Delphi-дің қолданылуы мен тағайындалуы

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

1.Delphi.дің қолданылуы мен тағайындалуы
1.1Программаның терезесіні сипатталуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.2 Компоненттердің қасиеттерінің орналастырылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
1.3 Программаның скриншоты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
1.4 Есепті құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10

2.Деректер қоры (ДҚ)
2.1 Деректер қоры деген не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..8
2.2 Компонентердің қасиетіне бөлгіш орнату ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.3 Компоненттердің өлшемін өзгерту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15

3.Жұмысқа анықтама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19

Пайдаланылған әдебиеттер тізім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20

Программаның листингісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Программалар, деректерді архивтеуге арналған жетекші программа,Интернетте жұмыс істеуге арналған жасаушы немесе Windows-тың операциондық жүйесі болса да бір немесе бірнеше программалау тілінде жазылган. Қазіргі таңда программа құру үшін кеңінен қолданылатын 400 дей программалау тілі бар және бұдан басқа қазіргі кезде ұмытылып кеткен мыңнан астам түрі бар. Программалау тілі кілтті сөздердің жіне әртүрлі көмекші сөздердің көмегімен алгаритімді сипаттауға мүмкіндік береді. Кілтті сөздерді (олар бұйрықтар немесе операторлар деп аталады) қолдана отырып программист берілген тапсырманы шешу үшін компьютер орындайтын іс-әрекетттің дәлме-дәл ретін анықтай алады. Міне сондай тілдердің бірі Delphi 7. Delphi 7. программалау тілі жайлы тоқтала кетсек. Қазіргі уақытта Delphi 7 программалау тілі кең ауқымды түрде программисттер үшін ,жобалау-өңдеуші бағдарлама ретінде танымал,оның негізгі тілі Object Pascal болып табылады. Ол программа құру жұмысын жеңілдету мақсаында өзінен бұрын пайда болған Object Pascal үлгісі бойынша құрылған. Delphi 7 программисттерге кадімгі жалпыхалықтық түсінік бойынша алгаритм құруына көмектесті. Егер Object Pascal тілінде программалау машиналық кодтау үлгісін еске салатын болса, Delphi 7 программалау тілін дәл пәндік бөлімге бағыттауға болады және біз сандар мен айнымалылар арқылы жұмыс істемейміз, олардан басқа бізге оңай түсетін мысалы, армия, бөлім, соғыстық бірліктермен жүмыс істей аламыз.Осылай жұмыс істей отырып Delphi 7 программалау тілінің бүкіл мүмкіндіктерін қамти отырып, жасап шығаратын программалардың жылдам жұмыс істеуіне қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Delphi 7 программалау тілінің төртінші және жетінші нұсқасы қазіргі таңдағы Windows-ке арналған жылдам құрастырудың өте жетілген визуальдық ортасы болып табылады.Оның құрамына 200-жақын әртүрлі компаненттер кіреді, ал аяқталған программаны жасап шығару аз уақыт алады. Алайда Delphi 7 программалау тілі арқылы құрылған

1. А.Хомоненко, Владимир Гофман «Самоучитель Delphi »
2. Н.Б.Культин «С++ Builder в задачах и примерах», 2005
3. В.Фаронов «Программирование баз данных в Delphi»

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. .3

1.Delphi-дің қолданылуы мен тағайындалуы

1.1Программаның терезесіні
сипатталуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9

1.2 Компоненттердің қасиеттерінің
орналастырылуы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... .12
1.3 Программаның
скриншоты ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .13
1.4 Есепті
құру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...10

2.Деректер қоры (ДҚ)
2.1 Деректер қоры деген
не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .8
2.2 Компонентердің қасиетіне бөлгіш
орнату ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 14
2.3 Компоненттердің өлшемін
өзгерту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15

3.Жұмысқа
анықтама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .18

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19

Пайдаланылған әдебиеттер тізім
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 0

Программаның
листингісі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .21

Кіріспе
Программалар, деректерді архивтеуге арналған жетекші
программа,Интернетте жұмыс істеуге арналған жасаушы немесе Windows-тың
операциондық жүйесі болса да бір немесе бірнеше программалау тілінде
жазылган. Қазіргі таңда программа құру үшін кеңінен қолданылатын 400 дей
программалау тілі бар және бұдан басқа қазіргі кезде ұмытылып кеткен
мыңнан астам түрі бар. Программалау тілі кілтті сөздердің жіне әртүрлі
көмекші сөздердің көмегімен алгаритімді сипаттауға мүмкіндік береді.
Кілтті сөздерді (олар бұйрықтар немесе операторлар деп аталады) қолдана
отырып программист берілген тапсырманы шешу үшін компьютер орындайтын іс-
әрекетттің дәлме-дәл ретін анықтай алады. Міне сондай тілдердің бірі Delphi
7. Delphi 7. программалау тілі жайлы тоқтала кетсек. Қазіргі уақытта Delphi
7 программалау тілі кең ауқымды түрде программисттер үшін ,жобалау-
өңдеуші бағдарлама ретінде танымал,оның негізгі тілі Object Pascal болып
табылады. Ол программа құру жұмысын жеңілдету мақсаында өзінен бұрын пайда
болған Object Pascal үлгісі бойынша құрылған. Delphi 7 программисттерге
кадімгі жалпыхалықтық түсінік бойынша алгаритм құруына көмектесті. Егер
Object Pascal тілінде программалау машиналық кодтау үлгісін еске салатын
болса, Delphi 7 программалау тілін дәл пәндік бөлімге бағыттауға болады
және біз сандар мен айнымалылар арқылы жұмыс істемейміз, олардан басқа
бізге оңай түсетін мысалы, армия, бөлім, соғыстық бірліктермен жүмыс істей
аламыз.Осылай жұмыс істей отырып Delphi 7 программалау тілінің бүкіл
мүмкіндіктерін қамти отырып, жасап шығаратын программалардың жылдам жұмыс
істеуіне қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Delphi 7 программалау тілінің төртінші және жетінші нұсқасы қазіргі
таңдағы Windows-ке арналған жылдам құрастырудың өте жетілген визуальдық
ортасы болып табылады.Оның құрамына 200-жақын әртүрлі компаненттер кіреді,
ал аяқталған программаны жасап шығару аз уақыт алады. Алайда Delphi 7
программалау тілі арқылы құрылған программалардың артықшылығы MS Visual
Basic-құрылған программалардың жылдамдығынан он есе артық шапшаң жұмыс
істейді.
Бұл жүйенің туған інісі бар ол– C++ Builder ортасы,оның жұмысы
толығымен RAD – Borland Delphi тілінің жүмысымен ұқсас.
Тек Delphi-де программалық код С++ тілінде емес, Паскаль тілінде
жазылады. Нақтылап айтқанда оның объектік-бейімделген нұсқасы ObjectPascal-
да жазылады.Бірақ ең қызықтысы, Borland C++ Builder қалауыңыз бойынша бір
уақытта С++-те де, Паскалда да програма жазуға мүмкіндік береді!
Қазір компьютерлер біздің тілді түсінбейді.Оларға біздің тілді
түсіндіру үшін арнайы тілді – программалау тілін қолдануға тура келеді.
Компьютерлер адамдармен салыстырғанда жылдамырақ және сенімді, бірақ жаңа
ештеңе ойлап таба алмайды!Сіздер үшін программалау тілдері кәдімгі
тілдерден әлдеқайда жеңіл екені қызық болып көрінуі мүмкін,бірақ бұл солай.
Соған қарамастан программалау тілдері кәдімгі тілдерден жеңіл
болғанымен компьютер өз күшімен оны түсіне алмайды!Оның жұмыс істеуі үшін
оданда жеңіл машиналық тіл керек. Өкінішке орай,бұл тіл соншалықты оңай,
сондықтан оны қолдану адам үшін соншалықты іш пыстырарлық, ал машиналық
тілді қолдану көптеген қателіктермен бірге жүреді.
Компилятор деп аталатын арнайы программалар арқылы компьютер
программалар тілін машина тіліне аудара алады. Компиляторлар – бұл
программалау тілінде жазылған нұсқауды машина тіліне аударатын программа.
Программа құру процессі бірнеше бөлімдерді құрайды:
Кейбір программалау тілінде программа жазу,мысалы Borland Delphi -де .
Компилятор көмегімен объекттік файлға (.OBJ кеңейтілімді файл) программаны
аудару.
Компьютер программада қателерді көп табады және сізге хабарлайды.Сол кезде
өзіңнің программаңды жөндеп 2-бөлімді қайта орындау керек.
Сіздің программаңызды ол орындалуы үшін қажетті басқа программалармен қоса
компиляциялау. Нәтижесінде сіз өз программаңызды орындалатын файл (.EXE
кеңейтілімді файл )түрінде ала аласыз. Кейбір компиляторлар бұл бөлімді
автоматты түрде орындайды.
Программаны орындауға жіберу.Алғашқы сәтте көптеген қателіктерге
байланысты сіздің программаңыз жұмыс істеуге жарамсыз болады.Бұл кезде сіз
жіберілген қателіктерді қарап шығып оларды жөндеңіз.Содан кейін 15
бөлімдерді қайталап орындаңыз.
Қазіргі таңда программалау тілдері көптеп қолданылады.Олардың барлығы
компьютерге біздің не қалайтынымызды түсіндіреді. Delphi программалау тілі
қиын программаларды құру үшін оның мүмкіндіктері көп болғандықтан әлемге
кең жайылуда.
Ол қиын тапсырмалармен жұмыс істейтін программисттер үшін құрылған және
жаңадан келгендер үшін ешқандай жеңілдіктер қарастырылмаған.
Delphi программалау тілі - бұл Borland International компаниясы
программа жазу үшін құрастырып шығарған програмалық қамтамасыздандыру.
Сонымен Delphi- ді жасап шығарды.
Visual C++ - Microsoft компаниясының осы бағытта ойлап шығарған
программасы.
Delphi программалау тілі бұйрықтарын саралап алу және бұл тілде
кішкентай программалар құру,мысалы, екі санның көлемін есептейтін
программалар құру өте жылдам. Алайда тілдің сандарды енгізуді және оларды
экранға шығару құралдары жоқ. Сонымен қатар пайдаланушымен байланыстыратын
ешқандай құралы жоқ.Содан басқа Delphi программалау тілі Windows
терезелерін ашу және оның элементтерін құру құралы жоқ.
Delphi программалау тілі арқылы жәй пайдаланушы интерфейсін жасап
шығару құрамында әртүрлі құралдар бар арнайы кітапханаларда жеке
көрсетілген.Бұл кітапханалар көптеген операциялық жүйелер мен аппараттық
платформаларға арналған, соның арқасында Delphi программалау тілінде бір
программа әртүрлі типтерде жұмыс істей алады – бұл үшін кітапхананы
ауыстырып, компиляцияны қайта орындаса болды.
Бұлай біз ешқандай өзгеріссіз программаны басқа орынға ауыстыра аламыз,
мысалы, Windows операциондық жүйесінен Linux жүйесіне. Алайда мұндай
кітапханаларды графикалық интерфейс ұйымдастыру үшін қолдану өте қиын. Егер
олардың көмегімен Delphi программалау тілінде Windows үшін Барлықтарыңа
сәлем! сөзін экранға шығаратын ең оңай программаны құрастыруға тырысу үшін
жүздеген үлкен және түсініксіз код жазу керек болады.Ал егер біз
программаның жұмыс терезесіне басқару элементін (батырманы, мәзірді және
т.б.) немесе көркемдеу элементін (мысалы сурет) қосқымыз келсе бұл жұмыс
нағыз қиналуға әкеліп соғар еді.

Тапсырмасы:
Нұсқа: 10
Тақырып атауы: Қатпаршалардың жиынтығы (), парақтардың
жиынтығы(),суреттердің жиынтығы()

Бөлім 1.Delphi-дің қолданылуы мен тағайындалуы

Бұл жұмыста Delphi компоненттерін пайдалану арқылы орындаймыз.
Әдеттегіндей Пуск –Все программы -Borland Delphi7 - Delphi7 ашамыз
(сур. 1.1).

Сур. 1.1. Delphi7-дің ашылуы
Delphi- ашылғаннан кейін, сурет 1.2 дегідей терезе ашылады.
Экранда бес терезе пайда болады:
• Негізгі терезе — Delphi7;
• Форманың терезесі — Form1;
• Объектінің терезелік қасиеті — Object Inspector;
• Объектін көруі тізімінің терезесі — Object TreeView;
• Редактордың кодының терезесі — Unit1.pas .

Cур. 1.2. Delphi7 –нің түрі.
Негізгі терезеде (сур. 1.3) команда менюі орналасқан, панели
инструменттер панелиі , компоненттер палитрасы.
Окно стартовой формы (Form1 ) представляет собой заготовку главного
окна разрабатываемой программы (приложения).

Сур. 1.3. Негізгі терезе.
Терезе Object Inspector (сур. 1.4) —редакторлеу терезесінің объектілеу
қасиеті объектінің редактерлеу қасиетін көруге арналған. В терминологии
визуального проектирования объекты — это диалоговые окна и элементы
управления (поля ввода и вывода, командные кнопки, переключатели и др.).
Объект қасиеті — бұл мінездеме, түрді анықтайтын, объект орналасуы мен
жағдайын қарайды.Мысалы, қасиеттер Width и Heightөлшемін береді (ені мен
биіктігі) формалар, қасиеттер тор и Left —формалардың экранда орналасуы
, қасиеттер Caption — тақырып атауы.Терезенің жоғары жағында объект аты
көрсетілген Object Inspector.

Рис. 1.4. Properties те объектінің қасиеті тізімделген және оладың мәні
көрсетілген ,ал Events те жағдайлар көрсетіледі. Мысалы, OnCreate жағдайын
жіне әрекетін форма құраған кезде көрсетуге болады.
Менің жобам 1 формадан құрылған.Негізгі формада келесі компоненттер
орналасқан:
➢ Edit;
➢ Label;
➢ TMonthCalendar;
➢ Button;

Формадағы компоненттердің іс- әрекеті.
Edit - Standard панелінің компоненті,енгізу-шығаруға арналған
мәліметтерді көрсетеді.
procedure TForm1.Edit1KeyPress(Sender: TObject; var Key: Char);
begin
case Key of
'0'..'9',#8:; цифры и клавиша Backspaсe

#13: клавиша Enter
if Length(Edit1.Text) 0
then Button1.SetFocus;

',','.': begin десятичная точка
Key:=DecimalSeparator;
if Pos(DecimalSeparator,Edit1.Text) 0
then Key :=Char(0);
end;

'-': if Length (Edit1.Text) 0
then Key:=Char(0);

else Key:=Char(0); остальные символы запрещены
end;
Label - Standard панелінің компоненті, формада кейбір мәліметтердің
бейнеленуін қадағалайды. Форме Label компоненттін жазу ретінде
қарастырамыз.
Button - Standard панелінің компоненті, бұл батырма қызметін
атқарып,жұмыс жасайды.
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
begin
if Length(Edit1.Text)=0
then ShowMessage( 'Надо ввести температуру.')
else begin
writeln (db,
FormatDateTime('ddmmyy',
MonthCalendar1.Date),
' ',Edit1.Text);
Edit1.Text :='';
end;
end;
MonthCalendar- Win32 панелінің компоненті,күнтізбені экранға бұл
шығарады.

procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);
var
r: integer; ответ пользователя
begin
AssignFile(db,DBNAME);
try
Append(db); возможна ошибка
except
on E: EInOutError do
begin
r:=MessageDlg('Файл базы данных(pogoda.txt)'+
'не найден.'+
#13+'Создать файл?',mtWarning, [mbOk,mbCancel],0);
if r= mrOK
then begin
Rewrite(db); создадим файл
ShowMessage( 'Файл базы данных создан!')
end
else Application.Terminate;завершть работу
end;
end;
Edit1.Enabled :=True;
Button1.Enabled:=True;
end;
1.Программаның скриншоты:

Бөлім 2.Деректер қоры
1.1. Деректер қоры дегеніміз не?
Деректер қоры деп – электронды анықтамаларды сақтау, ол бір немесе
бірнеше компьютерлермен орындалады. Деректер қоры негізі деректерді
сақтауға және оған кіруге қолданылады. Дерекетер қорының басқару жүйесі
(ДҚБЖ) –бұл программаның қасиетін құру, толтыру, жаңарту және дерекетер
қорын жою үшін негізделген.
ДҚБЖ өзінің архитектурасымен автономды, файл- серверлі, клиент-
серверлі болып бөлінеді. Берілген курстық жұмыста тек ғана автономды ДҚБЖ
жұмысы ғана қарастырлады. Автономды деректер қоры қарапайым болып келеді.
Олар өзінің дерекетерін локальді файлды жүйеде, сол компьютерде сақтайды.
Бұл басқару жүйесі және дерекетер қоры машинасы сол компьютерде
орналасқан. Байланыс қолданылмайды. Автономды қорларды дамыту пайдалы,
сондықтан қолданушылардың көбісінің арасында кең таралаған. Бұл мысалы,
қосымша үшін емес офистің құжатты кадрлық құрылмның кішігірім өнеркәсібін,
бухгалтерлі құжаттарды орындау. Әрбір қолданушы мұндай қосымшада өзінің
негізгі дерегімен өзінің компьютерінде манипуляцияны жасайды. Деректер қоры
толығымен жұмыс істеуге қолайлы.

1.2.Деректер қорымен жұмыс жасау

Borland Delphi7– ді қолдана отырып қосымша құруға, бір қолданушының
дерекетер қоры жұмыс істеп тұрған және ДҚБЖ сол сияқты Oralce, Sybase,
Informix, MS SQL Server, DB2, с.с ODBC негізін құруға болады. С++ Builder
мүмкіндіктері қосымша байланысқанын құруда пайдаланатын деректер қоры бір
статьяда сипаттау үшін қате болып табылады. Сондықтан бүгінгі күнде біз тек
деректер қорының кестедегі қарапайым жұмысын қарастырамыз.
Borland Delphi7де деректерді теру- бұл әрқайсысы өз кезегінде жолдар
мен ағымдағы жазба бағытынан тұратын, жазба жиынынан құрылған объект.
Деректерді теру толық сайкесті, нақты кестемен иеленеді немесе өзара
кестелерді байланыстырып тұру мүмкіндігін иеленуі мүмкін.
Borland Delphi7- де терілген мәліметтер TDataSet абстракттық класстың
жалғасы болып табылады. (абстракттық класс – бұл кластан жаңа класс
туғызатын, бірақ берілген класстан объект көшірмесін құруға болмайтын
класс). Мысалы: TQuery, TTable және TStoredProc класстары, олар Data Access
компонентінің палитралық бетінің құрамына енеді - өз кезегінде TDataSet –
тің мұрагері болып табылатын TDBDataSet-тің мұрагерлері. TDataSet
кестелерді немесе сұраныстарды бақылау үшін қолданылатын және кестені ашу
немесе сұранысты орындау үшін және де олардың жол бойынша араласып кетпеуін
қамтамасыз ететін абстракциялардан құралады.
Деректер қорымен жұмыс істеуге арналған компонентер – бір шаблон
бойынша ұйымдастырылған (Data Access, Data Contrlos, InterBase және ADO
панелдері) файлдар, олар қатты дискіде жазылған мәліметтер ішінен үлкен
массивтерді жеңіл сұрыптауға жол ашады, кей жағдайларда, қасиеттері
визуальдық құрумен ғана шектеледі. Мысалы, ешқандай да код жолын жазбай –
ақ, қордағы деректерді есептейтін қосымша құруға болады. (мәтін немесе сан
болуы міндетті емес- бұл сурет немесе басқа бірдеме болуы мүмкін), оларды
экранда кесте түрінде көрсетеді, сұраныстарды қарап шығуға, оларды қосуға,
өзгертуге және өшіруге мүмкіндік береді, деректің берілгендері бойынша
есептерді баспаға шығару және басқа да пайдалы іс - әрекеттер жасайды.
Сонымен қатар сеть бойынша қосылған қолданушы кампонентерінде немесе басқа
компьютерде сақталған деректермен жұмыс істеуге болады.
Серверде функциональданатын деректер қоры басқару жүйесі ішінде қиын
программалар болып табылады. Олардың ішінде атақты Microsoft SQL Server,
Oralce, IBM DB26 Inprise, InterBase және басқалар бар.

1.3. Компонентердің қасиетіне бөлгіш орнату

Көбінесе визуалды компоненті барлық қасиетті иемденеді (мысалы Visible,
Width, Left). Бірдей мәнді барлық қасиетінде орнату үшін келесі жұмыстарды
орындау керек:
1. Бірнеше құрылып жатқан компоненті таңдау. Объект бәрінде бар
таңдалған компоненті осы беттің қасиетінде объект ретінде көрінеді.
2. Барлық белгіленген компонентер үшін нәтиженің қасиеттерін құру.

1.4. Компонентің өлшемін өзгерту
Компонентің өлшемін өзгерту үшін оны формаға қосуды одан кейін де
өткізуге болады. Оның политра компонентінде компоненті қосуда таңдаған жөн.
Одан кейін тышқан курсорын формаға апару керек, сол жағын басып және
тышқанмен көшіру, нәтижесінде формада тіктөотбұрыштық болашақ компонентің
шегерасының көрсетуі пайда болады. Тіктөртбұрыш керекті өлшемін алған
кезде, тышқанның батырмасын жіберу керек. Егер тышқанның курсорын компонент
маңындағы пайда болған кішкентай қара квадраттарға апарса, тышқанның
курсоры формасын өзгертеді. Курсорды компoненттің шекарасымен бірге көшіре
отырып оның өлшемін өзгертуге болады. Бірнеше компонентердің өлшемін өзерту
үшін жоғарыда көрсетілген бір тәсілді таңдау керек. Содан кейін мәзір
пунктінен EditSize пунктін таңдау керек. Size диалогтың терезесінде пайда
болады. Өлшем бөлігін таңда. Пиксельдағы нақты өлшемін құру үшін Width және
Height жолында сандарды енгізуге болады. Ары қарай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.