Қазақстандағы бюджет - салықтық саясатқа талдау

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 39 бет
Таңдаулыға:

<h3>Мазмұны

Кіріспе 3

1 бөлім. Бюджет-салық саясатының әлеуметтік-экономикалық мәні 5

1. 1 Фискалдық саясаттың түсінігі мен мәні 5

1. 2 Қазақстандағы бюджет-салықтық саясатқа талдау 17

2 бөлім. Қазақстан Республикасыныңдағы фискалдық саясаттың негізгі бағыттары 22

2. 1 Қазақстан Республикасының фискальдық саясатының ерекшеліктері 22

2. 2 Мемлекеттік бюджетті атқару 26

3 бөлім. Қазақстан Республикасының салық саясатын жетілдіру жолдары 31

3. 1 Қазақстан Республикасының салық саясатының дамуы 31

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 43

</h3>
<h4>Кіріспе

Нарықтық қатынастардың даму жағдайында реформалардың басты бір міндеттері болып нәтижелі салықтың механизімін нарықтық экономиканың инстументтерінің бірі болып құрылатын және әр түрлі деңгейдегі бюджеттердің табысының көбею мәселесін шешуді рұқсат етеді, сондай-ақ бөлек шаруашылық субъектілер мен барлық эканомиканың тұтасымен түсімдік дамуына қызмет етеді. </h4>

Салық объективті қажеттілік болып табылады, олар қоғамның дамуының қажеттіліктерімен анықталады. Салықтар жалпы қиындықта бюджетке басқа қалған түсімдердің арасында көптік салмақты мөлшер алады. Сондықтан салқытық заң шығаруда сәйкес қызметтердің тәжірибелік қызметі де, салықты алу механизімінің нәтижелігі де, яғни барлығы тікелей және аса сезімді елдің экономикасының ауқатына әсері қолайлы балансты қолдайды. Қазақстан Республикасының салықтық саясатын жетілдіру бойынша үлкен жұмыс жүргізіп жатыр. Соған орай салықтық теоретикалық сұрақтар кешенді зеттеу және республикадағы жүргізілетін салықтық саясаттың тәжірбиелік жақтарын зертеуге арналған. Сондықтан шет елдердің тәжирбесін есепке ала отырып Қазақстан Республикасының салықтық саясатын жетілдіру бойынша ересек актуалдылықты алады.

Кездейсоқ емес, берілген мәселенің аптималды нәтижесіне жету үшін әр-түрлі құрылдардан, оған қоса халықаралық институттар: халықаралық салықтық және инвестициялық орталық, Халықаралық Валюта Қоры, Еуропалық одақ және тағы басқа басым мамандар саны қосылды.

Берілген мәселеге шетел өкілдерінің қызығушылығы кездейсоқ емес, Қазақстан капиталды салымдар мен жер қойнауының байлықтары сияқты және жұмысшы күштер ресурстарымен бай аймақтардың инвестициялары болып табылады. Алайда потенциалды инвесторлардың қызығушылығының бар болуы салымдардың қауіпсіздк кепілдемесін қамтамасыз ететін және адамдардың құқығы сияқты және жеке пайдалылық нтықмақтастылықтың принциптерін қадағалау. Экономикалық және әлеуметтік -саяси сипаттын анықталған жағдайларының бар болуында ғана орын алады. Курстық жұмыстың мақсаты болып салықтық саясаттың оның ролі мен мәнің нарықтық-экономикалық жағдайларын зерттеу болып табылады. Жұмыстың 1 бөлімінде фискалдық саясаттың әлеуметтік экономикалық мәні, 2 бөлімінде Қазақстан Республикасында фискалық саясаттың негізгі бағыттарын жүзеге асыру және заңдар ерекшеліктері көрсетілген.

<h4>1 бөлім. Бюджет-салық саясатының әлеуметтік-экономикалық мәні

1. 1 Фискалдық саясаттың түсінігі мен мәні

Салықтар, белгілі болғандай, мемлекеттің қызметінің барлық бағыттарының қаржыландыру көздерінің бірі және мемлекеттік басымдықтарын өтеудің экономикалық құралы.

Салықтар - мемлекеттік егемендіктің ықылас білдіруінің бірі. Осынысымен олар мемлекеттік мүліктер мен қарыздардан алынатын табыстардан ерекшеленеді. Мемлекеттің егемен құқығы болып әрқашанда салықты өндіріп алудың құқығы тиынды шығару және әділ сотты жөнелту сияқты, соған орай, салықтар біржақты тәртіпте белгіленген. Салықтар және олардың қызметтері нақты базисті көрсетеді, яғни салықтық саясатта мемлекетпен қолданылатын салықтық қатынастардың жылжуының объективті заңдылықтары. </h4>

Салықтық заң шығарудың мақсатты бағытталуы қолданылуды анықтайтын үкімет органдарының және басқарудың құқықтық қызметтердің кешенінің ұсынушы болып есептеледі. Бұл көзқарастан, халық аймағындағы саясат - бұл сонымен қоса мемлекеттік табысты реттеу, жоспарлау және бақылау кезінде салықтық техниканы жүзеге асырудағы құқықтық нормалар.

Қазіргі экономистердің анықтауы бойынша, салықтық саясат қаржылық саясаттың бөлігі болып табылады. Салықтық саясаттың мазмұны мен мақсаты қоғамның әлеуметтік- экономикалық құрылым мен үкімет басындағы тұрған әлеуметтік топтармен шарттасылған. Экономикалық негізделген салықтық саясат салықтық жүйе арқылы орталықтанған құралдарды оптимизациялаудың мақсатының ізіне түсуде. Батыс экономистері салықтық саясатты бөлек бөлмейді және мемлекеттің өзінің қызметтері мен міндеттерін орындауын салықтар арқылы жүзеге асырудың қаржыландыруын түсіндіруімен, мемлекеттік шығындардың жағдайларын зерттеуінсіз салықтардың әсерін қарастырмайды.

Жұмыспен қамтылу, өндіру көлемдерінің және инфляция қарқынының өзгеру деңгейіне бағытталған үкіметтің арнайы шешімдерінің нәтижесінде мемлекеттік шығындардың, мемлекеттік бюджеттің, салықтарының және сальдо мөлшерлерінің «мақсатты бағытталған өзгерулері» ретінде анықталатын бұндай саясатты дикрециялы фискалды деп атайды.

Дискрециялық емес фискалды саясат - бұл сондай-ақ жалпы табыстың циклдік ауытқудың нәтижесінде айтылған мөлшерлердің автоматикалық өзгеруі. Мұндай саясат тұрақтандырылған ықпал көрсететін ЖҰӨ өсу (кему) мерзіміндегі мемлекеттік бюджетке таза салықтық түсімдердің автоматикалық көбеюін (азаюды) болжайды.

Нақты жағдайда таза салықтық түсімдер бюджетке салықтық түсімдердің мөлшерінің және үкіметтің төленген трансферттер сомасының арасындағы айырымын айтады.

Мысалы, Юткина Т. Ф. салықтық саясатты «салықтық заңдардың мақсатты бағытталуын айқындайтын үкімет органдарының және басқарманың құқықтық қызметінің кешені» деп анықтайды.

Салықтық саясат үкімет органдары мен басқарманың ғылыми негізделген және экономикалық мақсатқа сай тактикалық және стратегиялық құқықтық қызметтерінің жиынтығы ретінде анықталады.

Салықтық саясатты жүргізудегі бастапқы нұсқама болып тек қана құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету, салық төлеушілерден салықтық төлемдерді төлету емес, сонымен қоса салық салудың ықпалының астында жиналған шаруашылық - экономикалық қатынастарды бүкілжақты бағалауды жүргізу. Сондықтан, салықтық саясат - бұл салықтық заңдардың үйғарымның автоматикалық орындалу тиіс, оларды жетілдіру.

Салықтық саясат келешекке есптеумен жүргізілген салықтық стратегия, ал нақты мерзімде - салықтық тактика. Тактика және стратегия айырылмас, егер мемлекет қоғамдық, корпоративтік және жеке экономикалық ынталарды келістіруге ұмтылады. Жиі, мемлекеттің басқарушысымен әрекет қылған нақты кезеңде салық салудың координациясы бойынша тактикалық қадамдар экономикалық дәлелденбеген. Бұл тек қана салықтық стратегияның өткізуіне кері әсер келтірмей ғана қоймай, сонымен қоса мемлекеттің экономикалық бағытын деформациялайды. Салық саласындағы Ресейдің әйгілі экономисті Черник Д. Г. «салықтық саясатты экономикалық мемлекеттік реттеудің негізгі құрамы болып табылады және жеке кәсіпкерліктің дамуына қаржылық ықпалын көрсетеді» деп ойлайды.

«Салықтық саясаттың қаржы құралдарының алымының формалары мен әдістерінің жиынтығы - қиын жағдай». Онда терең қарама - қайшылық шалғындық салынған: бір жағынан, экономика субъетілерінен жеткілікті қаржы ресурстарын айыруды қамтамасыз ету, екінші жағынан - бұл жағдайда олардың іскерлік активтілігінің төмендеуін ұйғармау. Бұл парадоксты шешу орынды компромисс есебінен қамтамасыз етіледі - деп, өз жұмыстарында Соколинский В. М. белгіледі.

Экономикалық сөздіктерде берілген анықтама келесі түрде жинақталған: «салықтық саясат - салық салуда тікелей немесе жанама қатынасқа ие, қандай да бір мемлекеттің конституциясымен салықтық заңдардың жиынтығы және басқа заңды актілерде анықталған салықтық қатынастардың қатысушылардың өздерінің құқықтары мен міндеттерінің орындалуындағы стратегиялық бағыт және тактикалық іс - әрекет».

Бірақ ең қысқа анықтама «дамыған елдердің салықтық жүйесі» сөздігінде берілген, ол «салықтар аймағында мемлекетпен өткізілетін шаралар жүйесі» ретінде салықтық саясатты сипаттайды.

Жоғары дамыған нарықтық қатынастар жағдайында өндірістің құрылымының өзгеруін, территориалды экономикалық дамуын, халықтың табыстылық деңгейін өзгерту мақсатымен ұлттық табысты қайта тарату үшін мемлекетпен салықтық саясат қолданылады. Салықтық саясаттың міндеттері келесілерге бағытталады:

1. өзінің қызметтері мен міндеттерін орындау үшін мемлекетті қажет қаржы ресурстармен қамтамасыз ету;

2. жалпы елдің шаруашылығын реттеу үшін жағдайларды жасау;

3. нарықтық қатынастардың процессінде пайда болған халықтық табыс деңгейіндегі тепетеңсіздікті тегістеу.

Халықаралық тәжірибеде салықтық саясаттың үш тұрпатын бөледі.

Бірінші тұрпат - «алуға болатынның бәрін алу» принципімен сипатталатын максималды салықтар саясаты. Бірақ салықтардың көбейуі мемлекеттік табыстың өсімі жүктелмесе, бұл жағдайда мемлекетке «салықтық қапқан» дайын тұрады. Ставкалардың шектеулері анықталған және әр берілген жағдайда көптеген факторлардан тәуелді. Шетел ғалымдары бұл шектелген ставканы 50% анықтайды.

Екінші тұрпат - орынды салықтар саясаты. Ол кәсіпкерліктің дамуын және оны сәтті салықтық климатпен қамтамасыз етеді. Кәсіпкер максималды салық салудың астынан шығарылады, бірақ бұл мемлекеттік түсімдердің қысқару салдарынан әлеуметтік шаралардың шектелуіне әкеледі.

Үшінші тұрпат - салық салудың тым жоғары деңгейін қарастыратын салықтық саясат, бірақ әлеуметтік қорлардың мағыналылығында. Салықтық табыстар әр түрлі әлеуметтік қорлардың көбейтілуіне бағытталады. Мұндай саясат инфляциялық спиральды тарқатылмаға әкеледі.

Салықтық саясат екі өзара байланысты әдістермен өткізіледі:

1) салықтық жоспарлау және болжау;

2) салықтық есептеме.

Салықтық жоспарлау мен болжаудың негізгі міндеттері - бюджеттік тапсырмалардың сапалы және санды параметрлерін экономикалық негізделумен қамтамасыз ету және салықтық концепциясының заңды тәртіппен өңделген және қабылданған шығатын елдің әлеуметтік-экономикалық дамудың болашақты бағдарламасы. Берілген міндет бір қаржылық жылға (ағымдық салықтық жоспарлау), сондай - ақ тым алыс болашаққа (салықтық болжау) есеп айырысу болып орындалады. Соған орай салықтық жоспарлаудың тактикасын және оның стратегиясын бөледі.

Салықтық жоспар және болжауды қаржы мемлекеттерінің базистік элементтерінің бірі ретінде қарастыру толығымен заңдылықты. Берілген жағдайда қаржы менеджменті елдің дамуының әлеуметтік-экономикалық басқару позициясынан жалпы мағынада қарастырылады.

Жоғарыда айтылғандай, салықтық саясат болашаққа есеп айырысумен өткізілетін, бұл салықтық стратегия, ал ағымды мемлекетте салықтық тактика. Бұдан, экономикалық дамудың тенденциясына жанаса ғылымдардың болжамын есепке ала отырудан объективті шындылығынан, қоғамдағы әлеуметтік жағдайының жайы, мемлекетпен жетілдірілетін салықтық стратегия келесі міндеттерді қудалайды:

1. экономикалық - экономикалық өсуді қамтамасыз ету, өндірістің циклдігін әлсіретуін, дамудағы сәйкестенбеулерді жою, инфляциялық процесстерді жеңу;

2. әлеуметтік - пайданың өсімін ынталандыруды және халықтың табысының түсуін жаратпау жолдарымен белгілі әлеуметтік топтардың ықыласында ұлттық табиғатты қайта бөлу;

3. қазыналық - мемлекеттің табыстарын көбейту;

4. халықаралық-басқа елдермен экономикалық байланыс-тарды күшейту, төлем балансы қолайсыз жағдайларды жеңу үшін. Басқармалық құрылымдардың тактикалық іс - әрекеттері мен мемлекеттің конституциялы құқық актілерімен бекітілген салық салудың жалпы стратегиясының арасындағы қарама - қайшылықтары бюджеттің қайта теңгеруге, шаруашылық механизмдегі қауызға, қайта өндіру процессінің тежелуіне және жалпы - экономикалық кризиске әкеледі.

Салықтық тактика бюджеттік сыныпталу тілігінде табыстылық бюджеттік статьяда жалпы құрылымдардың жасалуында, салықтық реттеу және бақылауды өткізудің тұсында үкімет және басқару органдарының тәжірибелік іс - әрекеттерінің кешенін көрсетеді. Тактикалық қадамдардың сапалы мазмұны барлық бюджеттердің деңгейлерінің орындалуының толықтығын және уақыттылығын алдын - ала анықтайды.

<h4>Салықтық саясаттың өткізілу тұсында тактикалық іс - әрекеттердің негізделуі бюджет табыстарының құрылуында үлкен ролін ойнайды. Нақты нүктелі тапсырмалардың орындалуы бойынша салықтардың сәйкес жоспар кезеңі тұтас қатар өзара аралас іс - әрекеттерден құрылады:

- өткен кезеңде экономикадағы пайда болған тенденцияны есепке ала отырып салықтық шаралар жүйесінің нұсқауларын іздеу;

- оптималды салық салудың нұсқауларын бағалау, олардың салықтық сынып қаржы - шаруашылық қызмет тұрпаттарын, салық төлеушілер сыныбын, бөлек территориялар және басқа факторлар тілігінде олардың ранжированиесі;

- болашақ салықтық тәртіптердің артық көрінетін варианттарды негіздеу;

- өткен жылдың бюджеттің орындалуының экспертизаның жүргізілуінің нәтижесін есепке ала отырып салықтық табыстардың жобаларын есептеу;

- бюджеттік сыныпталудың сәйкес статьялары бойынша үкіметпен және парламентпен қабылданған салықтық міндеттемелерді талқылау, сәйкес заңдардың бюджеттік табыстарының ақырғы ұйғару негізінде нақтылау және қабылдау. </h4>

Салық төлеушілерден, сондай-ақ мемлекеттік және мемлекеттік емес ресми органдардан түсетін басқарушылық шешімдерді өндіру үшін бұл іс-әрекеттерде ақпаратты жинау және өңдеу талдау сатысында негізгі ролді ойнайды. Дұрыстық және толықтық жиналған және өңделген ақпарат бюджетті-салықтық нормалар мен ережелерді әрі қарай жетілдіруде негізгі базасын құрайды.

Мықты экономикада барлық салықтық саясаттар үйлеседі. Қазақстан үшін салықтық саясаттың бірінші тұрпаты үшіншімен үйлесуде сипатталады.

Қазіргі уақытта «салықтық есеп» түсінігі Салықтық Кодекске енгізілген, солай бұл ерекшеленген есеп беру түрі заң шығарушымен негізделген, сол уақытта мұндай ерекше есептік қызмет оқымыстылармен және тәжірибеліктермен қашанда емес оң бағаланады.

Алайда, мұндай қажеттілік жетілдірілді, өйткені Қазақстан Республикасының Президентінің Жарлығымен енгізілген заң күші бар «Салықтар және бюджетке басқа міндетті төлемдер туралы» 1995 жылы Қазақстанда екі есепке алу жолдары бар: бухгалтерлік және салықты есептеу бойынша есеп беру бөлек салықтар бойынша салық салу базасын есептеу үшін қажет арнайы ұйымдастырылған мәліметтерді есептеуді жүргізудің талаптары, дәстүрлі бухгалтерлік есеппен қатар есеп беру бойынша ерекше заң шығарумен бекітілмегенмен.

Алайда олар заң шығарушы ережеде (Қазақстан Республикасының мемлекеттік табыстар Министрлігінде және ҚР «Салықтар және бюджетке басқа міндетті төлемдер туралы» Заңының бөлек статьяларында), үкіметтің орнатылуы мен Министрліктегі түсіндірулерде мемлекеттік бюджетке бағыталатын төлемдер мен жиындар бойынша бөлек салық түрлерінің есептелу тәртібін және төлетудің мерзімін уақыт тәртібімен бақылау. Қазіргі уақытқа бухгалтерлік есеп есеп айырысу-салықтық қызметті орындай бастады.

Экономистердің белгілеуі бойынша салықтық заң шығару норма қатынасында командно-таратушылық тоны бар кәсіпорын бухгалтерлеріне нақты талаптарды бекітті, бухгалтерлік есептің ұйымдастыруын регламентациялайды. Бөлек салықтық талаптар қаржылық-шаруашылық кызметтің көрсеткіштерін шектеулі шамалаған әдістемелік ережелер мен нұсқаулар бойынша салықтық төлемдерді есептейді. Алайда салық салу емес, керісінше бухгалтерлік есептің жүйесі ақша ағынының қозғалысын белгілейді және өндірістің құндық шамасын жалпы. Сондықтан, бухгалтерлік тәжірибе салықтық өндірістің ерекшелігін айқындау керек және салықтық есепті жүргізудің негізі болу керек, керісінше емес.

Салықтық басқару елдің шаруашылық дамуын алып түседі, өйткені салықтық шаралар базистік қатынастарға ықпал ететін жан-жақты құрал.

Елбасы Тәуелсіздіктің бастауында қабылданған ұзақ мерзімдік стратегия мен он жылдық жоспардың ойдағыдай жүзеге асырылып жатқанын хабарлай келіп, келесі, 2004 жылғы бірқатар салық ставкаларын төмендету мен халық тұрмысын жақсартудың мәдениет, білім жөне жалпы руханият салаларын дәйекті түрде дамытудың негізгі бағыттарын саралап, баяндап берді.

Қазақстан Республикасыньщ нарық жағдайындағы экономикасының дамуы, мемлекетгің экономикалық саясатының құрылымдық және қаржы саясаттарының шешуші шараларына байланысты.

Қаржы саясаты еліміздің қаржы заңдылықтары негізінде қаржы ресурстарын жұмылдыру, оларды бөлу, пайдалану тәсілдері мен формалары жүйесінен түрады.

Қаржы саясатының негізі болып фискалдық саясат, яғни үкіметгің салық салу жүйесіндегі және мемлекетгік шығындарды реттеуі төңірегінде жүргізетін бюджетті - салық саясаты саналады.

Салық - экономикалық қатынастардың бір бөлігі болып табылатындықтан қаржы қатынасы арқылы оны экономикалық базиске жатқыза аламыз. Салықтың объективті қажетгілігі қоғам дамуының тұтынуына байланысты. Мемлекет салықтың осы объективті қажеттілігіне сәйкес салық жүйесін қалыптастырады, қаржы жүйесіндегі оның құрылымы мен әрекет ету механизмін жетілдіреді. Салықтың әлеуметгік-экономикалық мәні мен атқаратын рөлі, қоғамның саяси және экономикалық құрылғысына, мемлекеттің табиғаты мен алдында тұрған міндеттеріне байланысты анықталады. Сондықтан да, мемлекет пен қаржы жайлы ілім, салық ұғымының мәні мен салық салу механизмінің теориялық негізі болып табылады.

Салықтың экономикалык мәні - шаруашылық субъектілері мен жеке тұлғалардан, міндетті жарна түрінде жалпы ішкі өнімдерінің белгілі бір үлесін алатын экономикалық қатынастардың бір белігі болып табылуында.

Қазіргі мемлекеттердің барлығында дерлік, азаматтарды экономикалық қиыншылықтан қорғауды қамтамасыз ететін әлеумеггік қолдау жүйесі бар. Әлеуметтік қолдау дегеніміз - қоғамның табысы аз мүшелеріне қаржылай көмек ретінде көрсететін үкімет бағдарламасы. Оларға жұмыссыздық бойынша жәрдем ақы, қарттар мен мүгедектерге берілетін зейнетақы және әл-ауқаты нашар отбасыларына берілетін әлеуметтік көмектер мен 2002 жылдың І-ші қаңтарынан әрекет ететін мақсатгы әлеуметтік көмек және басқа да түрлері жатады. Осындай бағдарламаларға мемлекеттің тегін медициналық қызмет көрсетуі, тегін пәтер беруі, сондай-ақ табысы аз отбасыларына әлеуметтік қызметтер көрсетуі және т. б. жатады. Әлеуметтік қорғау бағдарламасының мәні, қоғамдағы табысты қайта бөлумен көрсетіледі. Осылардың негізінде біреулерден салық өндіріліп алынып, екінші біреулеріне жәрдем ақы ретінде беріледі. Қазіргі қоғамның әлеуметтік тұрақтылығын камтамасыз ететін салық құралдарыньщ негізгісі болып: жұмысты ұсынушылар мен жалданып жұмыс істеушілер, еңбек ақы қорынан төленетін әлеуметтік салық пен жеке тұлғалардың табыс салығы бойынша салықтық жеңілдіктер жүйесі жатады.

Кез келген елдің экономикалық жүйесінің функциясын қамтамасыз етуде басты ролді мемлекет атқарады. Мемлекет өзінің барлық өмір сүру тарихында ішкі тәртіпті, заңды сақтау, ұлтгық қорғанысты ұйымдастыру сияқты, бірқатар міндеттемелермен бірге экономика саласында да белгілі бір қызметгер атқарады, яғни ақша айналымын реттеу, салық жинағын ұйымдастыру және т. б. Ал қазіргі жағдайда кез келген дамыған нарықтық экономика мәні бойынша, аралас экономика - мемлекетгік сектордағы еркін кәсіпкерлікпен қатар, мемлекеттің ұлттық шаруашылықты реттеуі де жатады. Мемлекеттің экономиканы ретгеу теориясының пайда болуы, XX ғасырдың ортасында болған экономикалық дағдарыстьщ көлемімен тікелей байланыста болды. Әлемге аты әйгілі, ұлы ағылшын экономисі Дж. М. Кейнстің концепциясы нарық көлемін кеңейту, жаппай тұтынуды арттыру, циклдік ауытқуларды жеңілдету, міне осылардың нәтижесінде - экономикалық өсудің тұрақты, жоғарғы қарқынын қамтамасыз етуді қарастырған. Шаруашылықты реттеу фискалдық және қаржы саясаттарының көмегімен сұранысты икемдеуге ынғайласқан. Арада біраз уақыт өткеннен соң, мемлекеттің тәуелсіз, еркін тауар өндірушілердің шаруашылық қызметін реттеуге мүмкіндік беретін, А. Лаффердің бюджеттік концепциясы пайда бодды. XX ғасырдың екінші жартысындағы нарықтық экономиканық дамуы, мемлекет кызметінін кеңеюіне және оның экономикалық аядағы рөлінің артуына әкеп соқты. Осындай нөтижедегі экономикалық тиімділікке, көп жағдайда, бәсекелестік нарық механизмінің әрекет етуі жағдайында ғана қол жеткізуге болады. Әйткенімен, нарықтық экономикадағы мемлекеттің мақсаты - нарық механизмін түзету емес, сәйкесінше, оның еркін әрекет етуіне жағдайлар жасау, яғни мүмкіншілігінше бәсекені, қажеттілігінше мемлекеттің реттеуші әсерін қамтамасыз ету. Осы аталған мәселелердің бәрін шешу үшін, мемлекеттің қол астында барлық құралдар жиынтығы бар. Солардық ең негізгілері: фискалдық саясат, әлеуметгік және табысты реттеу саясаттары.

Фискалдық саясатқа мемлекеттің бюджет қорын бөлу қызметі де жатады, яғни бір жағынан салық салу жүйесі арқылы бюджеттің кіріс қорын толтыратын болса, ал екінші жағынан - оларды жұмсау қызметімен айналысады. Мемлекет дәл осы қорлардың есебінен ұлттық қауіпсіздікті халықтың қоғамдық игіліктері мен қызметтерін түтынуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ саяси, әлеуметтік, экологиялық және басқа да көптеген мәселелерді шешеді.

Мемлекет халықтың әл-ауқатын, тұрмыс денгейін жақсарту мақсатында белгілі бір әлеуметтік саясат жүргізеді. Ал мемлекеттің кірісті қайта бөлу функциясы, біз жоғарыда айтьш өткендей, мемлекеттің салық жүйесі арқылы, сондай-ақ әртүрлі мемлекетгік бағдарламалары арқасында тұрмыс деңгейі нашарларға - мемлекетгік көмек көрсету, жұмыспен қамту аясында да белгілі саясаттар жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

Мемлекеттің фискалдық саясатының басты міндеті болып, салық ставкаларын үкіметтің мақсатына сәйкес өзгерту. Фискалдық саясатты жүргізу - еліміздің занды органдарының айрықша құқы, себебі бұлар мемлекеттік бюджетті қысқарту және бекіту арқылы салық салуды және олардың жұмсалуын бақылайды.

Экономикалық саясатты жүргізудің барлық құралдары бір-бірімен тығыз байланыста. Бірақ та бұлардың ешқайсысы бір-бірінен жекеленіп әрекет етпейді. Әйткенмен бұларды нақты бір салада пайдалану кезінде, басқаларына тигізетін әсерін ескерген жөн.

Мемлекет өз елінің қаржы жағдайының тұрақтылығына, қоғамдық өндірістің тұрақты өсуі негізінде, қаржы ресурстарын үнемі арттыруының арқасында қол жеткізеді. Экономикалық дағдарыс жағдайында, әлеуметгік-экономикалық даму кажеттілігіне арналған қаржы ресурстарының көлемі азаяды. Осының салдарынан көптеген қажеттілік қанағаттандырылмай қалады. Мемлекет бірінші кезекте тұрған тактикалық және стратегиялық міндетгерді бұза отырып, шектелген қаржы көлемін бірінші қажеттіліктегі шығындарды жабуға қарай жұмсайды. яғни алдағы мақсаттарын таңдауына шектеу қойылады. Ал мұндай әрекег, жағдайды одан да бетер тұрақсыздандыра түседі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.