Ұлы педагог өсиетіне сипаттама



І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

1. Ұлы педагог өсиетіне сипаттама. Халық педагогикасы мыңдаған жылдар бойы халықпен бірге
2. Ұлттық тәлім.тәрбиенің қалыптасып және де өсиет ғұлама.ойлары
3. «Тіл . тәрбиелік пен қайырымдылықтың басы»
4. Қазақ халық педагогикасына жасаған талдау

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер
Халық педагогикасы мыңдаған жылдар бойы халықпен бірге жасасып, тәжірибесі мен құнды идеялары толысып, жетіліп, ұрпақтан-ұрпаққа үзіліссіз бірізділікте беріліп келеді.
Тарихи педагогикалық әдебиеттерге жасаған талдау тәрбие мәселесіне тарихи дамудың барлық кезеңінде аса назар аударғанын дәлелдейді.
Ұлы түркi қағанаты дәуiрiндегi Орхон-Енисей ескерткiштерiндегi (VI-VIII ғ.ғ.) жазбаларындағы тәлімдік саясат сөздерi өзiнiң теңдесi жоқ өнегесiмен жүрек тербейдi. «Құлақ қойып тыңдаңыздар, тереңнен ойланып, толғаныңыздар. Өлiмнен ұят күштi... Адам ұлының бәрi де өлмес үшін туады...» деп жазылыпты.
Одан берiректе (IХ ғ.) ғұмыр кешкен Қорқыт атаның мұрасындағы тәлiмдiк өсиет бүгiнгi ұрпақ үшін де аса маңызды. «Анадан өнеге көрмеген қыз жаман, атадан тағылым алмаған ұл жаман... Менмен, тәкаппар адамды тәңiрi сүймейдi... Ақылсыз балаға ата дәулетiнен қайран жоқ... қонағы жоқ қараша үйден құлазыған тұз артық», - дейдi ұлы Қорқыт баба.
Қазақ даласына араб-шығыс мәдениетiнiң тарауы (Х-ХV ғ.ғ.) исi түркi халықтарының ұлы ғұламалары - әл-Фараби, Фердоуси, Авиценна, Бируни, Низами, Науаи, Қашқари, Иасауи, Баласағұнды т.б. дүниеге әкелдi. Ұлы бабаларымыз Әбу Насыр әл-Фарабидiң сан-салалы трактаттарында, Қожа Ахмет Ясауидiң «Диуани хикметiнде», Жүсiп Баласағұнидiң «Құдатғу бiлiгiнде» («Құтты бiлiк»), Махмуд Қашқаридiң «Диуани луға-ат-түрiгіндегi», Ахмет Жүйнекидiң «Хибатул хиқайқ» («Ақиқат сыйы»), Хорезмидiң «Махаббатнама» еңбектерiнде педагогикалық, психологиялық, философиялық, дидактикалық, әдiснамалық ой-пiкiрлер өрiлiп жатыр. Ғұлама-ойшылдардың бiзге жеткен мұраларында әдет, мiнез, бақыт, дағды, ақыл-парасат, имандылық, мейiрiмдiлiк, әдiлеттiлiк тұрғысындағы ұлағатты өсиетнамалар тұнып тұр. Бұларда ұл мен қыздың өнегелi тәрбиесi, бала мен ата-ананың қарым-қатынасы, отбасы мен неке, адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз моральдық-этикалық қасиеттер, т.б. ұлы ойшылдар шығармаларының алтын арқауы болды.
1 Халық педагогикасы негізіндегі ұлттық тәрбие // Социальные и гуманитарные науки. - Бишкек, 2009. - № 3-4.
2 Қазақ ағартушыларының тәлім-тәрбиелік мұралары // Известия вузов. Бишкек, 2009. - № 6.
3 Этнопедагогика: салт-дәстүр және бала тәрбиесі // Наука и новые технологии. - Бишкек, 2009. - № 6..
4 Ұлттық дәстүрлердегі этнопедагогиканың құралы ретінде // Білім беру жүйесіндегі этнопедагогика. - 2009. - № 05-06 (29-30).
5 Жалпыадамзаттық құндылықтарды этнопедагогикалық тұрғыдан зерделеу // Зерттеуші. - 2009. - № 11-12.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
Жоспар

І. Кіріспе

ІІ. Негізгі бөлім

1. Ұлы педагог өсиетіне сипаттама. Халық педагогикасы мыңдаған
жылдар бойы халықпен бірге
2. Ұлттық тәлім-тәрбиенің қалыптасып және де өсиет ғұлама-ойлары
3. Тіл - тәрбиелік пен қайырымдылықтың басы

4. Қазақ халық педагогикасына жасаған талдау

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

Ұлы педагог өсиетіне сипаттама
Халық педагогикасы мыңдаған жылдар бойы халықпен бірге
Халық педагогикасы мыңдаған жылдар бойы халықпен бірге жасасып,
тәжірибесі мен құнды идеялары толысып, жетіліп, ұрпақтан-ұрпаққа үзіліссіз
бірізділікте беріліп келеді.
Тарихи педагогикалық әдебиеттерге жасаған талдау тәрбие мәселесіне
тарихи дамудың барлық кезеңінде аса назар аударғанын дәлелдейді.
Ұлы түркi қағанаты дәуiрiндегi Орхон-Енисей ескерткiштерiндегi (VI-
VIII ғ.ғ.) жазбаларындағы тәлімдік саясат сөздерi өзiнiң теңдесi жоқ
өнегесiмен жүрек тербейдi. Құлақ қойып тыңдаңыздар, тереңнен ойланып,
толғаныңыздар. Өлiмнен ұят күштi... Адам ұлының бәрi де өлмес үшін
туады... деп жазылыпты.
Одан берiректе (IХ ғ.) ғұмыр кешкен Қорқыт атаның мұрасындағы тәлiмдiк
өсиет бүгiнгi ұрпақ үшін де аса маңызды. Анадан өнеге көрмеген қыз жаман,
атадан тағылым алмаған ұл жаман... Менмен, тәкаппар адамды тәңiрi
сүймейдi... Ақылсыз балаға ата дәулетiнен қайран жоқ... қонағы жоқ қараша
үйден құлазыған тұз артық, - дейдi ұлы Қорқыт баба.
Қазақ даласына араб-шығыс мәдениетiнiң тарауы (Х-ХV ғ.ғ.) исi түркi
халықтарының ұлы ғұламалары - әл-Фараби, Фердоуси, Авиценна, Бируни,
Низами, Науаи, Қашқари, Иасауи, Баласағұнды т.б. дүниеге әкелдi. Ұлы
бабаларымыз Әбу Насыр әл-Фарабидiң сан-салалы трактаттарында, Қожа Ахмет
Ясауидiң Диуани хикметiнде, Жүсiп Баласағұнидiң Құдатғу бiлiгiнде
(Құтты бiлiк), Махмуд Қашқаридiң Диуани луға-ат-түрiгіндегi, Ахмет
Жүйнекидiң Хибатул хиқайқ (Ақиқат сыйы), Хорезмидiң Махаббатнама
еңбектерiнде педагогикалық, психологиялық, философиялық, дидактикалық,
әдiснамалық ой-пiкiрлер өрiлiп жатыр. Ғұлама-ойшылдардың бiзге жеткен
мұраларында әдет, мiнез, бақыт, дағды, ақыл-парасат, имандылық,
мейiрiмдiлiк, әдiлеттiлiк тұрғысындағы ұлағатты өсиетнамалар тұнып тұр.
Бұларда ұл мен қыздың өнегелi тәрбиесi, бала мен ата-ананың қарым-қатынасы,
отбасы мен неке, адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз моральдық-этикалық
қасиеттер, т.б. ұлы ойшылдар шығармаларының алтын арқауы болды.
Халық педагогикасының бала тәрбиесіндегі мүмкіндіктерін кезінде
көптеген ұлы ойшылдар (Аристотель, Әл-Фараби, Баласағұн, Қашқари),
ағартушылар (Шоқан, Абай, Ыбырай), шетел педагогтары (Я.А.Коменский,
К.Д.Ушинский, А.С.Макаренко, А.В.Сухомлинский және т.б.) өте жоғары
бағалаған. Бірқатары оларды халық даналығының көрінісі ретінде өздерінің іс-
тәжірибесінде ұтымды пайдаланған.
Халық педагогикасының көкейкестілігі Қазақстан егемендік алғаннан бері
бұрынғысынан да арта түсті. Нәтижесінде көптеген ғылыми-педагогикалық
зерттеулер орындалып, білім беру жүйесінің сұранысынан шығып отыр.
Біз өз зерттеуімізде Халық педагогикасы, Қазақ халық педагогикасы,
Этнопедагогика, Қазақ этнопедагогикасы ұғымдарының мәні және өзара
байланысын ашып көрсету жолдарын қарастырамыз.
Халық педагогикасы ғылыми педагогиканың бастауында тұрған қайнар көзі.
Ол бүгін ғалымдардың, ақындар мен жазушылардың шығармашылығындағы, өткен
кезеңнің көне педагогикалық мәдениетіндегі қазіргі өмірге қажет жалпы адами
және ұлттық құндылықтарды іріктеуге мүмкіндік туғызады. Халықтық тәрбие
тәжірибесінің халықтық педагогика түріндегі бейнесі әуелде педагогиканың
(XVI ғасырдан XX ғасырдың 70-шы жылдарына дейін), сонан соң этностық
педагогиканың пәніне айналған деп түсінеміз.
Халық педагогикасы - ежелден халықпен бірге жасасып келе жатқан тәлім-
тәрбие мектебі. Ғалымдар тұжырымына сүйенсек, халық педагогикасы ғылым
емес, ол халықтың ғасырлар бойы жинақтаған, бірақ бір жүйеге келтірілмеген
ұрпақ тәрбиесі жөніндегі эмпирикалық білімі мен тәжірибесінің жиынтығы,
этнопедагогика ғылымының зерттеу объектісі, педагогика ғылымын тудырушы
қайнар бұлақ.
Бiз еңбектi жазу барысында қазiргi қазақ этнопедагогикасын зерттеушi,
ғалым С.Қалиұлының бiрқатар тұжырымдарын негiз етiп алдық. Ғалым халық
педагогикасының тарихын адамзат дамуының қоғамдық құрылыс кезеңдерiне сай
сегiз кезеңге бөлiп қарастырған.

Ұлттық тәлім-тәрбиенің қалыптасып және де
өсиет ғұлама-ойлары
Ұлттық тәлім-тәрбиенің қалыптасып, дамуына ғұлама-ойшылдар да (Қорқыт,
Әл-Фараби, Жүсіп Баласағұн, Махмұт Қашқари, Қожа Ахмет Ясауи, Ахмет
Махмұдұлы Жүйнеки және т.б.) елеулі үлес қосқан. Егер Қорқыт ата өзінің ел-
жұртына, кейінгі ұрпағына қалдырған өсиет сөздерінде: Ата даңқын шығарып,
өзінің тегін қуған балаға ешкім жетпейді, Өтірік сөз өрге баспайды.
Өтірікші болғаннан жарық көріп, өмір сүрмеген көп артық. Сөзіне берік,
шыншыл адамға бұл дүниеде отыз жылды үшке көбейтіп, өмір сүргенде аз.
Басқалардан өзін жоғары ұстаған адамға тәңірі бақ бермейді. Қара есектің
басына жүген таққанмен тұлпар болмас. Анадан өнеге көрмеген қыз жаман,
атадан тағылым алмаған ұл жаман... - десе, әл-Фараби тәлім-тәрбиелік
категорияларға жақсылықты, зұлымдықты, достықты, өзара көмекті,
әділеттілікті, әділетсіздікті, абыройды, қанағаттануды, бақытты жатқызады,
адамның бақыты туралы сөз қозғайды, тәлім-тәрбиелік ілімдердің
адамгершілік аспектісіне талдау жасайды.
Тәрбие теориясына байланысты Әл Фарабидың адамға ең алдымен білім
емес, тәрбие беру керектігі жөніндегі нақыл сөзі кейінгі жылдары баспасөз
беттерінде және педагогикалық жиындардағы баяндамаларда жиі айтылуда.
Фараби мұраларының бүгінгі ұрпақ тәрбиесіне берер тағылымдық
құндылықтарының мол екені рас.

Тіл - тәрбиелік пен қайырымдылықтың басы

ХI ғасырда Жүсiп Баласағұн айтқандай, ата-аналар балаларының жеке
ерекшелiктерiн жас күннен танып, соған қарай бағыт-бағдар, тәрбие берудiң
маңызы ерекше. Ата-ана балаларына жақсы тәрбие беруде қоғам алдында
жауапты. Жүсіп Баласағұн өзінің Құтты білік еңбегінде адамгершілік
ұстанымдарына: парасат, ар-ождан, әділет пен бақыт жайлы сұрақтарға өзіндік
ізденістерімен түбірлі жауап береді, ақиқатты адамның қайырымдылық
мұратынан іздейді. ...Ақ сүтпен бiрге сiңген жақсылық айнымайды еш, алғанша
ажал қапсырып. Ет сүйекпен бiрге бiткен қылығың, өзгермейдi салғанша ажал
құрығын. Мiне, Жүсiп Баласағұн атамыздың Құтты бiлiк еңбегiндегi ойлар
ана сүтiмен дарыған қасиеттi дәстүрлер халықтың салт-санасынан берiк орын
алады - дейді. Махмұт Қашқари Диуани лұғат-ат-түрікте, Тіл - тәрбиелік
пен қайырымдылықтың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Ұлы адамдардың тәрбие жайлы жазғандары
Ыбырай шығармаларын тәрбие мақсаттарына пайдалану
Болыстық мектептер
Қазақстандағы ұлы педогок ағартушылардың үлес қосқан ой – пікірлері
Мемлекеттік символдар арқылы патриоттық сезімін қалыптастыру
Алтынсариннің педагогикалық идеялары
ПЕДАГОГИКАНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ-ӘДІСНАМАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ТУРАЛЫ
Үлкендерге арналған әңгімелер
Оқушыға моральдық тәрбие беру
Абайдың ақын шәкірттері М.О.Әуезов зерттеулерінде
Пәндер