Етістік . Етістік дегеніміз не

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне:

І кезең. Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді)

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

«КӨПІР» тапсырмалары

(оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Етістік дегеніміз не?

Ж: Етістік дегеніміз заттың іс-әрекетін білдіреді.

Не істеді? Қайтті? Не қылды? сұрақтарына жауап беретін сөз табы?

Ж: Не істеді? Қайтті? Не қылды? сұрақтарына етістік жауап береді.

Етістік құрамына қарай қаншаға бөлінеді?

Ж: Етістік құрамына қарай дара , күрделі болып бөлінеді.

Етістіктің құрылысына қарай бөлінуі?

Ж: Етістік құрылысына қарай негізгі , туынды болып бөлінеді.

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне:: ІІ кезең (топтық жұмыс) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау: а) оқушылар төмендегі «Білу», «Түсіну», «Талдау», «Жинақтау» тәсілдеріне сәйкес тапсырмаларын өздері толтырады ( 10 минут ) ; ә) жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды ( 10 минут ) . Нәтижесі ауызша марапатталады .

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Теориясы:

«БІЛУ»

(Кім? Не? Нені? Қашан? Қандай? Қалай? Не істеді?)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Бос орынға қажетті сөздерді жаз .

Іс-әрекеттің жүзеге асу, аспауына байланысты етістің түрлері қалай аталады.

Ж: Іс-әрекеттің жүзеге асу, аспауына байланысты болымды , болымсыз деп аталады.

Табыссептігін қажет ететін етістікті сабақты етістік дейді.
Етістік жұрнақ арқылызатесім менеліктеуішсөз таптарынан жасалады.
Зат есімнен етістік тудыратын сөздер. М: бас +қар, бас +қыз, бас +тыр
Етіс мағынасына қарайырықсыз, өздік, өзгелік, ортақтүрлерге бөлінеді.
Іс-әрекеттің атқарушысы, қимыл иесі арнайы айтылмай, өздігінен істелетін етістіктің түріырықсызетіс деп аталады.
-ғалы, -гелі, -қалы, -келітұлғалы көсемше жіктелмейді.
Қатаң п, х, қ дыбысына біткен етістіктерге тұйық етістіктің -у жұрнағы түбірдің соңындағы п дыбысы

б - ға, қ, к дыбыстары ғ , г дыбыстарына айналады.

Етістіктің сөйлемдегі ең негізгі қызметібаяндауыш.
Есімше тұлғаларынаемес, жоқсөздері тіркесіп, болымсыздықмағына беріледі.

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Теориясы:

«ТҮСІНУ»

(Неге?

Неліктен? Себебі?

Не үшін?)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Себебін анықта:

Неліктен етістік сөйлемде баяндауыштың қызметін атқарады?

Ж: Себебі, етістік заттың іс-әрекетін білдіреді.

Неліктен -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе жұрнағы арқылы жасалған етістік болымсыз етістік деп аталады?

Ж: Себебі, -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе жұрнағы арқылы жасалған етістік іс-әрекеттің болмайтындығын білдіреді.

М: оқыма , жазба , айтпа .

Неліктен өзгелік етіс деп аталады?

Ж: Себебі, іс-әрекеттің ссөйлемдегі іс иесі өзі емес, екінші бір басқа орындаушы арқылы істелетінін білдіреді

Жуыс, көтеріс, жөндессөздері неліктен ортақ етіс болады?

Ж: Себебі, ортақ етістің -ыс , - іс , -с жұрнақтары арқылы жасалып тұр.

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Теориясы:

«Талдау»

( 1. Салыстыр,

2. Айырмашылығы неде?

3. Ұқсастығы неде?

4. Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

1. Венн диаграммасы арқылы салыстыр

Болымды етістік Ұқсастығы Болымсыз етістік

2. Тақырыптың басты идеясы неде?

Болымды етістік пен болымсыз етістіктің ұқсастығы:

Екеуі деіс әрекетті білдерді.
Екеуінің де .
Екеуі дежұрнақарқылы жасалады.

Болымды етістіктің өзіне тән ерекшелігі:

1. Іс-әрекеттің болатындығын білдіреді.

2. Сұрағы қайтеді? Не істейді?

Болымсыз етістіктің өзіне тән ерекшелігі:

1. Іс-әрекеттің болмайтындығын білдіреді.

2. Болымсыз етістік - ма , - ме , - ба , - бе , - па, -пе жұрнақтары арқылы

жасалады.

3. Болымсыз етістік жоқ , емес сөздерінің тіркесуі арқылы жасалады.

4. Қайтпейді ?, Не істемейді?

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне:: Теориясы: «Жинақтау» ( Қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с. с. басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді): Етістік

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне:: Оқулықпен жұмыс ( 5 минут ) : төмендегі «Қолдану» және оқушының тақырып мазмұнына «Баға беруі» тәсілдеріне сәйкес, яғни рефлексия жасауға, эссе жазуға арналған , практика жүзінде бекіту тапсырмалары орындалады . Нәтижесі ауызша марапатталады .

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Практикасы:

«ҚОЛДАНУ»

(қарапайым тапсырмалар)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Суретпен жұмыс

«Қыс» бейнесіне берілген суретке етістіктің түрлерін қатыстырып мәтін құру.

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Практикасы:

«БАҒА БЕРУ»

(Сен қалай ойлайсың? Не істер едің?)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Сен қалай ойлайсың?

«Тілін білмеген, түбін білмейді» деген даналық сөздегі етістіктің жасалу жолы қандай?

Ж: Етістік білмеген түбірі біл , болымсыздық етістік ме , есімше ген . Етістік білмейді түбірі біл , болымсыздық етістік ме , көсемше й жіктік жалғауының ІІІ жағы ді

Етістіктен басқа сөз таптарын ата

Ж: Етістіктен басқа 8 сөз таптары: зат есім , сын есім , сан есім , есімдік , үстеу , одағай , еліктеу , шылау.

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

ІІІ кезең: Деңгейлік тапсырмаларды орындап, балл жинау

ІІІ кезең (кері байланыс - бағалау кезеңі) : Жеке жұмыс. Жоғарыда меңгерген мазмұнды үш деңгейге іріктеп (әр деңгейдің білімділік, біліктілік, яғни құзыреттілік деңгейін анықтайтын тапсырмалар) оларды біртіндеп орындату арқылы балл жинату барысында оқушының құзіреттілік деңгейін анықтап, әділ бағалау жүзеге асырылады. Бұл тапсырмаларды оқушылар сабақтың соңына дейін қалған 15 минуттың 12 минутында орындайды + 3 минут қортынды жасалады. Қалған тапсырмаларлы үйде аяқтап келеді. Қортынды балл саны дәстүрлі бағаға айналдырылып, келесі сабақтың басында сынып журналына қойылады, мониторингке тіркеледі.

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді): І деңгей (5 балл)

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Теориясы:

«БІЛУ»

(Кім? Не? Қашан? Қандай? Қалай? Не істеді?)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Бос орынға қажетті сөздерді жаз.

Табыс септігін қажет ететін дейді.
есім мен еліктеуіш сөз таптарынан жасалады.
Зат сөздер.

М: басқар, басқыз, бастыр

Мағынасына қарай ырықсыз, өздік, өзгелік, ортақ түрлерге бөлінетінетіс
Іс-әрекеттің атқарушысы, қимыл иесіарнайыайтылмай, өздігінен істелетін етістіктің түрі ырықсыз етіс деп аталады.
-ғалы, -гелі, -қалы, -келі .
Қатаң п, х, қ дыбысына біткен етістіктерге тұйық етістіктің-ужұрнағы түбірдің соңындағы п дыбысы б - ға, қ, к дыбыстары ғ, г дыбыстарына айналады.
Етістіктіңсөйлемдегі ең негізгі қызметі баяндауыш.
Есімшетұлғаларынаемес, жоқсөздері тіркесіп, болымсыздық мағына береді.

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді): ІІ деңгей: (5 балл + 4 балл = 9 балл)

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Теориясы: «Түсіну»

( неге? неліктен? себебі? не үшін? сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Себебін анықта

Неге етістіктің сөйлемдегі негізгі қызметі баяндауыш?

Ж: Себебі, етістік заттың іс-әрекетін білдіреді.

Өзгелік етіс аталу себебі?

Ж: Себебі, іс-әрекеттің сөйлемдегі іс иесі өзі емес, екінші бір басқа орындаушы арқылы істелетінін білдіреді.

Неліктенжуыс, көтеріс, жөндессөздері ортақ етіс болады?

Ж: Себебі, ортақ етістің -ыс, -іс, -с жұрнақтары арқылы жасалып тұр.

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Теориясы:

«ТАЛДАУ»

(1. Салыстыр, 2. Айырмашылығы неде? 3. Ұқсастығы неде? )

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Кестедегі бос орындарға тиісті сөздерді жаз.

:

2. Тақырыптың басты идеясы неде?

Болымды етістік пен болымсыз етістіктің ұқсастығы:

Екеуі деіс әрекетті білдерді.
Екеуінің де .

Екеуі де жұрнақ арқылы жасалады.

Болымды етістіктің өзіне тән ерекшелігі:

1. Іс-әрекеттің болатындығын білдіреді.

2. Сұрағы қайтеді? Не істейді?

Болымсыз етістіктің өзіне тән ерекшелігі:

1. Іс-әрекеттің болмайтындығын білдіреді.

2. Болымсыз етістік - ма , - ме , - ба , - бе , - па, -пе жұрнақтары арқылы

жасалады.

3. Болымсыз етістік жоқ , емес сөздерінің тіркесуі арқылы жасалады.

4. Қайтпейді ?, Не істемейді?

Болымды етістік

Болымсыз етістік

Ұқсастығы

Екеуі деіс әрекетті білдерді.
Екеуінің де .
Екеуі дежұрнақарқылы жасалады.

Екеуі деіс әрекетті білдерді.
Екеуінің де .
Екеуі дежұрнақарқылы жасалады

Ерекшелігі

1. Іс-әрекеттің болатындығын білдіреді.

2. Сұрағы қайтеді? Не істейді?

1. Іс-әрекеттің болмайтындығын білдіреді.

2. Болымсыз етістік - ма , - ме , - ба , - бе , - па, -пе жұрнақтары арқылы жасалады.

3. Болымсыз етістік жоқ , емес сөздерінің тіркесуі арқылы жасалады.

4. Қайтпейді ?, Не істемейді?

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Практикасы:

«ҚОЛДАНУ»

(2-кезең қарапайым тапсырмаларының өзгертілген жағдайдағы нұсқалары орындалады)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

Дұрыс жауаптарды белгіле

Етістіктің сұрақтарын тап

А) Кім? Не?

Ә) Қайтті? Не істеді?

Б) Қалай? Қайтіп?

Етістікті сөзді тап

А) Жүгіріп келеді

Ә) Балалы үй базар

Б) Көкала

Сабақты етістікті қажет ететін сөзді тап

А) Бар

Ә) Көр

Б) Малта

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді): ІІІ деңгей: (5 балл + 4 балл + 3 балл = 12 балл)

Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне::

Теориясы:

«ЖИНАҚТАУ»

(Қорытынды шығаруға бағытталған: Мазмұнды жүйеле, анықтама бер, кесте, сызба толтыр, сөзжұмбақ, ребус шеш сияқты т. б. сөздер тапсырма шартында болу керек)

І кезең.Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді):

1. Сөзжұмбақты шеш:

:

Етістіктің ерекше түрі
«-У» жұрнағы арқылы жасалатын етістік түрі.
Сөйлемде екі түрлі мәнде, екі түрлі қызметте қолданылатын етістіктің түрі.
Қимылдың, іс

Етістік . Етістік дегеніміз не

Ақпарат

Қосымша