М.Монтессори технологиясын қолданудың әдіс - тәсілдері

М.Монтессори технологиясын қолданудың әдіс - тәсілдері

Жас ұрпаққа мән - мағыналы, өнегелі тәрбие мен білім беру – бүгінгі
күннің басты талабы екені бәрімізге белгілі. Баланың жеке тұлға ретіндегі
дамуы өзіндік көзқарасының қалыптасуы, ой – өрісінің кеңеюі 0-6 жас
аралығында басталатыны сөзсіз. Бала табиғатында білуге құмар, тумысынан-ақ
өсуге,жетілуге ұмтылысы басым. Сондықтанда қарқынмен дамып бара жатқан мына
заманда педагогтардың ұлттық қалып, ұлттық мінезді сақтай отырып, бала
тәрбиесінің Әдістерін тынбай ізденіп, жиі жаңартып отыруы заңдылық.
Сондай әдістердің бірі 2017 жылы біздің мектепке Монтессори
кабинетінің келуі.  Монтессори жүйесі XX ғасырдың бірінші жартысында
итальяндық педагог, ғалым әрі ойшыл Мария Монтессори тарапынан ұсынылған
тәрбиелеу жүйесі. Монтессори әдістемесі әрбір тәрбиеленушіге деген даралы
тәсілдемеге негізделген.
М.Монтессори әдісі балаларға жауапкершілікті сезінуге,Өздігінен шешім
қабылдауына, топтада, жекеде жұмыс жасай алуына, таңдау жасай алуына, өз
уақытын ұйымдастыра білуіне, өзіне сеніммен қарауына мүмкіндіктер береді,
қолайлы жағдай туғызады. Бұл жастың қабілетін ашуға, үлкеннің кішіге
мейірім, қамқорлығын сезінуге мүмкіндік берері сөзсіз. Мүмкіндігі
шектеулі немесе тежелген балаларды тәрбиелеуде оқу тәрбие жүйесін
жетілдіру мақсатында шынайы өмірде тиімді ету қабілеттерін дамыту үшін
–монтессори әдісін қолдану тиімді. Монтессори материалы арқылы бала затты
түсінеді және оны қолдануға тырысады.Монтессори материалы қандайда бір іс-
әрекетке итермелейді.

  Мария Монтессоридің бала тәрбиесіне қосқан үлесі  ол  баланы  жан-жақты
дамытуға мүмкіндік беретін  түрлі монтессори  материалдар. Монтессори
кабинетіндегі ережелер: «әр заттың өз орны бар»,  «біз бір-бірімізге
кедергі жасамаймыз», «кілемше  төселген жерді  айналып өтеміз»,  деген
ережелерді барлық балаларға түйсіндіріледі.  Жұмыс барысында балалар жай
сөйлейді, басқаларға кедергі жасауға болмайды.  Пайдаланған заттардың ең
басында қалай тұрғанын бақылаған бала жұмыс аяғында тап солай жинастырып,
тазартып қояды.
Монтессори әдісінің мақсаты:
балаларды еркін тәрбиелеп, өмірге бейімдеу; өмірде өз мақсаты бар екенін
қалыптастыру;
балалардың өзінің үйреніп, өзін дамытуына жаңа мүмкіндіктер беру.
Монтессори бөлмесі 5 аймаққа бөлінген:
1.Сенсорлық аймақ. 2. Математикалық аймақ. 3.Күнделікті өмір жаттығулары
аймағы.
4.Тілдік аймақ. 5.Ғарыштық аймақ немесе қоршаған орта аймағы.
1.Сенсорлық аймақ.

Бұл практикалық жаттығулардың негізгі мақсаты ірі және ұсақ моториканы,
қозғалыс координациясын дамыту, көптеген ұсақ операцияларды бірізді
орындауға дағдылану болып табылады ;сенсорлық міндеттерді шешуге (көру,
есту, иіс, сезу); ұсақ қол моториканы дамыту, қимыл белсенділігін
арттыруға; бұлшық ет пен және психикалық көңіл-күйге күш салынғанды жоюға;
жағымды көңіл-күй ортасын құру, баланың еңбекке қабілетін көтеруге; ойлау
есте сақтау, қабылдау қабілеттерін белсендіруге; өздігінен әрекет ете
білуге және тәжірибе әрекетіне қызығушылығын арттыруға көмектеседі.
2. Математикалық аймақ.

Математикалық материалдар  ойлау қабілетінің дамуына көп септігін
тигізеді. Бала ең алғашқыда көптеген заттар мен жұмыс жасау арқылы
өз білімін жетілдіреді. Монтессори  материалы сезімді дамытады, оған
қоса математика әлеміне жетелейді. Бала мұнда математикалық
ұғымдарды тез игереді. Санау жүйесін тез игереді. Математикалық
монтессори материалы баланы сенсоматорлық ішкі қажеттілігіне
сүйене отырып қанағаттандыру жолдарын іздеуге тырысады. Математикалық
материалды пайдалану жүйесін білген соң, түрлі қиын тапсырмаларын
қиындықсыз орындайды.
3.Күнделікті өмір жаттығулары аймағы.

Айналадағы қоршаған ортаны, заттар мен құбылыстарды көру,есту қабылдау
арқылы өзіндік үрдістер: ес, қиял,ойлау пайда болады. Бір нәрсені еске
түсіру үшін алдымен оны көруіне есту керек. Адамның ақыл-ойының дамуына
қабылдау мәнді рөл атқарады әртүрлі іс-әрекетте әрқилы тәжірибелік
істердің реттеушісі болады.
4.Тілдік аймақ.

Сөздік қорын дамыту материалдары қарым-қатынас жасау үшін адамның сөздік
қоры ең басты роль атқарады.Бала туғаннан өсе келе қоршаған ортадағы
адамдар мен қарым-қатынас жасау үшін сөйлеуге тура келеді. Балабақшадан
келген балаларда сенсорлық период болғандықтан, түрлі ойындар,әңгімелесу
мен сұрақтар қою арқылы ойлау қабілетімен сөйлеу қабілеті күрт дамиды.
Түрлі әңгімелер айтып тыңдауға көмекшілер
ата-аналар болып келеді.
5.Ғарыштық аймақ немесе қоршаған орта аймағы.

Ғарыштық тәрбие — бұл М. Монтессоридің термині. Мұнда география, биология,
физика, химия негіздері кіреді. Айналадағы қоршаған ортаны, заттар мен
құбылыстарды көру,есту қабылдау арқылы өзіндік үрдістер:ес, қиял,ойлау
пайда болады. Жұмыс үшін материалды таңдау баланың қалауына байланысты
болады. Бірақ барлық балаларға ортақ даму кезеңдерін біле отырып,
педагогтар үрдісті ынталандыратын болады.
Монтессори бөлмесіне МАД , 1-ші сынып, ТДО,арнаулы сынып балалары
және үйден оқитын оқушылар келеді. Олармен мектеп мамандары :
психологтар,дефектолог,логопед, тәрбиешілер ,мұғалімдер жұмыстанады.
Сондай- ақ , осы бөлмеге келетін балалардың ата –аналарымен де түсінік
жұмыстары жүруде. Ақпан айының 13-23 аралығында мектебімізде «Отбасы
–адам тұлғасының бесігі » атты онкүндік іс –шарасының аясында даму
мүмкіндігі тежелген балалардың ата-аналарымен « Бала тәрбиелеу: үлкен
жауапкершілік және өмірдің қуанышы » атты семинар- кеңес оздырылды. Оған
15 ата-ана мен мектеп мұғалімдері,тәрбиешілер қатысты. МАҚСАТЫ: 1. Ата
– аналардың бала тәрбиесі туралы ой – пікірлерімен бөлісу арқылы
ұйымшылдыққа, жаңалыққа баулу.
2. Ата – анамен ұжымдық, топтық жұмысты жүзеге асыру.
3. Мектеп пен отбасы арасындағы байланысты нығайту.
Күн тәртібінде: I. Теориялық бөлімде :
1. Мектеп психолыгы Азильбаева Ақзила ата-аналарды ортаға бейімдеу арқылы
« Сәлемдесу» тренингін өткізді.
2.«Бала тәрбиелеу:үлкен жауапкершілік және өмірдің қуанышы.
М.Монтессоридің өмір жолына шолу» тақырыбында логопед-мұғалім
.Ғабдраш Жамила  хабарлама жасады.
3. «Монтессори технологиясын қолданудың әдіс- тәсілдері» тақырыбында
дефектолог – мұғалім Қобдабаева Айнұр
Хабиболлақызы Монтессори кабинетімен таныстырды.
II.Практикалық бөлімінде: Монтессори бөлмесінде ата аналармен топтық -
практикалық жұмыстар жүргізілді . Топтық жұмыстар 5аймақта жүрді.
Семинар «Алаќан» тренингі арқылы қатысушылар өз тілектерін жаза отырып
семинардан алған әсерлерін , ойларын айтып қорытыланды.

Мұхит атындағы ОЖББМ - нің дефектолог – мұғалімі:
Қобдабаева Айнур Хабиболлақызы.