АЛГОРИТМ ҰҒЫМЫ. Алгоритм қасиеттері

|№ |Сабақтың |АЛГОРИТМ ҰҒЫМЫ (1 сағ) 9- |
| | |СЫНЫП. |
|І |тақырыбы: |2-сабақ. «Алгоритм» ұғымы. Алгоритм қасиеттері. |
| |Мақсаттары: |1. «Алгоритм» ұғымын қалыптастыру, оның қасиеттерін білу, |
| | |алгоритмнің өрнектелу жолын талдай отырып, блок-схемасын сызу,|
| | |орындаушы мен оның командалары, міндетері ұғымын қалыптастыру;|
| | |2. Алгоритм құру дағдысын қалыптастыру, негізгі қасеттеріне |
| | |мысалдар келтіре білу, алгоритмнің берілу тәсілдерін қолдана |
| | |білу, алгоритмді орындау түсінігін дамыту; |
| | |3. Қарапайым алгортмдер құра білу, нәтижесін талдай алу, |
| | |блок-схемасын сыза білу, ерекшелеп жаза білу; |
| |көрнекілігі:|Басаплық материалдар сызылған плакат. Блок-схемалардың |
| | |анықтамалық плакаты. Тестілу программасы. Қарапайым |
| | |алгоритмдердің блок-схемасы, баспалық, |
| | |мультмедиалық-компьютерлік (CD) таратпа материялдар. |
| |Түрі: |Теориялық сабақ |
|ІІ |барысы: |Ұйымдастыру. |
| |(3 мин) |Оқушыларды түгелдеу, журнал толтыру, оқушылардың дәптерлерін, |
| | |оқулықтарын қарап шығу. |
| | |Сынып, тақта, парта тазалығын қарап шығу, қажет болса |
| | |ескертулер жасау. |
| | |Оқушылардың назарын сабаққа аудару. |
|ІІІ |Жаңа сабақ |1-сабақ лекция. |
| |(20 мин) |«Алогритм» ұғымы. |
| | |Проблемлық ситуация: |
| | |Мына интегралыдық функцияның х=3 болғандағы мәнін шығара |
| | |алсыңдар ма |
| | |? (жоқ, біз ондайды өткен жоқпыз) |
| | |Онда былай істеңдер: бұл таңбаны интеграл дейді. |
| | |Мына нұсқауларды --- орындаңыздар. |
| | |х-тың дәрежесіне 1 қосыңыз; |
| | | |
| | |осыны 3 ке бөліп, бөлшек етіп жазыңыз; |
| | | |
| | | |
| | |х-тың орнына алдымен интеграл белгісінің үсінгі санын қойып |
| | |1-бөлшек етіп жазңыз, |
| | | |
| | | |
| | |х-тың орнына алдымен интеграл белгісінің санын жазып 2-бөлшек|
| | |өрнек жазңыз; |
| | | |
| | | |
| | |1-бөлшектен 2-бөлшекті шегеріңіз; |
| | | |
| | | |
| | |шыққан санды нәтиже ретінде жазыңыз; |
| | |х3 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | |3 |
| | | |
| | |Нәтиже 3 шықты. Мен айтқан нұсқаулар бойынша сіздер |
| | |білмесеңіздер де жоғарғы математиканың есебін шығардыңыздар. |
| | |Мен есептің алгоритмін айтып тұрдым, сіздер орындадыңыздар. |
| | |Алгоритм дегеніміз- берілген есептің шығару жолдарын реттелген|
| | |амалдар түріне келтіру. |
| | |Мысалдар келтіру... |
| | |2. Алгоритм қасиеттері |
| | |айықындылық – алгоритмде жазалған әрбір әрекет анық, нақты, |
| | |орындаушыға түсінікті әрі бірмәнді болуы керек (мыс: |
| | |«айнымалыға нақты немесе бүтін сан беріңіз» деген жарлық дұрыс|
| | |емес. Нақты мен бүтіннің бірін ғана көрсету керек); |
| | |үзіктілік Алгоритмнің әрбір қадамы толық аяқталған әркеттен |
| | |тұруы тиіс (мыс: «айнымалы мәнін есептеп алып оны жауап |
| | |ретінде алыңыз» деген жарлықта екі қадам бірігіп кеткендіктен |
| | |дұрыс емес. Дұрысы: айнымалы мәнін есептеңіз; шыққан нәтижені |
| | |жауап ретінде алыңыз;) |
| | |нәтижелік. Алгоритм белгілі бір уақытта есептің шешімін немесе|
| | |«шешуі жоқ» деген нәтижені беруі тиіс (бұл қасиеті сақталмаса |
| | |алгоритмді орындаушы «айналып» қалады) |
| | |жалпылық. Бір алгоритм өзара ұқсас кез-келген есептерді шешуі |
| | |тиіс. |
| | |формалдылық. Орындаушы алгоритм мағанасын түсінбесе де әр |
| | |жарлықты орындай отырып дұрыс нәтиже шығаратындай болу керек |
| | |Мысады: Мына алгоримтді торкөз параққа орындап көріңіз. |
| | |1. Клетка қилысына қалам ұшын тиігізіңіз. |
| | |2. Жоғары қара 10 клетка сызыңыз. |
| | |3. Оңға қарай 5 клетка сызыңыз. |
| | |4. Төмен қарай 5 клетка сызыңыз. |
| | |5. Солға қарай 5 клетка сызыңыз. |
| | |6. Қаламды қағаздан алыңыз. |
| | |Сіздің әрекеттеріңіздің нәтижесі не болып шықты? |
| | |Сіз жалаудың суретін салатыныңызды білдіңіз бе? |
| | |Салу барысында ойландыңыз ба? |
|IV |Сабақты |Алогритм деген не? Бұл сөз қайдан шыққан? |
| |бекіту |Негізгі қасеттері қандай? |
| |(10 мин) |Алгоритманың қасиеттеріне сипаттама бер, мысалдар келтір. |
| | |«Жарықшам» алгоритмін құрыңыдар: |
| | |Көше қиылсында тоқтаңыз |
| | |Шамға қараңыз |
| | |егер жасыл жанса өтіңіз |
| | |егер сары жанса дайындалыңыз |
| | |егер қызыл жанса тоқтаңыз |
|V |Сынып жұмысы|Тапсырмаларды дәптерге орындаңдар; |
| |(12 мин) |Оқулықтың 13 бетіндегі №1, 2, 3 тапсырмаларды орындаңдар |
|VI |Үйге |Оқу: лекция бойынша, оқулықтан §1.1-1.3 №4 есеп 13 бет. |
| |тапсырма | |
| |3 мин. | |

|9 сынып |
| | |3-сабақ «Орындаушы» ұғымы. Орындаушының командалар жүйесі. |
| | |1-сағ |
|IІІ |Үй |1. Үй жұмысының орындалуын тексеру, есепке алу |
| |тапсырмасыме|Үй жұмысы орындалған, бірақ дұрыс емес - 1 ұпай, |
| |н жұмыс |жартылай дұрыс - 2 |
| |10 мин. |толық дұрыс - 3 |
| | |жоқ - 0 |
| | |2. Қысқаша сұрақ-жауап немесе арнаулы тест-программа бойынша |
| | |тест. (1-2 ұп) |
| | |Алогритм деген не? Бұл сөз қайдан шыққан? |
| | |Негізгі қасеттері қандай? (5 сұрақ) |
| | |[Журналдағы тізім бойынша әр оқушы бір сұраққа жауап береді. |
| | |Сұрақтар бітіп қалғанда басынан бастап қайтадан қойыла береді.|
| | |Әр қайталанған сайын сұрақтар күрделене береді. Бір дұрыс |
| | |жауапқа бір ұпай.] |
|IV |Жаңа сабақ |1. Алогримнің блок-схемасы. |
| |15 мин. |Алгоритмнің жазылу жолдары |
| | |сөзбен (алдынғы сабақта бұлай жазу тәсілін қолдандық) |
| | |блок-схема түрінде (бүгінгі сабақта қарастырамыз) |
| | |алгоритмдік тілде. (келешек сабақтарда өтеміз) |
| | |программалық тілде. (келешек сабақтарда өтеміз) |
| | |[Оқулықтың 15-бетіндегі кестені пайдаланып БС туралы түсінік |
| | |береміз] |
| | |БС құру ережелері: |
| | |БС басын және соңын көрсететін блок міндетті түрде болуы |
| | |қажет; |
| | |БС-да бір-бірімен қосылмаған блоктар болмауы тиіс; |
| | |болкатар алгоритмдегі амалдардың орындалу реті бойынша |
| | |тізбектеле орналасуы тиіс; |
| | |арифемтикалық амаладар (процесс) орындалатын блоктың бір ену, |
| | |бір шығу сызығы, шарт тексеру блогының (ромбы) бір ену, екі |
| | |шығу сызығы болуы қажет. Алты бұрышпен белгіленген цикл басы |
| | |блогының екі ену, екі шығу сызығы болады. |
| | |2. «Орындаушы» ұғымы. |
| | |Алдынғы «интегерал» есебін шығаранда мен алгоритмді оқып |
| | |тұрыдым, сіздер оны орындадыңыздар. Бұл жерде сіздер |
| | |алгоритмді «орындаушы» міндетін атқардыңыздар. |
| | |Өзіне түсінікті командалар жүйесіне кіретін командалардан |
| | |тізбегін автоматты түрде атқаратын адамды немесе техниканы |
| | |орындаушы дейді. |
| | |Компьютер - кең тараған техникалық орындаушы болып табылады. |
| | |3. Орындаушының командалар жүйесі. |
| | |Тағы да жоғарыдағы инетеграл мысалын қарастырайық. Ол |
| | |алгоримтдегі әрекетердің бөлшектер мен әрежелеу амалы |
| | |болғандықтан төменгі сынып оқушылары атқара алмайды. Себебі; |
| | |оларға бұл команда түсініксіз немсе бұл командалар төменгі |
| | |сынып оқушысының командалар жүйесіне кірмейді. Яғни алгоритм |
| | |командары орындаушыға түсінікті болуы тиіс. |
|V |Сынып жұмысы|[Оқулықтың 10 бетіндегі ЕҮОБ алгоритмінің түрлі нұсқаларын |
| |10 мин. |жазуға тапсырма беру] |
| | |Екі бүтін m және n сандары берілген.. Олардың ЕҮОБ табу керек.|
| | |Олар тең болса кез-келгенін ЕҮОБ деп аламыз. Олай болмаса екі |
| | |санның үлкенін анықтап, оны үлкен мен кішінің айрымасымен |
| | |ауыстырамыз да екі санды салыстырамыз. Егер тең болмаса ЕҮОБ |
| | |табылғанша жоғарыдағы әрекетті қайтала береміз. |
| | |Осы жұмысты алгоритм түрінде жазыңыздар. Бірнеше жолын |
| | |қарастырыңыздар. |
| | |Оқулықтан 13 беттегі №5 есептегі мәндерді әр оқушыға өзгертіп |
| | |беру. |
| |
|VІ |Бағалау |Оқушының бағалау парағы: |
| |5 мин |Ұйымдастыру |
| | |Оқулық бар – 0,5 ұп, жоқ -0 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | |Дәптер бар – 1 ұп, жоқ -0 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | |Қалам бар – 0,5 ұп, жоқ -0 |
| | | |
| | | |
| | |Үй жұмысы |
| | |Үй жұмысы |
| | |Бар, бірақ дұрыс емес -0,5 |
| | |жартылай дұрыс – 1,5 толық дұрыс -|
| | |3 |
| | |жоқ - 0 |
| | | |
| | | |
| | |Сұрақ-жауап н/е тест |
| | |Бір дұрыс – 1 ұп барлығы 10 |
| | | |
| | | |
| | |Өзіндің жұмыс |
| | |Бір дұрыс – ұп |
| | | |
| | | |
| | |Сынып жұмысы |
| | |А-нұсқа |
| | |В |
| | |С |
| | |мұғалім бағалайды |
| | |5 ұп |
| | |10 ұп |
| | |15 ұп |
| | | |
| | | |
| | |белсенділік |
| | |2 ұп /мұғалім қояды/ |
| | | |
| | | |
| | |тәртіп-мәдениеттілік |
| | |3 ұп /мұғалім қояды/ |
| | | |
| | | |
| | |Жалпы жинаған ұпайы б/ша |
| | |31-ден көп екі рет «5» |
| | |23-30 ұп – «5» |
| | |15-22 - «4» |
| | |7 – 14 – «3» |
| | |0 – 7 – «2» |
| | | |
| | | |