ЭЕМ-нің даму тарихы

ЭЕМ-нің даму тарихы

Сабақтың тақырыбы: ЭЕМ-нің даму тарихы

Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгеру сабағы

Уақыты: 90 мин.

Сабақтың педагогикалық мақсаты:
• Ақпараттық технологияны қолдану арқылы білім берудің сапасын арттыру;
• Интерактивті технология әдісі мен электронды оқулықты қолданудың
маңыздылығын көрсету;
• Студенттердің өз беттерінше іздену жұмыстары арқылы кәсіптік
шеберліктерін жетілдіруге, ғылыми көзқарасын қалыптастыруға ықпал ету;
• Интерактивті тақтаны қолдану арқылы студенттердің белсенділігі мен
қызығушылығын арттыру;
• Ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту;
• Пәнаралық және пәнішілік байланысты тереңдету;
• Пәнге деген қызығушылығын ояту.

Сабақтың мақсаты:
Білімділік:
❖ а) Жаңа сабақты меңгерту барысында студенттерге компьютер жайлы
жалпы мағлұмат беру;
❖ б) Студенттерді ЭЕМ-нің буындарымен таныстыру;
❖ в) Студенттердің өзіне қоғамға қажет қабілеттерін қалыптастыру, өз
бетінше білім алу, өзін-өзі дамытуға жағдай жасау.

Дамытушылық:
❖ а) Студенттерді өз мамандығына деген қызығушылықпен, сүйіспеншілікпен
қарауға баулу;
❖ б) Жаңа заман талабына сай технологиялармен жұмыс жасауға, тиімді
пайдалануға, іздемпаздыққа тәрбиелеу;
❖ в) Техниканың заман талабына сай қажеттілігін түсіндіру, өз бетінше
жұмыс жасауға бағыттау.

Тәрбиелік:
❖ а) Студенттерді компьютермен жұмыс барысында қауіпсіздік ережелерін
сақтауға үйрету;
❖ б) Студенттерді колледждің техникалық құрал жабдақтарын және дүние-
мүліктерді ұқыптап ұстауға үйрету;
❖ в) Шапшаңдыққа, өз ойын айта білуге қалыптастыру;
❖ г) Ұжымдық ауызбіршілікке баулып, шағын топта жұмыс істеуге үйрету;
❖ д) Дүниетаным шеңберін кеңейтіп, өз бетінше жұмыс істеуге
дағдыландыру.

Студент білуі керек:
- Студенттерге есептеу техникасының шығу тарихын түсіндіру;
- Есептеу машинасы қай елде, кімнің негізінде пайда бола бастады;
- ЭЕМ-нің буындарын;
- Компьютердің қай жылдан бастап өндіріске енгенін;
- Қазіргі таңда компьютердің қажеттілігін

Студент істей алуы керек:
- Есептеу машинасымен жұмыс жасауды;
- Ғылымның соңғы жетістіктерін, техниканың түрлерін және мүмкіндіктерін.

Сабақ барысында қолданылатын педагогикалық технологиялар: Оқытудың
компьютерлік , ақпараттық, дамыта оқыту, бақылау бағалау, деңгейлеп оқыту
және интерактивті технологиясы.

Белгіленген технологияны іске асыру әдістері:
Сабақтың әдісі - іздену, сұрыптау, сараптау, өзін-өзі бақылау,
ынталандыру, даралап оқыту, тапсырмалар, білім мен тәжірибені
байланыстыру.

Пәнішілік байланыс:
- Құзыреттілік аймағы А, оқыту модулі А1 ДК-дің пайдалану және
қауіпсіздік ережесін сақтау.
- Құзіреттілік аймағы Б, оқыту модулі Б1 ДК-дің негізгі құрылғыларының
конфигурациясы.

Пәндер аралық байланыс (қамтитын, қамтылатын пәндер)
Қамтитын пәндер:
- Физика (Конденсатордың құрылысы және түрлері Кронгарт, В.Кем, Н.
Қойшыбаев 10 класс 252-256 беттер)
- Математика (Маматематикалық ұғым Т.Қ.Оспанов, Ш.Х.Құрманалина,
С.Қ.Құрманалина 62-66 беттер)
Қамтылатын пәндер:
- Психалогия (Психика мен сананың дамуы К.Жұмасов 36 бет)

Сабақтың жабдықталуы:
Көрнекті құралдар:
- Слайдтар;
- Электронды оқу құралы;
Үлестірме материалдар:
- Тапсырма.
Техникалық оқу құралдары:
- Компьютер;
- Интерактивті тақта;
- LCD TV (сұйық кристалды теледидар);
- CD, DVD дискілер.
Сабақ барысында қолданылатын оқу-әдістемелік құралдар:
- Қазақстан Республикасының ақпараттық теңсіздікті төмендету
бағдарламасы бойынша халақты компьютерлік сауаттылыққа оқыту
жөніндегі оқу-әдістемелік құрал // К.Б. Есекеев, Г.Қ. Нұрғалиева
Алматы, ҰАО АҚ, 2007 -136 б. //

Қолданылған негізгі әдебиеттер
1. Симоновича С.В. Информатика 2-е издание 2004.
2. Рапаков Г.Г. Ржеуцкая С.Ю. «Программирование на языке паскаль». 2005
3. Салливан Ф., Уайт Дж.С. Основы медицинской информатики
4. Бөрібаев Б. Информатика және компьютер, - Алматы « Білім » 1995
Қосымша әдебиеттер
1. Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б., Даулетқұлов А.Б.« Новые информационные
технология» – Алматы-2003
2. Голобуцкий О.,Шевчук О «Электронное правительство».
3. К.Б.Есекеева,Г.К.Нургалиевой «Учебно методическое пособие по обучению
население компьютерной грамотности» Алматы 2007
4. Макарова Н.В., Матвеев А., Бройдо В.Л. и др. Информатика -2003

WEB сайттар тізімі
1. algorifm@mail.kz
2. infojournal@mail.ru
3. e-gov@mail.kz
4. Ustaz@ mail.kz
5. Softzone@ mail.kz
6. Sabaktar@mail.ru
7. Inust@mail.kz
8. Savefrom@mail.net

Сабақтың барысы:
1 Ұйымдастыру кезеңі (2 минут) - Студенттерді түгелдеу, аудитория
тазалығына, оқушылардың сырт келбетіне көңіл бөлу. Студенттердің зейінін
сабаққа аудару.

2 Сабақтың мақсаты мен жоспарын хабарлау (3 мин) – Тақырыпқа мотивациялық,
сипаттама беру, маңыздылығын түсіндіру. Студенттерді сабақтың жоспарымен
және бағалау критерийлерімен таныстыру.
Сабақ жоспары мен хронокартасы

|№ |Мазмұны |Уақыты |
|1 |Ұйымдастыру кезеңі |2 мин |
|2 |Сабақтың мақсаты мен жоспарын хабарлау |3 мин |
|3 |Студенттердің информатика пәніне деген қызығушылығын ояту |5-10 мин |
|4 |Жаңа тақырыпқа мотивациялық сипаттама беріп, тақырыпты |40-45 мин |
| |түсіндіру | |
|5 |Жаңа тақырып бойынша студенттердің білімін пысықтау |20 мин |
|6 |Сабақты қортындылау |5 мин |
|7 |Үйге тапсырма беру |5 мин |

3 Студенттердің информатика пәніне деген қызығушылығын ояту (5-10 мин);

І – нұсқа

1. Компьютердің алдында қалай дұрыс отыру керек:
a) Арқаңыз тік, иықтарыңыз босаң, шынтақтарыңыз жатық орналасуы тиіс
b) Иықтарыңыз еркін, басыңыз шамалы солға еңкейіп орналасуы тиіс
c) Арқаңыз тік, иықтарыңыз босаң, шынтақтарыңыз тік бұрыш жасап бүгілген,
басыңыз шамалы алға еңкейіп түзу орналасу керек
d) ықтарыңыз еркін, басыңыз шамалы оңға еңкейіп орналасуы тиіс
e) Өзіңізге жайлы отыруыңыз керек

2. .Компьютерде жұмыс істейтін адам мен монитор бейне беті арасының ең аз
қашықтығы ... болуы тиіс.
a) 70
b) 150
c) 30
d) 2, 20
e) 100

3. Көзді неше секун жыпылықтатады.
a) 10-15
b) 5-10
c) 20-30
d) 25-30
e) 30-45

4. Көзді қанша секунд қол саусақтарымен уқалау керек
a) 10 секунд
b) 30 секунд
c) 15 секунд
d) 20 секунд
e) 60 секунд

5. Кеңсірікке қарап неше рет терең демалады.
a) 10
b) 5
c) 1
d) 3
e) 2

6. Монитор алдында жұмыс істегенде ересек адамдар қанша сағат үзіліс жасауы
керек.
a) 2 сағат
b) жарты сағат
c) 1 сағат
d) 45 минут
e) 30 минут

7. Көз талған кезде жасалатын жаттығулар саны
a) 6
b) 5
c) 7
d) 4
e) 10

8. Қауіпсіздік сақтаудың неше талап талаптары бар.
a) 6
b) 8
c) 40
d) 20
e) 10

9. Күйген жерге қандай дәрі-дәрмек қолдану қажет.
a) иод
b) винилин
c) тетракцилин
d) синафлан
e) оксалин

10. Кеңсірікке қарап неше рет терең демалады.
a) 10
b) 5
c) 1
d) 3
e) 2

ІІ-нұсқа
1. Компьютерде жұмыс істейтін мен монитор бейне беті арасының ең аз
қашықтығы .... болуы тиіс.
a) 70
b) 150
c) 30
d) 2,20
e) 100

2. Көзді қанша секунд саусақтарымен уқалау керек
a) 10 секунд
b) 30 секунд
c) 15 секунд
d) 20 секунд
e) 60 секунд

3. Монитор алдында жұмыс істегенде ересек адамдар қанша сағат үзіліс жасауы
керек
a) 2 сағат
b) жарты сағат
c) 1 сағат
d) 45 минут
e) 10

4. Қауіпсіздік сақтаудың неше талаптары бар.
a) 6
b) 8
c) 40
d) 20
e) 10

5. Көз жаттығуларын қалайә жасау қажет.
a) компьютер алдында отырып жасау
b) төмен қарап жасау
c) шалқайып жасау
d) еңкейіп жасау
e) басты көтермей жасау
6. Күйген жерге қандай дәрі-дәрмек қолдану қажет.
a) иод
b) винилин
c) тетрациклин
d) синафлан
e) оксалин

7. Көз талған кезде жасалатын жаттығулар саны.
a) 10
b) 5
c) 1
d) 3
e) 2

8. Кеңірсікке қарап неше рет терең демалады.
a) 10
b) 5
c) 1
d) 3
e) 2

9. Көзді неше секунд жыпылықтатады.
a) 10-15
b) 5-10
c) 20-30
d) 25-30
e) 30-45

10. Компьютерлің алдында қалай дұрыс отыру керек:
a) Арқаңыз тік, иықтарыңыз босаң, шынтақтарыңыз жатық орналасуы тиіс
b) Иықтарыңыз еркін, басыңыз шамалы солға еңкейіп орналасуы тиіс
c) Арқаңыз тік, иықтарыңыз босаң, шынтақтарыңыз тік бұрыш жасап бүгілген
басыңыз шамалы алға еңкейіп түзу орналасу керек
d) 3 иықтарыңыз еркін, басыңыз шамалы оңға еңкейіп орналасу керек
e) өзіңізге жайлы отыруыңыз керек.

Тест эталоны:
I – нұсқа
II – нұсқа

1. c
1. a
2. a
2. b
3. c
3. c
4. b
4. e
5. d
5. a
6. c
6. b
7. c
7. c
8. e
8. d
9. b
9. c
10. a
10. c

10 дұрыс жауап «5»

9 - 8 дұрыс жауап «4»

7 - 6 дұрыс жауап «3»

5 және ↓дұрыс жауап «2»

4 Жаңа тақырыпқа мотивациялық сипаттама беріп, тақырыпты түсіндіру (40-45
мин);
Тақырыптың мотивациялық сипаттамасы:
Адамзат баласы дамудың барлық тарихи кезеңдерінде есептеу жұмыстарын
жүргізіп отыруға әрқашанда мүқтаж болды. Алғашқы кезеңдерде оған, аяқ-кол
саусақтары секілді қарапайым қүралдар жеткілікті болды. Ғылым мен техника
дамуына байланысты есептеу жүмыстарының қажеттілігі артып, оны жеңілдету
үшін арнайы құралдар - абак, есепшот, арифмометр, арнаулы математикалык
кестелер шығарыла бастады. Бірақ үстіміздегі ғасырдың 40 жылдарында,
ядролық физиканьщ даму ерекшеліктеріне байланысты, қолмен есептеу істері
көптеген материалдық ресурстарды және адамның тікелей араласуын талап ете
бастады.

Дәрістің тезистері:
1. ЭЕМ тарихы
2. ЭЕМ буындары

ЭЕМ тарихы
Есепшоттың пайда болған уақытын ешкім де дәл айта алмайды. Деректерге
қарағанда есепшоттың жасы 2000-5000 жыл болуы мүмкін. Ал пайда болған жері
ертедегі Қытай немесе ертедегі Египет, тіпті ежелгі Греция болуы да мүмкін.
Бұл санау құралын гректер мен Батыс Европалықтар «Абак», қытайлықтар
«Суанпан», жапондықтар «Серобян» деп атаған. Бұл құралды оның шұңғыл
тақтада орналасқан тастарын араластыру және жылжыту арқылы пайдаланған.
Тастар піл сүйегінен, түрлі-түсті әйнектерден, металдан жасалған. Оның
өзгертілген түрі осы күнге дейін қолданылып келеді.
ХҮІІ ғасырдың басында Шотландиялық математик Джон Непер «логарифм»
түсінігін енгізді және өзінің логарифм кестесін жариялады. Ал 1761 жылы
ағылшын Д.Робертсон жылжымасы бар әр түрлі есептеулер жүргізуге арналған
логарифмдік сызғышын жасады.
Мұндай құрал жасау идеясын 1660 жылы Исаак Ньютон ұсынған болатын.
1642 жылы француз математигі Блез Паскаль он тоғыз жасында дүние жүзі
бойынша бірінші рет қосу машинасы деген атпен белгілі, жетектер мен
дөңгелектерден тұратын механикалық есептеу машинасын жасады. Мұнда көп
мәнді сандарды қосу мүмкін болды.
1694 жылы атақты неміс математигі Лейбниц Паскальдың идеясын дамытып,
өзінің механикалық есептеу машинасы – арифмометрді құрастырды
Есептеуіш машиналардың қарқынды дамуы ХІХ ғасырдан бастау алды.
«Адамсыз есептеулер автоматының» авторы ағылшын оқымыстысы Чарльз
Бэббидж еді, оны қазіргі компьютердің атасы деп атайды.
1833 жылы ол программа арқылы басқарылатын «Аналитикалық машина»
жобасын жасады
Бұл машинада қазіргі компьютердің құрылғылары: деректер мен нәтижелерді
сақтауға арналған жад, сандар мен амалдар орындайтын арифметикалық құрылғы,
берілген программаларды есептеу барысын қадағалап отыратын басқару
құрылғысы, енгізу және шығару құрылғысы болды. Дүние жүзі бойынша бірінші
рет1846 жылы Бэббидж машинасына программа жазған Дж.Байронның қызы Ада
Лавлейс болды.
ХІХ ғасырдың соңында американдық Герман Холерит есепші-перфорациялық
машина құрастырды.
Ол 1880 жылы АҚШ-та жүргізілген халық санағының құжаттарын санауға
пайдаланылды.
Өз машинасының көмегімен Холерит көп адамдар жеті жыл бойы есептейтін
есептеулерді үш жылда орындауға мүмкіндік алды. Холерит есепші-
перфорациялық машина жасайтын фирма құрды, ол қазір дүние жүзіне әйгілі
компьютер шығаратын ІВМ фирмасына айналды.
1944 жылы американ математигі Говард Айкен «Гарвард» университетінде
программамен басқарылатын, релелік және механикалық элементтерге
негізделген «Марк-1» автоматты есептеуіш машинасын құрастырды.
ХХ ғасырдың І жартысында радиотехника қарқынды дамыды. Электрондық
шамдар алғашқы электрондық есептеуіш машиналардың негізі болды. Бірінші
электрондық есептеуіш машинасы 1946 жылы АҚШ-тың Пенсильван
университетінде жасалды, оны ENIAC деп атады
Оның салмағы 30 т. және оның 18 000 электрондық шамдары болды, ол бір
секундта 15 мың қосу, азайту амалын, 3000 көбейту амалын орындай
алды.Жұмыс кезінде өте тез қызатын болғандықтан ол арнайы суытылуды талап
етті. Релелі машиналарға қарағанда оның амал орындау жылдамдығы мың есе
жоғары болды.
Бұрынғы КСРО-да бірінші ЭВМ 1947-48 жылдары академик Сергей Алексеевич
Лебедевтің басшылығымен жасалды., оны МЭСМ (Малая электронная Счетная
Машина) деп атады. Ал 1952-53 жылдары оның жетілдірілген түрі БЭСМ (Большая
Электронная Счетная Машина) өндіріске қосылды, ол секундына 10000 амал
орындай алды.

ЭЕМ буындары
ЭЕМ-нің даму тарихы бірнеше буындарға бөлінеді. Буындардың ауысуы
электрондық техникалардың дамуымен, ЭЕМ-нің элементтік базасының ауысуымен
байланысты.
Оларда ээлектрондық шамдар пайдаланылған ENIAC және барлық басқа ЭЕМ-
дер - ЭЕМ-нің бірінші буынына жатады. (1940-1955 жылдар.) Оларды қазіргі
ЭЕМ-нің аталары деп атауға болады.
Егер Бэббидж машинасын еске алсақ, оны ЭЕМ-нің арғы атасы деуге
болады. Бірінші буындағы машиналар бірнеше жүздеген шаршы метр орын
алатын және мыңдаған электрондық шамдар бар алып құрылғылар еді. Оларға
бағдарламалар мен мәліметтерді енгізу үшін, перфоленталар мен перфокарталар
пайдаланылды. Бұл машиналар үшін бағдарламалар машиналық командалар
тілінде құрылды, сондықтан сол кездерде кез келген адамдарға онда
бағдарламалау мүмкін болмады. Ең жылдам машиналардың есептеу жылдамдығы
секундына 20000 операция еді.
1955 жылдан бастап келесі, екінші буындағы ЭЕМ-дер пайда бола бастады.
Оларда электрондық шамдардың орнына жартылай өткізгіштер-транзисторлар
пайдаланылды.
Сонымен, ЭЕМ-нің көлемі бірнеше есе кішірейді, пайдаланатын электр
қуаты да азайды, сонымен қатар олардың жылдамдығы секундына бірнеше
ондаған мың операциларға жетті. Сол кездерде жоғары деңгейдегі
бағдарламалау тілдері: Фортран, АЛгол, Кобол қолданыла бастады.
Бағдарламаларды құру машинаның модеінен тәуелсіз бола бастады.
Біраз уақыттан кейін электрондық өндіріс орындары интегралдық схемелер
жасай бастады. Интегралды схема – бұл шағын жартылай өткізгіш кристалдар,
оларда бірнеше жүздеген, тіпті мыңдаған транзисторлар бар. Сонан кейін,
бірнеше жүздеген мың транзисторлардан тұратын жартылай өткізгіш кристалл
– үлкен интегралдық схема (ҮИС) пайда болды.
Интегралдық схема негізінде құрастырылған ЭЕМ-дер - бұл үшінші
буындағы ЭЕМ-дер. Бұл машиналардың жады үлкен , ал орындау жылдамдығы
секундына бірнеше миллион операцияға жетті. Магниттік таспаларда
жинақтауыштарға қарағанда әлдеқайда жылдам жұмыс істейтін және
ақпараттың шексіз мөлшерін сақтауға қабілетті сыртқы есте сақтау
құрылғыларының жаңа түрі - магниттік дискілер пайда болды.
Үшінші буындаға ЭЕМ-дер бір машинада бірнеше бағдарламаларды қатар
орындау мүмкіндігін берді. Мұндай режим мультипрограммалық режим деп
аталды. Осы кездерде деректер базасы, өндірсті басқарудың
автоматтандырылған жүйелері жасалып, ЭЕМ-дер халық шаруашылығында кеңінен
қолданыла бастады.
1971 жылы АҚШ-тың «Интел» фирмасы компьютердің негізгі блогы -
процессордың жұмысын орындауға қабілетті өте үлкен интегралдық схеманы –
алғашқы микропроцессорды жасады. Микропроцессордың жасалуы - бұл
информатикадағы революция болды. Осының нәтижесінде үстелдеріңде кішкене
ғана ЭЕМ тұр, ол дербес компьютер ДК – деп аталады.
Қазіргі кездегі ЭЕМ-дер - бұл төртінші буындағы ЭЕМ-дер. Олар 70-
жылдардан бастап өндіріске енді. Бұл ЭЕМ өзінің жадының көлемі мен есептеу
жылдамдығы бойынша бірінші буындағы ондаған ENIAC типті ЭЕМ-дерге тең.
1980 жылдан бастап АҚШ-тың IBM фирмасы дербес компьютерлер шығару
бойынша дүние жүзілік нарықта жетекші орын алды. Ал 90-шы жалдардың
басынан бастап Apple Corporation фирмасының Macintosh маркалы машинасы
көпшілікке таныла бастады. ҚР-ның Ұлттық радиоэлектроника және байланыс
орталығы Германияның Siemens фирмасымен бірлесіп, мектептерге арналған
дербес компьютерлерді шығару ісін жолға қойды.
Біз ЭЕМ-нің төрт буынын қысқаша қарастырдық. Олардың бір-бірінен
айырмашылықтары көп, бірақ барлығының бірдей бір кемшілігі бар. Олармен
жұмыс істеу үшін, арнайы тілді қолдану керек, әйтпесе олар сендерді
түсінбейді. Бұл үшін сендер оны белгілі бір бағдарламалау тілінде
жазуларың керек.
Қазіргі кезде көптеген елдерде бесінші буындағы ЭЕМ-ді жасау ісі қолға
алынуда. Бұл машиналар кәдімгі адам сөйлейтін тілге жуық тілді түсінетін
, яғни «жасанды интеллект» ЭЕМ-дері болуы керек. Бұл идея толығымен іске
асқанда, ЭЕМ-ге кәдімгі сөзбен мәселені түсіндіріп, айтасыңдар, ал
компьютер өзі бағдарламаны құрып, мәселені шешетін болады.

/Студенттердің білімін ауызша сұрау және тапсырмалар беру арқылы
түсіндіру/

5 Жаңа тақырып бойынша студенттердің білімін пысықтау (20 мин)-
Студенттердің білімін ауызша сұрау және тапсырмалар беру арқылы пысықтау.

Студенттерден ауызша сұралатын сұрақтар:

1-ші Сұрақ: Есептеу машинасы қай ғасырдың, нешінші жылдарында пайда бола
бастады?
Жауабы: Есепшоттың пайда болған уақытын ешкім де дәл айта алмайды.
Деректерге қарағанда есепшоттың жасы 2000-5000 жыл болуы мүмкін.

2-ші Сұрақ: Есепшот машинасы қай елде пайда болды?
Жауабы: Есепшот машинасының пайда болған жері ертедегі Қытай немесе
ертедегі Египет, тіпті ежелгі Греция болуы да мүмкін.

3-ші Сұрақ: Санау құралдарын ең алғаш қалай атады?
Жауабы: Санау құралын гректер мен Батыс Европалықтар «Абак», қытайлықтар
«Суанпан», жапондықтар «Серобян» деп атаған.

4-ші Сұрақ: Логарифм кестесін кім жариялады?
Жауабы: ХҮІІ ғасырдың басында Шотландиялық математик Джон Непер
«логарифм» түсінігін енгізді және өзінің логарифм кестесін жариялады.

5-ші Сұрақ: Компьютердің атасы.
Жауабы: «Адамсыз есептеулер автоматының» авторы ағылшын оқымыстысы
Чарльз Бэббидж еді, оны қазіргі компьютердің атасы деп атайды.

6-ші Сұрақ: Блез Паскаль қай жылы, қанша жасында, қандай машинаны
дүние жүзі бойынша іске қосты?
Жауабы: 1642 жылы француз математигі Блез Паскаль он тоғыз жасында
дүние жүзі бойыншабірінші рет қосу машинасы деген атпен белгілі, жетектер
мен дөңгелектерден тұратын механикалық есептеу машинасын жасады.

7-ші Сұрақ: Есептеу машинасының қарқынды дамуы қай ғасырда бастау
алды?
Жауабы: Есептеуіш машиналардың қарқынды дамуы ХІХ ғасырдан бастау
алды.

8-ші Сұрақ: «Марк-1» автоматты есептеуіш машинасы қай жылы
құрастырылды?
Жауабы: 1944 жылы американ математигі Говард Айкен «Гарвард»
университетінде программамен басқарылатын, релелік және механикалық
элементтерге негізделген «Марк-1» автоматты есептеуіш машинасын құрастырды.

9-ші Сұрақ: ENIAC машинасы қай жылы, қандай университетте пайда болды?
Жауабы: Бірінші электрондық есептеуіш машинасы 1946 жылы АҚШ-тың
Пенсильван
университетінде жасалды, оны ENIAC деп атады

10-ші Сұрақ: ЭЕМ-нің буындары.
Жауабы: -ЭЕМ-нің даму тарихы бірнеше буындарға бөлінеді. ЭЕМ-нің көлемі
бірнеше есе кішірейді, пайдаланатын электр қуаты да азайды, сонымен қатар
олардың жылдамдығы секундына бірнеше ондаған мың операциларға жетті
Сонан кейін, бірнеше жүздеген мың транзисторлардан тұратын жартылай
өткізгіш кристалл – үлкен интегралдық схема (ҮИС) пайда болды. Интегралдық
схема негізінде құрастырылған ЭЕМ-дер - бұл үшінші буындағы ЭЕМ-дер.
Үшінші буындаға ЭЕМ-дер бір машинада бірнеше бағдарламаларды қатар
орындау мүмкіндігін берді. Мұндай режим мультипрограммалық режим деп
аталды. Қазіргі кездегі ЭЕМ-дер - бұл төртінші буындағы ЭЕМ-дер. Олар 70-
жылдардан бастап өндіріске енді. Бұл ЭЕМ өзінің жадының көлемі мен есептеу
жылдамдығы бойынша бірінші буындағы ондаған ENIAC типті ЭЕМ-дерге тең.

Студенттердің өзіндік орындайтын тапсырмалары:

Тапсырма 1:
Компьютердің даму тарихы
Кім немен есептеді:
1) Қазіргі ғалым ................................/компьютер/
2) Алғашқы адам .............................../саусақ/
3) XVII ғасыр ғалымы ....................../есепшот/
4) Ертедегі грек ................................../тас/

Тапсырма 2:
КРОССВОРД
Тігінен:
1. КСРО-дағы бірінші ЭЕМ.
2. Бірінші электрондық компьютер.
3. Гректердің ежелгі санау құрыл.
4. Санау-перфорациялық машинасын жарыққа шығарушы.
6. Компьютер ойындарындағы дисплей экранында жылжымалы обьектілерді
басқаратын құрылғы.
9. ЭЕМ-нің І буынының элементік базасы.

Көлденеңінен:
5. Бағдарламамен басқарылатын аналитикалық машинаның авторы.
7. Қосатын машинаны ойлап тапқан адам.
8. Лейбництің механикалық санау машинасы.
10. ЭЕМ-нің ІІ буынының элементтік базасы.

Жауабы:

6 Сабақты қортындылау (5 мин)- Студенттердің алған білімін қысқаша
түсіндіру арқылы қорытындылау.

7 Үйге тапсырма беру (5 мин)- Студенттерге жаңа тақырыптан өзіндік
дайындалуға сұрақтар және тапсырмалар беру.

Тақырыбы: ДК-дің компьютердің негізгі құрылғыларының конфигурациясы.

Өзіндік дайындалуға арналған сұрақтар мен тапсырмалар:
Сұрақтар:
1. Есептеу машинасы қай ғасырдың, нешінші жылдарында пайда бола бастады?
2. Санау құралары қай елде пайда болды?
3. Санау құралдарын ең алғаш қалай атады?
4. Логарифм кестесін кім жариялады?
5. Компьютердің атасы.
6. Блез Паскаль қай жылы, қанша жасында, қандай машинаны дүние жүзі
бойынша іске?
6. Есептеу машинасының қарқынды дамуы қай ғасырда бастау алды?
7. «Марк-1» автоматты есептеуіш машинасы қай жылы құрастырылды?
8. ENIAC машинасы қай жылы, қандай университетте пайда болды?
7. ЭЕМ-нің буындары.

Тапсырмалар:
Тақырыпқа сай интернет, баспа беттерінен және ақпарат құралдарынан қосымша
материалдар әкелу.

Үй тапсырмасын орындауға ұсынылатын әдебиеттер:
Қолданылған негізгі әдебиеттер
1. Симоновича С.В. Информатика 2-е издание 2004.
11. Рапаков Г.Г. Ржеуцкая С.Ю. «Программирование на языке паскаль». 2005
12. Салливан Ф., Уайт Дж.С. Основы медицинской информатики
13. Бөрібаев Б. Информатика және компьютер, - Алматы « Білім » 1995
Қосымша әдебиеттер
1. Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б., Даулетқұлов А.Б.« Новые информационные
технология» – Алматы-2003
2. Голобуцкий О.,Шевчук О «Электронное правительство».
3. К.Б.Есекеева,Г.К.Нургалиевой «Учебно методическое пособие по обучению
население компьютерной грамотности» Алматы 2007
4. Макарова Н.В., Матвеев А., Бройдо В.Л. и др. Информатика -2003

WEB сайттар тізімі
1. algorifm@mail.kz
2. infojournal@mail.ru
3. e-gov@mail.kz
4. Ustaz@ mail.kz
5. Softzone@ mail.kz
6. Sabaktar@mail.ru

[pic]
-----------------------
| | | | | | |4 | | |3 | | | |6 | | | | | | |1 | | | |5 | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |9 | | | | | |7 | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |2 | |8 | |
| | | | | | | | | |10 | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | |

| | | | | | |4 | | |3 |а | | |6 | | | | | | |1 | | |х |5 |б |э |б |б |и |д
|ж | | | | | |м | | |о | | | |а | | |ж | | | | | | |э | | |л | | | |к |9 |
|о | | | |7 |п |а |с |к |а |л |ь | | | |ш | |й | | | | | | |м | | |е | | |
| |а | |с | | | | | |2 | |8 |а |р |и |ф |м |о |м |е |т |р | |10 | | |э | |
| |и | | | | | | |и | | |т |р |а |н |з |и |с |т |о |р | | | | |к | | | | |
|и | | | | | | | | | | | | | | | | |а | | | | | | | | | | | | | | | | |к |
| | | | | | | | | | | | |