Сатып алынғаннан кейінгі сервистің сапасы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР
Кіріспе 3
I. Маркетинг жүйесіндегі тауар
1.1 Маркетинг әрекеттеріндегі тауардың орны 5
1.2 Тауарды топтастыру 7
1.3 Тауардың өміршеңдік кезеңі 8
II. Жаңа тауарларды өндіру және әзірлеу
2.1 Тауар ассортименті 11
2.2 Жаңа тауарларды әзірлеу стратегиясы 12
2.3 Жаңа тауарды жоспарлау 14
2.4 Жаңа тауарлар: компьютерлер, Жиллет ұстаралары 17
Қорытынды 24
Қолданылған әдебиеттер тізімі 25

Кіріспе

Бұл курстық жұмысымның мақсаты: нақты жаңа тауарлар болып, олардың
қалайша өндіріске енгізілгенінен бастап қалай сатып алына бастағандығын
бірнеше мысалдар арқылы көрсетіп шығамыз. Бір сөзбен айтқанда нақты
практика мен теорияны байланыстыра жаңа тауар туралы сөз шертуге көшеміз.
Тек сонда ғана біз бұл пәннен және осы курстық жұмысты жазуда таңдап алған
тақырыбымыздан біршама деректер жинап білім ала аламыз.
Дюпон компаниясы 130 жыл бойы әскери жарақ пен қопарғыш заттар
өндірумен шұғылданды. Осы ғасырдың жиырмасыншы жылдарының ортасында ол
алғаш рет басқа бағыттардағы ғылыми зерттеулер жүргізе бастады, оның ішінде
ғылыми және өнеркәсіптік ізденістердің мүлдем жаңа саласы полимерлік химия
бар еді, ал бұл сала бірінші дүниежүзілік соғыс уақытында Германияда дами
бастаған болатын. Бірнеше жыл бойғы ғылыми ізденістерден еш нәтиже шықпады.
Компанияның әлі де талай жыл жолы болмай жүре берер ме еді, қайтер еді,
егер 1928 жылы ассистенттердің біреуі демалыс күндерінің алдында шәугім
тұрған пешті жанып тұрған күйі ағытпай кеткен жағдай болмаса. Дүйсенбі күні
таңертең лабораторияның жетекші химигі Уоллас Каротерс шәугімнің
ішіндегінің қатып қалған талшықты бірдеңеге айналғанын көрді. Көрді де
зерттемекке ынта қойды. Осылайша лаборатория жаңа материал шығаруға
кірісті. Дюпон компаниясында жұмыс істеген ғалымдар синтетикалық нейлон
материалын жасауды жолға қойғанша тағы бір он жыл өтті. Алайда қызығы
басқада еді. Бұл сияқты жағдайлар немістің аса ірі химия компанияларының
лабораторияларында талай болған. Полимерлік материал алудың амалын, әрине,
бұлар да іздеген: немістер Дюпон компаниясында нейлон алынғаннан он жыл
бұрын-ақ бұл нәтижеге жетіп, жоспарда жоқ эксперименттердің нәтижелерін
елемеді, кездейсоқ алынған талшықтарды тастай берді, сөйтіп көзделген
ниетке сәйкес бәрін жаңадан бастаумен болды.
Міне осылайша жаңа нейлон талшықтарынан жасалатын тауарлар сериясы
(нейлон парашюттер, нейлон плащтар, нейлон колготкилер т.б.) пайда болып
бүкіл әлемде Дюпон фирмасының аты қайтадан дүркірей көтерілді.
Бұл курстық жұмысымның өзекті мәселесі: жаңа тауарлардың пайда
болуы, оларды жетілдіру және айналымға енгізу өте күрделі мәселе екендігі
айқын. Жаңа тауарларды бірден сатып алу шындығына келгенде өте қиын, себебі
адам баласының көпшілігі жаңа, өзіне танымал емес тауарлардан бойын аулақ
ұстайды. Тек аз ғана бөлігі мұндай жаңа тауарларды қабылдап оларды сатып
алуға құлшыныс білдіреді.

I. Маркетинг жүйесіндегі тауар

1.1 Маркетинг әрекеттеріндегі тауардың орны

Тауар дегеніміз рынок жүйесіндегі негізгі әрекет етуші "тұлға" десек
те болады. Өйткені ол өндірушінің экономикалық пәрменділігінің шынайы
көрсеткіші болады. Рыноктағы коммерциялық табыстың көлемі тап қазіргі
жағдайда сапасы жоғары және тұтынушыға да, өндірушіге де, тиімді тауарға
байланысты болып отыр. Бұнымен бірге белгілі уакытқа дейін тауар зат
ретінде тұтынушыға ешқандай құндылық еместігі есепке алынуы тиіс. Дәлірек
айтсақ, рынокта адамдар тауарды сатып алмайды. Олардың нақты қажеттілікті
қанағаттандыратын тауардың қызмет қабілеттерін сатып алады. Демек тауардың
қабілетін білгеннен кейін ғана адам оны сатып алады. Былайша айтқанда,
араның өзін емес, айталық, оның ағаш кесетін қабілетін сатып алады. Сонымен
маркетинг мақсаты мынаған келіп тіреледі адамдарға қажет тауарды белгілі
орынға, керек уақытта, қолайлы бағамен, оңтайлы өткізу арнасымен,
бағытталған белсенді жарнамамен жеткізуі тиіс.
Экономика теориясында тауар экономикалық категория ретінде
белгіленген. Классикалық саяси экономияда тауарды арнайы айырбас жасау үшін
өндірілген еңбек өнімі деп анықталған. Бұл анықтама әрине маркетингте де өз
күшін сақтайды. Алайда маркетингтің мақсаты мен атқаратын қызметтері тауар
категориясына айрықша екпін береді. Өйткені тұтынушылардың қажеттеріне
бағытталған тауардың қасиеттеріне ерекше көңіл бөлінеді. Сайып келгенде
тауар дегеніміз адам қажеттілігі мен мұқтаждығын қанағаттандыруға арналған
нәрсе, сол нәрсеге адамның назарын аудару, оны сатып алуға, қолдануға,
тұтынуға ынталандыру, сол үшін ол нәрсені рынокқа ұсынады, демек маркетинг
әрекеті жүргізіледі. Ол нәрсе физикалық зат, немесе қызметтер, орындар,
мекемелер мен ой идеялары және т.б. нәрселер болуы мүмкін. Тауар бірлігі
дегеніміз көрсеткіш шамасымен тауардың бағасын, көлемін, сыртқы түрін және
тағы да сол сияқты сипатын анықтайтын оңашаланған тұтастық. Мәселен, тіс
шаятын паста тауар болады. Айталық, "Colgate" фирмасы шығарған "Colgate"
пастасының 55 теңге тұратын бір данасы тауар бірлігі болады.
Тауарды шығару кезінде оны өндіру ұғымы 3 деңгейде қарастырылады:
1. Ойдағы тауар тұтынушы сатып алатын тауардың атқаратын қызметін
белгілеу керек. Бұны жалпы қорытылған өнім деп атауға болады. Мысалға,
"Revlon" фирмасының басшысы Ч.Ревсон былай деген: "Фабрикада біз косметика
заттарын жасаймыз, оларды дүкендерде сенімді түрде сатамыз". Ал кереметтей
сатушы Э.Уиллер болса "Бифштекс емес, оның табадағы иісін сатыңыз", деген.
Бұл ұғым бойынша тұтынушының қажетіне лайық арнайы тауар өндіру және оны
өткізу керек. Мұндай қаракет маркетинг концепциясына сайма-сай келеді.
2. Өндірушінің мақсаты ойдағы тауарды нақтылы тауарға айналдыру керек.
Өндірілген тауар өзінің қасиеттерімен, сапасымен, ыдысыменен сатуға
арналады. Оны нақты өнім деп атайды. Мысалы, "Рахат" фирмасының өндірген
шоколады, сол сияқты "Эппл" фирмасының "Макинтош" компьютерлері және т.б.
нақтылы тауар сипаттарын алып отыр. Нақты өнімдердің бес түрлі сипаттамасы
болады: сапа деңгейі, қасиеттері жиынтығы, ерекше рәсімделінуі, таңбалық
аты және ерекшеленген қорабы, немесе ыдысы.
3. Сипаттамаларына қоса өндіруші сатып алушыға қосымша қызмет көрсетуі
мүмкін. Осының нәтижесінде толықтырылған тауар түсінігі қалыптасады.
Өйткені сатып алушыны күтіп алу, оған қызмет көрсету, кепілдік беру,
тауарды жеткізу жұмыстарымен толықтырылады. Мысалы, тігін машинасын алайық.
Оған кепілдік беріледі. Сонымен қатар ол тауардың белгілі техникалық
сипаттамалары анықталып көрсетілген. Мұндай тауарлар ұлғайған өнім деп
аталады.
Тауар қасиеттерінің жиынтығы мынадай көрсеткіштерімен анықталады:
1 Сапа (сапаға деген сенімділік өнімді ұлғайтуға жол ашады);
2. Тауардың атқаратын қызметіне дәл сәйкестігі;
3. Бағаның сапаға және тхтыну құндылығына сәйкестігі;
4. Тауар құжаттары;
5. Сатып алынғаннан кейінгі сервистің сапасы;
6. Ассортименттің байлығы, тауарды таңдауға мүмкіндіктің молынан
болуы. Мысалы, Голландия "Philips" фирмасы 25 түрлі телевизор негізінде оны
түрлендіріп 500-дей үлгісін жасаған.

1.2 Тауарды топтастыру

Рынокта әртүрлі көптеген тауар түрлері орын алады. Тауар рыногындағы
зерттеу жұмысын жеңілдету үшін және маркетинг стратегиясын құрып,
тұтынушылардың сатып алу жағдайын қалыптастыру үшін тауарлар топтастырылып
қарастырылады.
Дәстүрлі тауарларға тоқталайық:
1. Тұтыну тауарлары түпкі тұтынушылардың жеке пайдалануына арналған
тауарлар. Тұтыну уақытына сәйкес олар мынадай топтарға бөлінеді:
а) Ұзақ және жиі қолданылатын тауарлар (мысалы, киім, автокөлік,
телевизор, т.б.);
б) Қысқа мерзім пайдаланылатын тауарлар бір мәрте немесе бірнеше рет
тұтынатын тауарлар (салфетка, нан, тіс шаю пастасы, т.б.)
Ал тұтыну әдістеріне қарай олар мына топтарға бөлінеді:
а) Күнделікті сұраныстағы тауарлар. Оларды сатып алғанда тұтынушылар
көп ойланбайды, салыстырып жатпайды, өйткені күнде алады. Соғән сәйкес ол
тауарлар өзара былай бөлінеді;
* үздіксіз сұраныстағы тауарлар тұтынушылар үнемі сатып алатын
тауарлар (тіс шаятын паста, сабын порошогы, шырпы т.б. с.с.);
* импульстық (ойда жоқта сатып алынатын) тауарлар алдын ала сатып
алуын жобаламаған және арнайы іздемейтін тауарлары (шоколад, сағыз, газет,
сусындар, т.б.);
* төтенше сұраныс тауарлар кенеттен қажет қалыптасып сатып алынатын
тауарлар, бұлар аяқ астында қатты мұқтаждық туған кезде сатып алынатын
заттар (қолшатыры, дәрі, такси, т.б.).
б) Алдын ала таңдалып, сатып алу жоспарына енгізілген тауарлары.
Тұтынушы ол тауарларды көптен таңдайды, сатып алғанда оның жарамдылығын,
сапасын, бағасын, сыртқы әдемілігін т.б. қасиеттерін салыстырып барып,
сатып алады. Мысалы, жиһаздар, тұрмыстық электрозаттары, сыртқы киімдер
солай сатып алынады. Олар өзара былайша бөлінеді:
* бір-біріне ұқсас тауарлар түрі, сапасы бірдей, бірақ бағасы әртүрлі
болады;
* ұқсас емес тауарлар бағасын елемей, тұтынушы оның фасонына, түсіне,
түріне және т.б. көрсеткіштеріне көңіл аударады.
в) Ерекше сұраныстағы тауарлар бірегей сипаттамалары мен және жеке
таңбалы тауарлары. Оларды сатып алу үшін кейде тұтынушылар бірқатар қосымша
күш салады. Мысалы, автокөліктерді, фотожүйесін, мода тауарларын т.б. сатып
алғанда.
г) Енжар (пассивті) сұраныстағы тауарлар. Оларды тұтынушылар білуі,
немесе білмеуі мүмкін. Бірақ сатып алу жағын ойластырмайтын тауарлар (өмір
қаупін сақтау, бейіттік учаскелер, энциклопедия және т.б. тауарлар).
2. Өнеркәсіп тауарлары. Олар өндіру үдерісіне қатысуына байланысты
мынадай топтарға жіктеледі:
а) материалдар және бөлшектер өндірушінің тауарында толық қолданылатын
заттар:
* шикізат,
* жартылай фабрикаттар, бөлшектер;
б) күрделі мүлік өндіру үдерісінде қолданылады және дайын заттың
құнында жарым-жартылай орын алады. Олар тұрақты өндіріс құралы (мысалы,
зауыт, станок және т.б.) және қосалқы жабдықтар;
в) қосалқы материалдар өндірілген заттың құрамына енбейтін тауарлар
және объектілер, алайда жұмысқа керекті материалдар. Мысалы: станокты
майлайтын материалдар, тас көмір, электроқуаты, жөндеуге және техникалық
қызмет көрсетуге арналған материалдар, т.б.
3. Биржа тауарлары дүниежүзілік экономикада маңызды роль атқаратын,
оңай стандартталатын тауарлардың шағын тобы. Мұндай тауарларға жататындар:
а) энергия көзі болатын тауарлар, мысалы, мұнай, газ, тас көмір;
б) азық-түлік тауарлар, мысалы, бидай, қант, жүгері, күріш, кофе;
в) стратегиялық тауарлар, мысалы, алтын, уран, платина;
г) металдар, мысалы, мыс, болат, күміс, т.б.

1.3 Тауардың өміршеңдік кезеңі

Экономика ғылымында көлемдердің кезең түріндегі толқуын және өнім
өмірінің кезеңдерін экономикалық циклі, немесе тауардың өмір циклі деп
аталады. Тауардың өміршеңдік кезеңі дегеніміз тауардың рыноктағы өмір сүру
мерзімі, өмір сатылары болады. Өнімнің өтіміне, пайданың көлеміне,
тұтынушылардың мінез-құлқына, бәсекелестіктеріне, маркетинг стратегиясына
тауардың өмір циклі аса күшті ықпал жасайды. Тауардың өміршеңдік кезеңінің
фазалары:
* рынокқа енгізу,
* өсу,
* кемеліне жету,
* құлдырау,
Рынокқа енгізу фазасында жаңа тауарға рынок қалыптасады. Сату көлемі,
маркетинг шығындары шамалы болады. Бұл пайда алынбайды, керісінше шығын
болуы мүмкін.
Өсу фазасы тауардың болашағына әсер етеді. Бұл фазада тұтынушылар
тауарды қабылдайды, сұраныс өсе бастайды және сату көлемі де өседі. Тауарды
өткізуден түскен пайда барынша максималды деңгейіне жетеді. Мұндағы
фирманың негізгі мақсаты сату көлемінің өсуін неғұрлым ұзақ уақытқа созу
керек. Бұл мақсатқа жаңа сегменттеріне шығу, жаңа өткізу арналарын табу,
жарнаманы күшейту арқылы жетуге болады. Баға тіпті төмендеуі мүмкін,
өйткені рынокта бәсекелестердің тауарлары сатылады. Олардың жолын бөгеу
үшін бағаны төмендету қажеті де кездеседі.
Кемеліне жету фазасында жаңа тауар дәстүрлі тауарға айналады, сату
көлемі шектеледі. Пайда көлемі төмендей бастайды. Алайда тұтынушылардың
көпшілігі тауарды әлі де сатып алады.
Құлдырау фазасында сату көлемі төмендей түседі. Бұл фазада тауардың
қасиеттерін зерттеп, оны жаңарту мүмкіндіктерін немесе оны өндірістен
шығаруды қарастыру қажет.
Бір фазадан басқасына ауысқан кезде күрт өзгерістер әдетте
байқалмайды. Сондықтан маркетинг бағдарламасына дер кезінде ұтымды
өзгерістер енгізу үшін сату көлемінің өзгерісіне зер сала қадағалау қажет.
Рынокта "сырқат тауар" ұстағандар көп шығынға ұшырайды, ол фирма беделіне
де нұқсан келтіреді. Тауар өміршеңдік кезеңі сипаты және әрбір фазасының
ұзақтығы тауардың тұтыну қасиеттеріне, олардың тұтынушылар қажеттеріне
сәйкестігіне, өзара алмасушы тауарлар санына және олардың бәсекелік
қабілеттілігіне байланысты. Осыған қоса рынок жағдайы да есепке алынуы
маңызды орын алады.
Тауардың өміршеңдік кезеңнің болуы фирманың алдына екі мәселені қояды.
Біріншіден кез келген фирма жаңа тауарларды дер кезінде тауып, құлдырау
кезеңіндегі тауарларды ауыстырып отыруы тиіс. Екіншіден фирмаөзі бұрыннан
шығарып келе жатқан тауарлармен жұмысты тиімді ұйымдастыра білуі қажет.
Кейбір фирмалар өздерінің бұрыннан саудалап немесе өндіріп келе жатқан
тауарларымен жұмыс істеуді жөнге қоя алмай жаңа тауарларға барынша күш
салады. Ал басқалары жаңа тауарларға қарағанда бар күш-жігерін өздерінің
үйреншікті тауарларына жұмылдырады. Фирма үшін осы екі шектен шығушылықты
теңдестіруі керек.

II. Жаңа тауарларды өндіру және әзірлеу

2.1 Тауар ассортименті

Тауар ассортименты жоспарлау, құру және басқару маңыздылығы тауар
өндірушілер өздерінің өндіріс мүмкіндіктеріне қарай белгілі тұтынушылардың
талаптарын қанағаттандыру үшін керек кезде нақты тауарлар жиынтығын ұсынуға
бағытталған. Өндіруші кәсіпорын рынокқа ұсынған белгілі тауардың түрлі
жиынтығын ассортимент деп атайды.
Тауар ассортименті кәсіпорын өндіретін белгілі тауардың барлық түрлері
жиынтығы. Оған әртүрлі тауар түрлері кіреді. Tayap түрі (автокөлік,
трактор, станок, т.б.) функционалды айырмашылықтарына, сапасына, бағасына
қарай ассортименттік топтарға бөлінеді. Әр топ топтастырудың төмен сатысын
көрсететін (тауар түрлілігі немесе таңбалары) ассортименттік позициядан
тұрады. Мысалы, кәсіпорын тоңазытқыш және кір жуғыш машинасын өндіреді
делік. Тоңазытқыштың бір, екі және үш камералық т.б. үлгілері болады. Олар
әр түрлі таңбаға ие болуы мүмкін және көлемімен, ерекше техникалық
көрсеткіштерімен сипатталады.
Тауар ассортименті мына көрсеткіштерімен сипатталады: ені, тереңдігі
және салыстырмалылығы. Ассортимент ені ассортименттік топтардың саны.
Ассортимент тереңдігі әр ассортименттік топтағы жайғасым саны. Ассортимент
салыстырмалылығы тұтынушылар көзқарасынан, түпкі қолдануға, тарату
арналарына және бағаға байланысты ұсынған ассортименттік топтардың
арақатынасы.
Ассортимент құру арқылы нақты тауарлар түрлері, олардың жеке
серияларының мәселелері, "ескі" және "жаңа" тауарлар "күрделі" және "жәй"
тауарлар арақатынасын анықтауға болады. Ассортиментті құру кезінде баға,
сапа, кепілдеме, сервис жайында өзекті мәселелер пайда болуы мүмкін.
Ассортимент құрудың алдында фирма ассортимент қағидасын өңдейді. Ол
оңтайлы ассортименттік құрылымы мен тұтынушылардың талаптарын ескеріп,
шикізатты, техниканы, қаржы қорларын тиімді қолданып, өнімді төмен шығынмен
өндіріп, тауар ұсынысын құруға бағытталады. Ассортимент қағида
көрсеткіштері жүйесімен сипатталады. Олар: тауарлардың түрлері
(тұтынушылардың түрлеріне қарай), ассортиментті жаңарту деңгейі мен оның
жиілігі, белгілі тауар түріне белгіленген баға деңгейі және т.б.
Ассортименттік қағиданың мақсаты фирманы нақты тұтынушылар сұраныстарының
түрлері мен құрылымына сәйкес тауарларды өндіруге бағыттау болады.
Ассортиментті жоспарлау жұмысы қажетті анықтаудан, немесе рынокты
зерттеу нәтижесінде өнім туралы негізгі ұғым қалыптасқаннан кейін
басталады. Жаңа өнім туралы ойдың пайда болған көзіне қарамай ойдағы
өнімнің қажетке сәйкестігін анықтау керек. Кейбір жағдайда жаңа немесе
жаңартылған өнімді бар ассортименте қосу немесе ассортименттегі ескі өнімге
айырбастау ғана қажет болады. Ал өндіру үшін жаңа өнім жобасы болмаған
жағдайда, сол өнім туралы ойды жобалау-конструкторлық бөлімшелерге
жібереді, олар жаңа тауар үлгілерін дайындап, өндірудің алдында оны
тексеріп көреді.

2.2 Жаңа тауарларды әзірлеу стратегиясы

Технологияның, тұтынудағы талғамның және бәсекелестіктің жылдам
ауысуына байланысты кез келген фирма бұрынғы тауарларына сеніп отыра
бермейді. Тұтынушы жаңа жетілдірілген бұйымдарды күтеді. Ал бәсекелестер
осындай жаңа тауарлармен нарықты жаулап алуға бар күшін салады десек те
болады. Демек, әрбір фирманың жаңа тауарларды әзірлеу бағдарламасчы болуы
қажет.
Компания жаңа тауарларды екі түрлі жолмен ала алады. Біріншіден, оны
басқа тараптан сатып алу арқылы, яғни жаңа тауар өндіруші бір фирманы,
патентті немесе лицензияны сатып алады. Екіншіден, өз күшіне орай
зерттеулер мен әзірлеу бөлімін ашып жаңа тауарларды өндіреді.
Жаңа тауарларды әзірлеу барысына тоқталайық. Жаңа деп бұрынғы тауарлардың
жетілдірілген түрлерін немесе олардың жақсартылған нұсқаларын және мүлде
жаңадан істелген бұйымдарды атаймыз.
Жaңaшылдық қapeкeт — бұл жақсы ұйымдастырылған, ұтымды және жүйелі
жұмыс. Анығында, мұның өзі осы жұмыс барысындағы негізгі тезис. Оның үстіне
бұл қабылдаумен де, концепциялармен де тығыз байланысты жұмыс. Қисынды
қатаң талдау болмайынша жаңашылдық жүзеге аспайтыны айдан анық. Бұл орайда
түйсіктен көмек бола қоюы неғайбыл, дәлірек айтқанда, түйсік дегенде
субъектілік түйсіну айтылса ғана көмегі болар. Соған қарамастан талдау
барлық ережелері сақталып жасалуға тиіс. Мұның бәрі "менде талдайтындай
жеткілікті негіз жоқ, бірақ мен амалын табамын. Мен сол жердің өзінде шын
жағдайды зерттеп, сұрастырамын, жұрттың айтқанын тыңдаймын" деуге әзір
болуды талап етеді.
Жаңашылдық мүмкіндіктер жинақталған өзгерістер өнеркәсіптің осы
саласына (немесе қызмет өрісіне) сұғына еніп, мұның салдары орныққанға
дейін еленбей қала беретін жағдай болуы мүмкін. Компаниялардың көпшілігі
азды-көпті қолайлы жағдайды қапы жіберіп алады да, жаңашылдыққа бейім
неғұрлым көреген компаниялар суырылып алға шығады. Бірақ мұндай
компаниялар, әрине, азшылық қой.
Қалай дегенмен де жаңашылдық өте тәуекелі мол іс. Көптеген
компаниялар жаңа тауарларды өндіріске енгіземіз деп опық жеген. Негізінен
көпшілік тұтынатын тауарлар нарығындағы жаңа тауаралардың 40% күйрейді, ал
өндірістік бағыттағы жаңа тауарлардың арасынан - 20%, қызметтер нарығында
бұл жағдай - 18%. Біздер көріп отырғандай халықтың тұтынатын тауарларының
арасындағы табысқа жете алмаудың жоғары болуы көңіл аудартады.
Жаңа тауарлар неге сәтсіздікке ұшырайды? Мұның бірнеше себептері бар.
Маркетингтік зерттеулерге қарамастан жоғарғы басшы өзіне ұнайтын идеяны
жүзеге асырмақ болуы мүмкін. Идея жақсы болғанымен нарықтың сыйымдылығын
асыра сілтеп жіберу мүмкін. Немесе тауар нақты істелген кезінде дұрыс
жасалмауы да себеп бола алады. Немесе дұрыс жарнамалай алмастан немесе оған
мүлде жоғары баға қойғандықтан болуы да ғажап емес. Кей кездерде жаңа
тауарды әзірлеу шығындары есепке қарағанда тым жоғары болып шықса, енді
бірінде бәсекелестердің жауапты соққысы күткеннен жоғары болуы да мүмкін.
Осылайша, фирманың алдында мынадай дилемма тұрады: бір жағынан жаңа
тауарларды әзірлеу қажеттілігі, ал екіншіден – жаңа тауарлардың табысқа
кенелуі мүлде қиын. Бұған жауапты біз фирманы арнайы бағыттай отырып жаңа
тауарлар жасауға бейімдей алудан табамыз. Сонымен қатар, жаңа тауарларды
жасайтын мамандар тобы жаңа тауарларды жасау сатыларының әрқайсысын егжей-
тегжейлі әзірлеуі тиіс. Бұл процестің негізгі кезеңдері 1-суретте
келтірілген.

1-сурет. Жаңа тауарларды әзірлеу кезеңдері

2.3 Жаңа тауарды жоспарлау

Жаңа тауар дегеніміз қолда бар тауарларға қарағанда жаңа тұтыну
қасиеттерімен ерекшеленіп рыноққа ұсынылған жаңа өнім.
Жаңа тауардың маңыздылығын мына факторлар бейнелейді:
* пайданы өсіруге көмектеседі;
* қалыптасқан тауар және ассортимент топтарына қарағанда ерекше
қасиеттері бар;
* өндіріс қалдықтарын пайдалануға мүмкіндік жасауы мүмкін;
* фирманың инновациялық қабілетін сақтауға және оны көтеруге ықпалы
бар;
* маусымды жұмыс жасайтын фирмалардың шығындарын 100 бөлігін азайтып,
өткізу арналарын жыл бойы тұрақтандырады: тұтынушылардың демографиялық
өзгеріс сипаттамаларына өндірісті сәйкестендіруге жағдай жасауы мүмкін.
Жаңа тауарды жоспарлау ісі келесі сатылардан тұрады:
1. Идея жинау сатысы жаңа тауар шығару мүмкіндіктерін үздіксіз
ізденуден тұрады. Бұл ізденулер жүйелі түрде жасалынуы тиіс. Ал тек оқта-
текте ізденіп жаңа тауарлар идеяларына зер салатын болса, онда фирма
көптеген идеялар табуы да мүмкін, бірақ олардың көбісі фирма қызметінің
саласынан алшақ жататыны айқын. Мұндайды болдырмау тек жоғарғы басшыларға
жүктеледі.
Жоғары басшылар жаңа тауарларды әзірлеудің нақты стратегиясын жасауы
тиіс. Бұл стратегияда қандай тауарларға және қандай нарықтарға негізгі
көңіл бөлінуі тиіс екендігі айқындалып, фирма жаңа тауарлар арқылы неге қол
жеткізе алуы тиістігі нақпа-нақ көрсетілуі қажет. Сонымен қатар бұл
стратегияда мүлде жаңа тауарлар мен бұрыннан келе жатқан тауарлардың
жетілдірілген түрлерін шығаруда күш-жігерді қайсысына көбірек жұмсау
керектігі де анық айтылуы тиіс.
Ол идеяларды фирманың қызметкерлерінен, өтім арналарынан, үкімет
органдарынан және бәсекелестердің тауарларын салыстыру арқылы жинауға
болады. Негізінде идея жинаудың үш әдісі бар: "ой шабуылы", тауарларды
талдау, сауалдама арқылы.
2. Өнімді бағалау сатысында іріктеу арқылы жарамсыз идеяларды
талдаудан тыс шығарады. Көптеген фирмаларда жаңа тауарлар жөніндегі
идеяларды мамандар стандартты бланкіде жазып шығады, ал олар өз кезегінде
жаңа тауарлар жөніндегі комиссияға ұсынылады. Мұндай өтініште жаңа тауардың
сипаттамасы, мақсатты нарығы және оның бәсекелестері, сонымен қатар
нарықтың шамамен алғандағы сыйымдылығы, жаңа тауарды әзірлеуге жұмсалатын
уақыт және оның қаржысы, өндіріске енгендегі құны және пайда нормасы
көрсетілуі тиіс.
Егерде идеяларды қалыптастыру (жинақтау) мақсаты оларды көп әзірлеу
болса, іріктеу кезеңінің мақсаты оларды мейлінше қысқөарту болып табылады.
Ол ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.