Тұтас орта жалпы мағұлмат

1. Тұтас орта жалпы мағұлмат
2. Тұтас орта механикасының элементтері
3. Тұтас ортаның ағуы
4. Бейнелер және формулалар
Пайдаланылған әдебиеттер

Тұтас орта механикасы – механиканың газдардың, сұйықтықтардың, плазманың, деформацияланатын қатты денелердің қозғалысын және тепе-теңдігін зерттейтін бөлімі.
Ол гидроаэромеханикаға, газодинамикаға, пластик. теорияларға, т.б. ажыратылады. Тұтас орта механикасында заттың молекулалық құрылысы ескерілмей, оның барлық қасиеттері (тығыздығы, механикалық кернеуі, бөлшектердің жылдамдықтары, т.б.) көлемі бойынша үздіксіз таралған тұтас орта ретінде қарастырылады. Мұндай жуықтаулар Тұтас орта механикасына жоғары математиканың үздіксіз функциялар аппаратын қолдануға мүмкіндік береді. Тұтас орта механикасында кез келген ортаны қарастырғанда механиканың негізгі заңдарына сүйеніп қорытылатын ортаның қозғалыс теңдеуі мен осы ортаның тепе-теңдік шарты, ортаның үзіліссіздік теңдеуі (массаның сақталу заңына негізделген), энергияның сақталу заңы негіз етіп алынады. Әрбір нақты ортаның ерекшеліктері ерекшеліктері олардың күй теңдеулеріне немесе берілген орта үшін кернеу мен деформацияның немесе ортаның деформациялану жылдамдықтарының байланысуын белгілейтін реологиялық теңдеулерде ескеріледі. Ортаның қасиеті температураға және басқа да физикалық-химиялық параметрлерге тәуелді. Әрбір нақты есепті шешкенде бастапқы және шекаралық шарттар берілуі тиіс. Олар ортаның ерекшеліктеріне тәуелді.Тұтас орта механикасы физика мен техниканың әр түрлі салаларында пайдаланылады.
Тұтас орта механикасында таралған күш қаралады, ал таралған күштің үдемелі қарқындылығы кернеу деп аталады.
Тұтас орта механикасында денеге әсер ететін күштер беттік немесе көлемдік таралуымен, яғни күш шамасының дене бетінің ауданына (беттік күштер үшін) немесе көлеміне (массалық күштер үшін) қатынасымен, ал сол ортаның әрбір нүктесінде пайда болатын ішкі кернеулер жанама және нормаль кернеулер жиынымен (кернеулер тензорларымен) анықталады. Теріс таңбамен алынған бір нүктедегі үш нормаль кернеудің орташа арифметикалық мәні осы нүктедегі қысымды анықтайды. Дененің қозғалысына, оған әсер етуші күштерден басқа, оның инерттік дәрежесі де әсерін тигізеді. Материалдық нүкте үшін инерттік өлшем – оның массасы. Материалдық дененің инерттігі оның жалпы массасына және сол массаның дене көлемінде таралуына тәуелді. Сұйықтықтар мен газдардың инерттігі олардың тығыздығымен анықталады.

1. Мəшеков С.Ə. Илемділік деформациясының теориясы: Оқу құралы. – Алматы: Қаз ҰТУ, 2004. 105 б.

2. Жұманов К.Б. Атомдық физика: Оқулық. – Алматы: Қазақ университеті, 2006.- 36

3. Седов Л.И. Механика сплошной среды. Т.1, 2. М.: Мир, 1970.

4. С.Н. Киябаев. «Магистралды құбырөткізгіштер (1-бөлім)» пəнінің оқу- əдістемелік кешені. 050729 - Құрылыс мамандығы бойынша. Алматы. Қ.И.Сəтбаев атындағы ҚазҰТУ баспасы. 2010. - 105 б.