Берік қоспалы бұрғы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:

1. Кіріспе. Метал кескіш аспаптар--------------------------- --------------
--------3
2. Бұрғы, бұрғының түрлері.--------------------------- --------------------
---------4
3. Бұрғының конструтивтік элементтері мен геометриялық бұрыштары.-7
4. Аспаптық материалдар------------------------ ---------------------------
---------11
5. Кесу процестері.------------------------ -------------------------------
-------------13
6. Конусты беттерді өңдеу әдістері.-------------------------- -------------
--------14
7. Бұрғыны қайрау әдістері.-------------------------- ---------------------
----------16
8. Бұрғыны есептеу жолы.------------------------------ --------------------
---------17
9. Бұрғыны өңдеудің маршруттық технологиясын дайындау.--------------21
10. Әдебиеттер тізімі.---------------------------- -------------------------
-------------29

Метал кескіш аспаптардың түрлері

Аспаптардың дұрыс классификациялануы олардың негіздерінің дұрыс
конструкциялығын және өнімділігін қамтамасыз етеді. Аспаптардың
классификациясы олардың технологиялық өңдеуіне байланысты: қайрау,
фрезерлеу, тесікті өңдеу және т.б.
Барлық металкескіш аспаптарды 8 топқа бөледі:
1. кескіш
2. тарта жону
3. тесік өңдеу аспаптары (бұрғы, зенкер, ұңғы)
4. фреза және аралар
5. тіскескіш
6. бұранда қазғыш аспап
7. қажақты
8. қол аспаптары (егеу т.б.)
Кескіштер тобына токарлық, револьверлі, соққы және өзге метал
кескіш станоктарда жұмыс жасайтын, бұрандалы және тіскескіш кескіштерден
басқа барлық бір жүзді аспаптар кіреді.
Тарта жону тобына көлденең тістері бар өзекше ретінде жасалған
копжүзді аспаптар жатады.
Тесік оңдеу тобына (бұрғы, зенкер, ұңғы) біржүзді, екіжүзді, копжүзді
тесік өңдеу аспаптары жатады.
Фреза және аралар тобына бүйірлі бетте тістері бар айналу денесі
ретінде жасалған барлық көпжүзді аспаптар жатады.
Тіскескіш тобына тісті және кілтекті бірікпелерді кесу үшін барлық
біржүзді және көпжүзді аспаптар жатады.
Бұранда қазғыш тобына ішкі және сыртқы бұрандаларды қазуға арналған
аспаптар жатады.
Қажақты аспаптар тобына қажақты материалдан жасалған барлық ажарлау
аспаптары жатады.
Қол аспаптарына қандай да болсын станокты қолданбай, қолмен жұмыс
жасайтын аспаптар жатады.

Бұрғы, бұрғының түрлері.

Бұрғы бетін материалды тесу немесе алдын ала тесілген тесіктің
диаметрін үлкейтуге және конустық тесіктерді тесуге арналған кесу
аспабы.Бұрғының ең көп таралған түрлеріне спиральді қауырсынды (перол)
сақиналы, электрлі және кешенді (комбинированный) бұрғылар жатады.
Бұрғылардың шығарылу көлемі аспаптық заводтың барлық шығарылатын өнімінің
20% құрайды. Бұлардың ең көп тараған түріне спиральді бұрғылар жатады.
Жасалу дәлдігіне байланысты бұрғылар жалпы мақсатты және дәл болып
бөлінеді. Бұрғыны лигерленген 9ХС таңбалы болаттан Р6М5 және т.б. тез
кескіш болаттан, сонымен қатар ВК6-Н, ВК8, ВК10-Н таңбалы қатты қорытпамен
жабдықталып жасалады. Бұрғы 1-жұмыс бөлігін 2-жұмыс бөлігіне кіретін кесу
бөлігі; 3-мойынша; 4-құйрықша; 5-поводок.
Қиын өңделетін материалды тескенде көп жағдайда ВК қатты қорытпалы
пластинасы бар бұрғыларды қолданады. Сондықтан мұндай бұрғылар ішінен
салқындатқыш сұйықтық өту арқылы суытылады. Мұндай бұрғылардың тістерінде,
қауырсындарында сұйықтық өту тесіктерді бұрғыларды және олар құйрықшада
жалғасады. Құйрықша 12МПа (12 лмин) қысыммен сұйықтықты кесу қырына
жеткізіп тұратын арнайы патронға бекітіліп отырады.
Қауырсынды бұрғылардың конструкциясы жасалуы өте қарапайым
қауырсынды бұрғылардың ұшы жүзделген пластиналардан тұрады. Бұл бұрғылар
диаметрі 0,12-1мм арасындағы кішкентай тесіктермен диаметрі 80мм артық
үлкен тесіктерді тесуге және жөндеу жұмыстарында қолданылады. Терең осьтік
түзу сызықтан ауытқуы аз тесіктерді ұшы оське қатысты ығыстырылған бірқырлы
кесу бұрғылармен аламыз. Мұндай ығысу бұрғылау кезінде қарсы конус
қалыптастырады. Соның салдарының бұрғының бағыттауыш пластинасы тесіктің
бүйір қабырғасына суйемелденуі осьтік түзу сызықтан ауытқудан
азайтады.Бұрғылау алдын ала із салынған тескіште немесе кондукторлық
төлкеде жүргізіледі. Бұрғының ішіндегі тесік арқылы жұмыс бөлігіне СОТС
(майлау салқындатқыш тасымалдатқыш қоспа) жіберу арқылы суытылады және
сұйықтық кері жолында канавка арқылы жүріп жоңқаны сыртына шығарады,
сонымен қатар диаметрі 80-200мм және одан да жоғары өтпелі тесіктерді
сақиналы бұрғылармен алады. Мұндай бұрғылармен тек сақиналы беттер
тесіледі. Ортасындағы тесікте әрі қарай дайындама ретінде қолданылатын
стержень қалдырылады.
Центрлі тесіктерін алу үшін центрлеуші кешендендірілген бұрғылар
қолданылады. Олардың 2 типі бұрғыларды А және В түрі. А- сақтандыру фаскасы
бар, В- фаска жок.
Бұрғылар міндетімен құрылысына байланысты келесі түрге бөледі.
Серіппелі, қауырсынды, терең бұрылатын, центрлейтін, берік қоспалы,
пластинкалы т.б. Серіппелі бұрғылар ең кеңінен тараған. Терең (ұзындығы бес
диаметрден жоғары) тесіктерді бұрғылауға арнайы бұрғыларды қолданады. Берік
қоспалы пластинкалы бұрғылар төзімді, жұмысы тиімді болып келеді. Олардың
жырғалары тіке бұрандалы немесе еңкіш болады.

Центрлейтін бұрғы

Қауырсынды бұрғы

Қауырсынды немесе жалпақ бұрғылар өздерінің құрылысының қарапайымдылығымен
және жасау кезінде басқа бұрғыларға қарағанда арзандау болады.Қауырсынды
бұрғылар біржақты және екі жақты болады. Олардың айырмашылығы кесу
қырларының қайрау формаларында. Қауырсынды бұрғыда екі кесу қыры
болады.Олар бұрғы осіне симметриялы.

Берік қоспалы бұрғы

Барлық бұрғы түрлерінің жұмыс бөлігін қатты қорытпадан жасалған пластинамен
жабдықтауға болады.

Сақиналы бұрғы

Сақиналы бұрғы толық цилиндр тәрізді және бүйірінде кесу қырлары бар
бұрғы.Бұрғылаған кезде сақиналы канавка пайда болады.

Спиральды бұрғы

Спиральды бұрғы кеңінен қолданады. Спиральды бұрғы цилиндрлік стержень
тәріздес, оның жұмыс бөлігі екі винттік спиральды канавкалармен
жабдықталған. Канавкалар жоңқаларды алумен кесу элементтерін қалыптастыруға
арналған. Бұрғы осіне қарағанда канавкалар еңкіштігі 10-45 бұрыш арасында.
Жұмыс бөлігінің ұшы конус тәріздес болады. Конусты құраушылары бұрғы осіне
симметриялы орналасқан екі кесу қырлары болып табылады. Құйрықша бұрғыны
бекіту үшін арналған. Спиральды бұрғылардың құйрықшаларын цилиндрлі,
конусты алтықырлы етіп жасайды.

Бұрғының конструктивтік элементтері мен геометриялық бұрыштары

Бұрғылардың жырғалары тіке, бұрандалы немесе еңкіш болады.
Еңкіш жырғалы бұрандамен жіңішке материалдарды тесуге қолданады. Берік
қоспалы бұрғылармен қатаң және морт сынғыш материалдарды ( шойын, берік
болаттар , әйнек , мәрмэр ) жоғары шапшандықпен , кішкентай беріліспен
өңдейді . 11 -сурет . Қауырсынды (а), центрлейтін (б) бұрғылар .
Тік жырғалы берік қоспалы пластинкалы бұрғыларды тайыз L2D тесіктерді
бұрғылағанда қолданады , бұрандалы жырғалы ( W=20 , W=60 ) бұргылардың
тереңдігі L=(2...4)D , және L=(4...10) тесіктерді бұрғылауға пайдаланылады.

11-ші сурет. Берік қоспалы пластинкалы бұрғылар: а- еңкіш жырғалы, б- тік
жырғалы, в-бұрандалы жырғалы.

12-ші сурет. а-конусты, б-цилиндірлі сапты серіппелі бұрғылар.

13-ші сурет. Серіппелі бұрғының жұмыс бөлігінің элементтері.
12 - суретте конусты және цилиндрлі сапты серіппелі бүрандалар
көсетілген. Бұрғы жұмыс бөлігі 1 кесетін жағымен 2 , мойынша 3 , сабы 4 ,
табаны 5, немесе жетектен 6 , тұрады.
Келесі суретте бұрғының жұмыс бөлігінің элементтері келтірілген.
Бұрғының екі басты 1 кесетін қыры алдыңғы 2 (жырғалардың 7 бұрандалы
беттерінің және басты артқы 3 беттерінің қыйылсы басты кесу жұмысы атқарады
. Сонымен қатар бұрғының көлденең кесу жүзі 4 екі басты артқы беттердің
қыйылысқан түзуінде орналасады , екі көмекші кесу қырлары 5 алдыңғы
беттермен көмекші артқы беттердің қыйылысы болады . Көмекші қырлар 5
беріліс бағытындағы ұзындықта кесу жұмысына қатынасады. Бұрғының лентасы 6
- бұрандалы жырғаны бойлай орналасқан , (цилиндір бетінде ) кесу кезінде
бұрғыны бағыттауға арналған. Бұргының екі бұрандалы жырғасы болғандықтан
оның екі тісі 8 болады , тістердің артқы беттері арқа деп аталады
Бұрандалы жырғаның еңкіштік бұрышы бұранда сызығына жанамамен бұрғының
өсінің арасындағы бұрышқа тең , әдетте бұл бұрыш 18 ..130 тең болады .
Көлденең кесу жүзінің еңкіштігі - плаңдағы басты және көлденең кесу
жүздерінің арасындағы бұрыш , әдетте oл 50 ... 55 тең болады . Бұрғының
ұшындағы бұрыш , 2 - басты кесу қырларының арасындағы бұрыш. Бұл бұрыш
орташа қатаң болаттарды тескенде 116-120 тең болуы қажет , берік болаттарды
тескенде-125 .
Алдыңғы бұрыш - алдынғы бетке қаралатын нүктеден жүргізілген жанамамен
кесу қыры айналадағы құратын бетке түсірілген нормальдің арасындағы бұрыш ,
ол бұрыш А-А жазықтығында қаралады , А-А жазықтығы басты кесу қырына
перпендикулярлы өткізіледі . Бұрыш бұрғының өсіне жақындаған сайын
кішірейіп көлденең кесу жүзіне келгенде теріс бағыт алады. Артқы бұрыш -
артқы беттің бір нүктесіне келтірілген жанамасымен сол нүктенің айналғанда
құратын шеңберіне сол нүктеден өткізілген жанаманың арасындағы бұрыш .
Артқы бұрыш Б-Б қима жазықтығындағы қаралады. Б-Б жазықтығын нүктенің
айналғанда құратын шеңберіне жанама, ал бұрғының өсіне параллелді
өткізіледі . Нормалық қима А-А жазықтығында тағыда бір артқы бұрышы
қаралады оның шамасы келесі формуламен анықталады. Артқы бұрышта алдыңғы
бұрыштай бұрғының өсіне жақындаған сайын өзғереді. Кесу қырының шет жағында
8...14 болса көлденең кесу жүзінің қасында 20...26 дейін өседі .

Аспаптық материалдар.

Кесу процесінде кескіш аспаптарға жоғары қысым, температура әсер
етеді.Соның салдарынан физика-химиялық процестері жүріп, материалдың
қасиеттерін өзгертеді. Аспаптық материалдарға келесі талаптар қойылады:
1) Аспаптық материал жоғары қаттылыққа ие болу керек. Аспаптық
материалдың қаттылығы өңделетін материалдың қаттылығынан 1,4-1,7есе
көп болу керек.
2) Металл кесу процесінде жылу бөлінеді де аспаптың кесу бөлігі қызады.
Сондықтан материал жоғары ыстыққа төзімді болу керек.
Кесте 1- Аспаптық материалдардың ыстыққа төзімділігі және кесу жылдамдығы.

Материал Ыстыққа Кесу кезінде
төзімділік, Кжіберілетін кесу
жылдамдығы
Болаттар
45 ммин
Көміртекті болат 473 – 523 10 – 15
Легирленген болат 623 – 673 15 – 30
Тезкескіш болат 873 – 823 40 – 60
Қатты қорытпалар:
ВК тобы 1173 – 1200 120 – 200
ТК және ТТК 1273 – 1300 150 – 250
топтары
вольфрамсыз 1073 – 1100 100 – 300
жабынмен 1273 – 1373 200 – 300
Керамика 1473 – 1500 400 – 600

3) Аспаптық материалдың жоғары төзімділігі маңызды талабы болып табылады.

Кескіш аспаптарды 5 негізгі тотарға жіктейді:
1) Аспаптық болаттар(көміртекті, лигерленген, тезкескіш);
2) Металлкерамикалық қатты қорытпалар (ВК,ТК және ТТК топтары);
3) Кесу керамикасы;
4) Абразивті материалдар;
5) Жоғары қатты материалдар.
Аспаптық материалдар көміртекті, лигерленген және тезкескіш болып
бөлінеді.
Көміртекті асапаптық болаттарға У7-У13 маркілері жатады. У-көміртекті
(углеродистая), маркадағы сан болат құрамындағы көміртектің ондық үлестегі
мөлшерін көрсетеді. Соңында А әрпі болса, жоғары сапалы екендігін
көрсетеді. Термиялық өңдеуді өткеннен кейін болаттардың қаттылығы артады,
бірақ бұл болаттардың қызуға төзімділігі төмен қасиеттері 200С
температурадан кейін төмендейді. Сондықтан үлкен жылдамдықпен жасайтын
кескіштерде қолданылады.
Лигерленген аспаптық болаттар аз лигерленген және тезкескіш болаттар
деп бөлінеді. Аз лигерленген аспаптық болаттың құрамында көміртек мөлшері
1% жуық болады. Лигерлеуші элементтің түріне байланысты бұл болаттарды
хромды (Х), хром-кремнийлі (ХС), хром-вольфрам-марганецті ХВГ), хром-
вольфрам-кремний- марганецті (ХВСГ).
Лигерленген аспаптық болаттар көміртекті аспаптық болаттарға қарағанда
қаттылығы жоғары, ыстыққа төзімділігі 250̊C. Жұмсақ материалдарды кесуге
жұмсалатын кескіштерді, ұсақ өлшеуіш аспаптарды жасауға арнайды.
Лигерленген болаттық аспаптарға хирургиялық аспаптық құралдар, ұстара т.б.
төмен жылдамдықпен кесетін аспаптарға қолданады. Бұрғы, ұңғы сияқты ұсақ
кескіштерді жасауға болады, бірақ көп қолданбайды.
Тезкескіш болаттың кеңінен таралған маркалары Р9, Р18 бұрғы сияқты
кескіштерге арналады. Тез кескіш болаттарға келесі маркалар да жатады:
Р18К5Ф2, Р5К5Ф5,Р9К10 т.б. Бұл болаттардың қызуға және тозуға төзімділігі,
Р18 маркалы болатқа қарағанда едәуір жоғары. Сондықтан таттанбайтын және
қызуға төзімді қорытпаларды өңдеуге болады.
Слесарлық және төмен жылдамдықпен кесетін аспаптар жасалады: шапқы,
отвертка, қайшылар У7, У8А маркалы болаттардан, ал тескіштер, пышақтар,
аралар, пуансондар У8, У9, У10; егеулер слесарлық метчиктер У11, У12, У13
маркалы болаттан жасайды.
Қатты қорытпаларды металл керамикалық және минерал керамикалық деп
бөледі. Металл керамикалық қорытпаларға вольфрам-кобальтті ВК, вольфрамсыз
ТК, титан-тантал-кобальтті ТТК жатады. Вольфрам, титан, тантал карбиті
мен кобальт кіреді. Химиялық құрамын маркадан көруге болады. Кобальт
байланыстырушы роль атқарады. Оның мөлшері артқан сайын қорытпаның
беріктігі артады. Сондықтан кобальт мөлшері аз қорытпаларды тазалай
қолданылады.
Минерал керамикалық қатты қорытпалардың кеңінен тараған маркасы ЦМ-
332. Бұл қорытпа М тотығын престеу және арнайы термиялық өңдеуден өткізу
арқылы алынады. Металл керамикаға қарағанда минерал керамиканың қаттылығы
қызуға төзімділігі жоғары, ал негізгі кемшілігі – морттылығы.
Өндірісте кесу керамикасының төрт тобы шығарылады: оксидті (ақ
керамика) Al2O3 негізінде, оксикарбидті (қара керамика) композиция
негізінде Al2O3-TiC, оксидтінитридті (кортинит) Al2O3-TiN негізінде және
нитридті керамика Si3N4 негізінде.

Бұрғылау кезіндегі кесу режимдері.
Бұрғылау техникасындағы маңыздысы, ол – кесу режимін таңдау, яғни
максималды өнімділікті беретін бұрғының айналумен берілісінің байланысын
анықтап, таңдау. Басты қозғалыс (Dr) құралдың айналуы, беріліс қозғалысы
(Ds) дайындаманың тесік өсі бойымен қозғалуы. Кесу жылдамдығы өңделетін
беттің максималды диаметріндегі нүктелердің ал жылдамдығы:
υ=πDn1000;
мұндағы: n – құралдың немесе дайындаманың айналу жиілігі;
D – өңделетін тесік диаметрі.
Беріліс (S) – кесу аспабының өсі бойынша бір айналғандағы жүрген
жолы:
S=SsD;
мұндағы: Ss – өңделетін материалға, дәлдігі мен бет тазалығына байланысты
коэффициент.
Бұрғылаудың кесу тереңдігі тесік диаметрінің жартысына тең:
t=D2, мм;
Процесс кезінде алынатын металл қабаты қалыңдығымен және енімен
есептеледі. Кесу тереңдігі дайындаманың өңделетін және өңделген өстерінің
арасындағы соңғысына перпендикуляр өлшенген қашықтық. Кесу тереңдігін мм-
мен өлшейді. Цилиндрлік беттерді жонғанда кесу тереңдігін өңдеуге дейінгі
және кейінгі диаметрдің жартылай айырмасымен анықталады.

Конустық беттерді өңдеуге арналған аспаптар.
Конус туралы жалпы мағлұмат:
Конус беткі детальды өңдегенде пайда болады. Конус келесі өлшемдермен
сипатталады:
d және D – кіші және үлкен диаметрлері;
L – жазықтықтар арақашықтығы;
α ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.