Мақал- мәтелдер. Балалар, төмендегі бос орындарға жауап жазыңдар

Қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі
Ибрагим Бегімхан Керімханұлы
Қазақ тілі, 5-сынып
Тақырыбы: Мақал- мәтелдер
Балалар, төмендегі бос орындарға жауап жазыңдар.
(асты сызылған курсив сөздердердің орнына оқушы дәптерінде бос орын қалдырылады)
«КӨПІР» тапсырмалары
өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеруге негіз болатын қайталау тапсырмалары
1. Тұрақты тіркестер дегеніміз не?
Ж: Тұрақты тіркестер (фразеологизмдер) екі немесе бірнеше сөздің тіркесуі арқылы бір ғана мағына білдіретін сөз тіркестері
2. Тұрақты тіркестер құрайтын сөздер қандай жүйемен айтылады?
Ж. Тұрақты тіркесті құрайтын сөздер бұрыннан қалыптасқан жүйемен айтылады. Олардың сыңарларының орнын ауыстыруға немесе басқа сөзбен алмастыруға келмейді.
3. Төмендегі тұрақты тіркестердің синонимдерін айтыңдар: ит өлген жер , су жүрек , тас бауыр.
Ж: Алыс, қорқақ, мейірімсіз.
4. Тұрақты тіркестер сияқты әбден қалыптасқан. орныққан сөздердің тобын атаңдар.
Ж. Мақал-мәтелдер
Олай болса, балалар, бүгін біз «мақал-мәтелдермен » танысамыз.
Теориясы:
«БІЛУ»
( тақырып мазмұны бойынша
кім? не? нені? қашан? қандай? қалай? не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктеліну керек)
1. Бос орынға қажетті сөздерді жаз .
а. Мақал тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін білдіріп, белгілі бір тұжырым жасайды.
ә. Кең болсаң, кем болмайсың.
б. Мәтелдерде ой - пікір бейнелі , әрі тұспалдап айтылған ишара түрінде болады.
в. Қызым , саған айтам, келінім , сен тыңда.
г. Мәтелдің мақалдан айырмашылығы - сөйлемнің аяқталмай, толымсыз болып келуі.
ғ. Мақал - мәтелдер адамды жамандықтан сақтандырады, тәрбиелейді.
д. Қандай мақал-мәтелдерді білесің?
Теориясы:
«ТҮСІНУ»
(неге?
неліктен? себебі?
не үшін?) сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылды )
Себебін анықта:
1. Мақалда неліктен аз сөзбен көп мағына білдіріледі?
Ж: Себебі мақал тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйінін білдіреді.
2. Мәтелдерде ой-пікір қалай айтылады?
Ж: Мәтелдерде ой-пікір бейнелі әрі тұспалдап айтылған ишара түрінде болады.
Мысалы: Үй менікі демеңіз, үй артында кісі бар.
3. Мақал-мәтелдердің тәрбиелік мәні қандай?
Ж:Мақал-мәтелдер қайырымдылыққа ұйымшылдыққа, еңбекке, ерлікке баулиды.
Теориясы:
«Талдау»
( 1. Салыстыр,
2. Айырмашылығы неде?
3. Ұқсастығы неде?
4. Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.
Венн диаграммасы арқылы салыстыр
Тұрақты тіркестер \ Ұқсастығы Мақал-мәтелдер
Тақырыптың басты идеясы неде? Тұрақты тіркестер мен мақал-мәтелдердің ортақ қасиеті:олар-әбден қалыптасқан, орныққан сөздердің тобы. Аз сөзбен көп мағына білдіреді. Олардың ерекшеліктері:
Тұрақты тіркестердің синонимдік, антонимдік баламалары болады.
Жалғастыр:
Практикасы:
«Қолдану»
(оқулықпен жұмыс жүргізу барысында тек қарапайым тапсырмалармен бекіту жүргізіледі. Дайын жаттығулар арқылы тапсырмалар орындалады)
Оқулықтағы. 124-жаттығуды орында
Мақалдарды бір бөлек, мәтелдерді бір бөлек көшіріп жаз.
Ж: Мақалдар:
Өсер елдің ақыны көп, өшер елдің әкімі көп.
Ең әдемі сөз - ең ақылды сөз.
Мәтелдер:
Айдағаны бес ешкі, ысқырығы жер жарады.
Кәрі түлкі қақпанға түспес.
Практикасы:
«Баға беру»
(Сен қалай ойлайсың? Не істер едің? деген тапсырмалар оқушыға жоғарыда алған білімін (теория бойынша) және біліктілігін (практикасы бойынша ) өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады)
Сен қалай ойлайсың?
Өз сөздік қорыңда мақал-мәтелдерді қолданасың ба?
Ж: Мақал-мәтелдерді жиі қолданамын, себебі мақал-мәтел аз сөзбен көп мағына береді.
Ойыңды жалғастыр.
2. Бала тәрбиесінде мақал-мәтелдердің алатын орны қандай?
Ж: Мақал-мәтел арқылы бала отансүйгіштікке, еңбекқорлыққа, білімділікке және басқа жақсы қасиеттерге ұмтылады.
Ойыңды жалғастыр.
ІІІ кезең: Деңгейлік тапсырмаларды орындап, балл жинау
ІІІ кезең (кері байланыс - бағалау кезеңі) : Жеке жұмыс. Жоғарыда меңгерген мазмұнды үш деңгейге іріктеп (әр деңгейдің білімділік, біліктілік, яғни құзыреттілік деңгейін анықтайтын тапсырмалар) оларды біртіндеп орындату арқылы балл жинату барысында оқушының құзіреттілік деңгейін анықтап, әділ бағалау жүзеге асырылады. Бұл тапсырмаларды оқушылар сабақтың соңына дейін қалған 15 минуттың 12 минутында орындайды + 3 минут қортынды жасалады. Қалған тапсырмаларлы үйде аяқтап келеді. Қортынды балл саны дәстүрлі бағаға айналдырылып, келесі сабақтың басында сынып журналына қойылады, мониторингке тіркеледі.
Теориясы:
«Білу»
(Тақырып мазмұны бойынша кім? не? қашан? қандай? қалай? не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпараттар іріктелініп
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz