Химиялық реакциялар типтері орынбасу, алмасу

№ 3 сабақ
Пәні: химия
Мектеп: <<Д. Қалматайұлы атындағы орта мектебі>> КММ-сі
Күні:
Мұғалімнің есімі: Дюсупова Толкын Аманбековна
Сабақтың тақырыбы: Химиялық реакциялар типтері: орынбасу, алмасу.
Сабақ негізделген оқу мақсаты: Алмасу, орынбасу реакцияларымен танысып, ұқсастығы мен айырмашылығын
ажыратады.
Сабақ мақсаттары
Барлық оқушылар: Алмасу және орынбасу реакцияларына химиялық теңдеулерді құра біледі

Оқушылардың басым бөлігі: Орынбасу, алмасу реакция теңдеулерін жаза және бір-бірінен ажырата біледі,теңестіре алады.

Кейбір оқушылар: Орынбасу, алмасу реакция теңдеулерін жаза және бір-бірінен ажырата біледі,теңестіре алады. Химиялық реакциялар ерекшеліктерін саралай біледі,есеп шығару дағдылары қалыптасады.
Тілдік мақсат
Оқушылар: Химиялық реакция типтеріне қатысты сұрақтарды түсінеді және жауап бере алады, оларды қалай бір - бірінен ажырата білу керектігін түсіндіре алады.

Негізгі сөздер мен тіркестер: орынбасу реакциясы, алмасу реакциясы .

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:

Талқылауға арналған тармақтар: Химиялық реакцияларды бөліп саралау қандай жағдайға негізделген?

Сіз неліктен, рекциялардың орынбасу және алмасу деп аталғанын айта аласыз ба?

Жазылым бойынша ұстанымдар: реакция типтері анықтамасын, сызбасын жаза білу
Алдыңғы оқу
Химиялық және физикалық құбылыстарды ажырата білу
Химиялық реакциялардың жүру белгілерін білу
Химиялық реакция теңдеулерін жаза білу
Ұйымдастыру кезеңі
3 минут
1. Сәлемдесу.
ә) сабаққа дайындығын тексеру
б) оқушылар назарын сабаққа аудару
2.Оқушылардың қызығушылығын ояту мақсатында психологиялық тренинг <<тілек алаңы>>, бір- біріне химиялық элементке теңеу арқылы тілек тілейді. (Алтындай ардақты бол, сынаптай жылдам бол т.б.)
3.Топтарға бөлу. (физикалық және химиялық құбылыстар арқылы)
Ойлауды Блум таксамониясы бойынша жіктеу
Мақсаты
Тапсырма түрлері.
Түрткілер
Күтілетін нәтиже
Бағалау

критериялар
дескрипторлар
белгі
Білу
7 минут
Оқушылар тест тапсырмаларына жеке жауап беру арқылы қосылу және айрылу реакцияларын
қаншалықты меңгергенін анықтау
Оқушылардан қысқа тест алынады.
1.Магний мен оттектің әрекеттесу реакциясының типі:
А) айырылу. Ә) қосылу.
2.Қосылу реакциясын табыңыз.
A) NіCl2 + 2NaOH Nі(OH)2 + 2NaCl.
B) Cu(OH)2 CuO + H2O.
C) 2Na + Cl2 2NaCl D) Fe + CuCl2 FeCl2 + Cu.
E) 4KClO3 = KCl + 3KClO4
3.Егер химиялық реакцияның графикалық кескіні төмендегідей болса:

Онда реакция типі:
А) Қосылу. Ә) Алмасу.
4. Реакция типін анықтаңыз:
1) 2KClO3 2KCl + 3O2 2) 2H2 + O2 2H2O
A) 1-қосылу, 2-орынбасу B) 1-айырылу, 2-қосылу
C) 1-алмасу, 2-қосылу D) 1-айырылу, 2-алмасу
5.Айырылу реакциясы
A) K2O + SO3 K2SO4
B) AgNO3 + NaCl AgCl + NaNO3
C) ZnSO3 + 2HCl ZnCl2 + H2O +SO2 D)MgCO3 MgO + CO2
6. Берілген теңдеудің (...H2 + O2 ...H2O) коэффициенттері:
A) 1, 3 B) 2, 3 C) 2, 1 E) 2, 2
7. Қосылу реакциясына жатпайды:
A) 2H2 + O2 2H2O B) N2 + 3H2 2NH3
C) Fe + S FeS D) NH4Cl NH3 + HCl
8. Айырылу реакциясына жатпайды:
A) NH4Cl NH3 + HCl B) 2KClO3 2KCl + 3O2
C) Сu(OH)2 CuO + H2O
D) Fe + CuCl2 Fe Cl2 + Cu
9.Реакция теңдеуіндегі жазылмай кеткен коэффициенттер санын көрсетіңдер:
... Ba + O2 ... BaO
A) 4, 4 B) 3, 3 C) 5, 5 D) 2, 2
10.Реакция типін анықтаңыз:
1) 2Fe + 3Cl2 2FeCl3
2) 2Al(OH)3 Al2O3 + 3H2O
A) 1-айырылу, 2-алмасу B) 1-қосылу, 2-орынбасу
C) 1-алмасу, 2-қосылу D) 1-қосылу, 2-айырылу
Оқушылар тест тапсырмаларына жеке жауап береді. Берілген жауап нәтижесі бойынша өзін-өзі бағалайды.

Өткен сабақ бойынша қосылу және айрылу реакцияларын білу және қайталау
Химиялық тестке толық жауап береді
(10-8)

Химиялық тестке жартылай жауап береді.
(7-5)

Химиялық тестке
жауап берді(5-3)

Химиялық тестке
жауап бере алмады (2-0)

Түсіну
10 минут
Орынбасу реакциясы жай заттар мен күрделі заттардың әрекеттесіп, жай және күрделі заттардың түзілуі, ал алмасу реакциясы екі күрделі зат қатысуымен іске асатындығын түсіне алады
Ой қозғау <<Қысқаша көрсетілім>> реакция типтерін анықтау.
Жаңа ұғымдармен жұмыс жасалады.
Мәтінмен танысып шығады.
І-тапсырма: Мәтін топтарға бөлініп беріледі.
І-топ: Орынбасу реакциясы
ІІ-топ: Алмасу реакциясы
Оқушылар Power Point презентация әзірлеп, таныстырылым жасайды. Берілген мәтінмен таныса отырып, топ ішінде талқылайды. Талқыланған жұмысты топ атынан баяндамашы қорғайды.
Химиялық реакция типтерін, алмасу және орынбасу реакцияларының анықтамасын біледі
Алмасу және орынбасу реакцияларын саралап, мәнін түсіне алуы
химиялық реакцияларды саралап, мәнін толық түсіндіре алуы

химиялық реакцияларды саралап, мәнін түсіндіре алуы

химиялық реакцияларын , мәнін түсіндіре алмауы

Қолдану
10 минут
Реагенттер мен өнімдерді сәйкестендіріп, коэффиценттерін қойып, тапсырма орындай алуы
Тапсырма: Төменде берілген формулаларды реакция теңдеулерімен сәйкестендіріп, коэффиценттерін қойыңыздар, әр топқа тапсырма беріледі.
1 топ
2 топ
CuSO4+Fe=
2HCl+Mg=
2HBr+Mg=
Zn+H2SO4=
Fe+HCl=
Na+HOH=
КОН+ H2SO4=
NaOH+H2SO4=
MgCl2+H2↑ MgBr2+H2↑ NaOH+H2↑ \ ZnSO4+H2↑ FeCl2+H2↑ FeSO4+Cu↓
К2SO4+Н2О Na2SO4+H2O
Химиялық реакциядағы реагенттер мен өнімдерді сәйкестендіріп, коэффиценттерін қойып, тапсырма орындай алады
Регенттер мен өнімді сәйкестендіріп, теңестіреді.
Регенттер мен өнімді сәйкестендіріп, толық теңестіреді

Регенттер мен өнімді сәйкестендіріп, теңестіреді

Регенттер мен өнімді сәйкестендіре алмайды,, теңестірмейді

Талдау
5 минут
Оқушыларға орынбасу және алмасу реакциялары байланысты тәжірибе көрсетіледі. Көрсетілген тәжірибе бойынша жұпта талқылап, қорытынды шығарады
Тәжірибе алаңы
Орынбасу мен алмасу реакцияларының ұқсастығы мен айырмашылығын табады.
1.Мырыш пен тұз қышқылының әрекеттесуі.(әр үстелге сынауықтар,реактивтер)
2.Барий хлориді мен натрий сульфатының реакциясы.
3.Видео-опыт: интерактивтітақтамен 1. Мыстың, мырыштың тұз қышқылымен әрекеттесуі(орынбасу реакция)
2.Кальций,темір оксидтерінің тұз қышқылымен әрекеттесуі.(алмасу реакциясы)
3.Барий хлоридінің күкірт қышқылымен әрекеттесуі. (алмасу реакциясы)
Көрсетілген тәжірибе бойынша жұпта талқылап, қорытынды шығара алады.
Сабақта алған білімдерін практикаға ұштастыра алуы.
Сабақта алған білімін пайдаланып, тәжірибеге қорытынды жасай алады

Сабақта алған білімін пайдаланып, тәжірибе жасай алады

Сабақта алған білімін пайдаланып, тәжірибеге қорытынды жасай алмайды

Жинақтау
5 минут
Химиялық реакция типтері бойынша ой жинақтау және талдау жасау
"Соңғы сөзді маған қалдыр"
ойыны арқылы диалог құрау.
oo Химиялық реакция дегеніміз...
oo Химиялық реакцияның негізгі типтері...
oo Реакцияға бір күрделі зат түсіп, нәтижесінде...
oo Реакцияға бір жай зат және бір күрделі зат түсетін, нәтижесінде...
oo Екі немесе бірнеше жай заттардан, нәтижесінде...?
Химиялық реакция типтері бойынша ой жинақтай алады және талдау жасай алады
Нақты терминдерді айта алуы
Химиялық терминдерді толық жаза алады

Химиялық терминдерді жаза алады

Химиялық терминдерді жаза
алмайды

Бағалау
5 минут

Оқушылар орынбасу және алмасу реакциялары бойынша, өз ойларын пайымдауларын мазмұндап, оларды негіздейді
Моделдер құру, сызбанұсқа бойынша пайымдау
Сабақта қандай материал туралы білдіңдер?
Сендерге ең пайдалысы не болды?
Бүгінгі сабақ сендерге ұнады ма?
Кері байланыс
- бүгінгі сабақтан алған әсерім....
- мынаны түсіндім....
- маған мынау қиын болды......
- келесі сабаққа ұсынымын....
Оқушылар орынбасу және алмасу реакциялары бойынша, өз ойларын пайымдауларын мазмұндап, оларды негіздей алады
Өз ойларын жеткізе алуы
Моделдер құру, сызбанұсқа бойынша өз ойларын толық жеткізе алады

Моделдер құру, сызбанұсқа бойынша өз ойларын жеткізе алады

Моделдер және сызбанұсқасыз бойынша өз ойларын жеткізе алады