Ибрагим Бегімхан Керімханұлы

Қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі
Ибрагим Бегімхан Керімханұлы
Қазақ тілі, 8-сынып
Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас
Балалар, төмендегі бос орындарға жауап жазыңдар.
(асты сызылған курсив сөздердердің орнында оқушы дәптерінде бос орын қалдырылады)
«Көпір»
тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеріге негіз болатын қайталау тапсырмалары
Сұрақтарға жауап бер. Бос орынға қажетті сөздерді қой.
1. Сабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу ерекшелігі ?
Ж: Құрамындағы жай сөйлемдерінің алғашқысы тиянақсыз болып, соңғысына бағына байланысқан құрмалас сөйлемнің түрі.
2. Сабақтас құрмалас сөйлем құрамындағы жай сөйлемдердің бір-бірімен мағыналық қарым-қатынасына байланысты неше мағыналық түрі бар?
Ж: Сабақтас құрмалас сөйлемнің 6 мағыналық түрі бар.
1. Шартты бағыныңқылы сабақтас
2. Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас
3. Мезгіл бағыныңқылы сабақтас
4. Себеп бағыныңқылы сабақтас
5. Қимыл -сын бағыныңқылы сабақтас
6. Мақсат бағыныңқылы сабақтас
3. Сурет арқылы ой салу . . .
1-қадам: теория бойынша «Білу» үшін тақырып мазмұнынан кім? Не?
кімнің? кімге? кімді? кімде? кімнен?кіммен? Қандай? Қай? Қашан? Не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктелінуі керек.
Бос орынға қажетті сөздерді қой.
1. Басыңқыдағы іске бағыныңқыдағы айтылған іс немесе бағыныңқыдағы іске қарсы қойыла айтылған сабақтасты қарсылықты бағыныңқылы сабақтас дейміз.
2. Қарсылықты бағыныңқылының баяндауыштары мынадай жолдармен жасалады.
А) Шартты райлы етістікке да, де шылауы жалғас келуі арқылы;
Ә) Шартты райдың болымсыз түрі ( -ма+са) арқылы;
Б) Есімшеге көмектес септік (-мен) жалғауы қосылуы арқылы;
В) Есімшеге -ша, -ше жұрнағы жалғануы арқылы;
Г) -а, -е, -й жұрнақты көсемше түрі арқылы;
Ғ) Келер шақ есімшенің болымсыз түріне (-тан, -тен) шығыс септік жалғауының жалғануы арқылы.
Сұрақтарға жауап бер. Бос орынға қажетті сөздерді қой.
Төменде берілген сөйлемдерді неліктен қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас дейміз ?
1. Май құйған шам сөнсе де,
Үмітің сөнбес дүниеде.
2. Жастар білім жағынан артық болғанына қарамастан, тәжірибелі
жұмысшылардың жәрдеміне мұқтаж болады екен.
3. Жетпіс жыл өмір сүре тұра, аз секілді білгенім.
Ж: Себебі, біріншіден, бағыныңқы сөйлемнің баядауышы тиянақсыз, екіншіден, бір сөйлемдегі ой екінші сөйлемдегі ойға қарама- қарсы , үшіншіден, жасалу жолдары қарсылықты бағыныңқылы сабақтас сөйлемге сәйкес келеді.
3-қадам: теорияны «Талдау» үшін
( 1. Салыстыр,
2. Айырмашылығы неде?
3. Ұқсастығы неде?
4. Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.
1-3) Берілген сөйлемдерді салыстыр, айырмашылығын тап.
4) Тақырыптың басты идеясы неде?
а) Екеуі де құрмалас, екеуінде де қарама-қарсылық мағына бар.
б) Бірінші сөйлемнің ерекшелігі: оның баяндауышы тиянақты , салаласа байланысады.
в) Екінші сөйлемнің ерекшелігі: баяндауышы тиянақсыз , сабақтаса байланысады.
Қарсылықты салалас құрмалас
М: Өлеңімен жүрегіңді жылытқан ақынның бәрін де жақсы көресің, бірақ соның ішінде өзгелерден ыстық боп танылатыны болады.
Қарсылықты
бағыныңқылы сабақтас
құрмалас
М: Көп балалы үйдің шаң-шұңы көп болғанымен, іші бауырмалдық пен қарапайымдылыққа толы.
1. Құрмаластың бірінші жай сөйлемінің баяндауышы тиянақты және салаласа байланысқан.
2. Қарсылық мәнді жалғаулық шылаулар арқылы жасалған.
1. Күрделі ойдың көрсеткіші
2. Екеуінде де қарама- қарсылық мағына бар.
1. Құрмаластың бірінші
жай сөйлемінің
баяндауышы тиянақсыз .
2. Екі жай сөйлем бірі екіншісіне бағына, сабақтаста байланысқан.
1. Тақырыптың басты идеясы негізінде құрылған тірек-сызбаны толтыр
(Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас туралы білгеніңді жинақта)
Жасалу жолы
Оқулықпен жұмыс. Берілген сөйлемнен қарсылықты бағыныңқылы құрмалас сөйлем жаса.
1. Жас болсам да , көп ізденуді мұрат еткем.
2. Таң алдында бір сағат мызғығаны болмаса , Абай бұл түнді ұйқысыз өткізді.
3. Талабы күшті бола тұра , жемісті еңбек етуге еңбекқорлық жетелейді.
4. Әлгі түсімді қайта-қайта көргім келгендей көзімді жұмғаныммен , ұйқым келмеді.
Сұрақтарға жауап бер. Бос орынға қажетті сөздерді қой.
Сен қалай ойлайсың, қарсылықты бағыныңқылы сабақтасты сабақтастың басқа мағыналық түрлерінен қалай ажыратуға болады ?
Ж: Қарсылықты бағыныңқылы сабақтасты сабақтастың басқа мағыналық түрлерінен құрамындағы жай сөйлемдерінің мағыналарының бір-біріне қарама -қарсы болып келетіндігінен анықтауға болады және жасалу жолы арқылы да ажырата аламыз.
1-қадам: теория бойынша «Білу» үшін тақырып мазмұнынан кім? Не?
кімнің? кімге? кімді? кімде? кімнен?кіммен? Қандай? Қай? Қашан? Не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктелінуі керек.
Бос орынға қажетті сөздерді қой.
- Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемді жасауда етістіктің қандай тұлғалары қолданылады?
Ж: Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемді жасауда етістіктің есімше, көсемше , шартты рай тұлғалары қолданылады.
2-қадам: практика жүзінде «Қолдану» (оқулықпен жұмыс.
ІІ кезеңнің 5-қадамындағы қарапайым тапсырмалар үлгісіндегі тапсырмалар орындалады)
Сәйкестендір
1. Сексен сұлу сылаңдап тұрса дағы,
2. Малдыбай қарт өзінің сырқаттанып жатқанына қарамастан,
3. Жұмыс қанша қиын болғанмен,
4. Ара-тұра шоқтала өскен сексеуілдерге үйірілген құм төбелер болмаса,
1. атқа қоныпты.
2. менің сол кездегі өмірім қуанышты өмір болды.
3. бұл тақырда көз тоқтатарлық еш нәрсе жоқ.
4. Ғалияның татымайды кірпігіне.
1-аралық нәтиже:
Бірінші деңгейде қалыптасқан құзіреттілік (білім, біліктілік) деңгейінің сапалық өлшемі (бірінші аралық өлшемі) : - «дұрыс», «толық» деген білім сапасының түрлерімен сипатталады (Ю. К. Бабанский) . Оқушының бұл алғашқы қадам нәтижесінің сандық өлшемі - бес балл = «сынақтан өтті» = «қанағаттандырарлық» білім деңгейінің өлшемі = «3» журналға қойылады, егер келесі деңгей тапсырмаларын меңгере алмаса.
Сұрақтарға жауап бер. Бос орынға қажетті сөздерді қой.
- Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмаластың бағыныңқы сөйлемінің баяндауышы неліктен тиянақсыз болып жасалады?
Ж: Қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмаластың бағыныңқы сөйлемінің баяндауышы тиянақсы з болу себебі, бағыныңқы сөйлем басыңқы сөйлемге бағына, сабақтаса байланысады.
3б-қадам: теорияны «Талдау» үшін
1. Салыстыр,
2. Айырмашылығы неде?
3. Ұқсастығы неде?
4. Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. ІІ кезеңде Венн диаграммасы арқылы орындалған тапсырманы кесте түрінде беріп, баланың білімін тексеруге болады.
Берілген сөйлемдердің құрамындағы жай сөйлемдерінің баяндауыштарын тауып, астын сызып, тұлғаларын салыстыр.
1. Бала ата-анасына қанша ыстық болса да , есейгенде ұясынан
қанаттанып ұшары анық.
2 . Тәуелсіз Қазақстан жас мемлекет болғанымен , бүгінде бүкіл әлем таниды.
Оқулықпен жұмыс.
131-жаттығу. Берілген қарсылықты салалас құрмалас сөйлемді қарсылықты бағыныңқылы сабақтас құрмаласқа айналдыр.
1. Бас болмақ оңай, бірақ бастамақ қиын.
2. Жаз ортасы болып қалды, әйтсе де күн қыза қоймады.
Ж: 1. Бас болмақ оңай болғанымен , бастамақ қиын.
2. Жаз ортасы болып қалғанына қарамастан , күн
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz