Химиялық реакция теңдеулері кезіндегі зат массасының сақталу заңы

№ 1сабақ
|Пәні: химия |Мектеп: «Д. Қалматайұлы атындағы орта мектебі» КММ-сі |
|Күні: |Мұғалімнің есімі: Дюсупова Толкын Аманбековна |
|Сабақтың тақырыбы: Химиялық реакция теңдеулері кезіндегі зат массасының сақталу заңы |
|Сабақ негізделген оқу мақсаты: Химялық теңдеулер алгоритімін құра білу дағдысы қалыптастыру,тәжірибе жүзінде |
|реакцияға түсетін заттардың арақатынасын анықтау |
|Сабақ мақсаттары |Барлық оқушылар: Оқушылар зат массасының сақталу заңы негізінде химиялық |
| |теңдеулерді құра біледі . |
| |Оқушылардың басым бөлігі: Химиялық реакция кезінде зат массасының сақталатындығын |
| |біледі, тәжірибе жүзінде реакцияға түсетін заттардың арақатынасын анықтай алады. |
| |Кейбір оқушылар: Химялық теңдеулер алгоритімін құра біледі, әрекеттесуші заттардың |
| |атом сандарын сақтай отырып, химиялық реакцияларды теңестіре алады. |
|Тілдік мақсат |Оқушылар: Оқушылар химиялық теңдеулерге қатысты сұрақтарды түсіне және жауап бере |
| |алады, оларды қалай теңестіретіндіктерін түсіндіре алады. |
| |Негізгі сөздер мен тіркестер: Химиялық теңдеу, атомдар,теңдеудіңсол/оңбөлігі, |
| |теңдеулерді жазу, бірдей, сақтау |
| |Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер: |
| |Талқылауға арналған тармақтар: Неліктен химиялық теңдеу дейді? |
| |Бұл реакцияны қалай теңестіреді? |
| |Сіз неліктен, бұл бөлікте х атомдар у бар, сондықтан басқа бөлікте де атомдардың |
| |осындай саны болуы тиіс екенін айта аласыз ба? |
| |Жазылым бойынша ұстанымдар: химялық теңдеулер алгоритімін құра білу |
|Алдыңғы оқу |Қосылыстар мен қоспаларды түсіну |
| |Атомдық массаға қатысты қарапайым формулаларды білу |
| |Қосылыстар формуласын жаза білу |
| Ұйымдастыру кезеңі | 1.Оқушылардың қызығушылығын ояту мақсатында бір біріне химиялық элементке теңеу |
|3 минут |арқылы тілек тілейді. (Алтындай ардақты бол, сынаптай жылдам бол т.б.) |
| |2.Топтарға бөлу. (металдар және бейметалдар) |
|Ойлауды Блум |Мақсаты |Тапсырма түрлері. |Күтілетін нәтиже|Бағалау |
|таксамониясы | |Түрткілер | | |
|бойынша | | | | |
|жіктеу | | | | |
| | | | |критериялар |дескрипторлар |белгі |
|Білу | Өткен сабақты| 1. Химиялық формула | Химиялық | Өткен | Химиялық ұғымдар | |
|5 минут |«Меннен сұрақ |дегеніміз не? |формулаларды |сабақ бойынша|мен ережелерін | |
| |сізден жауап» |2.Химиялық элемент |жаза біледі, |химиялық |біледі | |
| |әдісі бойынша |атомының басқа химиялық|химиялық және |ұғымдар мен | | |
| |химиялық |элемент атомдарының |физикалық |ережелерін | | |
| |формулалар, |белгілі бір санын қосып|құбылыстар |түсіру, | | |
| |химиялық және |алу қасиеті. |ұғымдарын |қайталау | | |
| |физикалық |3.Тұрақты валенттік, |ажырата алады. | | | |
| |құбылыстар |ауыспалы валенттік |Валеттіктің не | | | |
| |ұғымдарын |ұғымдарына түсінік бер.|екенін біледі. | | | |
| |қаншалықты |4. Бір заттың екінші | | | | |
| |меңгергенін |бір затқа айналуы | | | | |
| |анықтау |5. Химиялық реакцияның | | | | |
| | |белгілері | | | | |
| | | | | |Химиялық ұғымдарды | |
| | | | | |біледі, ережелерін | |
| | | | | |айта алмайды | |
| | | | | |Химиялық ұғымдар | |
| | | | | |мен ережесін айта| |
| | | | | |алмайды | |
|3 минут |Химиялық |Жаттықтырғышпен жұмыс | Химиялық | Химиялық |Химиялық формуланы | |
| |формуланы оқи | |формуланы оқи |формуланы оқи|оқиды, зат құрамын | |
| |алу, құрамын | |алу, құрамын |алады,зат |дұрыс анықтай алады| |
| |анықтау | |айта алу |құрамын | | |
| |дағдысын | |дағдысы |анықтай алады| | |
| |қалыптастыру | |қалыптасады | | | |
| | | | | |Химиялық формуланы | |
| | | | | |оқиды бірақ зат | |
| | | | | |құрамын анықтай | |
| | | | | |алмайды | |
| | | | | |Химиялық формуланы | |
| | | | | |оқи алмайды ,зат | |
| | | | | |құрамын анықтай | |
| | | | | |алмайды | |
|Түсіну |Оқулықтан |1.І –ІІ топқа |«Химиялық | «Химиялық |Негізгі | |
|10 минут |химиялық |- Неліктен химиялық|теңдеулер, зат |теңдеулер, |мәліметтерді | |
| |реакцияның |реакция теңдеулері деп |массасының |зат |топтастыру арқылы | |
| |теңдеуінің |аталады? |сақталу заңы» |массасының |оқулықтағы мәтінді | |
| |анықтамасын, |-Химиялық реакция |тақырыбы |сақталу заңы»|толық игерді | |
| |химиялық |теңдеулері алгоритімі |мәтінімен топтық|тақырыбы | | |
| |реакция |қалай жазылады? |жұмыс жүргізе |мәтінін | | |
| |теңдеуін |Оқушылар А2 қағазға |отырып, талдау |игеруде | | |
| |жазудың |теңдеуді жазады. |жасап, негізгі |топтық | | |
| |ережесін, зат | |мәліметтерді |жұмыстың | | |
| |массасының | |топтастыру |ұйымдасты | | |
| |сақталу заңының| |арқылы |рылуы | | |
| |анықтамасын | |оқулықтағы | | | |
| |тауып,мәтіннен | |мәтінді игереді.| | | |
| |алған ақпаратты| | | | | |
| |игеру | | | | | |
| | | | | | Негізгі | |
| | | | | |мәліметтерді | |
| | | | | |топтастыру арқылы | |
| | | | | |оқулықтағы мәтінді | |
| | | | | |игерді | |
| | | | | |Негізгі | |
| | | | | |мәліметтерді | |
| | | | | |топтастыру | |
| | | | | |жеткіліксіз болды | |
| | | | | |оқулықтағы мәтінді | |
| | | | | |толық игере алмады | |
|Қолдану |Оқушылар |Екеуара бірлескен жұмыс|Зат массасының |Реакция |химиялық | |
|9 минут |бірлесе отырып |...+І2=АlI2 |сақталу заңын |теңдеуін жаза|реакциялардың | |
| |реакция |…+Br2=AlBr3 |пайдаланып, |алуы |теңдеулерін | |
| |теңдеулерін |Fe+…=FeCl3 |химиялық | |жазады, толық | |
| |сауатты орындай|S+…=SO3 |реакциялардың | |теңестіре алады | |
| |алуы. |Ba+…=BaO Cu+ …= Cu2O |теңдеулерін | | | |
| | |2. Темір күкіртпен, |жазады. | | | |
| | |алюминий мен күкірт | | | | |
| | |әрекеттесу тәжірибесі | | | | |
| | |көрсетіледі. Оқушыларға| | | | |
| | |тапсырма . Осы | | | | |
| | |тәжірибенің реакция | | | | |
| | |теңдеуін жазу. (әр | | | | |
| | |топтан бір-бір оқушыдан| | | | |
| | |келіп тақтаға жазады.) | | | | |
| | | | | |химиялық | |
| | | | | |реакциялардың | |
| | | | | |теңдеулерін | |
| | | | | |жазады. теңестіре | |
| | | | | |алады | |
| | | | | |химиялық | |
| | | | | |реакциялардың | |
| | | | | |теңдеулерін | |
| | | | | |жазады. теңестіре | |
| | | | | |алмайды | |
|Талдау |Сөзбен жазылған| Реакция теңдеулерін|Сөзбен жазылған |Химиялық |Сөзбен жазылған | |
|5 минут |химиялық |химиялық формулалар |химиялық реакция|реакция |реакция теңдеулерін| |
| |реакция |арқылы түрлендіріп жаз.|теңдеулерін |теңдеуін |формуламен толық | |
| |теңдеулерін |А) натрий + хлор ( |формуламен |түрлендіре |түрлендіре біледі | |
| |формуламен |натрий хлориді |түрлендіріп жаза|алуы. | | |
| |түрлендіре алуы|В) темір +азот қышқылы|алады. | | | |
| | |( темір нитраты +сутек | | | | |
| | |С) магний оксиді + тұз | | | | |
| | |қышқылы( магний хлориді| | | | |
| | |+ су | | | | |
| | |(химиялық теңдеудің | | | | |
| | |құрамдас бөліктері | | | | |
| | |Коэффицент,индекс, | | | | |
| | |реагент, өнім сипаттап | | | | |
| | |жазады) | | | | |
| | | | | |Сөзбен жазылған | |
| | | | | |реакция теңдеулерін| |
| | | | | |формуламен | |
| | | | | |түрлендіре біледі | |
| | | | | |Сөзбен жазылған | |
| | | | | |реакция теңдеулерін| |
| | | | | |формуламен | |
| | | | | |түрлендіре білмеді | |
|Жинақтау | Суреттемеде |Суретті тапсырма | Суреттемедегі |Құбылыстарды |Құбылыстарды толық | |
|5 минут |көрсетілген |[pic] |құбылыстарға |түсіндіру, |суреттеп, қорытынды| |
| |реакция | |түсініктеме |қорытытынды |шығарады | |
| |теңдеулеріне | |беріп, қорытынды|шығару | | |
| |түсініктеме | |шығара алады | | | |
| |беріп, | | | | | |
| |қорытынды | | | | | |
| |шығара алуы | | | | | |
| | | | | |Құбылыстарды | |
| | | | | |суреттеп, қорытынды| |
| | | | | |шығарады | |
| | | | | |Құбылыстарды | |
| | | | | |суреттеп, болжам | |
| | | | | |айта алмайды. | |
| | | | | |Құбылыстарды | |
| | | | | |суреттей және | |
| | | | | |болжам айта | |
| | | | | |алмайды. | |
|Бағалау | Түсінік қорын|Сіздің ойыңызша |Ойын еркін, |Ойды түйіндеу|Түсінікті жеткізу | |
|5 минут |анықтау |химиялық реакция |нақты білдіре |шеберлігі |қабілеті жоғары | |
| | |теңдеулерін төмендегі |біледі | | | |
| | |алгоритім бойынша | | | | |
| | |жүргізген дұрыспа? | | | | |
| | |Неліктен? | | | | |
| | |1) реакцияға түсетін | | | | |
| | |зат формулаларын жазу | | | | |
| | |P + O2 | | | | |
| | |2) реакция нәтижесінде | | | | |
| | |түзілетін зат | | | | |
| | |формуласын жазу | | | | |
| | |P + O2 → P2O5 | | | | |
| | |3) оң және сол жақтағы | | | | |
| | |атом сандарын теңестіре| | | | |
| | |отырып, коэффиценттерін| | | | |
| | |қою | | | | |
| | | | | | | |
| | |10 | | | | |
| | |P + O2 →P2O5 | | | | |
| | |4)жалпы атом сандарына | | | | |
| | |бөле отырып, атом санын| | | | |
| | |табу | | | | |
| | |10 | | | | |
| | |10:2=5 10:5=2 | | | | |
| | |P + 5O2 2 P2O5 | | | | |
| | |5)Басқа атомдарды | | | | |
| | |теңестіру | | | | |
| | |4 P + 5O2 = 2 P2O5 | | | | |
| | |- Сабақтан не ала | | | | |
| | |алдыңыз, не ұнады? | | | | |
| | |- Сіз үшін әлі де | | | | |
| | |игерілмеген тұстары... | | | | |
| | |- Сіз үшін мүлдем | | | | |
| | |пайдасыз | | | | |
| | |мәліметтер... | | | | |
| | | | | |Түсінікті жеткізу | |
| | | | | |қабілеті қалыпты | |
| | | | | |Түсінікті жеткізу | |
| | | | | |қабілеті төмен | |
|Жоспар |Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, |Ресурстар |
|ланған уақыт |ескертпелерді жазыңыз) | |
|Басталуы |Неліктен химиялық реакция теңдеулері деп аталады? |8 сынып оқулығы Химия |
| |-Химиялық реакция теңдеулері алгоритімі қалай жазылады? |Нұрахметова 2012ж. |
| |Бұл сұрақтар төңірегінде топтар Постер құрып бір-біріне сабақты | |
| |түсіндіруге тырысты кейбір оқушылар топтық жұмыста белсенділік таныта | |
| |алмады. | |
|Ортасы |Сөзбен жазылған химиялық реакция теңдеулерін формуламен түрлендіре |Химия мектепте журналы |
| |алуы |№5 2014ж |
| |Тәжірибе жүргізу, тәжірибенің реакция теңдеуін жазу- жаттығуларын |Электрондық оқулық |
| |орындау барысында кейбір оқушылар әліде химиялық элемент таңбаларын |Тәжірибелік құралдар |
| |білмейтіндігін байқадым, жаттықтырғышпен көбірек жұмыс істеу | |
| |керектігін түсіндім. | |
|Аяқталуы | | |
| Қосымша ақпарат |
|Саралау-Сізді қосымша көмек |Бағалау-Оқушылардың үйренгенін|Пәнаралық байланыс Қауіпсіздік және еңбекті |
|көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз |тексеруді қалай жоспарлайсыз? |қорғау ережелері |
|қабілеті жоғары оқушыларға | | |
|тапсырманы күрделендіруді қалай | | |
|жоспарлайсыз? | | |
| |(1) тәжірибе кезінде жасаған |Бірегейлік және сындарлық оқушылардың |
| |қорытынды арқылы бағалау |тәжірибеден алған деректерді өңдеу кезінде |
| |(2) тәжірибенің орындалу |қолданатын әдіс-тәсілдері арқылы байқалады. |
| |алгоритмін дұрыс қолданып, |Жұптасып және топта жұмыс, сондай-ақ бір - |
| |кестені толтыра білу. |бірімен және мұғаліммен жұмысты талқылау, |
| |(3)Сөзбен берілген реакция |басқалар пікірін құрметтеуді және бір-бірімен |
| |теңдеулерін формуламен |және мұғаліммен тиісті үлгіде араласу қасиетін |
| |өрнектеп, теңестіре білу. |дамытуы керек. Құралдарды пайдалану, |
| |(4) Оқушылардан “Масса, |химикаттармен жұмыс істеу және нұсқаулықты дәл |
| |сақталу, теңдеу” және |сақтау оқушының сау және қоршаған ортаға назар |
| |“реагент”, «өнім», |аудару туралы сезімін дамытып басқалармен жұмыс |
| |«әрекеттесу» деген терминдерге|істеген жағдайда кейбір шамада қауіпсіздік |
| |анықтама беру. |шараларын сақтауда жауаптылығын көрсетеді. |
|Рефлексия |Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің|
|Сабақ/оқу мақсаттары шынайы ма? |сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз. |
|Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы|Оқушылар бүгінгі сабақта зат массасының сақталу заңына сүйене отырып, химиялық |
|ахуал қандай болды?Мен жоспарлаған|теңдеулер құруға болатындығына тәжірибе жасау арқылы көз жеткізді. Оқушыларға|
|саралау шаралары тиімді болды ма? |өз қолдарымен тәжірибе жасау ұнады және қорытынды шығару кезінде өз ойларымен|
|Мен берілген уақыт ішінде үлгердім|еркін бөлісті. Сабақта жоспарланған саралау шараларының тиімсіз жақтары |
|бе? Мен өз жоспарыма қандай |болды. Мысалы А оқушының өзі талдау. Жинақтау. бағалау бөлімінде жауап беруге |
|түзетулер енгіздім және неліктен? |қиналды. Уақыт шектеулі болды, оқушылар мәтінді оқу кезінде көп уақыттарын |
| |өткізіп алды. Келесі сабағымды жоспарлауда, оқулықпен қатар, қосымша сызбалар |
| |ұсынуым керек, бұл сабақты түсінулеріне көмектеседі. |
|Қорытынды бағамдау |
|Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? |
|1: Виртуалдық лаборатория көрсетілімі арқылы түсіну қызықты болды. |
|2: Тәжірибе жасау арқылы оқушылар тақырыпты өздері ашқаны өте әсерлі болды |
| |
|Қандай екі нәрсе жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? |
| |
|1: Оқушылардың топтағы бірлескен жұмысы |
|2: Оқушылардың екеуара бірлескен жұптық жұмысы |
| |
| |
|Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не |
|білдім? |
| |
|Жалпы оқушылар жаңа тақырыпты сөзбен түсіндіргеннен гөрі тәжірибе, бейне көрсетілім арқылы тез меңгеріп |
|кететіндіктерін аңғардым |