Тұрлаулы мүшелер. Бастауыш. Әлия мен Мәншүк -қазақтың қаһарман қыздары

Тақырыбы : Тұрлаулы мүшелер. Бастауыш.

Әлия мен Мәншүк -қазақтың қаһарман қыздары.

Мақсаты:

Білімділік: Тұрлаулы мүшелер, бастауыш туралы түсінік беру.

Әлия мен Мәншүк қазақтың қаһарман қыздарының ерлік істерімен таныстыру.

Дамытушылық: Оқушының өткен тақырыпты қайталай отырып, өз ойларын, ауызекі сөйлеу, есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік: Отан қорғау жолындағы батырлардың ерліктеріне сүйене отырып, ерлік істерін қастерлеп, Отанды сүюге, бейбітшілікті сақтауға, потриоттық сезімге тәрбиелеу.

Сабақтын түрі : аралас сабақ.

Әдіс- тәсілі: ауызекі сөйлеу, сұрақ - жауап, ізденіс жұыстары. .

Көрнектілік: Интерактивті тақта, тапсырмалар, тірек-схема, соғыс жылдарындағы Бауыржан, Әлия мен Мәншүктің суреттері.

Пән аралық байланыс: тарих, әдебиет, этнопедагогика.

Сабақтының барысы: гимн.

1. Ұымдастыру кезені.

а) Түгендеу. Ай, күн, апта.

ә) Психологиялық дайындық жүргізу.

2. Сабақтың тақырыбың, мақсатын, жоспарын таныстыру.

2. Үй тапсырысын тексеру.

I. Грамматикалық сұрақтар.

1. Синтаксис дегеніміз не?

2. Сөздердің байланысу тәсілдері.

3. Сөйлем мүшесі дегеніміз не?

4. Сөйлем мүшесінің негізгі белгілері.

5. Сөйлем мүшесі құрамына қрай нешеге бөлінеді?

6. Дара мүше дегеніміз не? Мысал келтір.

7. Күрделі мүше дегеніміз не? Мысал келтір.

Пысықтау тапсырма.

1тапсырма: Сөйлемдерден сөз тіркесін тап.

1. Жаңбыр құйып кетті. 2. Ол жүректі, батыл жауынгер болды. 3. Наурызда күн жылынды. 4. Қалай үйренуден, білуден жалықпады. 5. . Кітапханадан кітап алды. 6. Жолдастарының алдында сыйлы, құрметті болатын.

2тапсырма:Төмендегі сөздерден сөйлем құрап жаз.

Бәрі, бүгін, біз, еңбек, әркім, күн, екі, жаңбыр.

3тапсырма: Сөздердің байланысу тәсілдерін анықта.

Отан үшін отқа түс. Біз сабақ туралы сөйлестік. Мен студентпін. Бұл- біздің ауылдың шамдары. Жанат атасын қатты күтті. Аспандағы айға секірген.

4тапсырма:Берілген сөздерді орын тәртібін сақтай отырып, дұрыс сөйлем құрап жаз.

Ол \қажет\бүгін\маған\болу.

Колледж \біз\олимпиада\жақсы\жетті\жетістік.

Біз\жыл\білім\сайын\көтеру.

Өтке\пән\апта\сынақ\тапсыру.

II. лексикалық тақырып.

Бауыржан Момышұлы.

Б. Момышұлының өмірбаяны

Б. Момышұлы қандай қызметтер атқарды

Б. Момышұлының шығармашылығы

Б. Момышұлының атақ-даңқтары.

Б. Момышұлының нақыл сөздері.

3. Жаңа сабақ.

I . Грамматиканы түсіндіру.

Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері .

Сөйлем біршама тиянақты, аяқталған ойды береді. Сөйлемдегі осы тиянақты, аяқталған ой бастауыш пен баяндауыш (тұрлаулы мүшелері) арқылы беріледі. Анықтауыш, толықтауыш, пысықтауыш (тұрлаусыз мүшелер) арқылы сөйлемдегі ой толғып, кеңейе түседі.

Бастауыш - сөйлемде атау септікте тұрып, баяндауыш анықтайтын іс - қимыл, сапа - белгінің иесі болатын тұрлаулы мүше.

Бастауыштың негізгі белгілері.

1. Бастауыш кім?не? кімдер?нелер?несі?кімі? қаншасы? деген сұрақтарға жауап береді.

2. Атау септікте тұрады.

3. Іс - оқимыл, сапа - белгінің иесін білдіреді.

4. Баяндауышпен жақ жағынан, шақ шағынан жекеше немесе көпше түрде қиыса байланысады.

Бастауыш болатын сөз таптары.

1. Атау тұлғада зат есім: Күн жылынды.

2. Есімдік: Бұл- үлкен үй.

3. Заттанған сын есім: Ақылды ісіне сенеді.

4. Заттанған сан есім: Үшеуі сыртқа шықты. .

5. Есімше және тұйық етістік: Іздеген жетер мұратқа.

Бастауыш құрамына қарай екіге бөлінеді.

Дара бастауыш -бір сөзден жасалса, күрделі бастауыш бірнеше сөздердің тіркесінен жасалады. Мысалы: Біз алғашқыда өз көзімізге өзіміз сенбедік.

1тапсырма: Дара бастауыш пен күрделі бастауышты тап.

Асқар оқиды. Біз саяхаттан кеш оралдық. Қазақ халқы егемендік алды. Балықтар суда өмір сүреді. Жиырмабес маған тағы қайтып келді. Алты екіге бөлінеді. Оспан хат жазып отыр. Мұхтар Әуезов -қазақтың белгілі жазушысы. Ол тастан мүсіндер жасады. Аспан шайдай ашық. Ол өзі Арманның сөзін қостағалы отыр.

2тапсырма. Сөз құрамына талда.

Құралай астанадан келді. Абайдың екі томдық кітабы жарық көрді. Ол бірінші курста оқиды. Өзім келдім. Арман бұл сөзге көнбеді. Байқауға он бес оқушы қатысты.

3тапсырма. Бастауыш қандай сөз таптарымен байланысқан.

Гүлжан атасына қонаққа келді. Олар - кеше келгендер. Бейсен Жомартпен кейін қайтты. Он беске бөлінеді.

II Лексикалық тақырып.

Ұлы Отан соғысы жылдарында ел басына төнген қаһарлы қатер миллиондаған кеңес адамдарын басқыншыларға қарсы күреске жұмылдырылды. Қазақстаннан 12- атқыштар дивизиясы, 4-атты әскер дивизиясы, 7-атқыштар бригадасы, 50-жеке полк батальондары соғысқа қатысты. Кеңес Одағы бойынша соғыста 27млн адам опат болса, оның 13 %-ы қазақ. Қазақстаннан қаншама адам майданға аттанды. Қазақстаннан 500адам Кеңес Одағының Батыры атағын алды. Оның ішінде-97-сі қазақ.

Отанымызды қасық қанымен, албырт жанымен қорғаған, аты аңызға айналған батырларымыздан кімдерді білесіңдер?

Олай болса біздің бүгінгі лексикалық тақырыбымыз «Ер есімі -ел есімінде» қалған отан үшін отқа түскен қазақтың қаһарман қыздары Әлия мен Мәншүк апаларымыз жайында.

Лексикалық тақырыбымыз «Ер есімі -ел есімінде»қалған Әлия мен Мәншүк -қазақтың қаһарман қыздары туралы болмақ .

Бейне филм көру.

Әлия мен Мәншүктің өмірбаяны, оқыған орындары, ерліктері, атақ-данықтары.

Әлия мен Мәншүкті еске алу үзінділер.

Диалог құру.

Әлия мен Мәншүктің ортақ қасиеттері.

Мақал -мәтелдер.

• Ер жігіт үйде туып, жорықта өледі.
• Жер гүлсіз болмайды, ел ерсіз болмайды.
• Ер жігіт ел үшін туады, ел үшін өледі.
• Ел үмітін ер сақтар, ер атағын ел сақтар.

Қорытынды

Автор орындығы. Сабақта не білдік? Әр оқушы бір-бір сөйлем жазады. Келесі оқушы сол ойды әрі қарай дамытады. Соңғы оқушы «Автор орындығына» отырып, мәтінді толық оқиды.

Екі топтың бір-біріне тілектері.

Үйге: «Ер есімі ел есінде» атты шығарма жазу.

Бағалау.

Сөз тіркесі - словосочетание

Сөздердің байланысу тәсілдері - способы соединения слов

Сөйлем мүшелері - члены предложения

Тұрлаулы мүше - главное

Бастауыш - подлежащее

Баяндауыш - сказуемое

Ұлы Отан соғысы- Великая Отечественная война

Кеңес Одағының батыры деген атақ- звание Героя Советского Союза

Ерлік - геройство

Жау ордасы - вражеский тыл

Ерлік ісімізбен - героическими поступками

Мерген - снайпер

Табандылық - стойкость

Қасиет- свойство

Ұстамды- сдержанный

Жан пида- жертвовать своей жизнью

Жүректі, батыл жауынгер-

отважный, смелый боец

Тақырыбы : Тұрлаулы мүшелер. Бастауыш.

Әлия мен Мәншүк -қазақтың қаһарман қыздары.

Мақсаты:

Білімділік: Тұрлаулы мүшелер, бастауыш туралы түсінік беру.

Әлия мен Мәншүк қазақтың қаһарман қыздарының ерлік істерімен таныстыру.

Дамытушылық: Оқушының өткен тақырыпты қайталай отырып, өз ойларын, ауызекі сөйлеу, есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік: Отан қорғау жолындағы батырлардың ерліктеріне сүйене отырып, ерлік істерін қастерлеп, Отанды сүюге, бейбітшілікті сақтауға, потриоттық сезімге тәрбиелеу.

Сабақтын түрі : аралас сабақ.

Әдіс- тәсілі: ауызекі сөйлеу, сұрақ - жауап, ізденіс жұыстары. .

Көрнектілік: Интерактивті тақта, тапсырмалар, тірек-схема, соғыс жылдарындағы Бауыржан, Әлия мен Мәншүктің суреттері.

Пән аралық байланыс: тарих, әдебиет, этнопедагогика.

Сабақтының барысы: гимн.

1. Ұымдастыру кезені.

а) Түгендеу. Ай, күн, апта.

ә) Психологиялық дайындық жүргізу.

2. Сабақтың тақырыбың, мақсатын, жоспарын таныстыру.

2. Үй тапсырысын тексеру.

I. Грамматикалық сұрақтар.

1. Синтаксис дегеніміз не?

2. Сөздердің байланысу тәсілдері.

3. Сөйлем мүшесі дегеніміз не?

4. Сөйлем мүшесінің негізгі белгілері.

5. Сөйлем мүшесі құрамына қрай нешеге бөлінеді?

6. Дара мүше дегеніміз не? Мысал келтір.

7. Күрделі мүше дегеніміз не? Мысал келтір.

Пысықтау тапсырма.

1тапсырма: Сөйлемдерден сөз тіркесін тап.

1. Жаңбыр құйып кетті. 2. Ол жүректі, батыл жауынгер болды. 3. Наурызда күн жылынды. 4. Қалай үйренуден, білуден жалықпады. 5. . Кітапханадан кітап алды. 6. Жолдастарының алдында сыйлы, құрметті болатын.

2тапсырма:Төмендегі сөздерден сөйлем құрап жаз.

Бәрі, бүгін, біз, еңбек, әркім, күн, екі, жаңбыр.

3тапсырма: Сөздердің байланысу тәсілдерін анықта.

Отан үшін отқа түс. Біз сабақ туралы сөйлестік. Мен студентпін. Бұл- біздің ауылдың шамдары. Жанат атасын қатты күтті. Аспандағы айға секірген.

4тапсырма:Берілген сөздерді орын тәртібін сақтай отырып, дұрыс сөйлем құрап жаз.

Ол \қажет\бүгін\маған\болу.

Колледж \біз\олимпиада\жақсы\жетті\жетістік.

Біз\жыл\білім\сайын\көтеру.

Өткен\пән\апта\сынақ\тапсыру.

II. лексикалық тақырып.

Бауыржан Момышұлы.

Б. Момышұлының өмірбаяны

Б. Момышұлы қандай қызметтер атқарды

Б. Момышұлының шығармашылығы

Б. Момышұлының атақ-даңқтары.

Б. Момышұлының нақыл сөздері.

3. Жаңа сабақ.

I . Грамматиканы түсіндіру.

Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері .

Бастауыштың негізгі белгілері.

Бастауыш болатын сөз таптары.

Бастауыш құрамына қарай екіге бөлінеді.

Дара бастауыш , күрделі бастауыш .

1тапсырма: Дара бастауыш пен күрделі бастауышты тап.

Асқар оқиды. Біз саяхаттан кеш оралдық. Қазақ халқы егемендік алды. Балықтар суда өмір сүреді. Жиырмабес маған тағы қайтып келді. Алты екіге бөлінеді. Оспан хат жазып отыр. Мұхтар Әуезов -қазақтың белгілі жазушысы. Ол тастан мүсіндер жасады. Аспан шайдай ашық. Ол өзі Арманның сөзін қостағалы отыр.

2тапсырма. Сөз құрамына талда.

Құралай астанадан келді. Абайдың екі томдық кітабы жарық көрді. Ол бірінші курста оқиды. Өзім келдім. Арман бұл сөзге көнбеді. Байқауға он бес оқушы қатысты.

3тапсырма. Бастауыш қандай сөз таптарымен байланысқан.

Гүлжан атасына қонаққа келді. Олар - кеше келгендер. Бейсен Жомартпен кейін қайтты. Он беске бөлінеді.

II Лексикалық тақырып.

Лексикалық тақырыбымыз «Ер есімі -ел есімінде»қалған Әлия мен Мәншүк -қазақтың қаһарман қыздары туралы болмақ .

Бейне филм көру.

Әлия мен Мәншүктің өмірбаяны, оқыған орындары, ерліктері, атақ-данықтары.

Әлия мен Мәншүкті еске алу үзінділер.

Диалог құру.

Әлия мен Мәншүктің ортақ қасиеттері.

Мақал -мәтелдер.

Қаһарман қызы қазақтың Мәншүк Маметованың 100 жылдығына арналған мектепішілік шара

Жайылма сөйлем

Батыр қыздар

Ұлы даланың батыр қыздары. хиуаз доспанова

Қазақтың қос жұлдызы (Әлия мен Мәншүк)

Қазақтың қаһарман қыздары

Отан үшін алға

Қазақтың батыр қыздары (тәрбие сағаты)

Соғысқа қарсы балалар

Елдің ерлігін сақтайтын ерлік

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс