Химия пәнін тиімді әдістер арқылы оқыту

Ақтөбе облысы Шалқар қаласы № 2 мектеп-гимназиясы

Химия пәні мұғалімі Мырзалы Самия Ыбырайымқызы

Баяндама

«Химия пәнін тиімді әдістер арқылы оқыту»

Оқушылардың алатын негізгі білімдерінің сапасы оқыту дәрежесіне тәуелді. Себебі, көптеген жаңа ақпараттар ағымы, жаңалықтар бала санасына әсер етпеуі мүмкін емес. Осындай қоғамға лайықты жеке тұлғаны қалыптастыру үшін сапалы білім мен саналы тәрбие қажет. Біздің Отанымыз- Қазақстан өркениетті дамыған ел қатарына қосылу үшін ұрпақ біліміне басты назар аудару, оқушы белсенділігін арттыру үшін жаңа инновациялық технологияны қолдауымыз қажет.

Соның ішінде пәнге тиімді әдісті таңдаған жөн. Осы орайда ІХ сыныпта «Азот қышқылы, нитраттар» тақырыбын оқушыларға игерту мақсатында сын тұрғысынан ойлау әдісі арқылы өткізген аралас сабағымды ұсынып отырмын.

Сабақтың мақсаты азот қышқылдарының алынуы, зертханалық, өнеркәсіптік, физикалық қасиеті, химиялық қасиеті, тұздары, қолданылуы туралы жаңа білім беру: оқушыға жаңа тақырыпқа сай материалды ойлауға мүмкіндік жасай отырып, ой-өрісін дамыту, пәнге қызығуын арттыру.

Сабақты ұйымдастыру кезеңінен соң үйге берілген тапсырмаға шолу жасадым.

1. Азоттың қандай оксидтерін білесіздер? ( N ⁺¹ ₂ O, N ⁺² O _2, N ⁺³ ₂ O _3, N ⁺⁴ O _2, N ⁺⁵ ₂ O ₅ , )

2. Азот(ІІ) оксидінің физикалық қасиеті қандай? (түссіз, иіссіз, оңай тотығатын газ)

3. Азот(ІV) оксиді зертханада қалай алынады? Реакция теңдеуін жазып көрсетіңіз. (Cu+4HNO _{3 конц)} = Cu(NO ₃ ) ₂ +2NO _{2 +} H ₂ O)

4. Азот (ІV) оксидінің құрылымдық формуласы қандай? ( О=N=О)

5. Азот(ІV) оксиді сілтімен әрекеттескенде не түзеді? Реакция теңдеуін жазып көрсетіңіз ( 2NO+2NaOH NaNO ₃ +NaNO ₂ +H ₂ O)

Жаңа сабақты түсіндіруге арналған технологиялық карта.

Рет саны

Мақсат қою

Игерілетін материалдар

Стратегия

Рет саны: 1.

Мақсат қою: Азот қышқылының қасиетін білу

Игерілетін материалдар: 1) физикалық қасиеті

Стратегия: Ой - қозғау

Рет саны: 2.

Мақсат қою: Азот қышқылының алынуы

Игерілетін материалдар:

зертханада

2) өнеркәсіпте

Стратегия: Ой- қозғау

Рет саны: 3.

Мақсат қою: Азот қышқылының химиялық қасиеті

Игерілетін материалдар:

күрделі заттармен әрекеттесуі
қолданылуы

Стратегия: Топтастыру

Рет саны: 4.

Мақсат қою: Азот қышқылы, тұздары, нитраттар.

Игерілетін материалдар:

физикалық қасиеті
химиялық қасиеті
қолданылуы

Стратегия: Ой- қозғау

Рет саны: 5.

Мақсат қою: Жаңа сабақты бекіту

Игерілетін материалдар:

Стратегия: «ББҮ» түртіп алу

Рет саны: 6.

Мақсат қою: Сергіту сәті

Игерілетін материалдар: Есеп шығару

Стратегия: Кубизм

Рет саны: 7.

Мақсат қою: Үйге тапсырма

Игерілетін материалдар:

Стратегия:

Рет саны: 8.

Мақсат қою: Қорытынды

Игерілетін материалдар:

Стратегия:

Рет саны: 9.

Мақсат қою: Бағалау

Игерілетін материалдар:

Стратегия:

Азот қышқылының құрылымдық формуласын жазып көрсетеміз.

Индикаторларды (метилоранж, лакмусты) қызартатыны, күн сәулесі әсерінен оңай ыдырайтыны айтылып, рекация теңдеуі жазылады. Сабақ барысында реакция теңдеулерін оқушылардың өздері теңіестіреді.

4HNO ₃ = 4NO ₂₊ O ₂ +2H ₂ O

Азот қышқылы суда жақсы ериді, нәтижесінде диссоциацияланады.

HNO _{3 =} Н ⁺ +NO3 ^-

Алынуы

Зертханада: 2Na NO ₃ +H ₂ SO _{4 конц} =Na ₂ SO ₄ +2HNO ₃

Өндірісте:

NH ₃ +5O=4NO +6H ₂ O

2NO+O ₂ =2NO ₂

4NO ₂ +O ₂ +2H2O=4HNO ₃ +Q

Химиялық қасиеттері:

2HNO ₃ +CaO=Ca(NO ₃ ) ₂ +H ₂ O

2HNO ₃ +Cu(OH) ₂ = Cu(NO ₃ ) ₂ +2H ₂ O

2HNO ₃ +CaCO ₃ = Ca(NO3) 2+H ₂ O+CO ₂

Cu+ HNO _{3 конц} = Cu(NO ₃ ) ₂ +2NO ₂ +2H ₂ O

HNO _3сұйық +3Cu= Cu(NO ₃ ) ₂ +2NO+4H ₂ O

4Zn+10HNO _{3 сұйық} =4Zn(NO ₃ ) ₂ =NH ₄ NO ₃ +3H ₂ O

Концентрлі азот қышқылы темір, хром, алюминиймен әрекеттескенде олардың беті оксидтік қабыршақпен қапталады. Ол пассивтену деп аталады. Асыл металдар алтын мен платина азот қышқылымен әрекеттеспейді. HNO ₃ :HCI=1:3 болса, «Патша сұйықтығы» деп аталады. Au = HNO ₃ + HCI=AuCI3+NO+2H2O концентрірлі азот қышқылы бейметалдармен де әрекеттеседі

(Р, С, S)

Қолданылуы:

НNO3 бояулар

дәрілер

қопарғыш заттар

тыңайтқыштар

Азот қышқылының тұздары нитраттар деп аталады:

NANO3 ceлитралар

CA(NO3) 2

Нитраттар қатты, кристалды, суда қатты еритін тұздар.

Химиялық қасиеттері:

1) 2KNO3=2KNO2+O2

2) HgNO2=Hg+2NO2+O2

Тұздары тыңайтқыштар ретінде қолданылатындығы айтылады.

Жаңа сабақты оқушылар қалай меңгергенін білу мақсатында,

«ББҮ»кестесін қолдандым. Кестені мынадай түрде толдырады.

а) жеке; ә) екеуара; б) топпен.

Кестені толтыру барысында оқу мақсаты жүзеге асады. Әуелі «Білемін» бағанасы, одан кейін «Білгім келеді», «Үйренгім келеді» бағана толтырылады.

Оқушылардың білім деңгейінің қаншалықты сәйкес келетінін тексеру үшін «Азот қышқылы, нитраттар» мәтіні беріледі. Оқушылар мәтінді оқып, қарындашпен шартты белгілерді дәптердің шетіне қояды.

V - білемін

+ - мен үшін жаңалық

- келіспеймін

? - осы туралы білгім келеді.

Сергіту сәтінде ортаға кубик лақтырылады. Кубиктің әр қырында нөмір бар: 1, 2, 3, 4, 5, 6.

Әр оқушыға қай нөмір түссе, сол нөмірлі есепті шығарады.
Сабақты қорытындылау үшін «Блумның жүйесі» бойынша бір-біріне сұрақтар қояды. Содан кейін мұғалім сабаққа белсене қатысқан оқушыларды бағалайды.

Жаңа педагогикалық технологияларды пайдаланып химия пәнін түрлендіріп оқыту оқушының пәнге деген қызығуы мен қабілетін арттырады. Окушыларды күрделі бейорганикалық қосылыстардың бір-біріне айналу заңдылықтарымен таныстыру, заттардың химиялық қассиеттерін сипаттайтын реакцияларды жасап, оның теңдеулерін жаза білуге баулу, генетикалық қатарды құра білуге үйрету мақсатымен, 8-сыныпта төмендегідей сабақ өткіздім.

1. Күрделі заттардың негізгі кластарының химиялық қасиеттерін 4 оқушы тақтаға жазып, түсіндіреді.

1-оқушы. Оксидтердің химиялық қассиеттері:

1. CaO + HOH=Ca(OH) 2

2. CaO+SO ₃ =CaSo ₄ + H ₂ O

3. CaO + H ₂ So ₄ = CaSO ₄ + H ₂ O

4. H ₂ O +SO ₃ = H ₂ SO ₄

Ұқсас жұмыстар

Алған білімді жүйелеу

Заманауи мұғалим, мұғалімнің кәсіпқойлығы

Оқыту әдістемесі

Химия және экология

Химиялық реакциялар