Жыныстың генетикалық анықталуы. Жыныспен тіркес тұқым қуалау

Баспаева Жібек
Биология
9 сынып

26- сабақ Жыныстың генетикалық анықталуы. Жыныспен тіркес тұқым қуалау. Гендердің өзара әрекеттесуі. Адамның генетикалық әртүрлілігі. Адамның генетикалық денсаулығына ортаның әсері. Адамның генетикалық аурулары.

Сілтеме
Оқу бағдарламасы, 9 сынып биология оқулығы. Алматы, <<Мектеп >> 2007
Мақсаты
Жыныстың генетикалық анықталуы. Жыныспен тіркес тұқым қуалау. Гендердің өзара әрекеттесуі. Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық. Адамның генетикалық әртүрлілігі. Адамның генетикалық денсаулығына ортаның әсері. Адамның генетикалық аурулары..туралы мағлұмат алу арқылы дәлелдеу, жалпылау, алған білімдерін өз бетінше пайдалана білуге дағдыландыру, пәнге деген ынтасын арттыру, өз бетімен және де топпен жұмыс жасауға үйрету.
Оқыту нәтижелері
Жыныстың генетикалық анықталуы. Жыныспен тіркес тұқым қуалау. Гендердің өзара әрекеттесуі. Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық. Адамның генетикалық әртүрлілігі. Адамның генетикалық денсаулығына ортаның әсері. Адамның генетикалық аурулары туралы оқушылар білетін болады.
Негізгі идеялар
Жыныстың генетикалық анықталуы. Жыныспен тіркес тұқым қуалау. Гендердің өзара әрекеттесуі. Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық. Адамның генетикалық әртүрлілігі. Адамның генетикалық денсаулығына ортаның әсері. Адамның генетикалық аурулары туралы білімді негізге алып, сыни тұрғысынан ойлауды дамыту.
-жаңа теориялық ақпаратты беру арқылы жаңаша ойлау дағдысын қалыптастыруға ықпал жасау
-топпен жұмыс арқылы бірлесе оқуға, сұраққа жауап алып, салыстырып, ойын еркін жеткізуге бағыт беру.
Тапсырма
Топпен жұмыс
Өз бетімен жұмыс
Шығармашылық жұмыс
Жұппен жұмыс
7 модульды қолдану
1. Сыни тұрғыдан ойлау
2. Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау
3. Оқу мен оқытудағы жаңа тәсілдер
4. Жас ерекшеліктеріне қарай оқыту
5. Дарынды және талантты балаларды анықтау.
6. АКТ ны пайдалану
7. Көшбасшылық

Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары
Уақыты
Мұғалімнің іс әрекеті
Оқушының іс әрекеті
Ұйымдастыру
3 мин
Ұйымдастыру бөлімі.
Оқушыларды топтарға бөлу.
Топқа бөлу кезінде магнит әріптерді қолданамын.
Топ басыларын сайлап, бағалау парақшасын таратамын.
Оқушылар сәлемдесіп,
бөлінген топтарына отырып, топ басшысын сайлау. Топтар дауысты, дауыссыз, сандарға бөлінеді.
Негізгі бөлім
Үй тапсырмасын тексеру
5 мин
Білу.
Үй тапсырмасын тексеру.
<<Он сұрақ >>
үй тапсырмасы бойынша оқушылар сұрақтар берілген жауаптарға қарсы сұрақтар қояды. Жасырылған сөздер:
Ген, генотип, фенотип, локус, кариотип, аллель, хромосома, генетика, ДНҚ, моногибридті, дигибридті.
Оқушылар өтілген тақырып бойынша өз ойларын айтады және екі ұсыныс айтады.

Жаңа сабақты ашу
10 мин
Түсіну
Жаңа сабаққа байланысты мұғалімнің түсіндірмесі: бейне материал, эл оқулық.
Джигсо бойынша.Гентикалық аурулар.
І топ. Даун синдромы
ІІ топ. Шершевский- Тернер
ІІІ топ. Клайнфельтер

Тапсырмалар бойынша оқушылар бір-біріне түсіндіреді. Ролдерге бөлінеді.
Топ басшысы бағалап отырады.
Жаңа сабақ бойынша тапсырмалар.

10 мин

5мин

Қолдану.
оқулықпен жұмыс
электронды оқулықпен жұмыс. Есептер шығару
І топ. Дальтонизм
ІІ топ. Гемофилия
ІІІ топ Қан топтары
1. Дені сау ерлі-зайыптылардың отбасында дальтонизмнің белгісі бар бір ер бала және дені сау қыз бала дүниеге келген. Осы аталған адамдардың барлық генотипін анықтаңдар.
2. Гемофилиямен ауыратын ер адам әкесі гемофилик дені сау әйелге үйленген. Осы отбасында дені сау балалардың дүниеге келуі мүмкін бе ?
3. Әкесінің қан тобы ІV , шешесі ІІ қан тобы бойынша гомозиготалы отбасындағы балалардың генотипін анықтаңдар

2-3 оқушыға жеке тапсырмалар беру

Талдау
<<Бір айналым сөйлесу>> генетикалық аурулардың пайда болу себептерін оқушылар өзара талдайды,
Сергіту сәті. <<Отшашау>> треннингі

Топ оқушылары есепті ығарып өзара талдайды.

Топ басшылары бағалап отырады.

4мин
Жинақтау
Генетикалық диктант
Адам кариотипі барлығы _____________ хромосомадан құралған. Бұл хромосомалардың ________ жұбы __________ деп аталады және аталық та да аналықта да бірдей белгілерді тасымалдайды. Аталық пен аналықты ажыратуға қатынасатын хромосомаларды ___________ хромосомалары деп атайды. Жыныс хроласомалары бойышна бірдей гаметалар тасымалдайтын жынысты ___________ деп атайды және ______ таңбалайды. Жыныс хромосомасы бойынша әр түрлі гаметалар түзетін жынысты ___________ деп атайды және ________ белгісімен таңбалайды
топ басшылары жиынтық бағаны қойып отырады.

Кері байланыс
3мин
Инсерт кестесі
Білемін /білдім /білгім келеді
Топ басшысы бағалап отырады.

Бағалау:
Критерий бойынша бағалау.
Жиындық бағалау.

Сабақ соңында бағалау өлшемдері белгіленген кестеге сәйкес оқушыларды топ басшылары
жиынтық бағалайды. Сабақ барысында формативті бағалап отырамын.
Топ басшысы жиынтық бағаны айтады.
Рефлексия

<<Чемодан>>- өзіңіздің көніл-күйінізден шықан , өзіңізге алатыныз
<<еттартқыш>>- әлі де өзіңіздің ойыңыздан өткізесіз
<<қоқыс жәшігі>> -өзіңізге керек жоқ
Чемодан
Еттартқыш
Қоқыс жәшігі

Үйге тапсырма:

Жыныстың генетикалық анықталуы. Адамның генетикалық аурулары туралы қосымша мағлұмат жинап келу.

Бағалау парақшасы

Р/c
Оқушының аты жөні
Білу
<<Он сұрақ>>
Түсіну

Джигсо
Генетикалық аурулар
Қолдану

Практикалық жұмыс
Есептер шығару
Талдау

<<Бір айналым сөйлесу>>
Жинақтау

Генетика лық диктант
Бағалау

Инсерт

Қорытынды бағалау
1

2

3

4

5

Бағалау критерийлері:
1. Білу. <<Он сұрақ>> бойынша орындалған
Толық жауапқа - 3 ұпай.
Орта -2 ұпай
Төмен -1 ұпай.
2. Түсіну. <<Джигсо>> Генетикалық аурулар
Түйінді ой қосқандар-1ұпай
Биологиялық тілді дұрыс қолдана білу. -1ұпай
3. Қолдану: Дұрыс шығарылған есепке .-1ұпай
4. Талдау: Ойын толық тұжырымдап жеткізе білуі.-1ұпай
5. Жинақтау: Генетикалық диктант .5-ұпай.
6. Бағалау: Ойын толық тұжырымдап жеткізе білуі.-1ұпай

9-10 ұпайға - <<5>>
6-9 ұпайға - <<4>>
3-5ұпайға - <<3>>

Ген,
генотип, фенотип, локус, кариотип,
аллель, хромосома, генетика,
ДНҚ, моногибридті, дигибридті.