Танымдық іс - әрекет



1 Танымдық іс . әрекет
2 Танымдық белсенділік талаптары
Қазіргі уақытта жалпы білім беретін мектептердің міндеті - өзінің талантын танып және оны таныиа алатын жан – жақты жеке тұлға қалыптастыру болып табылады. Ол үшін ең алдымен, оқушылардың танымдық іс - әрекеттерінің маызды жақтарына көп көңіл бөлуіміз қажет.
Көптеген тәжірбиелі психологтердің зерттеулері бойынша жеткіншек жасындағылардың оқу үрдісіндегі танымдық іс-әрекеті дамуының екі жғы бар: сандық және сапалық.
Сандық өзгерістің мәні – жеткіншектер әр түрлі қыл – ой есептері мен логикалық сұрақтарының нешеуін, қандайын (оңай, қиын) шешкендігінен орын алады мұндай жағдайлар жеткіншектерге енді қалыптасып келе жатқан танымдық мүдделер мен қызығушылықтардың әлсіз болуы немесе олардың санында әлі де болса мәнді орын алмаған кезеңде көрініс береді, ал сапалық өзгерістер жеткіншектердің ойлау қабілеттерінің алға жылжып, дамуынан байқалады. Яғни, мұнда жеткіншектерге қанша есепті шығарғаны емес, қалай, қандай жолмен шығарғаны маңыздырақ болады. Бұл – олардың оқу қызметіне сапалық тұрғыдан қарап, өздігінен ізденіп, оқуға дағдылану үстінде пайда болған әрекетінің нәтижесі. Сондықтан, жеткіншек жасындағылардың оқу үрдісіндегі танымдық белсенділігін арттырып, жан қуаттарына әсер етуші күштің көріністерін табу және оның дамуына жагдай жасап, ұйымдастыру – мұғалімнің міндеті. Ендеше ол оқу мазмұнын түсіндіруде оқушы санында “ұғыну”, “ой - операцияларын” меңгеріп қана қоймай, олардың сезімдік қуаттарының әсерленуіне ерекше мән беруі тиіс. Өйткені қандайда болсын дүниедегі материалдық заттар туралы ой ең алдымен сезім мүшелеріне (көру, есту, сезіну, т.б.) ықпал ету нәтижесінде туатын әсерлерден басталады.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Танымдық іс - әрекет

Қазіргі уақытта жалпы білім беретін мектептердің міндеті - өзінің
талантын танып және оны таныиа алатын жан – жақты жеке тұлға қалыптастыру
болып табылады. Ол үшін ең алдымен, оқушылардың танымдық іс - әрекеттерінің
маызды жақтарына көп көңіл бөлуіміз қажет.
Көптеген тәжірбиелі психологтердің зерттеулері бойынша жеткіншек
жасындағылардың оқу үрдісіндегі танымдық іс-әрекеті дамуының екі жғы бар:
сандық және сапалық.
Сандық өзгерістің мәні – жеткіншектер әр түрлі қыл – ой есептері мен
логикалық сұрақтарының нешеуін, қандайын (оңай, қиын) шешкендігінен орын
алады мұндай жағдайлар жеткіншектерге енді қалыптасып келе жатқан танымдық
мүдделер мен қызығушылықтардың әлсіз болуы немесе олардың санында әлі де
болса мәнді орын алмаған кезеңде көрініс береді, ал сапалық өзгерістер
жеткіншектердің ойлау қабілеттерінің алға жылжып, дамуынан байқалады. Яғни,
мұнда жеткіншектерге қанша есепті шығарғаны емес, қалай, қандай жолмен
шығарғаны маңыздырақ болады. Бұл – олардың оқу қызметіне сапалық тұрғыдан
қарап, өздігінен ізденіп, оқуға дағдылану үстінде пайда болған әрекетінің
нәтижесі. Сондықтан, жеткіншек жасындағылардың оқу үрдісіндегі танымдық
белсенділігін арттырып, жан қуаттарына әсер етуші күштің көріністерін табу
және оның дамуына жагдай жасап, ұйымдастыру – мұғалімнің міндеті. Ендеше ол
оқу мазмұнын түсіндіруде оқушы санында “ұғыну”, “ой - операцияларын”
меңгеріп қана қоймай, олардың сезімдік қуаттарының әсерленуіне ерекше мән
беруі тиіс. Өйткені қандайда болсын дүниедегі материалдық заттар туралы ой
ең алдымен сезім мүшелеріне (көру, есту, сезіну, т.б.) ықпал ету
нәтижесінде туатын әсерлерден басталады. Сезімдік таным (құштарлығы, ықылас-
ынтасы, әсерленуі, т.б.) негізінде қабылданған жеткіншектің білімі,
іскерлік, икем - дағдысы, ой-ептілігі нәтижелі әрі жемісті болады. Білім,
іскерлік, дағды, есептілік әрекеттер жеткіншектердің дарлық психологиялық
қасиеттері мен ақыл – ой қабілеттерін жетілдіріп, танымдық белсендігінің
арттыруына жетелейді. Танымдық белсенділік мәселелік сұрақ, берілген
тапсырманы өз бетінше талдау, салыстыру, жинақтау және ғылыми болжау жасату
арқылы туындайды.
Оқушылардың оқу үрдісіндегі танымдық іс-әрекетінің дұрыс қалыптастыру
үшін не істеуіміз қажет деген сұраққа С.Жақыпов (Психология позвательной
деятелности, А. – 1992) өзеңбегінде “сабаққа әр түрлі бейнелі
көрнекіліктерді, логикалық сызбаларды, шартты-графикалық құралдарды қолдану
керек. Осы аталғандар оқушылардың оқу үрдісіндегі танымдық іс-әрекетін
жандандырып, өз бетімен жұмыс жасауға және оны меңгертуге төзімділігін
арттырудың бірден-бір негізгі тәсілі болып табылады” деп жауап береді.
Демек, таным қызыметіне байланысты оқыту әдістер: жаңа сабақты түсіндіру,
бекіту, біліктілікпен дағдыны қалыптастыру тәсілдерін мейлінше ұғымды
пайдалану ұстаздың психологиялық білім даярлығына байланысты.
Демек, жеткіншек жасындағылардың оқу үрдісіндегі танымдық іс-
әрекеттерін дұрыс қалыптастыру үшін мыналарды білу керек:
- әрбір жеткіншек жасындағы оқушылардың бойында кездесетін танымдық
қабілеті мен икем-дағдысы қай кәсіпке, қай салаға сай екенін анықтап
зерттеу;
- оқушылардың қабілет ерекшелігіне қарай кәсіптік бейнелеу;
- қандай да болсын кез-келген мәселелік жағдайаттарға ғылыми болжам
жасаудың негіздерін үйрету;
- жеткіншек жасындағылардың бойындағы нышан қуаттарының ашылуын көздеп,
танымдық белсенділігінің жандауын ұйымдастыру, т.б. Сондықтан ең
бастысы оқыту жүйесіндегі өзекті мәселе – мұғалімнің осы үрдісті
шебер басқара білуі және оқушылардың кәсіптік қызығуын, ықылас-
ынтасын, танымдық жан қуаттарын дамытып отыруы қажет. Олай дейтініміз:
оқыту үрдісінің қозғаушы күші-ұстаз бен оқушының біріккен танымдық іс-
әрекеттерінің жиынтығы болып саналады.

Танымдық белсенділік талаптары

Қоғамдық прогресс пен ғылымның ықпалынан, оқудың жалпы міндеттері мен
озат тәжірибесінің жинақталуынан оқыту талаптары дамиды, нақтыланады,
жетіледі.
Білім беру және оқыту теориясы оқыту барысында, оқушылардың
саналылығы, белсенділілігі, өзбеттілілігі, бімім мен біліктерінің
беріктілігі, ұғынық – ұлылығы және әрекеттілігі талаптарын қамтиды. Бұл
талаптарының орындалуы оқушылардың оқу материалдарын түсінуге, өткенді
жаңамен байланыстыруға, негізгісі мен қосымшасын анықтауға, алған
білімдерін тәжірибеде пайдалануға, өз пікірлерін дәлелдеуге ұмтылысынан
көрінеді.
Оқу үрдісі оқушылардың танымдық іс-әрекетінің нәтижесінде жүзеге
асады, ал ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Оқушылардың сыныптан тыс оқыту үрдісінде танымдық іс-әрекетін қалыптастырудың теориялық негіздері
Мeктeпкe дeйінгі мeкeмe бaлaлaрының танымдық іс-әрекетін ұйымдастыруды тeориялық тұрғыдан нeгіздеп, оны белсендетудің әдіс-тәсілдер жүйесін жасау
Бастауыш сыныптарда дидактикалық ойындар арқылы оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін қалыптастыру
Оқытудың кредиттік жүйесінде студенттердің өздік жұмыстарын ұйымдастыру
Бастауыш сынып оқушыларының танымдық іс-әрекетін арттыруда оқу-танымдық әрекетті жетілдіру
Оқушылардың сыныптан тыс оқыту үрдісінде танымдық іс-әрекетін қалыптастыру
Болашақ мамандардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастыру біліктерін қалыптастыру
Бастауыш сынып оқушыларының танымдық іс-әркетін мотивацияландырудың педагогикалық шарттары
Танымдық қызығушылық
Бастауыш сыныптарда дидактикалық ойындар арқылы оқушылардың танымдық белсенділігін қалыптастыру
Пәндер