынның табысты қызмет атқаруы үшін мүмкіндіктердің
жеткілікті екенін көруге болады. Алайда, компьютерлік, коммуникациялық
жабдықтар мен автомобиль техникасы жағынан жарақтандырылудың біршама
тапшылығы байқалады.

1.2. Кәсіпорынның 2003 жылғы өндірістік көрсеткіштері

2003 жылдың қорытындылары бойынша 166 923 поездар мен 1 674 216 вагондар
күзетпен жолдамаланды.
Қоғам көрсеткен күзеттік қызметтер көлемі 7 432 121 сағатты, соның ішінде
күзеттік ілеспелеу бойынша 4 509 684 сағатты, объек-тілерді күзету бойынша
2 922 437 сағатты құрады. Нақтылы әр филиал бойынша сағатпен алғандағы
көрсетілген қызметтер көлемін талдау көрееткендей, ҚТЖ ҰК АҚ-мен арадағы
екі бас келісім-шарттар шеңберінде жасалынған күзеттік шарттар бойын-ша
2003 жыл ішінде филиалдың бір қызметкеріне жүктерді күзеттік ілеспелеу және
объектілерді күзету қызметтері мынадай өлшемді құраған:
Көкшетау қаласындағы филиал - 1 557 сағат,
Астана қаласындағы филиал - 1 518 сағат,
Қарағанды қаласындағы филиал - 1 504 сағат,
Ақтөбе қаласындағы филиал - 1 565 сағат,
Семей қаласындағы филиал - 1 635 сағат,
Алматы қаласындағы филиал - 1 682 сағат,
Тараз қаласындағы филиал - 1 623 сағат,
Шымкент қаласындағы филиал - 1 056 сағат.
2003 жылы жүк поездарын күзеттік ілеспелеу бойынша көрсетілген
қызметтерді талдау, бір қызметкердің үлесіне орта есеппен:
Көкшетау филиалы бойынша - 26 поезд,
• Астана филиалы бойынша - 26 поезд,
Қарағанды филиалы бойынша - 27 поезд
Ақтөбе филиалы бойынша - 44 поезд
Семей филиалы бойынша - 40 поезд
Алматы филиалы бойынша - 39 поезд
Тараз филиалы бойынша - 34 поезд
Шымкент филиалы бойынша көрсетті - 23 поезд келетінін көрсетті.
Тұрақты түрде жүргізілетін оперативтік-алдын алу шаралардың нәтижесінде
ӨТЖК АҚ бөлімшелерінің қызметкерлері 2003 жылы 1 106 жүктердің және басқа
да материалдық бағалы заттардың ұрлану жағдайын анықтап, жолын кескен.
Қылмыстық әрекеттер жасағаны үшін 1374 адам ұсталып, полиция органдарына
тапсырылды, 95 қылмыстық іс қозғалды.
Соңғы жылдары вагондардың, локомотивтердің және СОБ құрылғылары
бөліктерінің сақталуы (бағасы қымбат бөліктерін түсті металдарды қабылдау
пунктеріне өткізу мақсатымен ұрлайды) әсіресе қиын мәселеге айналды.
Осындай фактілерге жол бермеу мақсатында көлік полициясы органдарымен тығыз
өзара әре-кеттесе отырып, 2003 жылы вагондар мен локомотивтердің құрамында
мысы бар бөліктерін ұрлаудың алдын алу бойынша Клещ;
СОБ байланыс құрылғыларын бөлшектеудің алдын алу бойынша Дроссель деп
аталатын бірқатар алдын алу-профилактикалық операциялары жүзеге асырылды.
Жүргізілген алдын алу шараларының барысында, операциялар кезінде жалпы 2003
жылдың ішінде анықталғаны:
вагондар бөлшектері ұрланудың 91 жағдайы, бұл үшін 105 адам ұсталып КПЖБ-не
тапсырылды. Осы факті бойынша 51 қылмыстық іс қозғалды;
локомотив бөлшектерін ұрлаудың 4 жағдайы, бұл үшін 5 адам ұсталып КІІЖБ-не
тапсырылды;
СОБ және байланыс құрылғыларының бөлшектерін ұрлаудың 12 фактісі үшін 20
адам ұсталып КПЖБ-не тапсырылды, 6 қылмыстық іс қозғалды.
Көмір, кокс, металл сынықтары сияқты үсті ашық жылжымалы құраммен
тасымалданатын жүктерге жаппай шабуылдау жасалады. Семей, Алматы, Ңарағанды
және Ақтөбе филиалдарында едәуір криминогендік телімдерде осы жүктердің
неғұрлым сенімді және сапалы күзетілуін қамтамасыз етуге бағытталған
шаралар кешені жүргізілді. Үсті ашық құраммен тасымалданатын жүктері бар
құрамдарды 5 вагоннан тұратын әр топқа бөлімше бастығы басқаратын 2-3
күзетшіден тұратын наряд қойылатын ірілендірілген қосындармен ілеспелеу
тәжірибеде қолданылды, жүк құрамдарының келуін тосып жүрген адамдардың көп
болып жиналатын жер-лері қадағалауға алынды. Көлік полициясымен бірлесіп
қызмет ететін түсті және қара металл қабылдау пунктері жұмысының заңдылығы
тексерілді. Жергілікті жерлерде станцияда орналасқан барлық темір жол
кәсіпорындары жұмысшыларынан, көлік полициясы мен әскериленген күзет
қызметкерлерінен тұратын жылдам әрекет ететін топтар құрылды. Нақтылы
жүргізілген шаралардың нәтижесінде көмір мен коксты ұрлаудың 800 фактісі
анықталып, ұрлық жасағаны үшін 955 адам ұсталды, олардан 103 393 кг көмір
мен кокс тәркіленіп алынып, осы фактілер бойынша 11 қылмыстық іс қозғалды.
Жылжымалы құрамнан металл сынықтарын ұрлаудың 68 фактісі анықталып, 30 090
кг металл сынығын ұрлағаны үшін 85 адам ұсталды.
2003 жылы оперативтік-алдын алу шараларын жүргізу барысында жүктерді
жылжымалы құрамнан, ангарлардан, қоймалардан ұрлаудың, дизель отынын
тепловоздардан құйып әкету сияқты басқа да жағдайлар анықталды. Осылайша
ұрлаудың 130 фактісі анықталды, оларды жасағаны үшін 204 адам ұсталып КПЖБ-
не тапсырылды.
Тасымалданатын жүктер мен Қазақстан Республикасының темір жол көлігінің
мүлкін ұрлаумен қатар темір жол желісіне бөгде заттарды салу және жолаушы
поездарының терезелерін сындыру фактілері қатты алаңдатып отыр. Мұндай
әрекеттер поездар қозға-лысының қауіпсіздігіне, адамдардың денсаулығы мен
өміріне нұқсан келтіріп, қайғылы жағдайлар мен материалдық шығында-рға алып
келуі мүмкін. 2003 жылдың ішінде темір жол желісіне бөгде заттарды салудың
16 фактісі анықталып, алды алынды, бұл үшін 15 адам ұсталып КПЖБ-не шұғыл
шара қолдану үшін тапсырылды. Әйнектерді сындырғаны үшін 15 адам ұсталып,
полиция органдарына тапсырылды. Осы қылмысты әрекеттер, әдетте,
аралықтарда, айырықтарда және аралық станцияларда жасалады.
Әскерилендірілген күзеттер орналаспаған телімдерде, үлкен көлемде жүк
және коммерциялық жүмыстар орындалатын ірі сұрыптау және тораптық
станциялардағы оперативтік-профилактикалық шараларды ұйымдастыру және
жүргізу ісі бөлімшелердің жылдам әрекет ететін ССГ (ААТ) топтарына
жүктелген. ӨТЖК АҚ құрамында 18 жылдам әрекет ететін атқышар топтары
құрылып жұмыс істеуде, олардың негізгі мақсаты жүктердің күзетін күшейту,
темір жол көлігіндегі ұрлықтың және басқа заң бұзушылықтардың алдын алу
болып табылады. Күзетшілердің жүктерді жол бойында ілеспелеуі, станциялар
паркіндегі жүктердің және тұрақты объектілерді күзететін күзетшілердің
сапалы қызмет атқаруына бақылау күшейтілді.
Жолдар, әрекет ету топтарының барлық жұмыстары тасымалданатын жүктердің
жағдайына талдау жасау және желідегі криминогендік телімдерді анықтау
негізінде іске асырылатын айлық шаралардың жоспарына сәйкес көлік полициясы
қызметкерлерімен тығыз ынтымақтастықта жүргізіледі. Осылайша, 2003 жылдың
ішінде ААТ күзетшілері көлік полициясы қызметкерлерімен бірлесе отырып,
Клещ, Дроссель, Окно, Подросток, Правопо-рядок , Уголь алдын-
алу-профилактикалық шараларын жүргізді. Нақты жағдайға байланысты, қойылған
міндетті жүзеге асыру үшін алдын алу жүмыстары мен оперативтік-іздеу
шараларын аңду, тосқауыл немесе жүріп тексеру әдісімен жылдам әрекет ететін
топтар жүргізеді.
Мысалы, 2003 жылы арнайыландырылған атқыштар тобы (ААТ) 752 ұрлықтың
алдын алды және анықтады, соның ішінде:
Вагондардың бөлшектерін ұрлау - 72;
Локомотив бөлшектерін ұрлау - 4;
СОБ укәне байланыс бөлшектерін ұрлау - 7;
Металл сынықтарын ұрлау - 45;
Көмірді, коксті ұрлау - 523;
Басқасы - 101.
Жылжымалы құрамнан және темір жол көлігі объектілерінен әр түрлі
материалдық бағалы заттарды ұрлағаны үшін 884 адам, соның ішінде темір жол
көлігінің қызметкерлері - 37 адам ұсталып КПЖБ-не тапсырылды, 61 қылмыстық
іс қозғалды.
Бөтен адамдардың жүк поездарында заңсыз жүруі, олардың бүл үшін
белгіленбеген жерлерде темір жол желілерімен жүргені үшін 21 990 адам
ұсталып КПЖБ-не тапсырылды;
Жолаушы поездарында әйнектерді сындырғаны үшін 12 адам ұсталып КПЖБ-не
тапсырылды;
Темір жол желісіне бөгде заттарды қойғаны үшін 9 адам ұсталып КПЖБ-не
тапсырылды;
Күзетшілердің жүктерді ілеспелеу бойынша сапалы қызмет етуін бақылау
мақсатымен, сондай-ақ, аралықтарда криминогендік телімдерді анықтау мен
қылмыскерлерді ұстау мақсатында құпия түрде 2668 поезд ілеспеленді.
Әскерилендірілген темір жол күзеті АҚ-ның атқыштар бөлімшелеріне
Қазақстан Республикасының Қорғаныс мини-стрлігімен және Ұлттық қауіпсіздік
комитетімен келісімдеу арқылы Көлік және коммуникациялар министрлігі
бекіткен тізім бойынша темір жол көлігі объектілерін қорғау ісі де
жүктелген. Маңызды объектілерді бірінші категориядағы әскерилендірілген
күзет бөлімшелері күзетеді. Бұл бөлімшелерге төмендегі міндеттер жүктеледі:
тіршілікті қамтамасыз етудің маңызды объектілерін күзету және қорғау;
рұқсатпен өткізу (объектілер ішінде) режимді ұйымдастыру, күзетілетін
объектіде оның талаптарының орындалуы жөніндегі шараларды жүзеге асыру;
қозғалыс қауіпсіздігіне зиян келтіруі мүмкін жылжымалы құрамның
ақаулықтарын немесе жүктердің жоғалуын сондай-ақ, бөгде адамдардың жүк
поездарымен жүру жағдайларын дер кезінде анықтау мақсатында күзетілетін
объект арқылы өтіп жатқан поездарды бақылау.
ӨТЖК АҚ-ның құрылымына 12 темір жол көпірлері мен 2 тоннельді күзету
және қорғау жөніндегі бірінші категориядағы 14 атқыштар бөлімшесі кіреді.
Бөлімшелердің жеке құрамы бұл міндеттерін ойдағыдай атқаруда. Бүкіл 2003
жылдың ішінде аталмыш бөлімшелердің нарядтары 171 адамды, олардың 148-ін
рұқсатсыз аймақтың шекарасын бұзғаны үшін және 23 адамды басқа бұзу-
шылықтар үшін ұстады. Ұсталғандардың жалпы санынан 19 адам ҰҚК мен полиция
органдарына тапсырылды.
• 162 істен шығу жағдайлары анықталды, соның ішінде:
жол ақаулылықтары - 23
жылжымалы құрамның істен шығуы - 105
жылжымалы құрамдағы коммерциялық ақаулылықтар - 34 жағдайда орын алды.
• Өртену жағдайларының алды алынып жойылды - барлығы 2 жағдай.
Жүк поездарында рұқсатсыз жүрудің анықталғаны - барлығы 65 адам.
Өтіп жатқан поездарда жүретін күзетшілер тексерілді - барлығы 2801 адам.
Бөлімшелердің жеке құрамы үнемі әскери дайындығын және біліктілік
дағдыларын арттырумен шұғылданады. Мысалы, 2003 жылы 705 жаттығу дабылдары
жүргізіліп, олардың 191-і команда құрамында және 642-сі қарауылдың
құрамында өткізілді.
Әскерилендірілген темір жол күзеті АҚ-ның бөлімшелеріндегі лицензиялық-
рұқсат беру жұмыстары қызметтік қару мен оқ-дәрі айналымын бақылау
жәніндегі әрекеттегі заңдарға сәйкес тиісті деңгейге қойылған. Барлық
бөлімшелер қызметтік қару және оқ-дәрі санымен белгіленген нормалар бойынша
қамтамасыз етілген. 72 бөлімшенің күзеттік өртке қарсы сигнал берумен
жабдықталған, қарамағындағы қаруды және оқ-дәріні сақтайтын бөлмелері бар.
Командалар мен топтардың бастықтарына әскери қаруды барлық қару
бөлмелерінде сақтау құқығына рұқсат берілген, барлық күзетшілерге қызметтік
қаруды алып жүру, сақтау және пайдалану құқығына жеке рұқсаты бар.
2003 жылдың ішінде екі рет ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.