витаминдер

Кіріспе
І А Витаминоз
1. Витаминдер туралы түсінік
2. Витаминдердің адам өміріндегі маңызы.
Қортынды

А витаминоз, Гиповитаминоз.
Витаминдер туралы жалпы түсініктеме. (лат вита - өмір + аминдер – құрамында азоты бар химиялық заттар). Витаминдер – аз мөлшерде кездесетін органикалық заттар. Олар тіршілікке өте қажетті. Қазіргі кезде клеткадағы және организмдегі зат алмасуының түрлі жақтарына әсер ететін 30 шақты витаминдер бар. Бұл әсер витаминдер ферменттердің құрамына кіретіндегі белгілі. Егер организмде витаминдер жеткіліксіз болса, онда ферменттер тізілуін тоқтатады, яғни зат алмасу процесс бүлінеді. Егер тамақта витаминдердің біреуі немесе бірнешеуі жеткіліксіз болса немесе мүлде болмаса, тіршілікке қауіп төнеді, зат алмасуы бұзылады, т.б. күрделі өзгерістер туады. Витаминдерді латын әріпімен А, В, С, Д, Е, К, Р, РР деп белгілейді және химиялық құрамына сай аталады. Мысалы, аскорбин қышқылы немесе с витамині. Барлық витаминдерді екі топқа бөледі. Майда еритіндер және суда еритіндер тобына А, Д, Е витаминдерді (В1-12, С, Р т.б) жатады. Витаминдердің біразы гормондардың, ферменттердің т.б. биологиялық белсенді заттардың құрамына кіреді. Ал біразы (Е, С, Р витаминдері) клетка мембранасының құрамына кіріп қорғаныс, яғни анти – оксиданттық қызмет атқарады. Көптеген витаминдер адам денесінде өндірілмейді. Олар ішкен, жеген тамақтың құрамында провитамин (витамин алды) түрінде болады. Провитаминдер витаминдердің белсенді түрі емес, бұлар адам организмінде ғана белсенді түрге ауысады. Кейбір витаминдер организмде химиялық жолмен түзіледі. Инозит, пангал қышқылы, холин т.б витамин тәрізді органикалық қосындылар да витаминдердің рөлін атқарады. Ұзақ мерзім бойы жылы тамақтың құрамында витаминдер мүлде болмаса, онда а витаминоз, ал жеткіліксіз болса гиповитаминоз мөлшерден артық болса гипервитаминоз деп аталатын сырқаттар пайда болады. Гипервитаминоз көбінесе майда еритін витаминдердің денеде көп болуына байланысты туады. Витаминдердің мөлшеріне байланысты сырқаттар көпке созылса, адам өліп кетуі де мүмкін. Ал жетпеген витаминдерді тағамдарға