Тақырып Шыншылдық - адамдықтың белгісі

Пәні: Өзін - өзі тану
Сыныбы: 1
Өткізетін мұғалім: Аңдамасова Жеміс Аманбайқызы
Ақжігіт орта мектебі

Сабақтың тақырыбы: Шыншылдық - адамдықтың белгісі
Сабақтың мақсаты: <<Шындық>> ұғымының адамгершілік құндылығы ретіндегі маңыздылығын ашу.
Міндеттері:
Шындық пен өтірікті ажырата білуге үйрету;
Өзара адал қарым - қатынас жасау іскерліктерін дамыту;
Шыншыл, адал болуға тәрбиелеу.
Көрнекі құралдар: слайд, суреттер
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру. Оқушыларды түгендеп, дұрыс отыруын қадағалау.
Шаттық шеңбері:(оқушылармен танысу)
Шыншыл болсаң қол жетпес,
Шыңда өскен шынарсың
Адал болсаң аңқылдақ,
Ізгілікке құмарсың.
Балалар, біз сабағымызды бастамас бұрын Елдос пен Аяжанның тапсырмалары бар екен. Тапсырмаларды орындай алсақ, ғажайыпстан еліне саяхатқа шығамыз. Саяхатқа шығуға дайынбыз ба? Ол үшін алдымен алдарыңдағы кестені толтырып аламыз.
Білемін
Үйренгім келеді?
Үйрендім
Әдепті болуды
Кішіпейіл болуды
Рахмет айтуды
Сәлем беруді
Кешірім сұрауды
Басқа да жақсы сөздерді үйренгім келеді.

Осы сұрақтың жауабын сабақ барысында білетін боламыз, үйренген жақсы сөздерді қоржынымызға жинай береміз.

Ең бірінші баратын еліміз <<Бәрін білгім келеді>> деп аталады. Ол елге бару үшін алдымен табиғат құбылыстарын таңдап алайық. (күн, ай, жұлдыз, бұлт) Ол үшін Елдос пен Аяжанның желаяқ көлігіне мінеміз.Күннің тапсырмасы бар екен, сол тапсырманы орындасақ пойыз орнынан қозғалып, біздерді <<Бәрін білгім келеді>> еліне апарады.
Күннің тапсырмасы үйге берілген тапсырма <<Түлкі мен ешкі>> ертегісін оқып келу.
- Балалар, сендер қалай ойлайсыңдар, түлкі шын айтып тұр ма?
-Түлкінің әрекеті дұрыс па?
ІІ. Әңгімелесу.
Шыншылдық дегенді қалай түсінесіңдер?
Сеніңше шыншыл бала қандай болады?
Шындық не үшін керек деп ойлайсыңдар?
(Балалардың жауаптары тыңдалып, түйінделеді)
Жарайсыңдар, балалар! Өте дұрыс айтасыңдар! Жақсы бала әдепті, сыпайы, қамқор, қайырымды, жауапкершілікті болады. сондай жақсы қасиеттердің бірі - шыншыл болу, өтірік айтпау.
-Міне енді біздер <<Бәрін білгім келеді>> еліне де жеттік. Бұл елдің тұрғындары сіздермен ойын ойнағысы келіп тұр.
-Ойын ойнайсыңдар ма ?
Ойын аты << Әдептен озбайық! >> деп аталады.
Суреттерді көрсету,сурет кейіпкерлерін қалай құрметтеу керек екенін білу.
Үлкенді сыйлау
Тентек болмау
Салақ болмау
Рұхсат сұрау
Кішіге ізет көрсету

- Өзімізге қошемет білдіріп қояйық. Бұл елдің тұрғындары жаңа жақсы сөздермен таныстырады.
Үйренген жаңа жақсы сөздерді қоржынға салайық.
Шығармашылық тапсырма: Әр қатарға бөліп беру берілген сөздердің әр әріпіне сөз ойлап табу.
1 - қатар <<Шындық>>, 2 - қатар <<Ақиқат>>, 3 - қатар <<Өтірік>>

-Желаяқ бізді келесі елге апарады . Бұл елге Елдос пен Аяжанның желаяқ пойызымен барамыз. Ол үшін Айдың тапсырмасын орындасақ пойыз орнынан қозғалып, біздерді <<Білімпаз ата>> еліне апарады.
- Білімпаз ата тапсырмасы: (Суреттегі кімдер?)
Мәтінмен жұмыс: <<Ағайынды екі қыз>>
Екі қыздың қайсысымен дос болар едіңдер? Неге?

- Желаяқ бізді ғажайыпстан әлемінің келесі елі <<Мен әдепті баламын>> еліне апарады. Бұл жұлдыздың тапсырмасы:
Сергіту сәті. (видеоролик). Бәріміз әдепті бала болып сергіп алдық.
-Міне балалар, << Ғажайып бақ>> еліне де жеттік.
-<<Ғажайып бақ>> елінің тұрғындарының сіздерге тапсырмасы бар екен? Кәне, сол тапсырманы орындауға әзірміз бе?
Ойын: <<Тез ойла>>

Сөздер
Болады
Болмайды
Күйші болуға
+

Тентек болуға

+
Ақын болуға
+

Әдепсіз болуға

+
Білімді болуға
+

Жаман болуға

+
Жақсы болуға
+

Өтірік айтуға

+
Шындық айтуға
+

Жаңа ақпарат:
Шыншыл адам өз өзіне берік, ісіне адал болады. Оған адамдар сенім білдіреді., сыйлайды.
Енді жаңа жақсы сөздермен қоржынымызды толтырайық. - Шындық айту. Өтірік айтпау!
-<<Ғажайыпстан>> әлемінің келесі еліміз << Шыншыл>> деп аталады.
Алдымен бұлттың тапсырмасын орындасақ <<Шыншыл>> еліне барамыз.
<<Өздеріңнің адал, шыншыл достарың, таныстарың туралы айтып беріңдер>>.
Дәйексөз.
<<Шыншылдық жақсылыққа жетелейді>> (Халық даналығы)

Өтірік айтып ұятқа қалғанша, шындықты айтып қатеңді мойындаған дұрыс. Мұндай әрекет - адамдықтың белгісі. Халықтың <<Шыншылдық жақсылыққа жетелейді>> деген даналығынан, шыншыл адамның ары таза, жүзі жарқын болып, қуанышқа бөленіп, бақытқа кенелетінін түсінуге болады. Тіпті шындықты айтудың өзі адамға жақсылық жасауды білдіреді.
(Дәптерге дәйексөзді жаздыру)

Тыныштық сәті. (таспадан әуен жіберу)
<<Балалар, өздеріңізді табиғат аясында серуендеп жүргендей көз алдарыңызға елестетіңіздерші!>>. Сендер жасыл шалғын көгалда жалаңаяқ келе жатырсыңдар. Сендердің табаныңыз жұп - жұмсақ шөптің жылуын сезінеді. Тыныштық. Бетіңіз бен шаштарыңызға соққан самал желдің лебі келгендей болады. Тап - таза ауаны рахаттана жұтамыз.Терең тыныс аламыз. Тыныштық. Жан - жағымызда күннің шуағымен жайқалып өсіп тұрған алуан түрлі өсімдіктер мен гүлдер. Иістері жұпар аңқиды. Гүлдерді қолымызға алып иіскейміз. Терең тыныс аламыз. Тамылжыта сайраған дала құстарының даусы мен сылдырлап ағып жатқан өзеннің даусы да құлағымызға келеді.>> Тыныштық. Терең тыныс ала отырып, қолымызды жайып, бізге өмір, денсаулық, қуаныш және жақсы көңіл күй сыйлаған Ана-Табиғатқа <<Рахмет>> деп айтайық. Мектеп ауласына кіріп, сыныбымыға келіп жаймен көзімізді ашып жан - жағымызға қараймыз.
Сізге <<тыныштық сәті>> ұнады ма?Қандай сезімде болдыңдар?

-<<Ғажайыпстан>> әлемінің келесі еліміз << Өтірік айтпа!>> деп аталады.
Елдос пен Аяжанның ақыл сөздерін оқып беру. Оқушылар осы сөздердің мағынасын ұғып, естеріне сақтайды.
Өз қателігіңді мойындай біл!
Жалған сөйлеуге әуестенбе!
Ойыңды жасырмай айт!
Шектен тыс мақтанба!
Әр кез шындықты айтуға үйрен!

Балалар, Елдостың тапсырмасы бар. Жағдаятты талдау.
І қатар. 1 -жағдаят
Жандостың компьютерде көп ойнап қалуына байланысты математикадан есеп шығаруға уақыты қалмады. Мұнын себебін сұраған мұғалімге Жандос <<Басым қатты ауырып, есепті шығара алмадым>>,-деп айтты.
Жандостың орнында сендер болсаңдар не айтар едіңдер?
ІІ қатар. 2 - жағдаят
Айнұр таңертең бақтағы қызыл-жасыл гүлдерді ұзақ қызықтап жүріп қалады да, сабаққа кешігіп барады. Мұнын себебін сұраған мұғалімге Айнұр <<Мен сағат неше болғанын байқамай қалыппын>>,-деп айтты.
- Айнұрдың орнында сендер болсаңдар, не айтар едіңдер?
ІІІ қатар. 3 - жағдаят
Қуаттын анасы дәріханадан дәрі әкелуге жұмсады. Қуат аулаға шыға салысымен достарын кездестіріп, олармен бірге ойнап кетті. Анасының тапсырмасы үйге кіргенде есіне түсті. Ол анасына: <<Дәріхана жабық тұр екен>>,-деп айтты.
- Қуаттың орнында сендер болсаңдар, не деп жауап берер едіңдер?

Ой толғаныс.
-Енді келесі елі <<Жарайды>> деп аталады. <<Жарайды>> елінің тұрғындарының тапсырмасы бар екен? Кестенің үшінші бөлігін толтыру.
-Бүгінгі сабақтан не үйрендік?
Білемін
Үйренгім келеді?
Үйрендім
Әдепті болуды
Кішіпейіл болуды
Рахмет айтуды
Сәлем беруді
Кешірім сұрауды
Басқа да жақсы сөздерді үйренгіміз келеді?
Үлкенді сыйлауды
Тентек болмауды
Сотқар болмауды
Рұхсат сұрауды
Кішіге ізет көрсетуды
Шындық айтуды
Өтірік айтпауды
Шектен тыс мақтанбауды
Салақ болмауды
Жалған сөйлеуге әуестенбеуді
Ойыңды жасырмай айтуды
Өз қателігіңді мойындауды
-Балалар, бүгін біз <<Ғажайыпстан әлеміне>> саяхат жасадық.
Қорытындылау:
Өтіріктің адамға еш пайдасы жоқ. Ол саған уақытша ғана қуаныш әкеледі де, өмір бойы атыңа "өтірікші" деген сөз ергізеді. Өтірік айтып өмір бойы жаман адам болғанша, ауыр сөз есітетін болсаң да шындықты айтып арды таза ұстаған дұрыс. Шындық саған өмірде адал болып өсуіңе көмектеседі және өмірлік қуаныш сыйлайды. Шындықты айтқан адамға бәрі сенеді.

Жүректен жүрекке: (Балалар шеңбер құрып бір - біріне деген жылы сөздерін жүрекше арқылы білдіреді). Мұғалім <<Ата ақылы>> өлеңін мәнерлеп оқып береді.
V. Үйге тапсырма.
<<Ағайынды екі қыз>> мәтінін оқып келу өлеңін жаттап келу.
ҮІ.Бағалау. Оқушыларға сабақты көңіл - күйі арқылы көрсету.
Сабақ ұнаса шаттанған сәтті, ұнамаса көңілсіз күйді көрсетеміз.

Манашы орта мектебі

Семинар сабақ
Семинар сабақ

Тақырыбы:

Шыншылдық - адамдықтың белгісі
Шыншылдық - адамдықтың белгісі

Ақжігіт орта мектебінің
бастауыш сынып мұғалімі: Аңдамасова Жеміс Аманбайқызы

2015 оқу жылы