Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігінің теориясы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 47 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе 3

1-бөлім. Шаруашылық субъектісінің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылатудағы қаржылық менеджменттің және қаржының рөлі 5

1. 1 Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігінің теориясы 5

1. 2 Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін көтерудегі қаржылық менеджмент стратегиясы 9

1. 3 Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін бағалау және талдау 17

1. 4 Нарықтағы тауар мен өндірістің бәсекеге қабілеттілігін талдау 21

2-бөлім. Кәсіпорынның нарықтық қатынастар шартындағы дамуындағы бәсекеге қабілеттіліктің ролі 25

2. 1 «ДСУ-77» ЖШС-інің ұйымдық құрылымы мен қызмет аясы 25

2. 2 «ДСУ-77» ЖШС-тің қаржылық тұрақтылығын талдау 27

3-бөлім. Кәсіпорынның әлемдік нарықтағы бәсекеге қабілеттілігінің мәселелері және оларды шешу жолдары 39

3. 1 Қазақстан Республикасының БСҰ-ға енудегі бәсекелестік саясатының мәні 39

Қорытынды 45

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 48

Қосымша 49

</h3>
<h4>Кіріспе

Курстық жұмыстың тақырыбы: «Шаруашылық субъектісінің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылатудағы қаржылық менеджменттің және қаржының рөлі».

Курстық жұмыстың өзектілігі: Кез-келген кәсіпорын үшін нарықта бәсекеге қабілетті болу керек. Себебі, егерде кәсіпорынның өнімі, қызметі немесе атқаратын жұмысы сапалы емес, бәсекеге қабілетсіз болса, кәсіпорын нарық шарттарында жұмыс жасай алмас еді. Ал енді бәсекелік қабілетті көтеру үшін әртүрлі маркетингтік және менеджменттік пікірлер керек. Сонымен қоса, кәсіпорынның сапалы өнім өндіруі үшін, бәсекеге қабілетті болуы үшін үлкен қаржы, қолда бар қаржыны тиімді жұмсайтындай қаржыны басқару саласы керек. Осы тұрғысынан алғанда курстық жұмысты өте маңызды деуге болады. Қазақстанның 50 бәсекелес елдер қатарына қосылуының өзі, қазақстандық өнімдер мен қызметтердің бәсекеге қабілетті болуын, яғни өте сапалы болуын білдіреді.

Курстық жұмыстың негізгі мақсаты болып кәсіпорынның бәселестік саясатындағы қаржының және қаржы менеджментінің рөлін ашып көрсету.

Осы мақсатқа жету барысында келесі міндеттер орындалды:

- жалпы бәсекелестік ұғымына теориялық тұрғыдан сипаттама берілді;

- бәсекелестіктің жіктелімі мен түрлеріне түсініктеме берілді;

- кәсіпорындағы бәсекелестікті арттырудағы қаржы менеджменттік стратегияның мақсаты мен міндеті көрсетілді;

- кәсіпорындағы тауар мен өндірістің бәсекеге қабілеттілігін көтеру мәселелері қарастырылды;

- кәсіпорындағы негізгі бәсекеге қабілеттілікті талдау және бағалау шаралары қарастырылып өтілді;

- кәсіпорынның бәсекелестік саясатын көтеруде мысалмен түсіндіру үшін «ДСУ-77» ЖШС алынды;

- «ДСУ-77» ЖШС-нің балансын ала отырып, қаржылық талдау жүргізілді;

- «ДСУ-77» ЖШС-індегі бәсекелестік саясаттың қаржы ресурстарымен байланысын ашып көрсету;

- Қазақстанның БСҰ-на енудегі проблемалары мен оның шешілу жолдарын апат өту.

Курстық жұмыста отандық және шетелдік авторлардың оқулықтары мен бұқаралық ақпарат құралдары кеңінен қолданылды. </h4>

<h4>1-бөлім. Шаруашылық субъектісінің бәсекеге қабілеттілігін жоғарылатудағы қаржылық менеджменттің және қаржының рөлі

1. 1 Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігінің теориясы

Нарықтық экономиканың ең басты принципі - тауар өндірушілердің еркін бәсекелестігі. Бәсекелестік - бұл өндірушілер арасындағы күрес немесе жабдықтаушылар, кәсіпорындар, фирмалар арасындағы өнім өндіру және өнімді тиімді өткізу үшін күрес.

Нарық жүйесінде бәсекелестік тұтынушылар үшін сайыс. Бұл нарықтағы өзіне лайықты орын алу үшін күрес, ол тауардың сапасы мен арзандығына байланысты. </h4>

ХІХ ғасырдың орта кезінде нарықта еркін бәсекелестік кең өріс алды. Мұндай нарық сұраныс пен ұсыныс негізінде бағаның ауытқуымен байланысты болады. Ол тұтынушылардың талабымен есептесіп, тауардың сапасын жақсартуға, еңбек өнімділігін арттыруға, өнім бірлігіне шығынды азайтуға ынталандырады. Бәсекелестің негізгі екі түрі бар. 1) Бір сала ішіндегі бәсекелестік - бұл бір саланың тауар өндірушілері арасында болады. Онда ең жоғары еңбек өнімділігі бар, ғылыми - техниканы қолданатын кәсіпорын жоғары табысқа жетеді, ал артта қалған кәсіпорындардың табыстары төмен болады, тіпті күйреуі мүмкін. [2; 120]

2) Салааралық бәсекелестік - бұл халық шаруашылығы салалары аралық күрес. Мұнда төмен деңгейдегі пайда табатын саладан капитал пайда деңгейі жоғары салаға құйылады. Оның қорытындысында жаңа сапалы тауарлар көптеп шығарылып, халықтың әл - ахуалы жоғарлайды. Ол саладағы пайда деңгейі төмендегенде ғылыми техникалық жетістіктер негізінде жаңа тауарлар пайда болады, сапасы жоғарлайды, халықтың табысы көбейген сайын сұраныс өседі, осылай жаңа сатыға өсе береді.

Нарық экономикасындағы бәсекелестік бұл шексіз нарыққа қатысушылардың әр қайсысы кәсіпкерліктің қай түрімен болмасын айналысуы және кәсіпкерлікті қоюға еркі бар. Кәсіпкерліктің алуан түрі бар: біреу, өзі араласып кәсіп жасайды, екіншісі - жұмысшылар жалдайды, үшінші - акция, облигация сатып алады, төртінші, ақшасын банкке салады, кейбіреу өндірісті қаржыландырады ( инвестициялайды) т. б. Әрбір кәсіпкер немесе бәсекелестікке қатынасушылар өз ақшаларына қосымша пайда тауып, байлығын арттыруға тырысады, кем дегенде сол пайда арқылы күнін көруге тырысады. Еркін бәсекелестік жағдайда ұсыныс пен сұраныстың ауытқуы бір салада өнімді көп шғарып дағдарысқа ұшыраса, екінші салада тауар жетіспейді. Бір фирманың табысы өссе, екіншісі күйірейді, сондықтан өндіріс пен капитал шоғырланып орталықтанады ол монополия құрылуына әкеледі, яғни нарықты басып алады, әлсіз шығарады. Монополия деген сөздің мағынасы: моно - жалғыз, полия - сату. [2; 120 - 126]

Жетілмеген бәсекелестік нарығы - бұл таза монополия, монополиялық бәсеке, олитополия.

1. Иаза монополия - өнім шығаратын бір фирма бәсекелестігі жоқ. Оның төрт ерекшелегі бар: 1) сатушы тек қана бір фирма, 2) сатылатын тауардың орнын басатын тауар жоқ, 3) монополист нарықты бейлейді, бағаны бақылайды, 4) нарыққа кірер жерге өте алмайтын кедергі қояды. Бұларға: электр, газ компаниялары, сумен қамту, байланыс, жылу жүйесі, транспорт, кәсіпорындарды, метрополитен т. б жатады. Көпшілік жағдайда бұл салалр мемлекет меншігінде болады, немесе мемлекеттің қатаң бақылауында болады.

2. Монополиялық бәсеке - нарық жағдайында көп өндірушілер ұқсас тауарлар ұсынады. Бұл жағдайда өнім және қызмет сапасы үлкен роль атқарады, оған қосымша сатып алғаннан кейін сервис жұмысын атқарады.

3. Олигополия - мұның ерекшелігі бәсеклестері көп болмайды. Олар өзара баға жөнінде, нарықты бөліп алу жөнінде келісім жасайды. Мұнда бәсекелестік шектелген. Олигополия сөзінің мәні : Олиго - көп емес, азғантай, полия - сату.

Бәсекелестік әдістері

1. Баға бәсекесі - басқа бәсекелестіктерге қарағанда төмен бағамен тауар сату, төмен тарифпен қызмет көрсету. Бқл жағдайда бағаның төмендеуі өнім бірлігіне шығындарды азайтқаннан немесе пайда есебінен болады. Ірі монополистер бағаны тқменге түсіріп барлық бәсекелестіктерді жояды, сонан кейін бағаны өсіріп жіберген зиянын немесе ала алмаған пайдасын қайтарады.

2. Баға емес бәсеке - нарыққа жоғары сапалы, артық сенімділігі бар, пайдалану мерзімі ұзақ, жоғары өнімділікті, көп ассортиментті тауар ұсынады. Өнімнің аса ерекше маңызды параметірі - экологиялық тазалығы, қуат сыйымдылығы, эстетикалық көрсеткіш, қауіпсіздігі т. б.

3. Арсыз бәсекелестік - бұл әдіс бәсекелестіктің нормасын, ережесін бұзу, демпинг ( төмен бағамен сату), нарықта үстемдік ету, өтірік мәлімен т. б.

Бәсекелестік - нарықтың негізі. Біздің елімізде - бәсекелестік олған жоқ деуге болады, бір кәсіпорын екінші кәсіпорынмен сайыста өкіметтен артық қор алуға, құрал жабдықтарға лимит алуға, шетелдік жабдықтар алуға, мемлекеттік ірі күрделі қаржы алуға, жоспарды кемітуге ат салысты.

Бұрын өндіруші тұтынушыға үстемдік жасаған болса, қазір тұтынушының талғамы шешуші роль атқарады.

Монополияға қарсы мемлекеттік реттеу нарықтық экономика елдерінде қолданылады. Монополиялық өндірісті тежеу мақсатында мемлекет әкімшілік және экономикалық шарадан басқа, заң бойынша әділеттілік шаралар қолданады.

Жалпы қорытып айтқанда өндірушілердің нарықты монополияландыруынан қорғау мақсатында монополияға қарсы реттеу үшін өкімет әкімшілік, экономикалық жіне заң актілерін қолданады.

Монополияға қарсы реттеу жұмысына өндірісті шоғырландыру және монополиялау деңгейін реттеуге, кәсіпорынның стратегия және тактикаысн, шетелдік экономикалық қатынастарды, баға жіне салықты ретеуге араласады. Монополияға қарсы комитетің негізгі функциялары :

- өндіріс және айналым сфераларында монополияны тежеу үшін шаралар жасақтау және оны іске асыру,

- тауар нарығы мен бәсекелестікті өркендету шаралары жөнінде нұсқау жасақтау,

- шаруашылық субъектілерді құрғанда, қайта құрғанда жіне жойғанда монополияға қарсы талаптарды бақылауды қадағалау,

- шаруашылық субъектілердің өндіріс саласында дара басымдылығы болмау үшін ірі мөшерде акциялар сату және сатып алуды бақылау,

- монополияға қарсы комитете тауар нарығын және бәсекелестікті жетілдіру мақсатында билік және басқару органдарына кепілдеме жасақтау,

- еркін, реттелген, алдын ала белгіленге бағалардың қолданылатын ортаны өзгерту;

-шет ел инвестициясын ынталандыру, біріккен кәсіпорындар жасақтау;

-экспорт-импорт операцияларына лицензия беру;

-еркін экономикалық аймақтарды жасақтау және дамыту.

Билік органдарына және шаруашылық субъектілеріне тиым салынған іс-әрекеттер туралы мәліметтерде көрстіледі.

Фирма, кәсіпорындардың жұмысы жөнінде мәліметтерді құпиялауға заңды правосы бар, оны жариялау олардың ісіне үлкен нұқсан келтіруі мүмкін.

Кәсіпорын, кәсіпкерлер өздерінің істері туралы мәліметтерді құпияда сақтауға праволы, оны жариялау нарықтағы орнына зиян келтіруі мүмкін.

Кәсіпкерлік құпия - бұл өндірістік құпия, ғылыми - зерттеу жұмысының қорытындысы, жоба - конструктолық технологиялық зерттеулер және өндірісте пайда болатын жеке қосалқы міндеттер шешімі. Бұл сонымен бір арнайы техникалық шешімдер, нақты экономикалық процесті басқару әдістеріне жататын жұмыстар.

Кәсіпорындар туралы заңдар бойынша мемлекеттік органдарға мәлімен беруге праволары бар, егер коммерциялық құпия болатын болса. Сонымен бірге кәсіпорын мемлекеттік органдарға, мемлекеттік статистикалық мәліметтер, салық төлеу туралы, жылдық есептерді беруге тиісті.

Өкіметтің қаулысы бойынша коммерциялық құпияға жатпайтын мәліметтер тізімі беріледі. Олар: кәсіпорынды тіркеу құжаттары, тіркеу анықтамасы, патенттер, лицензиялар, бекітілген форма бойынша берілетін есептер, ол салықтың дұрыс есептеліп төленуін бақылау үшін және бюджетке түсетін түсімдер туралы мәліметтер, қызметкерлер саны мен құрамы, олардың жалақы қоры, еңбек жалақы, бос жұмыс орны туралы және қоршаған ортаны сыныптау, тб мәліметтер жатады.

<h4>1. 2 Кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін көтерудегі қаржылық менеджмент стратегиясы

Өнімнің бәсекеқабілеттілігін анықтаушы фактор - маркетингтік қызметтің икемділігі болып табылады. Адамдардың өмірі мен денсаулығымен байланысты азық - түлік өнімдерін тұтынуда көрінетін, азық - түлік өнімдері ерекшеліктері мен өндіріс өзгешелігімен ескерілетін халық шаруашылығының басқа салаларының ұқсаса жүйелеріне қатысты мәнді айырмашылығына сусып шығаратын кәсіпорындық маркетингі ие, сондықтан оларды өндіру, сақтау, тасымалдау шығаруға қажетті жағдайды қамтамасыз ету талап етіледі. [6; 258 - 265] </h4>

Адам мен азық - түлік өнімдері күнделікті үлкен бөлігі пайдаланумен байланысты, адамдардың көбі өнім өндірушіден соң, ы тұтынушыға жеткізудің барлық маркетингтік тізбектен бос емес. Осылайша, 1985 ж Американдық экономикада азық түлік өнімдер маркетинг жүйесіне 21, 4 млн жұмыс орны келді, ол жалпы жұмыспен қамтылудың 18, 5% ын құрады.

Жоғары еібек шығындары, өткізудің тармақты желісі азық - түліктің маркетингтік қымбаттау процесін көрсетеді. Американдық зерттеушілердің мәліметтері бойынша ферма шеңберінде тұтынушылардың тамақтануға жалпы ақша шығындарының 75% ын маркетингтік қызметке шығындар сіңіріп, тек 25% фермерлік шаруашылықтарға тиеді. Американдық ғалымдардың ойынша мұндай жағдай маркетинг жұмыскерлері де өндірушілер бола отырып, құндылық не қызмет қосады деген жағдаймен түсіндіріледі. Кешенді әдіс позициясы негізінде олармен мына анықтама қалыптасады : өндірістік маркетинг - бұл алғашқы өндіру кезінен тұтынушы қолында болғанға дейінгі кезеңге дейінгі азық - түлік өнімдері мен қызметтерінің жалпы тасқынына тартылған барлық қызмет түрін жүзеге асыру. Бұл анықтама, азық - түлікті өнімдер маркетингін тегіс қамтитын сипаттама болып табылады.

Қазіргі кезде ТМД елдерінеде экономикалық теорияларда біздің қызметіміздің өзгешелік жағдайын ескере отырып, дамыған елдер негізінде азық - түлік өнеркәсіптеріндегі макетингтік ұйымдарға ғылыми тәсілдер жете зерттелуде.

Маркетингтік кәсіпорын қызметінің мақсатын сипаттайтын концепцияларды қабылдаудан басталуы қажет. Маркетингтік басқару сүйенетін бес концепция бар. Жетілдіру концепциясына сай өндіріс қол жетімді баға бойынша тауарлармен тұтынушылық қажеттілігін өтейді. Тауарларды жетілдіру концепциясы кәсіпорындарды алға шығаратын өнімнің сапасын әр қашан жоғарлатып отыруға бағытталады. Коммерциялық күш салудың интнсификация концепциясы кәсіпорынның сатуды ынталандыру мен өткізу саласындағы қызметін белсенді етуді қарастырады. Маркетинг концепциясы азық - түліктік кәсіпорынның қызметінің негізінде тұтынушылар қажеттілігін қояды.

Нарықта меңгеру мен нығаю саласында кәсіпорынның болашық табысы маркетингтік қызметті ұйымдастыру деңгейіне тәуелді, өйткені ол кәсіпорынның өндірістік бағдарламасының қалыптасына баға белгілеу саласындағы оның стратегиясына, дайын өнімді өткізуді ынталандыру, жаңа тауарларды дайындау мен меңгеруіне бағытталған басқару шешімнің сапасына әсер етеді. [6; 258 - 265]

Маркетингтік жұмыстың сапасындағы бәсекелестік күресте кәсіпорынның табысқа тәуелділігі шет елдегі дамыған және жабылып қалған компаниялардың тәжіребиесі дәлелдейді. Көптеген фирмалар өздерінің маркетингтік жол ұстануын айтқанымен, тәжірибеде қолданбайды. Олар маркетингтік формальды элементтермен шектеліп қалады. «Шынайы маркетинг» қолданатын кәсіпорындар өндірі алатын өнімді емес, тұтынушыларға қажетті өнімді өндіруге қарай философиясын бағыттаумен ерекшеленеді. Өндірісті сатып алушының қажеттілігіне және керектігіне бағытталуы өнімнің тиімді дайындалуы мен бәсекеқабілеттілігін арттыруына жағдай жасайды.

Осылайша, маркетингтік жұмыс сапасын өнімнің бәсекеқабілетілігі және формализмнен босанудың маркетингтік құраушысы деп атауға болады, маркетингтік қызметті ұйымдастыруда ең маңызды сәті болып жете білмеу болып табылады. Онымен біздің республикамызда азық - түлік кәсіпорынға маркетингті енгізерде санасу қажет. Сонымен қатар, біздің кәсіпорындарды тұтынушымен басқаратын, оған қызмет көрсететін кәсіпорындарға айналдыру үшін бір жылдық күш қажет. Онда бөлек, әр кәсіпорынның өндірушілік, қаржылық мүмкіндігіне тәуелді шығаратын өнім түріне маркетингтің жеке жолы болуы мүмкін. Бірақ, азық түлік өнімдерін өндіру мен өткізудің көп түрлігіне қарамастан, маркетингтің қазіргі концепциялық талдауы кәсіпорынның қызметін жетілдіруге бағытталған, маркетингтің мақсаттары мен қызметтеріне сәйкес келетін келесі бағыттарды ерекшелеуге олады :

кәсіпорынның қызметіне әсер етуші, басқарылатын және басқарылмайтын факторларды зерттеуді түсіндіретін нарықты кешенді зерттеу;
тұтынушылардың потенциалды сұранысы мен қанағаттандырылмаған қажеттіліктерді өтеу;
өнімнің негізгі қозғалу мүмкіндігі ретінде жарнамалық қызметті ұймдастыру, жарнама құраушысы түрінде азық түлік өнімдері үшін қорыптар мен орманның жаңашыл түрлерін қолдану;
азық түлік өнімдерін оптималды әдәстері мен нысандарын таңдау;
өнім ассортиментін басқару, өндірісті үйлестіру мен жоспарлау;
баға саясатын жасау, оның тиімділігін тексеру және қажетті жағдайда жетілдіру;
нарықтық жаңалық тауар өндіру, мысалы, ұлттық тағам өнімдері;
материалды техникалық қамтудың экономикалық тиімді ұйымдастырылуы мысалы « дәл уақытында» жабдықтау жүйесін пайдалану арқылы;
кәсіпорындағы стратегиялық және жедел жоспарлауды ұйымдастыру;
маркетинг бақылауын ұйымдастыру.

Нарықта кешенді зерттеу маркетингтік нарықтық экономика жағдайындағы шетелдік тәжіриебе әдістерін және отандық ғалымдардың зерттеулерін пайдаланып, отандық кісіпорындардың иегеруге тиіс облысы болып табылады. Айта кететін жайт, бұл күрделі және жаупкершілікті жұмыс жоғары қаржы құралдарын, материалды - техникалық жарақтануды және маркетинг бойынша жоғары деңгейлі мамандарды талап етеді. Әрине, мұндай көп шығындарды тек ірі кәсіпорындар ғана көтере алады. Орташа және шағын кәсіпорындарға шарттар бойынша арнайыланған ұйымдастыруларды немесе осы тауарлармен оң тәжірибеге ие делдалдар қызметтерін орындайтын, маркетингтік зерттеулер нәтижесінде алынған нарық туралы ақпараттарды пайдалану тиімдірек.

Нарықта кешенді зерттеу келесі бағыттарды біріктіреді:

1. Тауарға талаптарды зерттеу, яғни сатып алушылар мен соңғы тұтынушылардың өнімінің және қызмет көрсету тұтынушылық қасиеттеріне талаптар, тұтынушылар талғамы тауарлардың бәсекеқабілеттілігін анықтайды.

2. Нарық сыйымдылығын зерттеу, сұраныс пен ұсынысты, сонымен қатар, белгілі бір нарық сигменттеріндегі олардың қатынастарын, сұраныс икемділігін, бәсеке деігейін, тауар аналог - немесе тауар алмастырушылардың сипаттамасын зерттеу ;

3. Фирма - серіктестердің сенімділік деңгейі мен төлем қабіліеттілігін, бәсекелес фирмалардыі бәсеке басымдылықтары мен осал жақтарын, бейтарап фирмаларды бірлесе қызмет етуге тарту үшін маркетингтік әрекеттердің белсенділігін зерттейтін нарықтың фирмалық құрылымын зерттеу;

4. Берілген тамақ өнімнің берілген нарықпен оның сигментіндегі сауданың нысандары мен әдістерңн зерттеу. Тамақ өнімдерін өткізу, белгілейді, 2 әдіспен жүзеге асады: өндіруші - бөлшек сауда - тұтынушы және кесте бойынша көтерме және бөлшек сауда делдалдары арқылы : өндіруші - көтерме буын - бөлшек сауда - тұтынушы;

5. Нарықтық сигментация талдауы мен тұтынушылар қажеттіліктерін анағұрлым сәйкестерді анықтау және фирма мүмкіндіктері мен оның қызметіне оптималды мақсатты нарықтарды анықтау мақсатында бөлек нарық сигменттерін зерттеу. Баллдау келесі негізгі алғышарттар бойынша жүргізіледі: демографиялық, климаттық, әлеуметтік - мәдени, психологиялық;

6. Сатып алушылар мен тұтынушылардың әлеуметтік - психологиялық ерекшеліктерін талдау сатып алушы мінез - құлқын, сатып алу туралы шешім қабылдаудағы уәждерін зерттеуді қарастырады және сату тиімділігін қамтамасыз ету үшін маңызды мәнге ие.

Кәсіпорындардың өнірістік - өткізу мүмкіндіктерінің талдауы да маркетингтік зерттеудің маңызды түрі болып табылады, оның бөлек құраушылары бұрын қолданған, бірақ кешенді тәсілі болған жоқ, себебі өндірістің қызмет өнім сапасына тәуелсіз мемлекетпен , өнімді өткізуді ескермеді. Нарықтық экономика жағдайында, кәсіпорындардың маркетингтік қызметі нарық талаптарын зерттеп, оларды кәсіпорындардың нақты мүмкіндіктерімен сәйкестендіру және негізделген өндірістік бағдарламаны және нарықтағы кәсіпорын стратегиясын жасап шығаруы қажет. Жоғарыда жүргізілген зерттеулер, маркетингтік қызметтер мен нарықтың даму болжамын, кәсіпорынның нарықтағы мінез - құлық стратегиясымен ұстанымын, оның тауарлық, бағалық, өткізу және коммуникациялық саясатын біріктіретін кәсіпорындардың өндірістік - өткізу қызметінің ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді және орта мерзімді жоспарын жасаудың негізі болып табылады.

Осылайша, нарықтық экономикаға көшу, кәсіпорындардың жаңаша жұмыс істеу қажеттілігін, экономикалық мінез - құлықтың жаңа түрін игеруд, өндіру - өткізу қызметінің нақты нарық жағдайына жіне тұтынушылар сұранысына бейімдеуді, бәсекелестермен жарысу арқылы жүргізуді талап етеді, бәсекелесті күрестегі табыс маркетинг концепциясын қолдануды қамтамасыз етуі мүмкін, ол туралы шетелдік тәжірибенің оң әсеті куіландырады. Енгізуге қатысты, отандық тамақ кісіпорындарындағы маркетинг, бүгінгі күні инвестицияға ие, кейбәрулерді қоспағанда, дайындық кезеңінде болып отыр. [6; 258 -265]

Өнімдердің бәсекеқабілеттілігі оны шығарушы кәсіпорындарға да, мемлекетке де тиімді, осы тұрғыдан, оған қол жеткізудің экономикалық негіздері мемлекет деігейәнде де, кәсіпорын деңгейінде де құрылуы керек. Меслекет деңгейіндегі мұндай экономикалық механизмнің қызметі ең біріншіден, қаржы - несие және салық саясатына тәуелді. Қаржы - несие тетіктерін пайдалану, біздің ойымызша келесі бағыттар бойынша жүзеге асырылуы мүмкін :

• азық - түлік өнімдерін өндіруді дамытуға несие ұсынысы;

• несиенің жаңа нысандарының дамуы.

Жаңашыл кезеңде үлкен мәнге тауар өндірушілер арасындағы бәсекенің дамуына жәрдемдесетін азық - түлік өндіру бойынша ұйымдастырушылық құрылымдарды қолдау бойынша қаржылық және несие тетіктері ие. Жаңаларын құру және әрекет етуші шағын кәсіпорындарды дамыту бойынша қаржыландыру іс - шараларын жекешелендіру құралдары есебінен, шаруашылық етуші субъектілерін тіпкеуден, осы үшін салықтан босатылатын екінші деңгейлі банктерден несиеден республикалық және аймақтақ мақсаттық өорларды құру қажет.

Сонымен қатар, өндірістердің шағын нысандарын несиелеудің жеңілдік жүйесін құру туралы мәселе шешілуді талап етеді, мұнда белгілі бір мерзімге өсімдерден босату сияқты жеңілдік түрімен қатар төментетілген өнім қарастырады.

Кәсіпорындардың меншік айналым құралдарының жетіспеушілігі жағдайында, несиелеудің жаңа нысандарының дамуы тамақ өндірісін ұлғайтуға және оның сапалығын жоғарлатуға мүмкіндік береді. Оның арасында, банк қызмет көрсетудің, факторинг, лизинг, тұрғындардың несиелері сияқты түрлері бар. Факторинг - кәсіпорынға тұтынушылар сұранысына ие шығарылып жатқан өнім өндірісін игеруге және ұлғайтуға мүмкіндік береді. Банк, сауда мен өнеркәіп өндірісінің арасында делдал бола отырып өнім сапасы мен оның бәсекеқабілеттілігін жоғарлатуды ынталандыруға тырысады, себебі, оның пайдасы өнімдердің тиімді өткізуіне және оның тұтынушылар сұранысына сай келуіне тәуелді. Қаржылық лизинг - егер иесі банк болатын болса, жабдықты жалға лау немесе жалға беру сияқты банкпен несие беру есебінен, кәсіпорындардағы прогессивті жабдықтар мен технологияларды тарту үшін қолайлы жағдайлар туғызады. Лизинг әсіресе 70% руханы және табиғи тозған жабдықтар пайдаланатын тамақ өнеркәсіпорындарына қажет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.