Кенесары Қасымұлының (1837-1847) ұлт-азаттық көтерілісі: себептері, кезеңдері және тарихи маңызы

Сабақтың тақырыбы : §20 - 21. 1837 - 1847 жылдардағы Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт - азаттық көтеріліс.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік : Қазақстан аумағындағы отаршылдыққа қарсы ең ірі көтерілістің мақсатын, барысын, негізгі кезеңдерін, тарихи маңызын аша отырып, оны Ресей халықтарының азаттық үшін күресінің бір бөлігі екенін, ол қазақ қоғамы мен патша үкіметі арасындағы қайшылықтардың салдары екенін көрсету;

Дамытушылық: Қазақстан аумағындағы көтерілістерге және Қазақ хандығы мен Кенесары билігіне салыстырмалы талдау жасау, қорытынды шығару, өз көзқарасын дәлелдеу дағдыларын жетілдіру;

Тәрбиелік :

Отан тарихына құрметпен, мақтанышпен қарауға, адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: Интерактивті

Сабақтың көрнекілігі : слайдтар, сызба, карта.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру

А) оқу құралын тексеріп түгендеу;

Б) Оқушы зейінін сабаққа аудару

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

1. Елек өзені аумағындағы жерлерді алу қай жылы басталды?

2. Орск және троицк қамалдары арасында шеп тұрғызу үрдісі қалай жүрді?

3. ХІХ ғасыр 20 - 30 ж көтерілістердің жеңілу себептері мен тарихи маңызы неде?

Кестемен жұмыс.

ІІІ. Жаңа сабақ .

1. Көтерілістің себептері, мақсаты және қозғаушы күштері;

2. Кенесары Қасымұлы - қаһарман батыр, қолбасшы, дипломат, аса көрнекті мемлекет

қайраткері;

3. Көтеріліс барысы;

4. Көтерілістің жеңілу себептері мен салдары, тарихи маңызы

Көтерілістің себептері:

-азаттық үшін күрескен әкесі, ағалары, туыстарының ерлікпен қаза болуы, қоқандықтардың езгісінен қазақтарды азат ету, Ресейдің озбырлығын тежеу;

Көтерілістің қозғаушы күші:

К. Қасымұлының көтерілісі қазақстанның көп жерін қамтыды. Үш жүз қазақтары көтеріліске азаттық үшін белсене қатысты.

Негізгі қозғаушы күші қарапайым халық.

Көтерілістің сипаты:

Ұлт - азаттық және отаршылдық езгіге қарсы көтеріліс.

Көтерілістің барысы:

1837 жыл, қараша 1841 жыл тамыз

1838 жылдың көктемі 1843 жыл маусым

1838 жыл мамыр 1841 жыл тамыз

1838 жыл жаз айы 1844 жыл шілде

1844 жылдың соңы 1845 жыл сәуір

1845 жыл қазан мен қараша 1847 жыл

Көтерілістің жеңілу себептері:

Кенесары ханның жасақтары Ресейдің жақсы қаруланған әрі күшті әзірліктен өткен тұрақты әскеріне қарсы тұра алмады. Оның үстіне, Кенесары бірнеше бағытта - патша үкіметіне, қырғыз манаптарына және Қоқан хандығына қарсы соғыс жүргізді. Мұның өзі оның негізгі күштерін едәуір шашыратты. Сұлтандар мен рубасылардың арасында ауызбірлік болмады. Қазақстанның кенесары хан бастаған ұлт - азаттық көтерілісі осылайша жеңіліс тапты.

Көтерілістің тарихи маңызы:

Кенесары көтерілісі Ресей отаршылдығына қарсы бағытталған қазақ елінің ең ірі бас көтеруі болды. Көшпелілер он жыл бойы өз тәуелсіздігін, еркіндігін қорғап, мұздай қаруланған Ресей әскерімен алысып, өз хандығын, соңғы ханын қорғады.

ІҮ. Бекіту.

А) 1837-1847 жылдардағы Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс

Көтерілістің басталу себептері

Патша үкіметі қазақ халқының ежелден

келе жатқан дәстүрлі жерлерін бекіністер

салу арқылы тартып ала бастады.

Алым - салық түрлері көбейе түсті .

Көтерілістің басталу себептері: Көтерілістің мақсаты

Патша үкіметі қазақ халқының ежелденкеле жатқан дәстүрлі жерлерін бекіністерсалу арқылы тартып ала бастады.Алым - салық түрлері көбейе түсті.:

Қазақтардың патша үкіметі тартып

алған жер аумағын өздеріне

қайтып алу, алым -салықтарды жою,

округтерді тарату

Көтерілістің басталу себептері: Көтерілістің басты қозғаушы күші

Қарапайым халық, старшындар, билер,

батырлар, тіпті сұлтандар да болды

Көтерілістің басталу себептері: Көтеріліс қамтылған аймақ

Патша үкіметі қазақ халқының ежелденкеле жатқан дәстүрлі жерлерін бекіністерсалу арқылы тартып ала бастады.Алым - салық түрлері көбейе түсті.: Бүкіл Қазақстан жері

Көтерілістің басталу себептері: Көтерілістің тарихы маңызы

Қазақ халқының патша үкіметіне қарсы

жаппай қатысқан бұқаралық соғыс

тардың бірі болды. Көтеріліс табысқа

жетпесе де, оның ұлы істері де

халық есіне мәңгі сақталады

Б) Замандастарының айтуынша К. Қасымұлын қандай жеке қасиеттерімен

сипаттауға болады.

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Аңшылыққа қызықпаған

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Жақсы аңшы болды

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Жаныңдағылардан қара қылды қақ жарған әділдігімен, ерік - жігерімен, қажымас қайратымен ерекшеленді

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Мінезінің әлсіздігімен, қызбалығымен ерекшеленді

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Қайсар, ақылды, батыл болды

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Бойкүйез, батылсыз болды

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Ұйымдастырушылық және қолбасшылық таланты жоқ

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Ұйымдастырушылық және қолбасшылық қабілетке ие

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Ашаң жүзді, орта бойлы, төртпақ тұлғалы

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Бойы ұзын болғанымен, тым арық еді

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Көп сөйлейтін

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Аз сөйлеп, көп тыңдайтын

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Аса діндар болды

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Дінге артық берілгендігімен ерекшеленбейтін

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Мінез - құлқының сипаттары: батыл және қаһарман

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Қорқақтық пен екіжүзділік танытуы мүмкін еді

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Жалғыздықты қалайтын тұйық адам еді

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Қонақжайлылығымен ерекшеленетін

Ат құлағында ойнады, садақпен құралайды көзге ататын мерген болды.: Дәулетті адам болды

Салт атпен жүре алмады, бірақ мерген болды: Дәулетті адамдар қатарына жатайтын

В) Тарихи лото. Уақыттары бар карточкаларды оқиғаларға сәйкес нөмірлеңіз.

1. Кенесары Тобыл өзенінің жоғарғы ағысында сұлтан
А. Жантөреұлының жасағына соққы берді.
2. Орынбор губернаторы Петровскийді Обручев алмастырды.
3. К. Қасымұлының негізгі күштері Екатерина станицасына
шабуыл жасады.
4. Ресей императоры қазақ ханына қарсы жорық ұйымдастыру
туралы жарлық шығарды.
5. Кенесары ханға Ресей елшілері жіберілді.

1844 ж шілдесі

1: 2

1844 ж шілдесі: 1842 жыл

1: 2

1: 3

1844 ж шілдесі: 1845 жыл

1: 5

1: 4

1844 ж шілдесі: 1844 ж тамызы

1: 3

1: 5

1844 ж шілдесі: 1843 жыл