Металдардың құрылысы, химиялық және физикалық қасиеттері

Сабақтың тақырыбы: Металдардың құрылысы, химиялық және физикалық қасиеттері
Сабақтың мақсаты:
Дамытушылық: 1. Оқушыларды металдардың физикалық және химиялық қасиеттері мен таныстырып, тереңдету, қортындылау.
Білімділік: 2. Әр түрлі ұлттық үдіріс элементтерін пайдаланып және пән аралық байланыстарды қамту арқылы пәнге қызығуын, ойлау, есте сақтау қабілетін жетілдіру.
Тәрбиелік: 3. Ізденпаздыққа, жауапкершілікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақты түсіндіріу. Сұрақ-жауап.
Сабақтың типі: аралас, жарыс-ойын сабағы.
Пәнаралық байланыс: биология, физика.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі:
1. 1 Оқушылар мен амандасу.
1. 2 Журнал бойына оқушылардың тізімін тексеру.
1. 3 Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
2.Үй тапсырмасы: Үйге берілген тапсырманы тексеру.
3. Жаңа сабақ:Оқушыларды жаңа сабақтың мақсатымен таныстыру
Қызық думан өміріміз ғаламат
Қас қаққанша жаңа қала, жаңа бақ
Қыруар істің қайсысында болса да,
Құдіретті химия жүр аралап.
Сабақтың ұраны:
Білген сайын келеді біле бергім,
Біле беру емеспе тілегі елдің.
Металдардың кристалдық торлары екі типті болады: кубтық және гексагональды.
Кубтық кристалдық тор екіге бөлінеді:
1. Кубтық көлемді орталықтанған тор
2.Кубтық бүйірлі орталықтанған тор
Жай заттар - металдар атомдары металдық кристалдық тор түзеді. Бұл металдардың жалпы физикалық қасиеттері металдық кристалдық тор түзеді. Н. Н. Бекетов 1865 ж. Металдар белсенділігінің ығыстырғыштық қатарын құрастырды. Оны қазіргі кезде металдардың электрохимиялық кернеу қатары деп атайды:
Li K Ca Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb (H) Cu Hg Ag Pt Au
Бұл металдардың жалпы физикалық қасиеттері: металдық жылтыр, электр және жылу өткізгіштік, созылғыштықтың пайда болуына әкеледі. Металдық тор екі типті болады. Сондықтан металдардың қаттылығы, тығыздығы, балқу температурасы, иілгіштігі әр түрлі болады. Металдар құймалар түзеді.
Химиялық қасиеттері.
Металл атомдары барлық уақытта тотықсыздандырғыштар:
Meº - nē -->Men+
Металдар тотықсыздандырғыштар ретінде қосылу реакциясы:
а) Оттекпен-оксидтер түзеді:
2 Mg+O2 -->2MgO
б) күкіртпен-сульфиттер түзеді:
2Al+3S --> Al 2S 3
в) галогендермен-галогенидтер түзеді: 2Na + Cl2-->2 NaCl
г) азотпен-нитридтер түзеді:
3Ca + N 2--> Ca 3N2
д) көміртекпен-корбидтер түзеді:
4Al + 3C --> Al 4C3
е) сутекпен - гидридтер түзеді:
2Na+H2 --> 2NaH
Орынбасу реакциялары:
а) сумен: 2Li + 2H2O --> 2LiOH + H2↑
ә) оксидтермен:
2Al + Fe2O3--> Al2O3 + 2Fe
б) қышқылдармен:
Zn + H2SO4 --> ZnSO4+ H2↑
в)тұздармен:
Fe + CuSO4 --> FeSO4 + Cu
"Алтын қабақ ату" арқылы металдардың химиялық, физикалық қасиеттерін берілген үлестірме арқылы анықтау.
Химиялық эстафета - "Тал отырғызу"
"Әдепсіз өскен баладан, тәртіппен өскен тал жақсы"
Төменде берілген айналуларды жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазу
а) Ca --> CaO --> Ca(OH)2 --> CaCO3 (әктас)
ә) Na --> Na2O --> NaOH --> NaCl
Күш сынасу - "Білегі күшті бірді жығады, білімі күшті мыңды жығады"
Жұмбақтар.
Құрғақ жерде сақтайсын,
Онсыз тамақ таппайсың? (тұз)
Кең әлемді кернейді,
Көзің бірақ көрмейді. (ауа)
Викториналық сұрақтар: 1) Ядросында протон саны бірдей атомдар түрі? (химиялық элемент)
2) Казіргі кезде неше элемент белгілі? (110)
3) Периодтық жүйедегі элементтердің көлденең қатары (период)
4) 3 периодта 3топта, реттік номері №13.(Al)
Бұл қандай элемент? (Al)
5) Заряды жоқ бөлшек? (нейтрон)
6) Тұздың суда еруі қандай құбылыс? (физикалық)
7) Химиялық реакцияға түсетін заттарды не дейді? (бастапқы заттар)
8) Реакциялардың жүруін заттардың формулалары және коэффиценттер жәрдемімен шартты түрде жазуды қалай атайды? (химиялық реакция)
9) Металдардың бұзылуы (коррозия)
10) Жеті ғаламшарды, ал химиктер жеті металға теңеген. Осы жеті металды атаңыз? (Алтын, күміс, мыс, темір, қорғасын, сынап, алюминий)
Сөз жұмбақ шешу.
Арқан татыс - "Асу бермес асқар жоқ"
Химия ырыс кой, түсінсең пайдасын
Қызметі өрлесін маңызын жоймасын.
Атом-бомба, полигон жарғызбасын,
Адамзатты қылмысқа барғызбасын.
Жамандыққа қолданып химияны,
Басымызға азапты салғызбасын.
4. Оқушыларды біліміне қарай бағалау.
5. Үйге тапсырма: Металдар тақырыбына реферат жазу.