Аңыздан жаралған жетіген

Сабақтың тақырыбы : "Аңыздан жаралған жетіген"
Сабақтың мақсаты : Арфа тектес аспаптармен таныстыру
Білімділік мәні : Жетіген аспабымен танысу
Дамытушылығы : Ән айту қабілетін дамыту
Тәрбиелік мәні : Балаларды қайырымдылыққа тәрбиелеу
Сабақтың типі : Жаңа сабақ.Музыкалық саяхат сабақ
Көрнекілігі : Слайд.Ұлттық аспаптар.Суреттемелер.Аудио.Ән тексті
Пәнаралық байланыс : Әдебиет, тарих
Пайдаланылған әдебиеттер : Музыка оқулығы 2 - сынып
Авторлары : А. Райымбергенов, С. Райымбергенова, Ұ.Байбосынова
Сабақ барысы : Уақыты : Жоспары :
1. Ұйымдастыру Сәлемдесу, түгендеу
2. Өткен сабақты сұрау Табиғатпен үндескен сыбызғы
3. Жаңа сабақты түсіндіру Аңыздан жаралған жетіген
4. Музыкалық тыңдау " Балапан қаз "
5. Әндету Домбырасыз сән қайда?
6. Сергіту
7. Музыкалық ойын Аспаптармен ойын
8. Қорытындылау Жетіген аспабы
9. Бағалау "5" "4" "3"
10. Үйге тапсырма беру Домбырасыз сән қайда?

-Саламатсыздар ма балалар?
-Бүгін кім кезекші?
-Олай болса үй тапсырмасына көшейік
-Үйге қандай тапсырма берілді?
-Кімдер дайын?
-Ия, қазақтың ұлттық аспаптары соның ішінде ұрып ойнайтын және үріп ойнайтын аспаптармен таныстық.
1. Ұрып ойнайтын аспаптарға қандай аспаптар жатады?(Дауылпаз, дабыл, тұяқтас, асатаяқ, қоңырау)
2. Үріп ойнайтын аспаптарға қандай аспаптар жатады?
3. Қандай аспап суреттерін салып келдіңдер?
Хор: "Қалаулым" халық әнін орындау
Жарайсыңдар балалар, үй тапсырмасын барлығың орындап келіпсіңдер. Ал енді біз жаңа сабағымызға көшейік.
Біз балалар ұрып,үріп ойнайтын аспаптармен таныстық.Олар: дабыл, дауылпаз, бұғышақ, үскірік, сазсырнай, тастауық.Біз ішекті шертіп ойнайтын қандай аспаптар бар?(домбыра, шертер, жетіген.)Олай болса біз бүгін жетіген аспабымен танысамыз.
Дәптерімізді ашып,қаламдарымызды алып,бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбын жазып қояйық.
"Аңыздан жаралған жетіген"
Жетіген жеті ішекті, көне шертпелі аспап.Ел арасында сақталған жетігеннің ішегі аттың қылынан тағылып,тиектің орнына асықтар пайдаланылған.Аспаптың құлақ күйі осы асықтарды әрлі-берлі жылжыту арқылы келтіріледі екен.Ішегінің саны жетеу болғандықтан жетіген аталған.Жетіген аспабына байланысты оны ертеде жеті ұлынан айырылған күйші-өнерпаз жасап,"Жетігеннің жеті күйін" шығарыпты дейтін аңыз бар.Бұл аспапты жасау қаншалықты қиын болса,оны меңгеріп,күйін келтіре ойнау да екінің бірінің қолынан келе бермейді.
Жетіген туралы аңыз.
Ерте кезде ауылда бір қария тұрады.Оның жеті ұлы болған.Бір жылы қатты жұт болып,адамдар тамақсыз қалады,сөйтіп қарияның үйіне қайғы орнайды.Аштықтан үлкен ұлы Қания өлгеннен кейін қария кепкен ағаштың бөлігін алып,оған ішек салып,тиек қойып, "Қарағым"
күйін орындайды,Төралым деген екінші ұлы өлгеннен кейін екінші ішек тартып "Қанат сынар" деген күй шығарады,үшінші ұлы Жайкелдіге ол "Құмарым" күйін,төртінші ұлы Бекенге "От сөнер",бесінші ұлы Хауасқа "Бақыт көшті",Жүлзарға "Күн тұтылуы" атты күйін шығарады.Ең кіші ұлы Қиястан айырылған қария жетінші ішекті тартып, "Жеті баламнан айырылып,құса болдым" атты күйін орындайды.Аспаптан қайғыға толы көп дыбысты ала отырып,орындаушы әртүрлі әуен арқылы өзінің балаларының бейнелерін көрсетеді.Бұл шығарылған әуендер мұннан әрі дамытылып,аспапты орындаудағы күй - пьеса түрінде бізге "Жетігеннің жетеуі" деген жалпы атпен жеткен."Жетіген деген атау екі сөзден тұрады:жеті және ән" - "Жетіген" деген ұғымды береді.
Ал балалар біздің жетігенге ұқсас орыс халқында гусли деген,ал украин халқында цинбало деген аспаптар бар екен.
Музыкалық шығарма тыңдау.
"Балапан қаз" әні.
Ән қай аспапта орындалған?Жетігеннің даусы құлағымызға қалай естілді?
Ән үйрену: "Домбырасыз сән қайда"әні: И.Нүсіппаев.
Әнді орындамас бұрын дауыс жаттығуын жасаймыз.
До, ре, ми, фа, соль, ля, си, до.
Ө-нер-ді үй-рен, үй-рен де жи-рен.
1.Елдің жырын жырлаған
Қайғысын да толғаған
Домбырасыз ешқашан
Жүрекке ем қонбаған
Қайырмасы:
Домбырасыз сән қайда?
Домбырасыз ән қайда?
Ән мен күй бар өмірде
Отта лаулап жанбай ма?
2.Құрманғазы, Тәттімбет
Домбырамен сайраған
Жүрекке от жақсын деп
Елге күйін арнаған
Сергіту сәті
Суреттегі аспаптарды ата: Шертер,қобыз,жетіген,қоңырау,сыбызғы
Қорытындылау:
1.Көп ішекті музыкалық аспап не деп аталады?
2.Жетіген аспабының тиегі неден жасалады.
3.Жетіген аспабында қандай әуен тыңдадық?
Үйге тапсырма:
"Домбырасыз сән қайда"әнін жаттау.
Бағалау: