Тіл көрнектілігі

Батыс Қазақстан облысы Бөрлі ауданы Ақсай қаласының
№4 ЖОББМ-нің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Габдуллина Галия Гимеденовнаның
қысқа мерзімді жоспары

№
Қазақ тілі
11-сынып
Сабақтың
тақырыбы:
Тіл көрнектілігі
Жалпы мақсаттары:
Оқушылардың тіл тазалығын сақтауға үйрету, сөзді анық, таза, дәл айтуға үйрету.
Көркем тілдегі көріктеу құралдары мен айшықтау тәсілдерін меңгерту, оны өмірде шеберлікпен жұмсай алуға төселдіру.
Тіл байлықтарын молайту, сөздік қорларын көбейту.
Сілтеме:
1/ Оқу бағдарламасы. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі № 115 Бұйрығы
2/ <<Қазақ тілі>> оқулығы 11-сынып
3/ Электронды оқыту материалдары https://e.edu.kz/
Күтілетін нәтижесі:
Қазақ тіліндегі стильдер туралы түсінік қалыптасады.
Есте сақтауға дағдыланады.
Сабақ барысында өз біліміндеріне бақылау жасайды.
Сауатты жазуға машықтанады.
Түйінді идеялар:
Шығарма 2 түрлі тілде болды. 1/ Ақын тілі. 2/ Әншейін тіл. Лебіз көркемдігі тілдегі әр алуан көріктеу құралдары мен айшықтау тәсілдерін орнымен қолдану мен шеберлікпен жұмсай алудан көрінеді. Троптың түрлері-6. Фигураның түрлері. Фразеологизмдер мен мақал-мәтелдер ойды бейнелі жеткізу құралы болса, троптың түрлері өмір шындығын, құбылысты кісінің көз алдына елестете суреттеу.
Сабақта қолданылатын материалдар:
1. Тірек сызбалар
2. Тесттер
3. Бағалау парақтары
4. АКТ құралдары, жұмыс дәптерлері
Оқыту әдістері:
1.Топтау (топтық жұмыс)
2.Жұптық жұмыс.
3.Жеке жұмыс.
Тапсырмалар:
<<Қазақ тілі>> оқулығы бойынша берілген жаттығулар

Сабақ
мақсаты
Тапсырма/Сабақ мазмұны
Күтілетін нәтиже
Жылы атмосфера тудыру.
Өзің ойлан, өзің тап, өзің ізден,
Деген ақыл оқимын көзіңізден.
Талай қазақ келеді сөз алдырмай,
Көкжалдықты үйрендім өзіңізден.
Қадыр ақын
Топтар:
1-топ <<Лексика>>
2-топ <<Фонетика>>
3-топ <<Морфология>>
4- топ <<Синтаксис>>
Өзіндік бағалау парағын беру
Білу
(3-1)
Түсіну
(3-1)
Қолдану
(3-1)
Талдау
(3-1)
Жинақтау
(3-1)
Бағалау
(3-1)
Жалпы
(18)
Өз бағам

16-18 - <<5>> 12-15 - <<4>> 8-11 - <<3>>
Бір-біріне ынтымақтастық орнайды.
Білу
(Сөздік қорын дамыту)
Тест жұмысы
Бағалау критерийі:
- термин сөз бен оның білдіретін мағынасын байланыстыруы;
oo Нақтылық,толық дұрыс жауап;
oo -уақытты ұтымды пайдалану.
Уақыты: 6 минут
Дұрысжауаптары
Мұғалім тарапынан жіңішкеден жуанға сұрақтары
Өзіндік бағалау парағын беру
оқушылардың термин сөз бен оның білдіретін мағынасын байланыстырып айта алуы;
-өз ойларын дәйектеп жеткізе алуы.
Түсіну
(ойды түсінуге әрекет)
Тапсырма: Оқулықпен жұмыс
Бағалау критерийі:
- ой жинақтап, пікірін дәйектей алуы;
- таныстыруға қажетті сөз этикетін дұрыс, жүйелі қолдана алуы
- Мысалдар келтіру, дәптерге түртіп алу.
Уақыты: 5 минут
Жаңа ақпаратпен өзін, өзгелерді таныстыру
Ережелерді жазу, схемасын жасау
Танымдық іс-әрекеті, ойлау белсенділігі тапқырлығы артады

Қолдану
(Жаңа сөздер арқылы сұрақтарға жауап)
Топпен жұмыс
Бағалау критерийі:
- мәселені өзара талқылау нәтижесінде ортақ түйін жасай алуы;
-өзіне таныс құбылыстармен салыстыра айта алуы.
-Уақытты ұтымды пайдалану.
1-топ <<Лексика>> - метафора, кейіптеу.
2-топ <<Фонетика>> - метонимия,синекдоха.
3-топ <<Морфология>> - эпитет, теңеу.
4- топ <<Синтаксис>> - Тіл тазалығы не үшін қажет?
Уақыты: 4 минут
Қорғау: 2
Дербестігі артып, өзіне сенімі қалыптасады

Талдау
(тірек сөздерді пайдалану)
Жаттығулар жұмысы.
Бағалау критерийі:
- термин сөздің мағынасын түсіне алуы;
-тірек сөздерді пайдаланып,өз бетінше жұмыстануы;
-грамматикалық сауаттылығы.
Уақыты: 5 минут
1-топ. 59-жаттығу (1)
2-топ. 59-жаттығу. (2)
3-топ. 60-жаттығу. (1)
4- топ. 60-жаттығу.(2)
1,2- топ. Фразеологизмдердің мағынасын анықта
1.Аузының суы құру
2.Көсегесі көгеру
3.Місе тұтпау
4.Күлін көкке ұшыру
5.Шыбын шаққан құрлы көрмеу
6.Кежегесі кейін тарту
7.Жұмыртқадан жүн қырқу
8.Жүрген жеріне шөп шықпау
9.Қара аспанды төндіру
10.Күн жаумай су болу
Өзін топта ұстай білу, өз ойын өзгенің ойымен салыстыру, толықтыру дағдысы қалыптасады

3,4- топ. Фразеологизмдердің мағынасын анықта
1.Бос белбеу
2.Жұлдызы қарсы болу
3.Көзайым болу
4.Бүйрегі бүлк етпеу
5.Айылын жимау
6.Маңдайы тасқа тимеу
7.Тауы шағылу
8.Шөптің басын сындырмау
9.Ұнжырғасы түсу
10.Тонның ішкі бауындай
Пайымдау
(Ойтолғау жасау)

Бағалау критерийі:
- жаңа тақырып бойынша қорытынды жасауы;
-ереже қорыта алуы.
Тест сұрақтары
1. Үзіндіде көркемдегіш құралдың қай түрі кездесетінін. (Қазтуған жырау)
Балдағы алтын құрыш болат,
Ашылып шансам дем тартар,
Сусыным қанға қанар деп.
А) Инверсия В)Теңеу С)Метафора Д)Эпитет Е)Егіздеу
2. Осындағы асты сызылған сөз троптың қай түрі екенін табыңыз.
Қанды көз қайқаң етіп шықса аспанға . (Абай)
А) Кейіптеу В)Эпитет С)Метонимия Д)Теңеу Е)Метафора
3. Үзіндідегі көркемдегіш құралды табыңыз.
Бұлбұлмын, даусы көкте дамылдаған......
Тұлпармын, топтан озған, тосырқаман.. (І.Жансүгіров <<Әнші>>)
А)Аллитерация В)Метонимия С)Метафора Д)Кейіптеу Е)Теңеу
4.Қыз Жібектің ақтығы
Наурыздың ақша қарындай
Ақ бетінің қызылы,
Ақ тауықтың қанындай,- деген суреттеудегі көркемдігіш құралдарды көрсетіңіз.
А)Алмастыру В)Теңеу С)Ауыстыру Д)Астарлау Е) Кейіптеу
5. Сорақы ұзын да емес, қысқа да емес ,
Нәзік бел талшыбықтай бұраңдайды . (Абай)
А)кішірейту В)теңеу С)кейіптеу Д)метафора Е)шендестіру
Өз білімін бағалауға дағдыланады, ынтымақтастық пайда болады
Бағалау
Үйге тапсырма: Тіл көрнекілігі.
Ана тілім шұбарланбасын десең...
(репортаж дайындау)
YI. Бағалау.
2.Өзін-өзі бағалау маған қиын тиді.
3.Бағалау сәтті деп есептеймін.
1.Мұғалімнің бағалауын дұрыс санаймын.
Адамның сәні - өнер, білім, ақылы,
Жердің сәні - жеміс, өнім, дақылы,
Пікірдің сәні - ең пайдалы мақұлы.

Алған білімін өмірде пайдалануға дағдыланады