Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы пәні, міндеттері, мақсаттары, зерттеу әдістері

1.Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы пәні және оның мазмұны.
2.Балалар мен жасөспірімдер гигиенасының саласына гигиеналық нормалаудың бірнеше теориялар.
3.Балалар мен жасөспірімдер гигиенасынның негізгі мәселелері.

Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы жас ұрпақтың денсаулығын қорғау және нығайту тұрғысындағы ғылым. Бұл ғылым организмнің өсіп – дамуының қоршаған орта факторларына әсерлеріне байланысты өзгеруін зерделей отыра, осының негізінде қоршаған ортаға қойылатын гигиеналық талаптар мен нормативтерді тұжырымдайды.
Осы ғылымның негізгі мақсаты болып денсаулықтары берік, көңіл – күйлері ауқымды балаларды тәрбиелеуіне қажетті оңтайлы гигиеналық жағдайларды жасау саналады. Бірақ осындай жағдайларды жасау тек балалардың дамуының әр кезеңдеріндегі морфологиялық және функционалдық мүмкіншіліктеріне байланысты қоршаған орта факторларына бейімделуімен ғана шектелмейді. Ол онымен қатар, балалар мен жасөспірімдердің өсіп – дамуына, оларды жұмыс қабілеті мен функционалодық мүмкіншіліктерін, жалпы және иммунологиялық реактивтілігін жоғарлатуына, бейімделушілік мүмкіншіліктерін кеңейтуге белсенді әсер етуін қамту керек.
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы профилактикалық медицина саласына жатып, бала жасына қатысты коммуналды гигиенасының, тағам гигиенасының, еңбек гигиенасының және эпидемиологияның мәліметтерін қолданатын кешенді ғылым болып келеді. Сонымен қатар балалар мен жасөспірімдер гигиенасы педиатриямен, хирургиямен, офтальмологиямен және биологиялық (анатомия, физиология), педагогикалық (педагогика, психология), техникалық (архитектура, санитарлық техника) ғылымдарымен тығыз байланысты.
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы балалар контингенттерінің белгілі бір ұжымдағы қатынастарының гигиеналық ұсыныстарын дәрістеумен шұғылданады да, өзінің сипаты бойынша жай профилактикалық ғылым болып қоймай, қоғамдық сипаты ғылым болып келеді. Тап осындай мағлұматты балалар гигиенасының іргетасын қалаушылар Ф. Ф. Эрисман мен А. П. Доброславин берген болатын.
Гигиенаның басқа саласына қарағанда балалар мен жасөспірімдер гигиенасы өзіне тән ерекшеліктерімен сипатталады, себебі бұл ғылым гигиеналық нормативтер мен талаптарды және кешенді сауықтандыру шаралары өсіп – дамуы әлі аяқталмаған организмге арнап дәрістейді, ал ересек организмге қойылатын гигиеналық талаптар балалар үшін болып табылады. Сондықтан сауықтандыру шараларымен қоршаған орта факторларына нормаларын гигиеналық тұжырымдауда, өсуші организмнің әр жастық кезеңіндегі морфологиялық, физиологиялық және психологиялық ерекшеліктерін ескеру қажет.

1. Гигиена детей и подростков. Учебник (В. Н. Кордашенко, Е. П. Стромская, Л. П. Кондакова – Варламова и др.). Под ред. В. Н. Кордашенко 2 издание и переб. и дополн.- м.:М – Медицина, 1988г. (Учебн. литература для студентов медицинских институтов).
2. Гигиена детей и подростков. Руководство для санитарных врачей. Под ред. Г. Н. Сердюковской и А. Г. Сухарева – Медицина, 1986.
3. Избранные лекции по гигиене детей и подростков. (Методичекое пособие для студентов санитарно – гигиенического и педиатрического факультетов.). Составитель проф. А. Г. Сердюковской. М. Медицина, 1983г.
4. Руководство для врачей школ. Под ред. Г. Н. Сердюковской. М. Медицина, 1983г.
5. Справочник по санитарно – гигиеническому контролю за детскими учреждениями. Под. ред. М. Г. Шандалы. Киев: Здоровье. 1979г.
6. Громбах С. М. Оценка здоровья детей и подростков при массовых осмотрах. - Вопросы охраны материнства, 1973г. 7,7 стр.
7. А. Р. Чекин. Очерки развития санитарно – эпидемиологической службы в Казахстане. Изд. Казахстан, Алма – Ата, 1975г.
8.Жасқа сай физиология жєне мектеп гигиенасы. Авторы К.Дуйсембин,
З. Алиакбарова Алматы 2002 ж.
9. Гигиена детей и подростков. Учебник для студентов медицинских вузов . Под ред. В.Р. Кучма Москва « Медицина» 2001 г.